Mambu Mamfunu ma Nkand’a Lusengomono—1
Diambu dia Yave Diamoyo
Mambu Mamfunu ma Nkand’a Lusengomono—1
EKOLO kakala mu pelezo kuna sanga kia Patemo, Yoane wa ntumwa, ona wakala vo se nunu, wasongwa mona-meso 16. Muna mona-meso yayi, Yoane wamona dina Yave wa Nzambi yo Yesu Kristu bevanganga muna lumbu kia Mfumu, kina vo, i ntangwa yayantika sikidiswa e Kintinu kia Nzambi muna mvu wa 1914, kisinga fokoka kuna mbaninu Ezunda dia Mvu dia Luyalu lwa Kristu. Yoane wasoneka Nkand’a Lusengomono muna mvu wa 96 wa Tandu Kieto. Nkanda wau, mambu mamfunu usonganga mana kamona muna mona-meso yayi.
Owau, yambula twafimpa mambu mamfunu mena muna Lusengomono 1:1–12:17. E kapu yayi iyikanga e mona-meso nsambwadi yantete kasongwa Yoane. E mona-meso yayi yamfunu kikilu kwa yeto, kadi isonganga mana mebwanga ova nza ye dina kesinga vanga o Yave. Awana betanganga oma masonama muna mona-meso yayi kuna lukwikilu, befiaulwiswanga yo kasakeswa.—Ayib. 4:12.
“MWAN’EMEME” OZIWIDI DIMBU SAMBANU
Entete, Yoane wamona Yesu Kristu ona wakembeswa yo tambula e nsangu zina ‘kasoneka muna nkanda, yo twika zo kwa mabundu nsambwadi.’ (Lus. 1:10, 11) I bosi, wasongw’e kunda ki’ezulu. Vana koko kwalunene kwa ndion’ovwende vana kunda, vakala ye nkanda wabindama ye dimbu nsambwadi. Ndiona ‘ofweno zingumun’o nkanda’ ke muntu akaka ko, i “Nkosi w’ekanda dia Yuda” yovo “Mwan’ememe, . . . wina ye mpaka nsambwadi, yo meso nsambwadi.”—Lus. 4:2; 5:1, 2, 5, 6.
E mona-meso kietatu kiyikanga dina diabwa vava “Mwan’ememe” kaziula dimbu sambanu, kimosi kimosi. Vava kaziula e dimbu kina kiesambanu, vakala ye nzakam’ampwen’a ntoto yo lwaka e lumbu kianene kia makasi. (Lus. 6:1, 12, 17) Kansi, muna mona-meso kialanda wasongwa ‘mbasi yà zisimbinini e tembwa yau ayà ya nza’ yavana befokola sia e dimbu kwa 144.000. Wamona mpe, “ndong’ayingi” y’awana ke basiwa dimbu ko “itelamene vana ndose a kunda, yo vana ndose a Mwan’ememe.”—Lus. 7:1, 9.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
1:4; 3:1; 4:5; 5:6—E mvovo a ‘mianda nsambwadi’ adieyi usonganga? E nsambwadi isonganga lekwa kiafwana yovo kialunga vana meso ma Nzambi. Muna kuma kiaki, e nsangu zazi ke zafilwa kaka kwa ‘mabundu nsambwadi’ ko, kansi kwa nkangu awonso a Nzambi, muna tezo kia 100.000 ma nkutakani omu nza yawonso. (Lus. 1:11, 20) Wau vo Yave ovananga mwand’avelela muna tezo kia konso diambu kazolele vanga, e mvovo ‘mianda nsambwadi’ usonganga ndungan’ekani diandi mu vana umbakuzi ye nsambu kw’awana besianga sungididi muna ungunza. E nkand’a Lusengomono uluta vovanga e ntalu yayi, nsambwadi. Muna nkanda wau, e nsambwadi lekwa kialunga usonganga. I kuma vo, nkand’a Lusengomono usongang’e lumbu kina ‘kivwa’ yovo kilungana ekani dia ‘mbumb’a Nzambi.’—Lus. 10:7.
1:8, 17—Nani oyikilwanga, “Alfa ye Omega” ye “ntete ye nsukinina”? E zina “Alfa ye Omega” Yave oyikilwanga dio mu songa vo ke vena Nzambi akaka ko wa Mpungu-ngolo wamvitila ngatu kala wakaka okunlandila. Yandi i “lubantiku ye nsuka.” (Lus. 21:6; 22:13) Kana una vo Yave oyikilwanga vo “lubantiku ye nsuka” muna Lusengomono 22:13, mu songa vo ke vena wakaka ko wamvitila ngatu kunlandila, kapu kiantete kia Lusengomono kisonganga vo Yesu Kristu oyikilwanga vo “Lubantiku ye Nsuka.” Yandi i muntu antete wafulwa yo vewa moyo ulembi fwa. Yandi mpe i muntu ansuka ona kafula Yave yandi kibeni.—Kol. 1:18.
