Malongi ma Yesu Aweyi Metwasilang’e Nsambu?
Malongi ma Yesu Aweyi Metwasilang’e Nsambu?
“[Yesu] otombokele muna mongo; . . . alongoki bezidi kwa yandi; . . . ubalongele.”—MAT. 5:1, 2.
1, 2. (a) O Yesu nkia ntangwa kavova Elongi diandi vana Mongo? (b) O Yesu aweyi kayantikila elongi diandi?
MUNA mvu a 31 wa Tandu Kieto, Yesu wayambula sila umbangi muna Ngalili mu fikolo, mu kwenda ku nkinzi a Nduta kuna Yerusaleme. (Yoa. 5:1) Vava kavutuka kuna Ngalili, wasamba fuku wamvimba mu lomba luludiku kwa Nzambi mu sola ntumwa 12. Muna lumbu kialanda, e ndonga yalungalakana ekolo Yesu kawukanga e mbevo. Alongoki andi ye akaka, bavwanda vana ndambu a mongo yo yantika kubalonga.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.
2 Yesu wayantika elongi diandi, i sia vo, Elongi vana Mongo, mu songa e nsambu zitukanga mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi. (Tanga Matai 5:1-12.) * E kiese, ‘nsambu za zingu kia nkal’ambote yo luyangalalu lwa ntima.’ E nsambu vwa kayika o Yesu, zisonganga e kuma Akristu benena ye kiese. E mvovo miami miakinu o mfunu o unu nze una miakala vava kavova mio, se vioka 2.000 ma mvu. Wau, yambula twafimpa e mvovo miami, umosi umosi.
‘Bazeye Nsatu zau za Mwanda’
3. O zaya e nsatu zeto za mwanda aweyi disongele?
3 ‘Akwa nsambu awana bazeye nsatu zau za mwanda: kadi kiau e kintinu ki’ezulu.’ (Mat. 5:3) ‘Awana bazeye nsatu zau za mwanda’ bazeye wo vo luludiku ye nkenda za Nzambi bavwidi o mfunu.
4, 5. (a) Awana bazeye e nsatu zau za mwanda nkia kuma benena akwa nsambu? (b) Aweyi tulenda lungisila e nsatu zeto za mwanda?
4 Ana bazeye e nsatu zau za mwanda akwa nsambu, “kadi kiau e kintinu ki’ezulu.” O kwikila vo Yesu i Masia diaziula e nzila kw’alongoki andi a tandu kiantete mu yala kumosi yo yandi muna Kintinu ki’ezulu kia Nzambi. (Luka 22:28-30) Kiakala vo vuvu kia zingila kun’ezulu kumosi yo Kristu tuna kiau yovo kia vwila moyo a mvu ya mvu muna paradiso ova ntoto, kuna nsi a luyalu lwa Kintinu, tulenda kala ye kiese avo tuzeye e nsatu zeto yo vava luludiku lwa Nzambi.
5 Ke wantu awonso ko bezayanga e nsatu zau za mwanda, kadi ayingi bakondelo lukwikilu yo lembi yangalela e lekwa yavauka. (2 Tes. 3:1, 2; Ayib. 12:16) Muna lungisa e nsatu zeto za mwanda divavanga vo twalongokanga Nkand’a Nzambi, yo kala y’etima muna salu kia kitula wantu s’alongoki yo kalanga muna tukutakanu tw’Akristu.—Mat. 28:19, 20; Ayib. 10:23-25.
Akwa “Nsambu” ana Bena ye Ntantu
6. Aki nani “bena ye ntantu”? Ekuma benena akwa “nsambu”?
6 “Akwa nsambu ana bena ye ntantu: kadi befiaulwiswa.” (Mat. 5:4) “Ana bena ye ntantu” bafwananene ye ‘awana bazeye e nsatu zau za mwanda.’ E ntantu bemonanga ke mu kuma kia mpasi za zingu ko. Kansi mu kuma kia usumuki wau ye mpasi zitwasanga kiwuntu kialembi lunga. Ekuma benena akwa “nsambu”? E kuma kadi bekwikilanga muna Nzambi ye Kristu yo fiaulwiswa, kadi ngwizani ambote bena yau yo Yave.—Yoa. 3:36.
