Zaya Yesu wa Davidi Anene ye Solomo Anene
Zaya Yesu wa Davidi Anene ye Solomo Anene
“Tala oyu osundidi Solomo una vava.”—MAT. 12:42.
1, 2. Kuna kwa wantu, ekuma diakadila diasivi vava Samuele kavoveswa vo kakusa Davidi nze ntinu?
VANA meso ma Samuele, Davidi kakala wafwana ko mu kala ntinu, kadi mvungudi kwandi. Vana ntandu, mu Beteleme kawutukila ina vo mbanz’akete. E mbanza yayi yayikilwanga vo ‘yakete kikilu muna mazunda ma Yuda.’ (Mika 5:2) Kansi, etoko diadi diawutukila mu mbanza yayi yakete, wabadikilwanga vo kafwana ko, yandi wakusua kwa Samuele wa ngunza mu kala ntinu a Isaele kuna sentu.
2 Davidi ke yandi ko i mwan’antete kasonga o Yisai wa s’andi kwa Samuele mu kuswa se ntinu, ngatu wezole yovo wetatu. Davidi i mwan’ansuka muna wana nana a Yisai. Kawanuka mpe ku nzo ko vava Samuele kayenda kuna nzo a Yisai mu kusa mosi muna wan’andi kakala ntinu muna nsi. Kansi, Davidi yandi wasolwa kwa Yave. Ediadi i disundidi o mfunu.—1 Sam. 16:1-10.
3. (a) O Yave adieyi kevavanga vava ketalang’o muntu? (b) Adieyi diabwa vava kiakusua Davidi?
3 Yave wamona dina Samuele kalendi mona ko. Nzambi wazaya dina diakala muna ntim’a Davidi edi dianyangidika. Kuna kwa Nzambi, edi disundidi o mfunu ke mpwa ya muntu ko, kansi kiwuntu kiakati. (Tanga 1 Samuele 16:7.) Muna kuma kiaki, vava Samuele kazaya vo Yave kasola kana mosi ko muna wana nsambwadi ambuta a Yisai, walomba vo benda bokela ona wanleke wavungulanga mameme. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “[Yisai] untumini, unkotese [Davidi]. Walôka, wa mote kwandi, wa mpw’ambote. O Yave ovovele vo, telama wankusa: kadi i yandi yuyu. O Samuele obongele mpak’a mazi, unkusidi vana vena mpangi zandi: o mwand’a Yave wizidi kuna ngolo muna Davidi tuka lumbu kina.”—1 Sam. 16:12, 13.
Davidi Wakala se Kini kia Kristu
4, 5. (a) Yika e mfwanani ina muna Davidi yo Yesu. (b) Ekuma Yesu kalenda yikilwa vo Davidi Anene?
4 Nze Davidi, Yesu mpe mu Beteleme kawutukila, vioka 1.100 za mvu tuka kiawutukila Davidi. Kuna kwa wantu ayingi, Yesu mpe kafwana kala ntinu ko. Kadi, kakala ye mpw’a ntinu ko ona Aneyisaele bavingilanga. Kansi, nze Davidi, yandi wasolwa kwa Yave. Yandi wazolwa kwa Yave nze Davidi. * (Luka 3:22) O ‘mwand’a Yave wakulumukina’ mpe Yesu.
5 Vena mpe ye mambu makaka mafwanana muna Davidi ye Yesu. Kasikil’owu, Davidi wayekolwa kwa nkundi andi Akitofele, o Yesu mpe wayekolwa kwa Yuda mwisi Kereote wa ntumw’andi. (Nku. 41:9; Yoa. 13:18) Davidi yo Yesu bayangalelanga kala vana fulu kia sambila Yave. (Nku. 27:4; 69:9; Yoa. 2:17) Yesu va kunda ki’es’andi Davidi mpe kavinga. Una Yesu kawutukidi ko, mbasi wavovesa ngw’andi vo: “O Yave wa Nzambi okumvan’e kunda ki’es’andi Davidi.” (Luka 1:32; Mat. 1:1) Kansi, Yesu osundidi Davidi, wau vo e nsilu miawonso mu kuma kia Masia, muna yandi mialunganena. Yandi i Davidi Anene, Masia wa Ntinu ona wavingilwanga tuka kolo.—Yoa. 7:42.
Tulanda Ntinu wa Mvungudi Eto
6. Davidi aweyi kakadila mvungudi ambote?
6 Yesu mpe mvungudi. Adieyi divavwanga mu kala mvungudi ambote? Kafwete dikila yo lunga-lunga ekambi diandi kuna unkabu. (Nku. 23:2-4) Vava kakala nleke, Davidi mvungudi kakala, watoma lunga-lunganga mameme ma s’andi. Wakala yo unkabu mu tanina mameme vava makalanga mu vonza yo sia moyo andi mu vonza muna kubatanina kwa nkosi ye use.—1 Sam. 17:34, 35.