2:7—Nki i “Paradisu a Nzambi”? Wau vo e mvovo miami kw’Akristu akuswa miavoveswa, e paradisu iyikwanga mu sono kiaki i paradisu y’ezulu, i sia vo, kalu kia Nzambi. Akuswa akwikizi bevewa nsendo wa dia e “nti a moyo.” Betambula moyo ulembi fwa.—1 Kor. 15:53.
3:7—O Yesu nkia ntangwa katambula “nsabi a Davidi”? Aweyi kesadilanga nsabi yayi? Vava kavubwa muna mvu wa 29 wa Tandu Kieto, Yesu wakituka se Ntinu asolwa muna luvila lwa Davidi. Kansi, Yesu watambul’e nsabi yayi muna mvu wa 33, vava katundidikwa kuna koko kwalunene kwa Nzambi kun’ezulu. Watambula wisa kia yala muna Kintinu kia Davidi. Tuka ntangwa yayina, Yesu osadilanga nsabi mu vana elau dia salu kia Kintinu kw’akaka. Muna 1919, Yesu wasia “nsabi a nzo a Davidi” van’evembo dia “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” muna kunsia kiyekwa kia “salanganu yandi yawonso.”—Yes. 22:22; Mat. 24:45, 47.
3:12—Ayeyi i ‘nkumbu ampa’ ya Yesu? E nkumbu yayi i kiyekwa kiampa y’elau kavewa o Yesu. (Fili. 2:9-11) Wau vo ke vena muntu akaka ko otomene zaya e nkumbu yayi nze Yesu, wasoneka yo muna mpangi zandi za kwikizi kun’ezulu kimana bakala ye ngwizani ambote yo yandi. (Lus. 19:12) Bavewa mpe elau diakaka dina Yave kavana Yesu.
Elongi kwa Yeto:
1:3. Wau vo “e ntangwa [ina Nzambi kefundisa nza ya Satana] se ifinama,” diamfunu twabakula dina diasonama muna nkand’a Lusengomono yo bak’e nzengo vana vau.
3:17, 18. Muna kala mvwama muna mwanda, tufwete sumba kwa Yesu e “wolo wazunzilwa muna tiya,” i sia vo, tufwete sia ngolo za kala mvwama muna mavangu mambote. (1 Tim. 6:17-19) Tufwete mpe vwata “mvwatu miampembe” mina misonganga vo tu alandi a Kristu yo sadila “nlongo a meso” nze i malongi mevaikiswanga mun’Eyingidilu, kimana twakala yo umbakuzi wa mwanda.—Lus. 19:8.
7:13, 14. E mbuta 24 yau besunzulanga e buka kia 144.000 muna nkembo au kun’ezulu, kuna besadilanga nze atinu ye nganga. Yau mpe basunzulwanga kwa nganga muna Isaele yankulu, ana Davidi wa Ntinu kakayanesa mu buka 24. Mosi muna mbuta zazi i wazayisa Yoane oma ma ndong’ayingi. Muna kuma kiaki, e lufuluku lwa Akristu akuswa nanga mu kolo kia vitila mvu wa 1935 lwayantika. Ekuma? E kuma kadi muna mvu wau e selo yakuswa ya Nzambi ova ntoto batoma bakula oma ma ndong’ayingi.—Luka 22:28-30; Lus. 4:4; 7:9.
VAVA KIAZIULWA E DIMBU KIA NSAMBWADI, E MPUNGI NSAMBWADI ZASIKWA
O Mwan’ememe waziula e dimbu kia nsambwadi. Ambasi nsambwadi batambula mpungi nsambwadi. Mbasi sambanu basika mpungi zau, mu samuna nsangu za mfundisa kwa “tini kietatu” kia wantu, i sia vo, Kikristu kia Kimpangila. (Lus. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) I mau kasongwa muna mona-meso kietanu. Muna mona-meso kialanda, Yoane wadia e finkanda-nkanda yo tez’e nzo avauka. Vava kiasikwa e mpungi ina yansambwadi, vakedi nding’angolo oku vo: “E kintinu kia nza kikitukidi se kia Nzambi eto, kia Kuswa kiandi mpe [Kristu].”—Lus. 10:10; 11:1, 15.