7. Aweyi tufwete badikila e nza ya Satana?
7 Nga tukendalalanga mu kuma kia vilwa uvangamanga mu nza ya Satana? Aweyi tubadikilanga mawete ma nza yayi? O Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Yawonso in’omu nza, eketo dia nitu, y’eketo dia meso, yo lusanu luavela lua zingu, ke lutukidi kw’Ese ko.” (1 Yoa. 2:16) Kansi adieyi tufwete vanga kele vo “mwand’a nza,” i sia vo, nkuma ufilanga wantu ana bavambana yo Nzambi, uyantikidi kulula kimwanda kieto? Tufwete samba, yo longoka Diambu dia Nzambi yo vava lusadisu lw’akuluntu. Avo tufinama Yave, ‘tufiaulwiswa’ muna mpasi zeto.—1 Kor. 2:12; Nku. 119:52; Yak. 5:14, 15.
“Alembami” Aweyi Benena Akwa Nsambu?
8, 9. Kala nlembami aweyi disonganga? Ekuma alembami benena akwa nsambu?
8 “Akwa nsambu alembami: kadi bevwa nza.” (Mat. 5:5) “Lembama” ka lutovoko ko ngatu lembama kwa kivunina. (1 Tim. 6:11) Avo tu alembami, tusonga lulembamu muna vanga luzolo lwa Yave yo lemvokela luludiku lwandi. Lulembamu lumoneka mpe muna mpila tukadilanga ye mpangi zeto Akristu ye akaka. O lulembamu ngwizani lwina y’elongi dia Paulu wa ntumwa.—Tanga Roma 12:17-19.
9 Ekuma alembami benena akwa nsambu? E kuma kadi ‘bevwa nza,’ ukavova o Yesu, ona una vo nlembami. Yandi i wantete ovwa e nza. (Nku. 2:8; Mat. 11:29; Ayib. 2:8, 9) Kansi, “akw’evwa kumosi yo Kristu,” bena vo alembami, bevwa mpe e nza. (Roma 8:16, 17) Muna luyalu lwa Kintinu kia Yesu ova ntoto, alembami ayingi bevwa moyo a mvu ya mvu.—Nku. 37:10, 11.
10. O kondwa lulembamu aweyi kulenda sila kiyekwa kieto ye ngwizani eto y’akaka mu vonza?
10 Tufwete kala alembami nze Yesu. Kansi aweyi, kele vo tuzayakene vo tuna ye fu kia tantana? E fu kiaki kiambi kilenda fila wantu mu kutuvambuka. E fu kiaki kilenda kakila mpangi a yakala mu tambula kiyekwa muna nkutakani. (1 Tim. 3:1, 3) Paulu wazayisa Tito kasusumunanga Akristu kuna Kerete vo ‘balembi kala azodi a ntatani, bakala nleka, basonga lembama kwa wantu awonso.’ (Tito 3:1, 2) Alembami awaya bena se nsambu kw’akaka.
Befwilanga “Ndungidi” e Nzala
11-13. (a) Kala ye nzala y’evwina dia ndungidi aweyi disonganga? (b) Ana befwila ndungidi e nzala y’evwina aweyi ‘beyukutila’?
11 “Akwa nsambu ana befwila ndungidi e nzala y’evwina: kadi beyukuta.” (Mat. 5:6) E “ndungidi” kayika o Yesu i fu kia vanga dina diambote mun’owu wa luzolo ye nkanikinu mia Nzambi. Ntozi a nkunga wavova vo ‘wabudika o moyo’ muna nzengo za Nzambi. (Nku. 119:20) Nga tufwilanga e ndungidi e nzala y’evwina, i sia vo yangalela e ndungidi?
12 Yesu wavova vo ana befwila ndungidi e nzala y’evwina balenda kala ye kiese, e kuma kadi ‘beyukuta,’ i sia vo, nsatu zau zilungiswa. Ediadi diavangama kunima Pentikosti ya mvu a 33 wa Tandu Kieto, vava mwand’avelela a Yave wayiza ‘tungika e nza . . . muna ndungidi.’ (Yoa. 16:8) Muna mwand’avelela, Nzambi wavumunwina wantu mu soneka Sono ya Kingerekia ya Kikristu eyi yina yo mfunu “muna nsansa ina ya nsongi.” (2 Tim. 3:16) O mwand’a Nzambi ukutusadisanga mpe mu “vwat’o wuntu wampa, una uvangamène kontwa kwa Nzambi, muna ndungidi.” (Ef. 4:24) Nga ke dia lufiaulwisu ko dia zaya vo awana bevilukanga o ntima yo lomba ndoloki a masumu mau muna kimenga kia lukulu lwa Yesu, balenda kala akwa ndungidi vana ndose a Nzambi?—Tanga Roma 3:23, 24.
