Sila Umbangi mu nzo ye nzo​—Ekuma Dinin’o Mfumu Owau?

‘E lumbu yawonso, muna tempelo yo muna nzo ye nzo, ke bavwenene longa ko, yo samun’e nsangu zambote za Yesu, vo i Kristu.’​—⁠MAV. 5:⁠42.

1, 2. (a) Nkia mpila ya sila umbangi bazayakenene Mbangi za Yave? (b) Adieyi tufimpa mun’elongi diadi?

E DIAMBU diadi ke dianzenza ko, divangwanga kwa wantu a zula yawonso ova nza. Wantu wole batoma vwata, batelamene vana mwelo a nzo a muntu yo mokena yandi nsangu za Kintinu zina muna Nkand’a Nzambi. Kele vo mwisi nzo oyangalele nsangu zau, ateleki balenda kunsisila nkanda mieto yo wizana yandi mu yantika elongi dia ngovo dia Nkand’a Nzambi. I bosi, bekunsisa yo kwenda mu nzo yakaka. Avo salu kiaki mpe osalanga, nanga ozayakene kwa wantu vo u Mbangi a Yave, una kwabatwini nkutu nua ko. Elo, Mbangi za Yave bazayakene mu salu kiau kia sila umbangi mu nzo ye nzo.

² Mpila zayingi tusadilanga za mokena yo wantu muna lungisa nkanikinu katuvana o Yesu wa samuna nsangu zambote yo kitula wantu s’alongoki. (Mat. 28:​19, 20) Tusilanga umbangi muna mazandu, muna mpambu za nzila ye muna fulu yakaka tulenda wan’o wantu. (Mav. 17:​17) Tusilanga umbangi kw’akaka mu telefone yovo kubasonekena nkanda. Tuzayisanga ludi kia Nkand’a Nzambi kw’awana tukalanga yau vamosi muna salu yeto ya lumbu ke lumbu. Tuna mpe ye nzila ya Internete ilenda kutusadisa mu zaya oma ma Nkand’a Nzambi vioka 300 za ndinga. * Mpila zazi zawonso za mokena yo wantu, nluta miambote zitwasanga. Kansi kadi, muna fulu yayingi e mpila ilutidi sadilwa mu mwanganisa e nsangu zambote, i sila umbangi mu nzo ye nzo. E fu kiaki akweyi kiatuka? Aweyi kiayantikila toma sadilwa kwa nkangu a Nzambi mu tandu kieto? Ekuma dinin’o mfunu mu sadila e mpila yayi owau?

Mpila ina Antumwa Basilanga Umbangi

3. O Yesu nkia nkanikinu kavana kw’antumwa mu diambu dia sila umbangi? E mpil’au a sila umbangi aweyi yasonganga?

³ E mpila ya sila umbangi mu nzo ye nzo, mu Nkand’a Nzambi yatuka. Vava Yesu katuma antumwa mu kwenda samun’e nsangu zambote, wabavovesa vo: “Konso’vata ovo mpata-vata nukota, nuvava mo ndion’ofwene.” Aweyi badi vavila ndion’ofwene? Yesu wabatuma benda muna nzo za wantu ye wabavovesa vo: ‘Ovo se nukota muna nzo, nusambula yo. E nzo, ovo ifwene, yambula luvuvamu lueno luenda mo.’ Nga bavingilanga vo bateka bokelwa i bosi bekwenda muna nzo za wantu? Tala nkanikinu akaka a Yesu: “Konso on’olembi kunutambula, ngatu wa mambu meno, ovo se nuvaika muna nzo yayina, ovo mun’evata diadina, nukubula mbundukutu a ntoto mo tambi yeno.” (Mat. 10:​11-​14) Nkanikinu wau usongang’e ziku vo, antumwa vava bayenda ‘kiyinge muna mpatavata, yo samun’e nsangu zambote,’ mu luzolo lwa yau kibeni bayenda kingulwilanga wantu muna nzo zau.​—⁠​Luka 9:⁠6.

