Akweyi Okala Vava e Mbaninu Ikwiza?

VAVA Yave kefwasa e nza yayi yambi muna Armangedo, adieyi dibwila asongi? E sono kia Ngana 2:21, 22 kivovanga vo: “Asongi bekal’omu nsi, alungi besala mo. Yimpumbulu ikendonwa muna nsi, akwa maleko, vuzuka.”

Asongi aweyi besadila mu nza? Nga vesinga kala ye fulu kina balenda tinina? Asongi akweyi bekala vava kifwaswa e nza? Tusansu tuyá twa Nkand’a Nzambi tulenda kutusadisa mu baka e mvutu za yuvu yayi.

Vava e Fulu Kiakal’o Mfunu

Muna kuma kia luvuluzu lwa Noa ye Loti, tutanganga muna 2 Petelo 2:​5-7 vo: ‘[Nzambi] kavûkis’e nz’ankulu ko, kavuluza kaka Noa, wa nteleki a ndungidi, yo wantu nsambwadi akaka, vava katwas’e kizalu ova nz’akwa luvezo; yo komon’o mavata, Sodomo ye Ngomora, wau kasia mo e nzengo a vondeselwa, yo sia mo s’elongi kw’akwa luvezo; yo vuluza Loti, wa nsongi, wamonanga kikilu e mpasi muna nkal’a yimpumbulu muna yingalu.’

O Noa aweyi kavulukila? Nzambi wavovesa Noa vo: “E nsuk’a nitu zawonso izidi oku ngina; kadi e nza izele ye ngungula muna diambu diau; fwantakesa ikubafwantakesa ye nza. Wiyivangila nzaz’a ngofa.” (Etu. 6:​13, 14) Noa watunga e nzaza nze una Yave kamvovesa. Lumbu nsambwadi una e kizalu ke kiyantikidi ko, Yave wamvovesa vo kakotesa e bulu muna nzaza ye nzo andi yawonso. Muna lumbu kiansambwadi, e kielo kiazikama, “e mvula ikedi ova nza mini makumaya yo mafuku makumaya.” (Etu. 7:​1-4, 11, 12, 16) Noa ye esi nzo andi ‘bavuluzwa muna maza.’ (1 Pet. 3:​20) Muna vuluka, diavava vo bakota muna nzaza. Ke vakala fulu kiakaka ko ova nza kina balenda tinina.​—⁠Etu. 7:​19, 20.

E nkanikinu miavewa Loti miaswaswana miakala. Mbasi zole zanzayisa e fulu kina kafwete kala ko. Ambasi bavovesa Loti vo: “Konso ona wina yandi mun’evata [Sodomo]; ubakatul’ova fulu kiaki. Fwantakesa tufwantakes’e fulu kiaki.” Diavava vo Loti ye esi nzo andi ‘batinina kuna miongo.’​—⁠Etu. 19:​12, 13, 17.

E lusansu lwa Noa ye Loti lusonganga vo “o [Yave] ozeye e mpuluza kevuluz’awana bekumvumina muna umpukumuni, yo lund’avilwa muna tumbu, yamuna lumbu kia fundiswa.” (2 Pet. 2:⁠9) Muna kuma kia luvuluzu lwa wantu awaya, e fulu mfunu kiakala. Noa wakota muna nzaza; Loti wavaika muna mbanza Sodomo. Nga ntangwa zawonso e fulu kikalanga o mfunu? Nga Yave lenda vuluza asongi konso fulu kina bena? Muna vana mvutu za yuvu yayi, badika tusansu tole tusonganga una Nzambi kavuluzila wantu.

Nga Ntangwa Zawonso e Fulu Kikalanga o Mfunu?

Una katwese ko e vuku kiekumi muna Engipito muna lumbu ya Mose, Yave wakanikina Aneyisaele vo bakusa e menga ma meme dia Nduta vana tungwa ya mielo yo vana nkambikw’antandu a nzo zau. Ekuma? Kadi ‘o Yave vava kevioka kawanda Angipito; ovo omwene menga muna nkambikw’antandu ye tungwa yau yole ya  mwelo, Yave oluta mielo miau, keyambula mfwasi kakota mu nzo zau ko kabavonda.’ Muna fuku wauna, “o Yave owende wan’antete awonso a Engipito, tuka mwan’antete a Faro wavwanda vana kunda kiandi yamuna mwan’antete a nkole wakala muna mvaka; yo wan’antete awonso a twelezi.” Ke diakala mfunu ko vo wan’antete Aneyisaele bayaluka muna vuluzwa.​—⁠Luv. 12:​22, 23, 29.

Badika mpe e nona kia Rakabi, wa nkembi ankento wakala muna mbanza Yeriko. Aneyisaele bayantika nwana mu vwa Nsi a Nsilu. Vava Rakabi kazaya vo e mbanza Yeriko fwaswa yifwaswa, wavovesa kw’alangi wole a Aneyisaele vo e mbanza yawonso ibakamene kwa wonga mu kuma kia Aneyisaele. Wasweka alangi yo kubalomba vo badi’e ndofi ya kumvuluza kumosi y’esi nzo andi vava bekwiza fwasa e mbanza Yeriko. Alangi bavovesa Rakabi vo kalungalakesa esi nzo andi muna nzo eyi yakala vana yaka kia mbanza. Konso ona ovaika muna nzo ofwaswa kumosi ye mbanza. (Yos. 2:​8-13, 15, 18, 19) Kansi, Yave wavovesa Yosua vo “e yaka ki’evata kibabama va ntoto.” (Yos. 6:⁠5) E fulu kina bayika alangi vo ki bafwete kala, mu vonza kiakala. O Rakabi y’esi nzo andi, aweyi bevuluzilwa?