7. (a) Nki kiasadisa Davidi mu lungisa kiyekwa kiandi nze ntinu? (b) Yesu aweyi kasongela vo Mvungudi Ambote?
7 E mvu kakala Davidi muna nzanza mu vungula mameme, miansadisa mu lungisa kiyekwa kiandi kia vungula e zula kia Isaele. * (Nku. 78:70, 71) Yesu mpe wasonga vo mvungudi ambote. Yave wankumika yo kunludika nze mvungudi a “finkambi-kambi” fiandi ye “mameme makaka.” (Luka 12:32; Yoa. 10:16) Kieleka, Yesu Mvungudi Ambote kikilu. Otomene zaya ekambi diandi yo yikila konso meme muna nkumbu. Ozolanga mameme mandi. Muna kuma kiaki, vava kakala ova ntoto mayingi kavanga muna wete diau. (Yoa. 10:3, 11, 14, 15) Nze Mvungudi Ambote, Yesu mayingi kavanga mana Davidi kalenda vanga ko. E kimenga kiandi kia lukulu kiaziula e nzila kimana o wantu bavuluka muna lufwa. Ke vena diambu ko dilenda kunsimba mu vumgula e “fikambi-kambi” fiandi mu vwa moyo ulembi fwa kun’ezulu yo fila “mameme makaka” mu vwa moyo a mvu ya mvu muna nz’ampa ya unsongi eyi ke yikala diaka ye yimpumbulu ko.—Tanga Yoane 10:27-29.
Landa Ntinu Ansundi
8. Aweyi tuzayidi vo Davidi ntinu angolo kakala?
8 Davidi wa Ntinu ekesa dia vita kakala, ona wataninanga e nsi ya nkangu a Nzambi. “Yave i mpuluza kavuluza Davidi, konso kuna kayenda.” Muna luyalu lwa Davidi, e nkendelo a zula kiandi yatuka nzadi a Engipito yakuna nzadi a Uferate. (2 Sam. 8:1-14) Muna lusadisu lwa nkum’a Yave, Davidi wakituka se ntinu angolo. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “E nsangu a Davidi yele muna nsi zawonso; o Yave omwesese zula yawonso o wonga wandi.”—1 Tus. 14:17.
9. Yika una Yesu wa Ntinu Asolwa kasundila.
9 Nze Davidi wa ntinu, Yesu nkwa unkabu kakala. Nze Ntinu Asolwa, wasadila wisa kiandi muna nkwiya yo tanina wantu muna wisa kiau. (Maku 5:2, 6-13; Luka 4:36) Kana nkutu i Nkadi Ampemba wa Satana, kena ye wisa muna yandi ko. Muna lusadisu lwa Yave, wasunda e nza eyi iyalwanga kwa Satana.—Yoa. 14:30; 16:33; 1 Yoa. 5:19.
10, 11. Adieyi kevanga Yesu tuka kun’ezulu nze Ekesa dia vita ye Ntinu?
10 Tezo kia mvu 60 miavioka tuka Yesu kafwila yo fulwa, Yoane wa ntumwa wasongwa mona-meso kia ungunza wayikanga Yesu vana fulu kiandi nze Ekesa dia vita ye Ntinu kun’ezulu. Yoane wasoneka vo: “Mbwene mvalu ampembe, ndion’ofongele wo wina yo mfumba; oveno kolowa: wizidi avaika, wizidi asundinge, kasunda mpe.” (Lus. 6:2) Ndiona ovwende vana mvalu ampembe, i Yesu. ‘Wavewa kolowa’ muna mvu wa 1914 vava kayadikwa nze Ntinu kun’ezulu. I bosi, “wizidi asundinge.” Elo, nze Davidi, Yesu ntinu angolo. Vava kayadikwa nze Ntinu muna Kintinu kia Nzambi, ke vavioka kolo ko, wasunda Satana yo kuntuba ova ntoto kumosi ye nkwiya miandi. (Lus. 12:7-9) Okwamanana sunda yavana ‘kelungisa nsund’andi,’ muna fwasa mvimba e nza ya Satana.—Tanga Lusengomono 19:11, 19-21.
11 Nze Davidi, o Yesu ntinu ankenda, otanina “ndong’ayingi” muna Armangedo. (Lus. 7:9, 14) Vana ntandu, muna luyalu lwa Yesu ye awana keyala yau kumosi, 144.000, vekala ye “lufuluku lu’asongi y’ana balembi songa.” (Mav. 24:15) Awana befuluka ova ntoto bezinga yakwele mvu. Yambula yeto awonso twasonga luzolo lwa kwamanana “vanga wete,” kimana twakala yo moyo vava e nza izala y’asongi, ana beyalwa kwa Davidi Anene.—Nku. 37:27-29.