4. Nkia sono kia Nkand’a Nzambi kiyikanga e salu kia sila umbangi mu nzo ye nzo?

⁴ Nkand’a Nzambi usonganga e ziku vo antumwa, mu nzo ye nzo basilanga umbangi. Kasikil’owu, muna Mavangu 5:​42 tutanganga mu kuma kiau vo: ‘E lumbu yawonso, muna tempelo yo muna nzo ye nzo, ke bavwenene longa ko, yo samun’e nsangu zambote za Yesu, vo i Kristu.’ Vioka mvu 20, Paulu wa ntumwa wasungamesa akuluntu muna nkutakani ya esi Efeso vo:  ‘Kilembele kunusamunwina diambu diamfunu ko yo kunulongela vana va ndonga, yo muna nzo ye nzo.’ Nga Paulu wakingula akuluntu awaya una ke bakitukidi minkwikizi ko? Elo, kakubakingula, kadi vana vena mambu makaka kabalonga, ‘wabasilanga luviluku kwa Nzambi, yo lukwikilu muna Mfumu eto Yesu o umbangi.’ (Mav. 20:​20, 21) Robertson, mosi muna akwa ngangu, wasoneka muna nkanda Figuras de Linguagem no Novo Testamento, mu kuma kia sono kia Mavangu 20:20 vo: “Diamfunu dia zaya vo ateleki awaya mu nzo ye nzo basilanga umbangi.”

Vu kia Makonko ma Tandu Kiaki

5. E salu kia samun’e nsangu zambote aweyi kiasongelwa muna ungunza wa Yoele?

⁵ E salu kia umbangi kiasalwa muna tandu kiantete, kisonganga owu ukal’e salu kiampwena kisalwanga mu lumbu yeto. Yoele wa ngunza watezanisa salu besalanga Akristu akuswa kia samun’e nsangu zambote ye vuku itwasanga má yamoyo kumosi ye makonko. (Yoe. 1:⁠4) Makonko mama melundumukanga nze makesa, mesundang’e nkakalakani zawonso, mekotanga muna zinzo yo vempola konso kina kiwanuka muna nzil’au. (Tanga Yoele 2:​2, 7-9.) Ediadi disonganga luzindalalu muna salu besalanga nkangu a Nzambi kia samun’e nsangu zambote mu tandu kiaki. E mpila isundidi besadilanga Akristu akuswa ye “mameme makaka,” mu lungisa ungunza wau, i sila umbangi mu nzo ye nzo. (Yoa. 10:​16) Yeto Mbangi za Yave, aweyi twayiza tanginin’e mpila ina antumwa basilanga umbangi?

6. Nkia lukasakeso lwavewa muna mvu a 1922 mu kuma kia salu kia sila umbangi mu nzo ye nzo? Akaka aweyi babadikila salu kiaki?

⁶ Tuka mvu a 1919, konso Nkristu okasakeswanga mu lungisa kiyekwa kiandi mu salu kia sila umbangi. Kasikil’owu, mun’Eyingidilu dia 15 dia ngonde ya Agositu, 1922 mu kingelezo, mwavaika elongi diakala ye ntu a diambu vo: “Service Essential” (Salu Kiamfunu). Elongi diadi diasungamesa Akristu akuswa o mfunu wa “kaya e nkanda mivaikisanga ntaudi akwikizi kwa wantu yo kubasila umbangi muna zinzo zau vo, e kintinu ki’ezulu kifinamene.” Tuludiku twakaka twa una ufwete sadilwa salu kia umbangi twavaikiswa muna Bulletin (iyikilwanga o unu vo Salu Kieto kia Kintinu). Kansi,  o lutangu lw’awana basilanga umbangi mu nzo ye nzo, lwakete lwakala kuna lubantiku. Akaka ke bazolanga sala salu kiaki ko. Basonga vakuba yayingi mu kuma kia salu kiaki, kansi e mbuta diambu diakala vo i diadi, wantu awaya bayindulanga vo e salu kia sila umbangi mu nzo ye nzo, kilenda kulula zitu wau. Wau vo ntangwa zawonso ampangi bakasakeswanga mu kuyivana mu salu kia umbangi, ndonga mun’awana ke bayangalelanga salu kiaki ko, bayantika bembola nkubik’a Yave malembe-malembe.