13 Ndonga mu yeto, e nzala ye vwina dieto dia ndungidi dilungiswa emvimba vava tuvwa moyo a mvu ya mvu muna nz’ampa ya unsongi. Kansi, ekolo diadi ka divangamene ko, yambula twakala y’ekani dia zingila e ngwizani ye nsiku mia Yave. Yesu wavova vo: “Nutombel’ekulu e kintinu kiandi, ye ndungidi a [Nzambi].” (Mat. 6:33) Avo tuvanga wo, tuwokesa e salu kieto kwa Nzambi yo kututwasila kiese kiayingi.—1 Kor. 15:58.
“Ana Bena ye Nkenda” Ekuma Benena Akwa Nsambu?
14, 15. Aweyi tulenda songela e nkenda? Ekuma “ana bena ye nkenda” benena akwa nsambu?
14 “Akwa nsambu ana bena ye nkenda: kadi befuwa nkenda.” (Mat. 5:7) “Ana bena ye nkenda” walakazi besonganga kw’akaka. Yesu wasadisa ulolo wa mimbona-mpasi, kadi nkenda kabafwilanga. (Mat. 14:14) E nkenda zisongwanga vava wantu belolokanga awana babavangidi e mbi nze una Yave kelolokanga ana bevilukanga e ntima. (Luv. 34:6, 7; Nku. 103:10) Yeto mpe tulenda songa e nkenda mu mpila yayi ye mu mvovo ye muna mavangu malenda vevola wantu bena mu mpasi. E mpila yambote ya songela nkenda i samuna e ludi kia Nkand’a Nzambi kw’akaka. Wau kafwila nkangu e nkenda, Yesu ‘wayantika kubalonga mambu mayingi.’—Maku 6:34.
15 Tuna ye kuma kia kwikila muna mvovo mia Yesu vo: “Akwa nsambu ana bena ye nkenda: kadi befuwa nkenda.” Avo tufwilanga akaka e nkenda, yau mpe bekutufwila e nkenda. Avo tufwilanga akaka e nkenda, o Nzambi mpe okutuvevolwela vava kekutufundisa. (Yak. 2:13) Akwa nkenda kaka i belolokwa masumu yo vwa moyo a mvu ya mvu.—Mat. 6:15.
“Ana Bavelela Muna Ntima” Ekuma Benena Akwa Nsambu?
16. O kala ‘aveledi muna ntima’ aweyi disonganga? Ana bena ye fu kiaki aweyi ‘bemwena Nzambi’?
16 “Akwa nsambu ana bavelela muna ntima: kadi bemona Nzambi.” (Mat. 5:8) Avo ‘twavelela muna ntima,’ dimoneka muna zolela ye makani meto. Tusonga “zola kutuka muna ntim’avelela.” (1 Tim. 1:5) Avo tukala aveledi muna kati kwa ntima, ‘tumona Nzambi.’ Ediadi ka disongele ko vo tumona Yave muna meso, kadi ‘ke vena muntu ko omona Nzambi yo kal’o moyo.’ (Luv. 33:20) Wau vo watangininanga kiwuntu kia Nzambi, Yesu wavova vo: “Ona wambona, wamona Se.” (Yoa. 14:7-9) Wau vo tu asambidi a Yave ova ntoto, tulenda “mona Nzambi” muna talanga mana kevanganga muna wete dieto. (Yobi 42:5) Akristu akuswa bemona Nzambi vava befulwa yo vewa nitu ya kimwanda. Bemona kikilu S’au ezulu una kena.—1 Yoa. 3:2.
17. Kala aveledi muna ntima aweyi dilenda vanga kwa yeto?
17 Wau vo muntu avelela muna ntima, wavelela mpe muna fu ye muna mwanda, o siang’e ngolo za lembi kivana muna mambu mena vo mafunzuka vana meso ma Yave. (1 Tus. 28:9; Yes. 52:11) Avo twavelela muna ntima, e mvovo ye mavangu meto mavelela mekala, ketusadila Yave ye disu kunsi a lukaya ko.
“Avangi a Ungudi” Bekituka Wan’a Nzambi
18, 19. “Avangi a ungudi” aweyi bekadilanga?
18 “Akwa nsambu avangi a ungudi: kadi beyikwa vo wan’a Nzambi.” (Mat. 5:9) “Avangi a ungudi” bezayakananga muna dina bevanganga ye dina ke bevanganga ko. Avo tuna nze mpila wantu kayika Yesu, tu avangi a ungudi, ‘ke tuvutula muntu mbi muna mbi ko.’ Kansi, ‘tutatidil’owu wambote muntu yo nkw’andi.’—1 Tes. 5:15.
