Aweyi Tufwete Kadilanga Y’akaka?

‘Konso una nuzolele vo wantu banuvanga, nubavanga diau adimosi.’​—⁠LUKA 6:⁠31.

1, 2. (a) Adieyi kavova o Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo? (b) Nkia mambu tubadika mun’elongi diadi ye dina dilanda?

YESU KRISTU Nlongi Anene kikilu kakala. Vava atantu andi bafila makesa benda kunkanga, bavutuka moko-moko yo vova vo: ‘Ke vena nkutu muntu ko ovovanga nze yandi.’ (Yoa. 7:​32, 45, 46) Dimosi muna malongi mamfunu ma Yesu, i Longi diandi vana Mongo. Elongi diadi, diasonama muna nkand’a Matai kapu kia 5 yakuna 7 ye muna nkand’a Luka 6:​20-49. *

² Nanga e mvovo mia Yesu mitomene zayakana mun’elongi diandi vana mongo, i mina misonganga una tufwete kadila y’akaka. Yesu wavova vo: ‘Konso una nuzolele vo wantu banuvanga, nubavanga diau adimosi.’ (Luka 6:​31) Ekwe mawete kavanga Yesu kwa wantu! Wawuka mbevo yo fula nkutu mafwa. Kansi, wantu baluta o sambulwa vava bawanga e nsangu zambote zina kabasamunwinanga. (Tanga Luka 7:​20-22.) Wau vo tu Mbangi za Yave, tuyangalalang’o sala e salu kiaki kia samuna nsangu zambote za Kintinu. (Mat. 24:14; 28:​19, 20) Mun’elongi diadi ye dina dilanda, tubadika e mvovo mia Yesu mu kuma kia salu kiaki ye mambu makaka mpe kavova mun’Elongi diandi vana Mongo, dia mpila tufwete kadilanga y’akaka.

Kala Nlembami

3. Kuna kwa ngeye o lembama nki?

³ Yesu wavova vo: “Akwa nsambu alembami: kadi bevwila nza.” (Mat. 5:⁠5) Muna Nkand’a Nzambi, o lembama ke lutovoko ko. Tusonganga lulembamu muna vanga mana kevavang’o Nzambi oku kwa yeto. O lulembamu lweto lumonekanga muna mpila tukadilanga y’akaka. Kasikil’owu, “ke tuvutulanga muntu mbi muna mbi ko.”​—⁠Roma 12:​17-19.

4. Ekuma alembami benena akwa nsambu?

⁴ Alembami akwa nsambu, kadi “bevwila nza.” Yesu ona wakala “nlembami yo ntim’anleka,” una se “mvingidi evwa dia lekwa yawonso,” muna kuma kiaki, yandi i wantete ovwa e nza s’evwa kwandi. (Mat. 11:29; Ayib. 1:2; Nku. 2:⁠8) Diasakulwa vo o Masia wa “mwan’a muntu” okala y’awana keyala yau kumosi muna Kintinu ki’ezulu. (Dan. 7:​13, 14, 21, 22, 27) Nze “akw’evwa kumosi yo Kristu,” 144.000 m’alembami akuswa bevwa nza kumosi yo Yesu. (Roma 8:​16, 17; Lus. 14:⁠1) Alembami akaka moyo a mvu ya mvu bevwa ova ntoto muna Kintinu kia Nzambi.​—⁠Nku. 37:⁠11.

5. O songa lulembamu nze Kristu aweyi dilenda vanga kwa yeto?

⁵ Kele vo tu akwa ntim’ambadi, akaka bekutuvenga yo lembi zola kala yeto entwadi. Kansi, vava tusonganga lulembamu nze Kristu, tuyangidika akaka yo kasakesa ampangi muna nkutakani. Avo ‘tuzinga yo kangadila muna mwanda,’ e ngolo za Nzambi ziyima lulembamu mu yeto. (Tanga Ngalatia 5:​22-25.) Kieleka, tuzolele kala muna buka ki’alembami befilwanga kwa mwand’avelela a Yave.

Akwa Nsambu ana Bena ye Nkenda

6. O nkwa “nkenda” nkia fu yambote kekalanga yau?

⁶ Mun’Elongi diandi vana Mongo, Yesu  wavova mpe vo: “Akwa nsambu ana bena ye nkenda: kadi befuwa nkenda.” (Mat. 5:⁠7) O nkwa “nkenda” i nkwa walakazi on’otokanenanga akaka yo fwila nkutu mimbona-mpasi e nkenda. Yesu wasadisa awana bakala mu mpasi kadi ‘wabafwila nkenda.’ (Mat. 14:14; 20:​34) O tokanena akaka kufwete kutufila mu kubafwila e nkenda.​—⁠Yak. 2:⁠13.

