Yambula Malongi ma Yesu Masingika Ngindu Zaku
Yambula Malongi ma Yesu Masingika Ngindu Zaku
“Ndiona katum’o Nzambi, mvovo mia Nzambi kevova.”—YOA. 3:34.
1, 2. Elongi dia Yesu vana Mongo, ye nki ditezaneswanga? Ekuma tulenda vovela vo mu “mvovo mia Nzambi” diatuka?
YAMU unu kiaki, dimosi muna matadi ma diamanta malutidi e vonga, dina ye 530 ma quilate, diyikilwanga vo Ntetembwa ya África. Etadi diadi diantalu kikilu! Kansi, e mvovo mia Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo misundidi etadi diadi e ntalu. Ke diasivi ko, kadi malongi ma Kristu kwa Yave matuka. Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia Yesu vo: “Ndiona katum’o Nzambi, mvovo mia Nzambi kevova.”—Yoa. 3:34-36.
2 Kana una vo Elongi vana Mongo ke diavovwa miniti 30 ko, nkumbu 21 diayika e nkanda nana mia Sono ya Kiyibere. Muna kuma kiaki, elongi diadi mu “mvovo mia Nzambi” diatuka. Wau, yambula twazaya una tulenda sadila malongi mamfunu mena mun’elongi dia Mwan’anzolwa a Nzambi.
‘Wizana Ntete ye Mpangi Aku’
3. Nki’elongi kavana o Yesu vava kalukisa alongoki andi mu kuma kia vonza kia makasi?
3 Wau vo tu Akristu, tuna ye kiese yo luvuvamu kadi tuna ye mwand’avelela a Nzambi. E kiese ye luvuvamu luna muna mbongo a mwanda. (Ngal. 5:22, 23) Yesu kazola ko vo alongoki andi bavidisa luvuvamu ye kiese kiau, i kuma kabalukisila mu vonza kia lunda makasi. (Tanga Matai 5:21, 22.) I bosi, wavova vo: “Dianu vo, o lukau luaku, ovo se’tambikila lo van’eziku, vana vau wayindula vo mbunzi aku, diambu kàvwidi, osala sisa lukau luaku van’eziku, wenda, wabákanin’ekulu yo mbunzi aku, i bosi wiza tambik’o lukau.”—Mat. 5:23, 24.
4, 5. (a) Nkia “lukau” kayika o Yesu muna Matai 5: 23, 24? (b) O vanga ungudi ye mpangi ekuma dinina mfunu?
4 O “lukau” kayika Yesu i yimenga yawonso yavewanga muna tempelo muna Yerusaleme. Kasikil’owu, yimenga ya bulu mfunu yakala, kadi dimosi muna mambu kasikidisa o Yave kwa nkangu andi muna kunsambila. Kansi, Yesu diambu diakaka dilutidi o mfunu kavova: Vanga ungudi ye mpangi nubakanene diambu una kutambikidi ko lukau kwa Nzambi.
5 E mvovo ‘bakanina ekulu’ una ye nsasa vo ‘vanga ungudi.’ Adieyi tulenda longoka muna mvovo miami mia Yesu? Tufwete sungamena vo e mpila tukadilanga ye mpangi zeto ilenda vanga diambu muna ngwizani eto yo Yave. (1 Yoa. 4:20) Kieleka, e tukau twavewanga kwa Nzambi kuna nz’ankulu, ke twakalanga mfunu ko kele vo ona otambikidi lo kena ye ngwizani ambote ko y’akwandi.—Tanga Mika 6:6-8.
Lulembamu Mfunu Lwina
6, 7. Ekuma lulembamu lwinina mfunu muna vutulwisa ungudi ye mpangi tubakanene diambu?
6 O vanga ungudi ye mpangi tubakanene diambu dilenda tonta lulembamu lweto. Alembami ke betantananga y’ampangi ko mu vava ndungidi. Kadi ediadi dilenda twasa diambu diampasi nze dina diabwa vana vena Akristu muna nkutakani ya esi Korinto. Muna kuma kia diambu diadi, Paulu wa ntumwa wavova vo: “Diambu diambi kikilu nuna diau, wau nufundaziananga. Adieyi nulembele bongela ngyelele? adieyi nulembele tekelelw’e ngangu?”—1 Kor. 6:7.
7 Yesu kavova ko vo ekani tukwendela kwa mpangi i kunsonga vo ngyelele kena yau, yeto tuna ye ndungidi. Ekani dieto dia vutulwisa ungudi. Muna vanga ungudi, tufwete vovanga ye ziku kiawonso dina tuyindulanga. Tufwete mpe zayanga vo o mpangi wakendalala kena. Avo mu ngyelele twina, tufwete lomba ndoloki kuna lembama kwawonso.