Solomo Walomba Ngangu yo Vewa Zo
12. Solomo adieyi kalomba muna sambu?
12 Solomo wa mwan’a Davidi, Yesu mpe kasunzulanga. * Vava Solomo kakituka se ntinu, Yave wamoneka kwa yandi muna ndozi yo vova vo okumvana konso lekwa kelomba. Solomo nga wafwana lomba mavwa, nkuma, yovo zingu kiandá. Kansi walomba kwa Yave vo: “Owau umpana ngangu yo zayi, yavaika yo kota vana vena nkangu wau; kadi nani olenda fundisa nkangu aku wau wayingi?” (2 Tus. 1:7-10) Yave wavana e mvutu muna sambu kia Solomo.—Tanga 2 Tusansu 1:11, 12.
13. E ngangu za Solomo aweyi zaswaswanena y’akaka? Adieyi i Tuku dia ngangu zandi?
13 Ekolo Solomo kakala ye kwikizi muna Yave, e mvovo miandi mia ngangu miaswaswana miakala ye mia wantu a tandu kiandi. Solomo watá “mazunda matatu ma yingana.” (1 Nti. 4:30, 32, 34) Yayingi muna yingana yayi yasonama, ina se lusalu lwantalu kw’awana bevavanga e ngangu. Ntinu ankento a Seba wakangala tezo kia kilometa 2.400 mu kwenda tonta e ngangu za Solomo yo kunyuvula ‘yuvu yampasi.’ Wasivika muna mana kavova Solomo ye mu kuma kia luvuvamu lwakala muna kintinu kiandi. (1 Nti. 10:1-9) Nkand’a Nzambi uyikanga Etuku dia ngangu za Solomo oku vo: “E nza yawonso ivavidi ndose a Solomo, bawa ngangu zandi, zina kasi’o Nzambi muna ntim’andi.”—1 Nti. 10:24.
Tulanda Ntinu Angangu
14. O Yesu aweyi ‘kasundidi Solomo’?
14 Muntu mosi kaka wasunda Solomo e ngangu. Muntu ndioyo i Yesu Kristu, ona wayiyikila vo “oyu osundidi Solomo.” (Mat. 12:42) Yesu wavova “mambu ma moyo a mvu ya mvu.” (Yoa. 6:68) Kasikil’owu, Elongi dia Yesu vana Mongo ditoma kiesesanga e nkanikinu mina muna yingana ya Solomo. Solomo mambu mayingi kavova metwasanga kiese kw’asambidi a Yave. (Nga. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yesu wasonga vo e kiese kiakieleka mu mambu mena ngwizani ye nsambil’a Yave ye ndungan’a nsilu mia Nzambi kitukanga. Wavova vo: ‘Akwa nsambu awana bazeye nsatu zau za mwanda: kadi kiau e kintinu ki’ezulu.’ (Mat. 5:3) Awana belemvokelanga e nkanikinu mina muna malongi ma Yesu befinamanga Yave una vo i “nto a moyo.” (Nku. 36:9; Nga. 22:11; Mat. 5:8) Kristu i “ngangu za Nzambi.” (1 Kor. 1:24, 30) Nze Masia wa Ntinu, Yesu Kristu ovwidi “mwand’a ngangu.”—Yes. 11:2.
15. Aweyi tulenda bakila e nluta mitukanga muna ngangu za Nzambi?
15 Wau vo tu alandi a Solomo Anene, aweyi tulenda bakila e nluta mitukanga muna ngangu za Nzambi? Wau vo e ngangu za Yave zasengomonwa muna Diambu diandi, tufwete vanga e ngolo mu solola zo muna longokanga Nkand’a Nzambi, musungula e mvovo mia Yesu yo badika mana tutanganga. (Nga. 2:1-5) Vana ntandu, tufwete zindalala lomba e ngangu kwa Nzambi. Nkand’a Nzambi usonganga vo, avo tulomba lusadisu muna sambu, tuvewa lo. (Yak. 1:5) Muna lusadisu lwa mwand’avelela, tusolola e ngangu muna Diambu dia Nzambi, ezi zilenda kutusadisa mu sunda e ntota yo zaya mpambula za wete yo bi. (Luka 11:13) Solomo wayikilwanga mpe vo “mpovi” ona ‘walonga nkangu o zayi.’ (Kim. 12:9, 10) Nze Ntu a nkutakani y’Akristu, Yesu mpe mpovi a nkangu andi. (Yoa. 10:16; Kol. 1:18) Muna kuma kiaki, diamfunu twendanga muna tukutakanu, muna ‘tulongelwanga.’