7. E nkenda nkia diambu zafila Yesu mu vanga?

⁷ Vava ndonga yayenda kwa Yesu ekolo kavundanga, ‘wabafwila e nkenda, kadi bakala nze mameme makondwa mvungudi.’ I bosi, “obantikidi o kubalonga mambu mayingi.” (Maku 6:​34) Oyeto mpe kiese kiayingi tumonanga vava tusamunanga nsangu za Kintinu kw’akaka yo kubazayis’e nkenda zayingi kekutusonganga o Nzambi.

8. Ekuma akwa nkenda benena akwa nsambu?

⁸ Ana bena ye nkenda akwa nsambu kadi “befuwa nkenda.” Avo tufwididi akaka e nkenda, oyau mpe bekutufwil’e nkenda. (Luka 6:​38) Yesu wavova mpe vo: “Ovo nuyambulwila wantu o makuzuka mau, o S’eno kun’ezulu okunuyambulwila mpe.” (Mat. 6:​14) Nkwa nkenda kaka ozayanga e kiese kitukanga muna lolokwa masumu yo vwa edienga dia Nzambi.

Ekuma “Avangi a Ungudi” Benena Akwa Nsambu?

9. Avo tu avangi a ungudi, adieyi tulenda vanga?

⁹ Yesu wayika kuma kiakaka kitwasanga nsambu vava kavova vo: “Akwa nsambu avangi a ungudi: kadi beyikwa vo wan’a Nzambi.” (Mat. 5:⁠9) Avo tu avangi a ungudi, tuvenga e fu kia kumba eki kilenda ‘vambanisa akundi.’ (Nga. 16:​28) Muna mvovo ye mavangu meto, tukala ye luvuvamu muna nkutakani y’Akristu ye kw’akaka mpe. (Ayib. 12:​14) Vana ntandu, tusia ngolo kimana twawanuka mu nkal’a ungudi yo Yave wa Nzambi.​—⁠Tanga 1 Petelo 3:​10-12.

10. Ekuma “avangi a ungudi” benena akwa nsambu?

¹⁰ Yesu wavova vo “avangi a ungudi” akwa nsambu “kadi beyikwa vo wan’a Nzambi.” Wau bekwikilanga muna Yesu wa Masia, Akristu akuswa i ‘bena ye nsongi a yikilwa vo wan’a Nzambi.’ (Yoa. 1:12; 1 Pet. 2:​24) Adieyi tuvova mu kuma kia “mameme makaka” ma Yesu bena vo avangi a ungudi? Yesu okala ‘s’Ese diau dia mvu ya mvu’ muna Luyalu lwandi Lw’ezunda dia Mvu kumosi y’awana beyala yandi kun’ezulu. (Yoa. 10:​14, 16; Yes. 9:6; Lus. 20:⁠6) Kuna mfoko a Luyalu lwandi Lw’ezunda dia Mvu, avangi awaya a ungudi beyikilwa emvimba vo wan’a Nzambi ova ntoto.​—⁠1 Kor. 15:​27, 28.

11. Avo tufilwa kwa “ngangu zina vo za ntandu,” aweyi tukadila y’akaka?

¹¹ Muna kala ye ngwizani ambote yo Yave wa “Nzambi a luvuvamu,” tufwete tanginina e fu yandi, kumosi ye fu kia vanga ungudi. (Fili. 4:⁠9) Avo tuyambula vo twafilwa kwa “ngangu zina vo za ntandu,” tukadila y’akaka kuna ungudi. (Yak. 3:​17) Elo, tuyangalela kadila kuna ungudi.

“Nutemesa Ntemo Eno”

12. (a) O Yesu adieyi kavova mu kuma kia ntemo a mwanda? (b) Aweyi tulenda temesena ntemo eto?

¹² Tulenda kadila yo wantu mu mpil’ambote  avo tubasadisi mu vwa ntemo a mwanda utukanga kwa Nzambi. (Nku. 43:⁠3) Yesu wavovesa alongoki andi vo yau i “ntemo a nza” yo kubavovesa vo batemesa ntemo au, kimana wantu bamona ‘mavangu mau mambote.’ Mavangu mama metwasa ntemo muna mwanda “vana vena wantu,” yovo twasa e nluta kwa wantu. (Tanga Matai 5:​14-16.) O unu, tutemesanga ntemo eto vava tuvangang’o wete kwa mfinangani zeto yo samuna e nsangu zambote “muna nza yawonso” i sia vo, “muna zula yawonso.” (Mat. 26:13; Maku 13:​10) Ekwe lau diampwena tuvwidi!