‘Avo Disu Diaku Dialunene Diteses’esakuba’
8. Yika mu mvovo miankufi dina kavova o Yesu muna Matai 5:29, 30.
8 Mun’Elongi diandi vana Mongo, Yesu wavova diambu diamfunu mu kuma kia nkal’ambote. Wazaya wo vo e yîkwa ya nitu eto yalembi lunga ilenda kutufila mu nzila zambi. Muna kuma kiaki, Yesu wavova vo: “E disu diaku dialunene ovo dikuteses’esakuba, dunguna dio, waveta dio: kadi diambote kwa ngeye, ovo e kìkwa kiaku kimosi kiayifwila, ke mu to kiaku kiawonso kitubwa kuna ubilungi ko. O koko kwaku kwalunene ovo kukuteses’esakuba, zenga ko, waveta ko: kadi diambote kwa ngeye, ovo e kìkwa kiaku kimosi kiayifwila, ke mu to kiaku kiawonso kienda kuna ubilungi ko.”—Mat. 5:29, 30.
9. E ‘meso’ yovo “moko” meto aweyi malenda ‘kututeses’esakuba’?
9 E “disu” kayika o Yesu disonganga e mpila nkuma tusilang’e sungididi mu lekwa kimosi. O “koko” i dina tuvanganga muna sadila moko meto. Avo ka tuyikengele ko, e yîkwa yayi ilenda kututeses’esakuba yo yambula ‘kangala yo Nzambi.’ (Etu. 5:22; 6:9) Vava tutontwanga mu kolamena Yave, i ntangwa tufwete kalanga twakubama mu sund’e ntota, nze vika sia vo muntu odungunanga disu yovo zenga koko.
10, 11. Nki kilenda kutusadisa mu venga zumba?
10 Aweyi tulenda vengesela meso meto malembi talanga mambu mambi? Yobi, wa mumpumina-Nzambi, wavova vo: “Nkangidi ekangu yo meso mame; ozevo aweyi ntadila ndumba?” (Yobi 31:1) Wau vo Yobi wasompa kakala, wabak’e nzengo za lembi kulula nsiku mia Nzambi mia nkal’ambote. I wau tufwete vanga yeto awonso, kana twasompa yovo tu ampumpa. Muna venga zumba, tufwete filwanga kwa mwand’avelela a Nzambi, una ulenda sadisa ana bezolanga Nzambi mu kala ye volo.—Ngal. 5:22-25.
11 Muna venga mavangu ma zumba, tufwete kiyuvula: ‘Nga iyambulanga vo meso mame matalanga mavangu mambi mesongwanga muna televizau, yovo mu nkanda yovo mu internet?’ Diamfunu mpe twasungamenanga e mvovo mia Yakobo vo: “Konso muntu vana ken’ovukumunwa, ovo otwalakeso kwa diandi’keto, yo nekenwa. I bosi, eketo, ovo diyimiti, diwutidi esumu: vo i’sumu, ovo dizikukidi, diwutidi lufwa.” (Yak. 1:14, 15) Kieleka, avo selo kiayiyekola kwa Nzambi okwamanene ‘tungununa’ muntu una vo ke nkaz’andi ko, y’ekani dia tá yandi e zumba, kafwete bak’e nzengo zasikila, nze yandi odungwini disu diandi yo veta dio. —Tanga Matai 5:27, 28.
12. Nkia luludiku lwa Paulu lulenda kutusadisa mu sunda e zolela yambi ya nitu?
12 Wau vo o sadila moko mu mpila yambi dilenda kutufila mu kulula nsiku mia Yave mia nkal’ambote, tufwete kala y’etima dia kala avelela muna ngindu. Muna kuma kiaki, tufwete lemvokela luludiku lwa Paulu vo: “Nufwasa yîkwa yeno ina ya nza; zumba, nsafu, vengenene, eketo diambi, y’eloko, dina vo, i sambu ya teke.” (Kol. 3:5) E mvovo ‘fwasa’ usonganga e ngolo tufwete vanga mu sunda e zolela yambi ya nitu eto.
13, 14. O venga ngindu ye mavangu ma zumba nkia kuma dinina o mfunu?
13 Muna tanina moyo andi, o muntu okalanga ye luzolo lwa yambula vo kimosi muna yîkwa yandi kiazengwa. O bak’e nzengo zifwananene yo ‘veta’ disu yovo koko, mfunu dina muna venga ngindu ye mavangu mambi malenda fwasa ngwizani eto yo Yave. O kala wavelela muna ngindu, muna fu ye muna mwanda i mpila tulenda vuluzilwa muna lufwasu lwa mvu ya mvu lwatezaneswa ye bilungi.