16. Nkia mfwanani ina vana vena Solomo yo Yesu?
16 Solomo wa ntinu mambu mayingi kavanga. Watungisa nzo, lumbu lwa ntinu, nzila, mavata ma malundilu ma madia, ye mavata ma makalu, ye mavata m’akwa mvalu yo timisa e sima ya maza. (1 Nti. 9:17-19) E zunga kiawonso kayalanga kiabaka e nluta mia salu kia tunga kasadisa. Yesu mpe ntungi. Watunga nkutakani andi vana “nsenzele.” (Mat. 16:18) Yandi mpe ovita o ntu muna salu kia tunga kisalwa muna nz’ampa.—Yes. 65:21, 22.
Tulanda Ntinu a Luvuvamu
17. (a) Aweyi wakala luyalu lwa Solomo? (b) Solomo nkia diambu kalenda vanga ko?
17 E nkumbu a Solomo mu mvovo una ye nsasa vo “luvuvamu” yatuka. Solomo wa ntinu mu Yerusaleme kayadilanga, nkumbu ina ye nsasa vo “Nkubilw’a Luvuvamu.” E mvu 40 kayala mia luvuvamu miakala muna zula kia Isaele. Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia mvu miami vo: “O Yuda ye Isaele bavuvamene konso muntu kunsi a nsing’andi a vinyo yo kunsi a nsand’andi, tuka kuna Dani yaku Bere-seba, e lumbu yawonso ya Solomo.” (1 Nti. 4:25) Kanele vo wakala ye ngangu zayingi, Solomo kalenda vevola nkangu ko muna mayela, esumu yo lufwa. Kansi, Solomo Anene osinga vuluza o wantu muna mambu mama mawonso.—Tanga Roma 8:19-21.
18. Nkia nsambu tuna zau muna nkutakani y’Akristu?
18 Kana nkutu owau, tuna ye luvuvamu muna nkutakani y’Akristu. Kieleka, mu paradiso a mwanda twina. Tuna ye luvuvamu yo Nzambi ye mfinangani zeto. Tala dina kasakula Yesaya mu kuma kia luvuvamu tuna lwau o unu. Wavova vo: “E nsosolo miau, nsengo befula mio; o madionga, nkanku; zula ke kizangwila zula nsosolo ko, ke belongwa diaka nwana ko.” (Yes. 2:3, 4) Tusiamisanga luvuvamu lwalu vava tuyambulanga vo mwand’a Nzambi watufila.
19, 20. Nkia kuma tuna kiau mu kala ye kiese?
19 Kansi, e zingu tukala kiau kuna sentu kisundidi o wete. Ekolo alembami bekala mu luvuvamu muna luyalu lwa Yesu, malembe-malembe ‘bevevolwa muna kibundu kia uwolezia’ yavana bekituka wantu alunga. (Roma 8:21) Vava kivioka e ntota zansuka kuna mfoko a Luyalu Lw’ezunda dia Mvu, “alembami bevwa nza; beyangalela muna mawete mayingi.” (Nku. 37:11; Lus. 20:7-10) Kieleka, luyalu lwa Kristu Yesu luvioka luna lwa Solomo muna mpila ina ka tulendi yindula ko o unu.
20 Nze una Aneyisaele bakadila muna kiese vava bafilwanga kwa Mose, Davidi yo Solomo, yeto mpe tukala ye kiese kiayingi muna luyalu lwa Kristu. (1 Nti. 8:66) Yambula twavutulanga matondo kwa Yave muna kutuvana Mwan’andi amosi wa Mose, Davidi ye Solomo Anene.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
^ tini. 4 E nkumbu a Davidi nanga ina ye nsasa vo “Nzolwa.” Kina kia vubwa Yesu ye lumbu kasoba e mpwa, Yave wayikila Yesu tuka kun’ezulu vo “Mwan’ame anzolwa.”—Mat. 3:17; 17:5.
^ tini. 7 Davidi wakala mpe nze ememe ona wabundang’e vuvu kwa mvungudi. Wabundang’e vuvu muna Yave wa Mvungudi Anene, wa ntanini andi ye nludiki. Wavova ye vuvu kiawonso vo: “O Yave i mvungudi ame, kikondwa ko.” (Nku. 23:1) Yoane wa Mvubi wayikila Yesu vo “Mwan’ememe a Nzambi.”—Yoa. 1:29.
^ tini. 12 E nkumbu akaka ya Solomo, Yedideya, ina ye nsasa vo “Nzolwa Yave.”—2 Sam. 12:24, 25.
Nga Olenda Sasila?
• O Yesu aweyi kenena Davidi Anene?
• O Yesu aweyi kenena Solomo Anene?
• Adieyi diyangidikidi mu kuma kia Davidi ye Solomo Anene?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 31]
E ngangu kavewa o Solomo kwa Nzambi, ngangu za Solomo Anene zasonganga
[Foto ina muna lukaya lwa 32]
O luyalu lwa Yesu luvioka luna lwa Solomo yo Davidi mu mpila ina ke tulendi yindula ko o unu!