Sia “Mwand’a Nza” Kitantu

“Ke tutambwidi mwand’a nza ko, o mwanda una wa Nzambi kaka.” ​—1 KOR. 2:⁠12.

1, 2. (a) Ekuma atimi a matadi kuna Grã-Bretanha basadilanga nuni zakete? (b) Akristu mu nkia vonza bena?

MUNA mvu wa 1911, luyalu lwa nsi ya Grã-Bretanha lwasia nsiku wa tanina e mioyo mi’atimi a matadi (mina de carvão). Diavavanga vo konso kompani disalanga e salu kiaki diakala ye ntietie zole. Ekuma? Kimana avo tiya tulemene muna wumbu dia timina e tadi, avuluzi bafwete nata e nuni zazi muna wumbu diadi. E nuni zazi ke zilendanga zizidila tembwa kiampondi ko kitukanga muna tiya twatu. Avo tembwa kifulumunwanga muna wumbu kiyividi, e nuni yoya ziyoyanga. E sinsu kiaki kiamfunu kikilu. Kadi e tembwa kiaki kiampondi ke kitanga nsudi ko ngatu moneka mu meso. Tembwa kiaki kiyoyesanga e ngengele za mbwaki za menga muna nitu. Kele vo ke balukisu mu vonza kiaki ko, avuluzi mpe balenda fwa lembi zaya vo tembwa kiampondi bafulumwini.

² Nze atimi a matadi muna wumbu, Akristu mpe mu vonza kia mpila yayi bena muna mwanda. Mu nkia mpila? Vava Yesu kavana alongoki andi e salu kia samuna e nsangu zambote mu nza yawonso, wazaya wo vo mu vonza bekala kia vukumunwa kwa nza ya Satana ye mwand’andi ambi. (Mat. 10:16; 1 Yoa. 5:​19) Muna kuma kiaki, Yesu watokana mu kuma ki’alongoki andi. Muna fuku wansuka una kafwidi ko, wasamba kw’Es’andi vo: “Kidodokelele wo ko, vo wabakatul’omu nza, wabakenges’aka muna ndiona wambi.”​—⁠Yoa. 17:⁠15.

3, 4. Yesu nkia lulukisu kavana kw’alongoki andi? Ekuma lunina o mfunu kwa yeto?

 ³ Yesu walukisa alandi andi mu kuma kia vonza kia lembi bakula umpukumuni wa nkangu ana bazinganga yau, owu ulenda kubatwasila lufwa muna mwanda. E mvovo miandi miamfunu kuna kwa yeto, ekolo tuzinganga mu lumbu ya mbaninu a tandu kiaki. Wavovesa alongoki andi vo: “Nuyingila . . . nwavw’owu nukutukila muna mambu mawonso mekwiza vangama, nwatelamena vana ven’o Mwan’a muntu.” (Luka 21:​34-​36) Yesu wabasia nsilu vo S’andi okubavana mwand’andi avelela mu kubasungamesa mana balongoka yo kubasadisa mu yingila.​—⁠Yoa. 14:⁠26.

⁴ Adieyi tuvova mu kuma kieto? Nga vena mpe ye lusadisu lwa mwand’avelela? Avo i wau, adieyi tufwete vanga muna tambula wo? Nki i mwand’a nza ye aweyi usadilanga? Aweyi tulenda sila mwand’a nza kitantu?​—⁠Tanga 1 Korinto 2:⁠12.

Nga Mwand’avelela Otambula ovo Mwand’a Nza?

5, 6. O mwand’avelela adieyi ulenda vanga kwa yeto? Adieyi tufwete vanga mu tambula wo?

⁵ Ke Akristu a tandu kiantete kaka ko bakala ye lusadisu lwa mwand’avelela. Mu lumbu yeto mpe vena ye mwand’a Nzambi ulenda kutuvana nkuma muna salu kia Yave. (Roma 12:11; Fili. 4:​13) Ulenda kutusadisa mu songa zola yo wete una vo i fu iyikwanga muna “mbongo a mwanda.” (Ngal. 5:​22, 23) Yave wa Nzambi ke komekenanga mwand’andi avelela ko kw’awana ke bazolele wo tambula ko.