14 Wau vo tu wantu alembi lunga, ngolo divavanga mu kala ye fu yambote. Paulu wavova vo: “Mfuntuna kaka to kiame, mbunduna kio, kimana, wau ntelekèle akak’o nteleko, omono kwame kialembi fwana.” (1 Kor. 9:27) Muna kuma kiaki, tufwete sianga ngolo za lemvokela luludiku lwa Yesu mu kuma kia fu ya nkal’ambote, yo lembi vanga konso diambu dilenda songa vo ka tuyangalelanga ko e kimenga kavana mu kutukûla.—Mat. 20:28; Ayib. 6:4-6.
“Nuvana”
15, 16. (a) O Yesu aweyi kasongela mbandu ambote ya vanina kuna mvevo? (b) Ayeyi i nsas’a mvovo mia Yesu mina muna Luka 6:38?
15 Elongi dia Yesu ye mbandu andi ifilanga wantu mu songa fu kia vanina kuna mvevo. Fu kiaki kasonga muna kwiza ova ntoto muna wete dia wantu alembi lunga. (Tanga 2 Korinto 8:9.) Muna zola kwawonso, Yesu wasisa nkembo andi kun’ezulu yo kituka se muntu yo vana moyo andi muna wete dia wantu asumuka, bena vo akaka muna yau bekituka se mvwama vava beyala yandi kumosi muna Kintinu ki’ezulu. (Roma 8:16, 17) O Yesu wakasakesa evangu dia vanina kuna mvevo vava kavova vo:
16 “Nuvana, ozevo kivewa kwa yeno; nzongo ambote, ukomenenwa, ubandilwa, usiw’o mabetomona, i bevanina vana mfokol’eno. Kadi muna nzongo nuzongela i kikunuzongelwa.” (Luka 6:38) O ‘vanina vana mfokola’ i fu kiakala y’ateki akaka kia zadisa e lekwa muna nkutu a nsumbi eyi yakalanga ye nsinga wa natina. E fu kieto kia vanina kuna mvevo kilenda fila akaka mu kutuvana nzongo ambote, musungula vava tukalanga mu mpasi.—Kim. 11:2.
17. Yave aweyi kasongela mbandu ambote ya vanina kuna mvevo? Nkia mpila vana kulenda kututwasila kiese?
17 Yave ozolanga yo sambula awana bevaninanga kuna mvevo. Wasonga mbandu ambote ya vanina kuna mvevo muna tuma Mwan’andi amosi “kimana konso on’okwikilanga muna yandi ke vila ko, moyo a mvu ya mvu kevwa.” (Yoa. 3:16) Paulu wasoneka vo: “On’okunina kuna mvevo, kuna mvevo i kesâdila. Yambula konso muntu kavanga una kakanini muna ntim’andi; ke ku ntantu ko, ngatu ku nkomena: kadi Nzambi ozolele mvani amvevo.” (2 Kor. 9:6, 7) Sadila ntangw’eto, ye ngolo ye mavwa meto mu nungununa nsambil’aludi kiese ye nsambu ditwasanga.—Tanga Ngana 19:17; Luka 16:9.
“Kusiki Mpungi ko Oko Wina”
18. Mu nkia diambu ka tulendi ‘tambulwila nsendo ko’ kwa S’eto ezulu?
18 “Nutoma kulunga-lunga kweno, ke nuvangila mambu meno ma unsongi vana vena wantu mamoneka kwa yau ko: ovo wau, ke nubaka nsendo ko kuna kw’Es’eno wina kun’ezulu.” (Mat. 6:1) Yesu wasadila mvovo “unsongi,” mu yika mavangu men’e ngwizani ye luzolo lwa Nzambi. Kazola vova ko vo mavangu mambote ke mafwete vangilwa ko vana vena ndonga, kadi wavovesa alongoki andi vo ‘batemesa ntemo au vana vena wantu.’ (Mat. 5:14-16) Kansi, ‘ke tubaka nsendo ko’ kwa S’eto ezulu kele vo tuvanganga mambu kimana wantu ‘batumona’ yo sivika nze una uvanganga avangi a yimpa. Avo i kani diadi tukalanga diau, ke tukala ye ngwizani ambote ko yo Nzambi ngatu tambula nsambu zakwele mvu za Kintinu.
19, 20. (a) O Yesu adieyi kazola vova vava kasima o ‘sika e mpungi’ muna vana “lukau luankenda”? (b) Aweyi ke tuzayisilanga koko kwalumonso ko dina divanga koko kwalunene?