13. Mu nkia mambu tuzayakene?

¹³ Yesu wavova vo: “Ke diaswekakana ko, evata diatensama vana ntandu a mongo.” Konso vata diatensama vana ntandu a mongo, ke dikalanga mpasi ko mu moneka kwa wantu. Diau adimosi mpe, tuzayakene mu kuma kia mavangu meto mambote nze ateleki a Kintinu ye mu kuma kia zitu yo velela kweto.​—⁠Tito 2:​1-14.

14. (a) Aweyi wakala e mini ya tandu kiantete? (b) O lembi sia e ludi kia mwanda kunansi a “mbangu” aweyi disongele?

¹⁴ Yesu wavova vo, o muntu avo okwikidi e mini, kesianga kio kunansi a mbangu ko, kansi vana zangikilwa, kimana kiatemena awonso bena muna nzo. Muna tandu kiantete, e mini ya mvungu yakalanga, muna basianga e nsinga kimana mazi matomboka vana ntandu (mazi ma olive batoma sadilanga) mpasi vo kiatoma kwama. Nkumbu miayingi bazangikanga kio va tandu a meza yovo van’etadi mu ‘temena awonso bena muna nzo.’ Wantu ke bakwikanga mini ko yo sia kio kunansi a “mbangu,” ina vo lekwa kianene kiakotanga tezo kia nzongo yovo litro 9 za maza. Yesu kazola ko vo alongoki andi basia mini yau ya mwanda kunansi a mbangu. Ozevo, tufwete temesa ntemo eto. Katuyambudi ko vo kitantu yovo lubangamu lwatufila mu sweka e ludi kia Nkand’a Nzambi yo lembi kio samuna kw’akaka.

15. ‘Mavangu meto mambote’ nkia nluta metwasanga kwa wantu?

¹⁵ O Yesu vava kamana vova oma ma temesa e mini, wavovesa alongoki andi vo: “I ntemesa nutemesa ntemo eno vana vena wantu, bamona mavangu meno mambote, bakembela S’eno wina kun’ezulu.” Muna kuma kia ‘mavangu meto mambote,’ akaka ‘bekembelanga’ Nzambi yo kituka se selo yandi. Ediadi dikutuvananga kiese mu zindalala temesa ‘mini muna nza.’​—⁠Fili. 2:⁠15.

16. O kala se “ntemo a nza,” aweyi divavanga kwa yeto?

¹⁶ O kala se “ntemo a nza,” divavanga vo twasamunang’e nsangu zambote za Kintinu yo kitula wantu s’alongoki. Kansi, vena mpe ye diambu diakaka divavwanga kwa yeto. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Se nukangala nze wan’a ntemo kadi mbongo a ntemo ina muna wawonso wawete, ye nsongi, ye ludi.” (Ef. 5:​8, 9) E fu yeto ifwete kalang’e ngwizani ye nsiku mia Nzambi. Ikuma vo, tufwete lemvokela elongi dia Petelo wa ntumwa: “Nwakala nkal’ambote vana vena zula; mun’owu  bekunukùmbila, nze nu mimpanga-mayi, muna mavangu meno mambote betalanga, bakembelela Nzambi muna lumbu kiankingulwa.” (1 Pet. 2:​12) Kansi, adieyi tuvanga kele vo vabwidi diambu vana kati kweto?

‘Vanga Ungudi ye Mpangi Aku’

17-19. (a) E sono kia Matai 5:​23, 24 nkia “lukau” kiyikanga? (b) O vanga ungudi yo mpangi nkia mfunu kwina? O Yesu aweyi kasongela mfunu a diambu diadi?

¹⁷ Mun’Elongi diandi vana Mongo, Yesu walukisa alongoki andi balembi lunda makasi yovo veza ampangi. Kansi, bafwete vanga ungudi vana vau ye mpangi babakanene e diambu. (Tanga Matai 5:​21-25.) Toma fimpa elongi diadi dia Yesu. Ovo se’tambika lukau luaku van’eziku, vana vau oyindwidi vo mpangi aku, diambu kàvwidi, adieyi ofwete vanga? Ofwete sisa lukau luaku vana ndambu a ziku yo kwenda vutulwisa ungudi yo mpangi aku. I bosi, wiza vutuka yo tambika lukau lwaku.