⁶ Diamfunu twakiyuvula, ‘Adieyi mfwete vanga mu tambula mwand’avelela?’ Nkand’a Nzambi usonganga mambu makaka tulenda vanga mu tambula mwanda wau. Diambu disundidi o mfunu i lomba wo kwa Nzambi muna sambu. (Tanga Luka 11:13.) E diambu diakaka i longoka yo sadila malongi metukanga muna Diambu dia Nzambi diavumunwinwa. (2 Tim. 3:​16) Kansi, ke konso muntu ko otanganga Nkand’a Nzambi i lenda tambula mwand’a Nzambi. Avo Nkristu azikuka otanganga Nkand’a Nzambi lenda bakula ngindu zasina katangidi muna Diambu diavumunwinwa. Diamfunu mpe twakwikila vo Yave wasola Yesu mu kala nsunzudi Andi, ye muna yandi i tulenda tambulwila mwand’a Nzambi. (Kol. 2:⁠6) Tufwete landa mbandu a Yesu yo lemvokela malongi mandi muna zingu kieto. (1 Pet. 2:​21) Avo tutanginina Kristu, tutambula mwand’avelela.

7. Mwand’a nza aweyi uvukumwinanga wantu?

⁷ Mwand’a nza ufilakesanga wantu mu tanginina e fu ya Satana. (Tanga Efeso 2:​1-3.) Mwand’a nza mu mpila zayingi usadilanga. Mambu mevangamanga o unu mesonganga vo mwand’a nza ufilanga wantu mu lembi lemvokela e nkanikinu mia Nzambi. Uwokesanga “eketo dia nitu, y’eketo  dia meso, yo lusanu luavela lua zingu.” (1 Yoa. 2:​16) Uwokesanga mpe mavangu ma nitu nze, zumba, sambila teke, mavangu ma mpandu, kimpala, makasi ye kolwa malavu. (Ngal. 5:​19-​21) Unungununanga mpe malongi ma avengomoki mesafulanga oma mavauka. (2 Tim. 2:​14-​18) Avo muntu oyambulanga vo mwand’a nza wamfila, fu ya Satana ketangininanga.

8. Nkia diambu tufwete sola yeto awonso?

⁸ Ke dilendakana ko dialembi vukumunwa. Konso muntu kafwete sola e diambu difila e zingu kiandi​—⁠mwand’avelela ovo mwand’a nza. Awana befilwanga kwa mwand’a Nzambi balenda sunda umpukumuni wa nza yayi yo yambula vo mwand’avelela wafila e zingu kiau. Kansi, diambu dilenda soba. Awana befilwanga kwa mwand’avelela balenda mpe vukumunwa kwa mwand’a nza. (Fili. 3:​18, 19) Yambula twafimpa una tulenda sila mwand’a nza kitantu.

Zayang’e Sinsu ya Lulukisu

9-11. Nkia sinsu ya lulukisu ilenda kutusadisa mu lembi vukumunwa kwa mwand’a nza?

⁹ Atimi a matadi kuna nsi ya Grã-Bretanha tuyikidi kuna lubantiku, nuni zakete besadilanga mu kubalukisa kimana babakula e vonza kia tembwa kiampondi. Avo ntimi a matadi omwene vo e nuni zazi se zifwa, wazayanga vo kafwete vanga diambu mu nzaki mu kivuluza. Wau vo tu Akristu, nkia sinsu ya lulukisu ilenda kutusadisa mu bakula vo muvukumunwa tuna kwa mwand’a nza?

¹⁰ Vava twalongoka e ludi kia Nkand’a Nzambi yo yekola e mioyo mieto kwa Yave, nanga twatanganga Nkand’a Nzambi ye sungididi kiawonso. Twasambanga ntangwa zawonso. Twakalanga ye luzolo lwa kwenda ku tukutakanu yo badikila to nze nto a lufiaulwisu muna mwanda yovo nze nkwa vwina onwini maza. E fu kiaki kia tusadisa mu lembi sambukila mwand’a nza.

¹¹ Nga twakinu tanga Nkand’a Nzambi ntangwa zawonso? (Nku. 1:⁠2) Nga tusambanga kwa Yave yo ntima mosi? Nga tukalanga muna tukutakanu twawonso konso lumingu? (Nku. 84:​10) Nga twayambula e fu yayi yambote? Kieleka, tulenda kala ye salu yayingi yivavanga ntangwa ye ngolo, dilenda kala mpe diampasi mu sala e salu ya mwanda una ufwene. Avo twayambula e fu yayi yambote, nga mwand’a nza watuvukumwini? Nga tulenda sia e ngolo mu vutukila e fu yayi yambote?