19 Avo tuna ye nyindu asikila, tulemvokela lulukisu lwa Yesu vo: ‘Ovo ovana lukau luankenda, kusiki mpungi ko oko wina, una uvangang’akwa kivùnina muna masambilu yo muna mvakala, basaniswa kwa wantu. Kieleka inusamunwini vo batambwidi kala nsendo au.’ (Mat. 6:2) “Lukau luankenda” i tukau twavewanga mu sadisa awana bakala mu mpasi. (Tanga Yesaya 58:6, 7.) Yesu ye ntumwa zandi bakala ye nkutu a nzimbu mu sadisa asukami. (Yoa. 12:5-8; 13:29) Wau vo ke basikanga mpungi ko vava bakayilanga asukami, Yesu kingana katá vava kavova vo ka tufwete ‘sika mpungi’ ko oku twina vava tuvananga “lukau luankenda.” Ka tukisananga ko vava tuvananga tukau, nze una wavanganga Afarisi a esi Yuda. Yesu wabayikila vo akwa kivùnina, kadi basonganga tukau twau muna “masambilu yo muna mvakala.” Akwa kivùnina awaya ‘batambula kala nsendo au.’ Sanisinwa kwa wantu yo vwandiswa vana vwandu yantete muna masambilu, vana ndambu alongi, i nsendo una batambula. Avo i Yave, kabavananga lekwa ko. (Mat. 23:6) Aweyi ozevo alongoki a Kristu bavaninanga tukau? Tala dina Yesu kavova kwa yau ye kwa yeto mpe:
20 “Kansi ongeye, ovo ovana lukau luankenda, kuzayisa koko kwaku kwalumonso ko owu uvangidi koko kwaku kwalunene: o lukau luaku luankenda luakala kuna sweki: o S’aku, on’omwenanga kuna sweki, okusenda.” (Mat. 6:3, 4) E moko meto ntwadi mesalanga. Muna kuma kiaki, o lembi zayisa koko kwalumonso dina divangidi koko kwalunene, disongele vo ke tusonganga kwa wantu ko kina tuvananga akaka, kana nkutu kw’akundi nze una wina koko kweto kwalumonso ye kwalunene.
21. Nkia nsendo kekutuvana “on’omwenanga kuna sweki”?
21 Avo tuvengele fu kia kisana mu kuma kia lusadisu tuvananga kw’akaka, o ‘lukau lweto luankenda’ lwasweki lukala. Muna mpila yayi, o S’eto “on’omwenanga kuna sweki” okutusenda. O S’eto ezulu va “sweki” kena, wau vo kun’ezulu kekalanga, kalendi moneka kwa wantu ko. (Yoa. 1:18) Vana vena e nsendo kekutuvana o Yave “on’omwenanga kuna sweki,” i kutusadisa mu kala ye ngwizani ambote yo yandi, kutuloloka masumu yo kutuvana moyo a mvu ya mvu. (Nga. 3:32; Yoa. 17:3; Ef. 1:7) Ediadi disundidi o mfunu ke mu sanisinwa kwa wantu ko.
Malongi Mamfunu Tufwete Yangalela
22, 23. Ekuma tufwete yangalela malongi ma Yesu?
22 Kieleka, Elongi vana Mongo divwidi mambu mayingi mamfunu. Ka lukatikisu ko, mun’elongi diadi muna ye luludiku lulenda kututwasila kiese kana nkutu mu nza yayi yazala ye mpasi. Elo, tukala ye kiese avo tuyangalela malongi ma Yesu yo yambula vo masingika ngindu zeto ye mpil’a zingu kieto.
23 Konso muntu ‘owanga’ yo ‘vanga’ mana kalonga o Yesu ovwa nsambu zayingi. (Tanga Matai 7:24, 25.) Muna kuma kiaki, yambula twakwamanana lemvokela luludiku lwa Yesu. Elongi dilanda difimpa mambu makaka kavova o Yesu mun’Elongi vana Mongo.
Azeyi i Mvutu Zaku?
• Vanga ungudi ye mpangi tubakanene diambu, ekuma dinina o mfunu?
• Aweyi tulenda vengela tesesw’esakuba kwa ‘disu dieto dialunene’?
• Nkia ngindu tufwete kala zau vava tuvananga lukau kw’akaka?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 11]
Diamfunu kikilu mu ‘vanga ungudi’ ye mpangi tubakanene diambu
[Mafoto zina muna lukaya lwa 13]
Yave osambulanga awana bevaninanga kuna mvevo