E mona-meso kiansambwadi kina muna Lusengomono 11:15, 17. Sinsu kianene kiamoneka kun’ezulu. Nkento a Nzambi kun’ezulu wawuta mwan’eyakala. Nkadi Ampemba wakulwa kun’ezulu. Wau vo wafungila nkento makasi, wayenda “nwana ye nsadisw’a mbongo andi.”—Lus. 12:1, 5, 9, 17.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
8:1-5—Ekuma ezulu diakadila e pi-i? Nki kiatubwa ova nza? Ezulu diakala e pi-i kimana e “sambu y’aveledi awonso” ova ntoto yawakana. Ediadi diavangama kuna mfoko a vit’antete a nz’amvimba. Akristu akuswa ke batomboka kun’ezulu ko vava kiafokoka e Tandu kia Zula, nze una wantu ayingi bavingilanga. Mpasi zayingi bamona vava kianwanang’e vita. Muna kuma kiaki, basambanga kwa Nzambi mu lomba luludiku. Muna mvutu za sambu yau, mbasi watuba tiya ova nza kimana Akristu akuswa bavutukila etima diau muna salu ya mwanda. Kana una vo akete bakala, bayantika samuna nsangu zambote omu nza yawonso mu kuma kia Kintinu kia Nzambi ezi zalemesa tiya muna Kikristu kia Kimpangila. Nze miandazi, lulukisu lwa Nkand’a Nzambi lwawakana, nsemo mia ludi kia Nkand’a Nzambi miazayiswa, e nkubilwa ya nsambila aluvunu yabwa nze una nzo zibwilanga vava kikalanga nzakam’a ntoto.
8:6-12; 9:1, 13; 11:15—E mbasi nsambwadi nkia ntangwa zakubama mu sika e mpungi zau? Nkia ntangwa ye aweyi e mpungi zasikilwa? Dimosi mu mambu bavanga muna nkubam’au mu sika e mpungi i vana luludiku mu kumika awana bena muna buka kia Yoane ova ntoto tuka mvu 1919 yakuna 1922. Muna kolo kiakina Akristu akuswa awaya basikidisa diaka e salu kiau kia umbangi yo tunga fulu ya nietekena e nkanda. (Lus. 12:13, 14) Ezu dia mpungi disonganga unkabu wa nkangu a Nzambi kumosi ye mbasi, wa samuna nsangu za mfundis’a Yave mu kuma kia nza ya Satana. Ediadi diayantika muna lukutakanu lwakala kuna Cedar Point, Ohio, muna mvu wa 1922 ye fokoka vava kiyantika e mpasi zayingi.
8:13; 9:12; 11:14—E mpungi tatu zansuka aweyi zisikila e “tâtu”? E mpungi yá zantete zasonga lufwa lwa mwanda lwa Kikristu kia Kimpangila. E mpungi tatu zansuka za tâtu, kadi mambu masikididi zatwasa. E mpungi ina yetanu isongang’e kolo kina nkangu a Nzambi bavaikiswa muna “mbilu” muna mvu wa 1919 yo vutukila salu kia umbangi eki kiakala nze vuku kiatokanesanga Kikristu kia Kimpangila. (Lus. 9:1) E mpungi ina yesambanu isonganga vita isundidi e ngolo muna lusansu lwa nza, yanwana makesa ma mvalu ye salu kia samun’e nsangu zambote kisalwanga mu nza yawonso tuka muna mvu wa 1922. E mpungi yansuka isonganga ngutuk’a Kintinu kia Masia.
Elongi kwa Yeto:
9:10, 19. E nsangu za Nkand’a Nzambi zivaikiswanga muna nkanda mia “ntaudi akwikizi yo lulungalalu,” zangolo kikilu. (Mat. 24:45) E nsangu zazi zina nze nkila mia makonko mina ye ‘manga nze nkutu’. Zina mpe nze mvalu mikubikìlu mu vita, mina ye ‘nkila nze nioka.’ Ekuma? E kuma kadi e nkanda miami milukisanga wantu mu kuma kia “lumbu kia nlandu a kunda kia [Yave].” (Yes. 61:2) Muna kuma kiaki, yambula twakala ye unkabu yo vema mu kaya e nkanda miami.
9:20, 21. Wantu ayingi akwa ntima miansongi muna nsi zina vo ke za Kikristu ko, betambulwilanga e nsangu tusamunanga. Kansi, ke tuvingilanga ko vo wantu awonso bena kuna mbazi a Kikristu kia Kimpangila, i sia vo, “e nsadisw’a wantu,” baviluka ntima. Kana una vo i wau, tuzindalalanga muna salu kia umbangi.
12:15, 16. “O ntoto,” i sia vo, ayadi ayingi a nza iyalwanga kwa Satana beziulang’e nzila yo vevola e nsambil’aludi. Tuka muna mvu wa 1940, ayadi awaya ‘bamina o nkoko [a lubangamu] una kavaikisa e ngobodi muna nu’andi.’ Kieleka, avo Yave ozolele dio, lenda fila ayadi mu lungisa luzolo lwandi. Muna Ngana 21:1 tutanganga vo: “O ntim’a ntinu wina vana koko kwa Yave, nze mbudila za maza; konso kuna kazolele, obelola wo.” Ediadi difwete kumika lukwikilu lweto muna Nzambi.