7. Muna mvu mia 1950, nkia diambu diavavanga lusadisu?

⁷ Muna mvu mialanda, o lutangu lwa wantu lwawokela muna salu kia samun’e nsangu zambote. Ozevo, vakala yo mfunu wa longa wantu mu salu kia sila umbangi mu nzo ye nzo. Kasikil’owu, tala dina diavangama kuna Estados Unidos. Muna lubantiku lwa mvu mia 1950, Mbangi zakaka muna nsi yayina, salu kia kaya kaka e mboka basalanga yovo kaya yinkanda-nkanda muna mpambu za nzila. Ndonga mu yau ke basalanga diaka kwayingi ko mu salu kia umbangi mu nzo ye nzo, ngonde zayingi baviokesanga lembi sila umbangi. Adieyi diafwan’o vangwa mu sadisa Akristu awaya basila umbangi mu nzo ye nzo?

8, 9. Nkia nkubika ya longa ampangi yayantika muna mvu a 1953? Nkia nluta yatwasa?

⁸ Muna lukutakanu lwa mvivu lwa nsi zayingi lwakala kuna mbanz’a New York City, muna mvu a 1953, lwatoma kasakesa e salu kia umbangi mu nzo ye nzo. E mpangi Nathan H. Knorr wavova vo e salu kiantete ki’akengi awonso Akristu, i sadisa konso Mbangi kakituka nteleki osilanga umbangi mu nzo ye nzo. Wavova vo: “Konso nteleki kafwete kala wafwana mu samun’e nsangu zambote muna nzo ye nzo.” Ozevo, muna lungisa ekani diadi, basikidisa vo ampangi mu nza yawonso bafwete longwa. Awana ke basilanga umbangi mu nzo ye nzo ko, balongwa una balenda mokenena yo wantu muna zinzo zau, yo kubazayisa oma ma Nkand’a Nzambi yo vana mvutu za yuvu yau.

⁹ E nkubika yayi ya longa, nluta miambote yatwasa. Muna tezo kia mvu kumi, lutangu lw’ateleki mu nza yawonso lwawokela kikilu kumosi ye lutangu lwa wantu bavutukilwanga kingulwa ye lw’alongoki a Nkand’a Nzambi. O unu kiaki, tezo kia mazunda nsambwadi za mazunda m’ateleki a Kintinu besamunang’e nsangu zambote mu nza yawonso. O lunungunuku lwalu i ziku kisonganga vo Yave osambulanga e ngolo zivanganga nkangu andi mu sila umbangi mu nzo ye nzo.​—⁠Yes. 60:⁠22.

Sia Wantu e Dimbu kia Luvuluku

10, 11. (a) Nze una tutanganga muna Yezekele kapu kia 9, o Yezekele nkia mona-meso kasongwa? (b) E mona-meso kiaki aweyi kilunganenanga mu tandu kieto?

¹⁰ E mona-meso kia Yezekele wa ngunza, kilenda kutusonga mfunu wa sila umbangi mu nzo ye nzo. Muna mona-meso kiakina, Yezekele wamona wantu sambanu, konso muntu ye vondelwa vana koko, vo i ndiona wansambwadi kamona, wavwata lino ye bungwa kia tinta muna luketo. Wavoveswa vo ‘kenda viokela muna mbanza’ yo “sia dimbu vana nkuta za lose za wantu ana bevumukanga yo bumina mambu mawonso mangemi mevangwanga mo.” Vava kafokola salu kiaki kia sia dimbu, o wantu sambanu bakala ye vondelwa vana koko bavoveswa vo bavonda awonso ke bakala ye dimbu ko.​—⁠Tanga Yezekele 9:​1-6.