Vava e ntangwa ya fwasa Yeriko yafwana, Aneyisaele basika mpungi yo sia nkololo. Muna Yosua 6:20 tutanganga vo: “O nkangu [a Isaele] vava bawidi nding’a mpungi, basidi kikilu e nkololo; e yaka ki’evata kibabamene vana ntoto.” Wantu ke bakala ye dina bavanga ko mu kakidila e yaka kialembi bwa. Kansi, muna mpil’esivi e yaka kianingama bwa vana ndambu a nzo a Rakabi. O Yosua wavovesa alangi wole vo: “Nukota muna nzo a nkembi, nwavaikisa nkento y’eyi yawonso kena yau, una nwandil’e ndofi.” (Yos. 6:​22) Awonso muna nzo a Rakabi bavuluzwa.

Adieyi Diakal’o Mfunu?

Adieyi tulenda longoka muna luvuluzu lwa Noa, Loti, Aneyisaele muna lumbu ya Mose ye Rakabi? Tusansu twatu aweyi tulenda kutusadisila mu zaya fulu tufwete kala vava lufwasu lwa tandu kiaki kiambi lukwiza?

Noa mu nzaza kavuluzilwa. Kansi ekuma kakotela mo? Nga ke mu kuma kia lukwikilu ye lemvo kakala wau ko? Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “I una kavanga Noa; mun’owu wawonso kankanikin’o Nzambi, i una kavanga.” (Etu. 6:22; Ayib. 11:⁠7) Adieyi tuvova mu kuma  kieto? Nga tuvanganga mawonso kekanikinanga Nzambi? O Noa “nteleki a ndungidi” mpe kakala. (2 Pet. 2:⁠5) Nze Noa, nga tusalanga e salu kia umbangi y’etima diawonso, kana nkutu vava wantu muna zunga kieto ke beyangalelanga wá nsangu zambote ko?

Loti wavuluka kadi wavaika muna Sodomo. Wavuluzwa kadi nsongi kakala vana meso ma Nzambi yo kendalala mu kuma kia mavangu masafu mavanganga wantu muna mbanza Sodomo ye Ngomora. Nga yeto mpe tukendalalanga mu kuma kia mavangu masafu mevangamanga o unu? Ovo twakulukilwa kweto o mona mo yo lembi kututokanesa? Nga tusianga e ngolo mu wanuka ‘kuna luvuvamu, twakondw’ekeya yo lusembo’?​—⁠2 Pet. 3:⁠14.

Muna kuma kia Aneyisaele bakala muna Engipito yo Rakabi muna Yeriko, muna vuluka diavava vo bakala muna nzo zau. Ediadi lukwikilu ye lemvo diavavanga. (Ayib. 11:​28, 30, 31) Ka lukatikisu ko vo mase ma esi Isaele balunga-lunga wan’au antete ekolo esi Ngipito ‘bayantika kaza kazu kiangolo.’ (Luv. 12:​30) Nanga Rakabi ye esi nzo andi bazakama ekolo e mazu ma yaka yabwanga mafinamanga ye nzo andi. Lukwikilu diavavanga mu lemvoka yo lembi vaika muna nzo.

Ke kolo ko, e nza ya Satana ifwaswa. Ka tuzeye ko una Yave ketanina nkangu andi muna ‘lumbu kia makasi mandi.’ (Sef. 2:⁠3) Konso fulu tuwanuka ye kana nkutu nkia mambu mebwa, tulenda kala ye ziku vo tuvuluzwa avo tukala ye lukwikilu muna Yave yo kunlemvokela. Ekolo tuvingilanga e lumbu kiaki, tufwete kala yo nyindu asikila mu kuma kia fulu kiyikilwanga muna ungunza wa Yesaya vo “masuku” meto.

“Kota Muna Masuku Maku”

Muna Yesaya 26:20 tutanganga vo: “Wiza, e nkangu ame, kota muna masuku maku, wakizikidil’e yelo: swekam’e nday’a meso yavan’ekudi divioka.” Ungunza wau walungana e nkumbu antete muna mvu wa 539 vitila tandu kieto, vava Amadai ye Aparasi babaka Babele. Vava kakota muna Babele, o Kurese wa mwisi Aparasi nanga wakanikina vo wantu awonso bakala muna nzo zau, ekuma kadi wavovesa makesa mandi vo bavonda konso ona bewana ku mbazi.

Omu lumbu yeto, e “masuku” meyikwanga mu ungunza wau i tezo kia 100.000 ma nkutakani za Mbangi za Yave mu nz’amvimba. E nkutakani zazi mfunu zina muna zingu kieto. E nkutakani mfunu zikala vava kilwaka “mpasi zayingi.” (Lus. 7:​14) O nkangu a Nzambi ukanikinwanga bakota muna “masuku” mau yo swekama “yavan’ekudi divioka.” Diamfunu twakala yo nyindu asikila mu kuma kia nkutakani yo sikila mo. Muna kuma kiaki, yambula twalemvokela luludiku lwa Paulu vo: “Mbula twabadikaziana mpe twapalanina muna zola yo mavangu mambote; ke tuvunz’o lungana ko, nze fu kia wantu akaka, tuwonzaziana kaka; yo siamisa wo o vanga, wau tumwene vo e lumbu se kifinamene.”​—⁠Ayib. 10:​24, 25.

[Mafoto zina muna lukaya lwa 7]

Adieyi tulenda longoka muna mpila ina Nzambi kavuluzila wantu?

[Foto ina muna lukaya lwa 8]

Nki i “masuku” mu lumbu yeto?