‘Ke Nutokana Kwayingi Ko’

12. Yesu nki kayika vava kavovesa alongoki andi vo ‘nutoma kilunga-lunga’? Ekuma?

¹² Nkia diambu diakaka tufwete vanga mu sia mwand’a nza kitantu? Vava Yesu kavovesa alongoki andi vo “nuyingila,” vonza yakete kaka kabasonga. Wavova vo: “Se nutomi kulunga-lunga kweno, e ntima mieno ke miazemboka yo mvunda yo wuyana yo lunzumbulu lua zingu kiaki, ke nwasalukiswa kwa lumbu kiakina, nz’esokolo.”​—⁠Luka 21:​34, 35.

13, 14. Nkia yuvu tufwete kiyuvula mu kuma kia dia yo nua?

¹³ Badika lulukisu lwalu. Nga Yesu kiese kia dia yo nua katumba? Ve! Wazaya e mvovo mia Solomo: “Nzeye wo vo ke ven’edi disuvidi kwa yau ko, nangu yangalala yo vanga wete wau bakala una. Konso muntu kadia yo nua, yo mona wete wa mfuntu andi, i lukau lua Nzambi lulu.” (Kim. 3:​12, 13) Kansi, Yesu wazaya wo vo e mwand’a nza uwokesanga eloko dia dia yo nua lembi zay’e tezo.

¹⁴ Aweyi tulenda zayila vo mwand’a nza ke ufwasidi umbakuzi weto ko mu nua, dia kondwa tezo yo kolwa malavu? Tulenda kiyuvula: ‘Adieyi ivanganga avo ntangidi elongi divovanga e fu ki’eloko muna Nkand’a Nzambi yovo muna nkanda misasilanga wo? Nga ivezanga elongi diadi yo lembi dio sadila  mu kuma kia mavangu mame? * Aweyi ibadikilanga elongi mu kuma kia nua malavu mu tezo, yo venga e fu kia ‘kolwa’ malavu? Nga ivezanga elongi diadi yo yindula vo kifwete dio sadila ko? Nga ifunganga makasi kele vo elongi ntangidi fu kiame diyikanga? Nga ifilanga akaka mu lembi lemvokela elongi diadi?’ E mpila ina muntu kebadikilanga elongi i sinsu kilenda songa kana vo ofilwanga kwa mwand’a nza yovo ve.​—⁠Tezanesa ye Roma 13:​11-14.

Venga e Fu kia Telamw’o Moyo

15. Yesu nkia fu kavanina lulukisu?

¹⁵ Diambu diakaka diamfunu dilenda kutusadisa mu sia mwand’a nza kitantu, i venga e fu kia telamw’o moyo. Wau vo tu asumuki, Yesu wazaya wo vo tulenda telamw’o moyo mu kuma kia nsatu zeto za lumbu ke lumbu. Kuna zola kwawonso wavovesa alongoki andi vo: ‘Ke nutelamw’o moyo ko.’ (Mat. 6:​25) Dialudi vo tuna ye kiyekwa kia yangidika Nzambi, sala e salu ya Kikristu ye lungisa e nsatu za nitu za esi nzo eto. (1 Kor. 7:​32-​34) Adieyi tulenda longoka muna lulukisu lwa Yesu?

16. Mwand’a nza aweyi uvukumwinanga wantu ayingi?

¹⁶ Mwand’a nza, ye fu kia kisana mu kuma kia mavwa kifilanga ndonga mu telamw’o moyo muna lekwa ina ke bena yau ko. E nza yayi ilenda kutuvuna mu kwikila vo o kala ye nzimbu zayingi i tininu, ye muntu lenda zitiswa kw’akaka mu kuma kia mavwa mandi, kansi ke mu fu yandi yambote ya Kikristu ko. Awana bekwikilanga mambu mama bekuyivananga emvimba mu vava mavwa yo telamw’o moyo mu kala ye lekwa yampa, yantalu. (Nga. 18:​11) E ngindu zazi mu kuma kia mavwa zifilanga wantu mu telamw’o moyo yo lembi nungunuka muna mwanda.​—⁠Tanga Matai 13:​18, 22.