¹¹ Tuzeye wo vo muna ndungan’a ungunza wau, ndiona ‘wavwata lino,’ nsadiswa ya Akristu akuswa muna mwanda kesunzulanga. Muna salu kiaki kia samun’e nsangu zambote yo kitula wantu se alongoki, Akristu akuswa i besilang’e dimbu kw’awana bekitukanga “mameme makaka” ma Kristu. (Yoa. 10:​16) Nki i dimbu? I ziku kisonganga vo mameme mama mena nze yau bena ye  dimbu vana nkuta za lose lwau zalembi fukama, i sia vo, bekitukanga s’alongoki akiyekola a Yesu Kristu yo vubwa, bevwatanga mpe uwuntu wampa nze Kristu. (Ef. 4:​20-​24) Wantu awaya bena nze mameme, bekitukanga s’ekambi dimosi y’Akristu akuswa yo kubavana e moko muna salu kia sia wantu e dimbu.​—⁠Lus. 22:⁠17.

12. E mona-meso kiasongwa Yezekele mu kuma kia salu kia sia dimbu vana nkuta za lose za wantu, aweyi kisongelanga o mfunu wa salu kieto kia vava wantu bena nze mameme?

¹² E mona-meso kiasongwa Yezekele, kikutusonganga ekuma e salu kieto kia vava ana “bevumukanga yo bumina” kifwete sadilwa mu nzaki. Mioyo mia wantu mu vonza mina. Ke kolo ko, makesa m’ezulu ma Yave ana basunzulwa kwa wantu sambanu bakala ye vondelwa vana koko, besinga fwasa awana ke bena ye dimbu ko. Paulu wa ntumwa wasoneka mu kuma kia lumbu kia lufwasu lolo vo, Mfumu Yesu ye “mbasi za nkum’andi” olandila kunda “awana balembi zaya Nzambi, awana mpe balembi lemvokel’e nsangu zambote za mfumu eto Yesu.” (2 Tes. 1:​7, 8) Zaya dio vo wantu befundisilwa muna mpila ina bebadikilanga e nsangu zambote. Muna kuma kiaki, e salu kia samun’e nsangu za Nzambi, kifwete salwa yakuna mfoko. (Lus. 14:​6, 7) Eyayi, mbebe ampwena kwa selo yawonso yayiyekola ya Yave.​​—⁠Tanga Yezekele 3:​17-​19.

13. (a) O Paulu wa ntumwa, nkia mbebe kazaya vo i kakala yau? Ekuma? (b) Nkia mbebe ozeye una yau kwa wantu bezingilanga muna zunga kiaku?

¹³ Paulu wa ntumwa wayibadikila vo mbebe kakala yau ya samun’e nsangu zambote kw’akaka. Wasoneka vo: “Inkwa mfuk’a Mingerekia ye nzenza, y’akwa ngangu yo mazowa. Vo i mono, nkubamene o kunusamunwin’e nsangu zambote, oyeno mpe koko Roma.” (Roma 1:​14, 15) Muna vutula matondo muna nkenda kafwilwa, Paulu wakala ye luzolo lwa sadisa akaka kimana, nze yandi, yau mpe batambula e nluta mia lukau luangovo lwa Nzambi. (1 Tim. 1:​12-​16) Wakimwenanga vo nkwa mfuka kwa konso muntu kawanananga yandi, ye mu kunsamunwina kaka e nsangu zambote kadi futila e mfuka yayi. Ongeye mpe nga omonanga vo u nkwa mfuka kwa wantu bena muna zunga kiaku?​​—⁠Tanga Mavangu 20:​26, 27.

14. Akieyi i kuma kiantete tusamunwinang’e nsangu zambote vana vena wantu awonso ye mu nzo ye nzo?

¹⁴ Kana una vo tusamunang’e nsangu zambote mu vuluza mioyo mia wantu, ke kiau ko i kuma kiantete tusilanga umbangi mu nzo ye nzo. Muna ungunza wasonama muna Malaki 1:​11, Yave ovovanga vo: ‘Kadi tuka kuna ndungumuk’a ntangwa yakuna ndimuk’andi, e nkumbu ame se nene muna zula; muyokelwa nkumbu ame lukau luavauka: kadi e nkumbu ame ikala nene muna zula.’ Muna ndungan’a ungunza wau, selo yayiyekola ya Yave bekembelelanga nkumbu andi vana vena wantu awonso mu nz’amvimba, ekolo besalanga salu kiau kia umbangi. (Nku. 109:30; Mat. 24:​14) Ozevo, kuma kiantete tusilanga umbangi vana vena wantu awonso ye mu nzo ye nzo, i tambika ‘lukau lwa lusanisinu’ kwa Yave.​—⁠Ayib. 13:⁠15.