¹⁸ Nkumbu miayingi, “lukau” lolo i kimenga kavananga o muntu muna tempelo a Yave. E kimenga kia bulu kiamfunu kikilu kiakala, kadi muna Nsiku kavana Nzambi kwa Mose, wakanikina Aneyisaele vo bafwete wo vanganga muna nsambil’au. Kansi, ovo sungamene vo mpangi aku, diambu kàvwidi, o singik’e diambu dialutang’o mfunu ke mu tambika lukau ko. Yesu wavova vo: “Sisa lukau luaku van’eziku wenda, wabákanin’ekulu yo mbunzi aku, i bosi wiza tambik’o lukau.” Vanga ungudi yo mpangi, dialutang’o mfunu ke mu lemvokela ntete dina diavavanga Nsiku ko.

¹⁹ Yesu kayika mpila lukau ko ngatu mpila makuzuka. Kansi, wavova vo tukau twawonso tufwete siswa kele vo muntu osungamene vo mpangi andi diambu kamvwidi. Kele vo lukau luvewa bulu kiamoyo, kifwete siswa “van’eziku” dia kelela kimenga vana yanzala ki’anganga muna tempelo. Vava kamene singik’e diambu, i bosi muntu kavutukanga yo tambika lukau lwandi.

20. Ekuma tufwete singikilang’e diambu vana vau yo mpangi utufungisi makasi?

²⁰ Vana meso ma Nzambi, e ngwizani y’ampangi zeto i diambu diamfunu muna nsambil’eto. E yimenga ya bulu ke yakalanga mfunu ko kwa Yave kele vo awana batambikanga yo ke bakalanga ye ngwizani ambote ko y’akwau. (Mika 6:​6-8) Muna kuma kiaki, Yesu wavovesa alongoki andi mu singika e diambu vana vau. (Mat. 5:​25) Paulu mpe wasonga ngindu zau azimosi vava kasoneka vo: “Numona makasi, kansi ke nusumuka ko: ke nuyambul’o ntangwa kanudimukina y’ekudi  dieno ko: musungula sila Nkadi Ampemb’e nzila.” (Ef. 4:​26, 27) Kele vo tuna ye kuma kia funga makasi, tufwete singika diambu diadi vana vau, mu lembi kwamanana yo makasi yo yambula vo Nkadi Ampemba katusunda.​—⁠Luka 17:​3, 4.

Zitisanga Akaka

21, 22. (a) Aweyi tulenda sadila luludiku lwa Yesu luna tulongokele? (b) Adieyi tubadika mun’elongi dilanda?

²¹ O badika e mvovo mia Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo dilenda kutusadisa mu kadila y’akaka kuna ungudi yo kubazitisa. Kanele vo yeto awonso tu wantu alembi lunga, tulenda kweto lemvokela luludiku lwa Yesu, kadi o Yesu yo S’eto ezulu ke bekutulombanga dina katulenda vanga ko. Muna lusadisu lwa Yave wa Nzambi kumosi ye sambu ye ngolo zina tuvanga, tulenda kweto kala alembami, akwa nkenda ye avangi a ungudi. Tulenda temesa ntemo eto a mwanda yo twasa nkembo kwa Yave. Vana ntandu, tulenda vutulwisa luvuvamu ye mpangi zeto vava kibwang’e diambu.

²² E nsambila itambukanga kwa Yave ivavanga vo twakala nkal’ambote y’amfinangani zeto. (Maku 12:​31) Mun’elongi dilanda, tubadika e mvovo miakaka mia Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo emi milenda kutusadisa mu kwamanan’o vang’o wete kw’akaka. Wau tumene badika mvovo miamfunu mi’elongi dia Yesu, diambote twakiyuvula: ‘Nga nkal’ambote nkalanga y’akaka?’

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• O kala nlembami aweyi disongele?

Vanga mawonso olenda muna vanga ungudi yo mpangi aku Ekuma “nkwa nkenda” kenena nkwa nsambu?

• Aweyi tulenda temesena ntemo eto?

• Ekuma tufwete ‘vangila ungudi vana vau y’ampangi zeto’?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 4]

E mpil’ambote ya temesena ntemo eto, i samuna nsangu zambote za Kintinu

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Akristu bafwete kala se mbandu ya songa e fu yambote

[Foto ina muna lukaya lwa 6]

Vanga mawonso olenda muna vanga ungudi yo mpangi aku