19 E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “avangi a ungudi” muna Matai 5:9 una ye nsasa vo “azodi a luvuvamu.” Muna yikilwa vo avangi a ungudi, tufwete sianga ngolo za siamisa luvuvamu. Avangi a ungudi bevenganga konso diambu dilenda ‘vambanisa akundi.’ (Nga. 16:28) Avo tu avangi a ungudi, tuvanga wawonso mu ‘tatidil’o ungudi yo wantu awonso.’—Ayib. 12:14.
20. Owau, aki nani bena se “wan’a Nzambi”? Aki nani diaka besinga kituka se wan’a Nzambi?
20 Akwa nsambu avangi a ungudi kadi “beyikwa vo wan’a Nzambi.” Akristu akwikizi ana bakuswa muna mwanda basolwa kwa Yave yo kituka “wan’a Nzambi.” Bena ye ngwizani ambote yo Yave nze wan’andi, kadi bekwikilanga muna Kristu yo sambila “Nzambi a zola yo ungudi” muna ntima mosi. (2 Kor. 13:11; Yoa. 1:12) Adieyi tuvova mu kuma kia “mameme makaka” ma Yesu, bena vo avangi a ungudi? O Yesu okala “Ese dia mvu ya mvu” kwa yau muna Luyalu lwandi lw’Ezunda dia Mvu. Kansi, bekituka kikilu se wan’a Nzambi kuna mfoko a luyalu lwandi, vava kesakidika lekwa yawonso kwa Yave.—Yoa. 10:16; Yes. 9:6; Roma 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.
21. Adieyi tulenda vanga kele vo ‘mu mwanda tuzingilanga’?
21 Avo ‘mu mwanda tuzingilanga,’ tuzayakana kw’akaka vo tu avangi a ungudi. Tuveng’e fu kia “fiengenesaziana” yovo fungisa akaka makasi. (Ngal. 5:22-26) Kansi, tusia ngolo za kadila “kuna ungudi yo wantu awonso.”—Roma 12:18.
Akwa Nsambu Kana una vo Bebangikwanga
22-24. (a) Ekuma ana bebangikwanga muna diambu dia unsongi benena akwa nsambu? (b) Adieyi tufimpa muna malongi mole melanda?
22 “Akwa nsambu ana babangikilu muna diambu dia unsongi: kadi kiau e kintinu ki’ezulu.” (Mat. 5:10) Una kavova mvovo miami, Yesu wakudikila vo: “Nu akwa nsambu, ovo wantu bekunutumba, yo kunubangika, yo kunuyikila bi wawonso kuna luvunu, muna kuma kiame. Nukemba, nwayangalala kikilu: kadi nsendo eno unene kun’ezulu: kadi i mbangika babangika ngunza zina zanuvita.”—Mat. 5:11, 12.
23 Nze dina diabwila angunza kuna nz’ankulu, Akristu bazeye wo vo balenda vezwa, bangikwa yo yikilwa bi “muna diambu dia unsongi.” Kansi, vava tuzizidilanga lubangamu lwalu, tukalanga ye kiese kia zaya vo Yave tuyangidikidi yo kunkembela. (1 Pet. 2:19-21) Ka tufwete yambula ko vo e mpasi zakulula e kiese kieto kia sadila Yave owau yovo kuna sentu. Ke zilendi mpe katula kiese ko, kia yala kumosi yo Kristu muna Kintinu ki’ezulu yovo kia vwila moyo a mvu ya mvu ova ntoto uyalwa kwa atinu awaya. Nsambu zazi i ziku kisonganga vo Nzambi nkwa walakazi, ye ngemba yo ntim’amvevo.
24 Vena ye mayingi tulenda longoka mun’Elongi vana Mongo. Tulongoka diaka mambu makaka muna malongi mole melanda. Tulongoka una tulenda sadila malongi ma Yesu Kristu.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
^ tini. 2 E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo nsambu muna sono yayi una ye nsasa vo kiese.
Nkia Mvutu Ovana?
• Ekuma ‘awana bazeye nsatu zau za mwanda’ benena akwa nsambu?
• Ekuma “alembami” benena akwa nsambu?
• Ekuma Akristu benena akwa nsambu kana una vo bebangikwanga?
• Nkia nsambu kayika o Yesu otomene yangalela?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 7]
E mvovo mia Yesu mu kuma kia nsambu vwa kayika miakinu o mfunu o unu nze una miakala entete
[Foto ina muna lukaya lwa 8]
E mpila yambote ya songela nkenda i samun’e ludi kia Nkand’a Nzambi kw’akaka