Mambu Mampwena Mebwa Kuna Sentu

15. (a) Aneyisaele aweyi bawokesela e salu kiau vava baziet’evata dia Yeriko muna lumbu kiansambwadi? (b) Ediadi nki disonganga mu kuma kia salu kia umbangi?

¹⁵ Nkia mambu mevangama kuna sentu mu kuma kia salu kia umbangi? Tulenda longoka diambu muna dina diabwa vava kiazungwa evata  dia Yeriko, nze una wasonama muna nkand’a Yosua. Sungamena dio vo una Nzambi kafwasidi evata dia Yeriko ko, wakanikina Aneyisaele mu ziet’evata nzieta mosi, mu lumbu sambanu. Kansi, e lumbu kiansambwadi, bawokesa e nzieta yayi. Yave wavovesa Yosua vo: “E lumbu kiansambwadi nuziet’evata nzieta nsambwadi, anganga basika mpungi. Ovo batiantis’aka muna mpak’ememe, . . . o nkangu wawonso usia nkololo; ozevo e yaka ki’evata kibabama va ntoto.” (Yos. 6:​2-5) Nanga wokela kwa mpila yayi mpe kukala muna salu kieto kia umbangi. Ka lukatikisu ko vo, vava kifwan’e ntangwa ya fwasa e nza yayi, tumona umbangi wayingi usiwa muna nkumbu a Nzambi ye Kintinu kiandi muna lusansu lwa nza yayi.

16, 17. (a) Nkia diambu divangama una e “mpasi zayingi” ke zifokokele ko? (b) Adieyi tubadika mun’elongi dilanda?

¹⁶ Nanga vekala ye ntangwa ina e nsangu tusamunanga zikituka nze “nkololo” yovo kazu kiampwena kia vita. Muna nkand’a Lusengomono, nsangu za nkuma za lufundisu lwa Nzambi ziyikilwanga nze “matadi mampwena ma mvula, konso’tadi tezo ki’ezitu dia talanta.” * Tutanganga muna Lusengomono 16:21 vo: “E vuku kia matadi kiampasi kikilu.” Ka tuzeye ko kana nkia tezo kilwaka e salu kia umbangi mu nzo ye nzo mu zayisa nsangu za nsuka za lufundisu. Kansi, tulenda kala ye ziku vo, una e “mpasi zayingi” ke zifokokele ko, e nkumbu a Yave izayiswa mu mpila ina ke yatekele vangama ko muna lusansu lwa wantu.​​—⁠Lus. 7:​14; Yez. 38:⁠23.

¹⁷ Ekolo tuvingilanga mambu mampwena mevangama kuna sentu, yambula twazindalala samun’e nsangu zambote za Kintinu y’etima diawonso. Nkia mambu mampasi tuwanananga mau ekolo tusilanga umbangi mu nzo ye nzo ye aweyi tulenda mo sundila? E yuvu yayi yibadikwa mun’elongi dilanda.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• Nkia sono ya Nkand’a Nzambi yisonganga o mfunu wa sila umbangi mu nzo ye nzo?

• E salu kia sila umbangi mu nzo ye nzo aweyi kiawokelela mu tandu kiaki?

• Ekuma selo yayiyekola ya Yave benena ye kiyekwa kia samun’e nsangu zambote?

• Nkia mambu mampwena mesinga vangama kuna sentu?

[Yuvu ya Longoka]

[Mafoto zina muna lukaya lwa 4]

Nze Paulu wa ntumwa, nga omonanga vo mbebe una yau ya samun’e nsangu zambote?

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Mpangi Knorr, 1953