17. Aweyi tulenda vengela e fu kia telamw’o moyo?

 ¹⁷ Tulenda venga e fu kia telamw’o moyo avo tulemvokele nkanikinu a Yesu: “Nutombel’ekulu e kintinu kiandi, ye ndungidi a [Nzambi].” Yesu wakudikila vo, avo tuvangidi wo, e lekwa yawonso tukudikilwa yo. (Mat. 6:​33) Aweyi tulenda songela vo tukwikilanga muna nsilu wau? Tulenda wo songa muna vavanga e ndungidi a Nzambi yo landa e nkanikinu miandi mu kuma kia nzimbu. Tufutanga e mpaku yo venga sadila luvunu muna kinkita. Tuvanganga wawonso tulenda mu lungisa e nsilu mieto yo yambula vo ‘Elo dieto diakala Elo’ vava tufutanga e mfuka. (Mat. 5:37; Nku. 37:​21) Okala nkwa ziku ke divwamisanga ko, kansi dilenda sadisa muntu mu vwa edienga dia Nzambi yo kala ye ntona zambote yo venga e fu kia telamw’o moyo.

18. Yesu nkia mbandu ambote katusisila? Nkia nluta tulenda baka avo tuntanginini?

¹⁸ Muna sia Kintinu vana fulu kiantete, divavanga vo twazaya e salu kisundidi o mfunu muna zingu kieto. Badika e mbandu a Yesu. Ezak’e ntangwa, mvwatu miantalu kavwatanga. (Yoa. 19:​23) Wayangalelanga dia madia ye nua vinyo yambote vava kakala vamosi y’akundi ambote. (Mat. 11:​18, 19) Muna zingu kiandi, kabadikilanga mavwa ye nsaka ko nze madia mandi. O dia kwandi i vanga luzolo lwa Yave. (Yoa. 4:​34-​36) Avo tutanginina mbandu a Yesu, tulenda tambula nsambu zayingi muna zingu kieto. Tumona e kiese kia fiaulwisa awana bebangikwanga muna kubatangila e sono ya Nkand’a Nzambi. Tusongwa o zola yo tambula lusadisu muna nkutakani. Tuyangidika ntima Yave. Avo tuzaya mana tufwete sia vana fulu kiantete muna zingu kieto, ke tutelama moyo ko mu kuma kia mavwa yo nkembo. Kansi tulenda sadila e lekwa yayi muna kembelela Yave. Avo tusala kwayingi muna yikama e Kintinu kia Nzambi, ke tuvukumunwa kwa mwand’a nza ko.

Yindula “Oma ma Mwanda”

19-21. Aweyi tulenda kadila yo “nyindu a mwanda”? Ekuma tufwete wo vangila?

¹⁹ Ngindu zifilanga muntu mu vanga diambu. Vava wantu bevovanga e diambu lembi teka yindula, ke disonganga ko vo ke bayindwidi ko, kansi ngindu za nitu zibafididi mu vova dio. Paulu wa ntumwa watusungamesa o mfunu wa lunga-lunga e ngindu zeto vava kasoneka vo: “Akwa kinitu beyindulang’oma ma nitu; kansi akwa kimwanda, oma ma mwanda.”​—⁠Roma 8:⁠5.

²⁰ Aweyi tulenda vengela mwand’a nza kimana walembi fila ngindu ye mavangu meto? Tufwete lunga-lunga ngindu zeto yo zaya mana tuyindulanga. Kasikil’owu, vava tusolanga e nsaka, ka tufwete yambula ko vo e ngindu zeto zayiviswa kwa mavangu ma zumba ye umpumbulu. Tuzeye wo vo mwand’avelela a Nzambi ke ukalanga vana vena ngindu zayiva ko. (Nku. 11:5; 2 Kor. 6:​15-​18) Vana ntandu, tulenda kala ye mwand’a Nzambi muna tanganga Nkand’a Nzambi ntangwa zawonso, muna sambanga, muna badika yo kala muna tukutakanu. Tusalanga kumosi ye mwand’a Nzambi muna salu kia samuna e nsangu zambote.

²¹ Tufwete sia mwand’a nza ye maketo ma nitu kitantu. Kansi, ngolo divavanga mu vanga wo, kadi Paulu wavova vo: “O nyindu a nitu i lufwa; vo i nyindu a mwanda, moyo yo luvuvamu.”​—⁠Roma 8:⁠6.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamenanga?

• Adieyi tufwete vanga muna tambula mwand’avelela?

• O mwand’a nza aweyi ulenda kutuvukumwina?

• Aweyi tulenda sila mwand’a nza kitantu?

[Yuvu ya Longoka]

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 21]

Lomba mwand’avelela muna sambu una kwele ko kuna sikola yovo ku salu

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 23]

Tufwete kala ye nyindu avelela, songa e fu yambote muna kinkita ye makaka mpe

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 24]