Nga Oyangalelanga Dina Kavanga o Yave Muna Kuvuluza?

‘Okembelwa Yave, wa Nzambi a Isaele; e kuma kadi, okangalele nkangu andi, kakubakûla.’​—⁠LUKA 1:⁠68.

1, 2. Nkia nona kisonganga e vonza kia zingu kieto? Nkia yuvu tubadika?

YINDULA vo va mfulu a mayela una muna nzo iwukilwang’e mbevo. Kimbevo kiaku ka kizayakene nlongo ko, osilu mu suku diavaulwa mu kuma ki’awana bena ye kimbevo kiaki. Avo owidi vo dotolo mu vanga kena mawonso mu solola e nlongo mia kimbevo kiaku, olenda kala ye vuvu kia sasuka. Lumbu yawonso okala yo luzolo lwa zaya e ndungunuka ya salu kiandi. Lumbu kimosi, owidi vo nlongo misolokele. Kansi muna solola e nlongo miami, dotolo ngolo zayingi kavangidi. Aweyi omona? Kieleka, ozitisa yo tonda dotolo ona solwele nlongo milenda kunuvuluza mu vonza kia lufwa.

² E nona kiaki kilenda badikilwa nze savu, kansi betela kina ye zingu kieto. Konso muntu mu yeto mu vonza kena, kisundidi e nona kia mbevo ona tuyikidi. Mvuluzi tuvwidi o mfunu. (Tanga Roma 7:24.) Muna kutuvuluza, Yave diambu diampwena kavanga. Mwan’andi mpe diambu diampwena kavanga. Muna kuma kiaki, yambula twafimpa yuvu yá yamfunu. Ekuma tuvwididi luvuluzu o mfunu? O Yesu adieyi kavanga muna kutuvuluza? Ediadi nkia mpasi diavanga kwa Yave? Aweyi tulenda songela vo tuyangalelanga dina kavanga o Nzambi muna kutuvuluza?

 Ekuma Tuvwididi Luvuluzu o Mfunu?

3. Mu nkia mpila esumu ditezaneswanga ye vuku?

³ Lufimpu lumosi lwavangilu lusonganga vo gripe Espanhola yavonda mazunda ye mazunda ma wantu muna mvu wa 1918, i vuku kisundidi e vonza muna lusansu lwa wantu. Kansi, vena mpe ye vuku yakaka ya vonza. Ndonga bebakamanga kwa vuku yayi befwanga. * Kansi, nga tulenda tezanesa esumu ye vuku yayi? Muna Roma 5:12 tutanganga vo: “Muna muntu mosi i mwakotel’esumu muna nza, o lufwa mpe mun’esumu; i ngyandangiana luayandangian’o lufwa muna wantu awonso, wau yawonso basumuka.” Wantu awonso ke balunga ko, kadi basambukil’esumu. (Tanga Roma 3:23.) Wantu kwa befwanga mu kuma ki’esumu? Paulu wasoneka vo esumu diatwasa lufwa kwa “wantu awonso.”

4. Adieyi i kani dia Yave mu kuma kia zingu kieto? E ngindu zandi aweyi ziswaswanene ye za wantu ayingi o unu?

⁴ O unu, ndong’ayingi ka bazeye ko vo esumu yo lufwa luna nze vuku yayi. Betokananga kele vo muntu sazu kafwidi, kansi bevilakananga e kuma wantu awonso befwilanga. O wantu bevilakananga ekani dia Mvangi. E mvu mia zingu kieto ke miau ko kakana o Yave. Vana meso ma Yave ke vena muntu ko olungisanga “lumbu kimosi” kia zingu. (2 Pet. 3:⁠8) Nkand’a Nzambi uvovanga vo e zingu kieto kiankufi, kina nze titi yovo mwaya. (Nku. 39:5; 1 Pet. 1:​24) Tufwete sungamenanga diambu diadi. Ekuma? Avo tubakwidi e vonza kia “mayela,” tulenda toma zaya o mfunu a “wukwa,” i sia vo, luvuluku lweto.

5. Esumu nkia mfwilu diatwasa kwa konso muntu mu yeto?

⁵ Muna zaya e vonza ki’esumu, tufwete bakula e mfwilu dikututwasilanga. Dilenda kala diampasi mu bakula e mfwilu miami, kadi oyeto ke tuwutukanga alunga ko nze mase meto mantete. Kuna lubantiku Adami yo Eva alunga bakala muna nitu ye ngindu. Bafwana toma lunga-lunga ngindu, makani ye mavangu mau. Nze selo ya Yave wa Nzambi, bafwana wokesa e fu yambote bakala yau. Kansi, bavidisa lukau lwa moyo alunga bavewa. Wau basola kolamena Yave, Adami yo Eva kumosi ye mbongo au bavidisa e mpila zingu kina kakana o Yave. (Etu. 3:​16-​19) Nze una tuyikidi, vana vau, babakama “kimbevo” kiampondi kina batusambukisa. Yave wabatumba muna songa unsongi wandi. Kansi vo i yeto, watusila nsilu a luvuluzu.​—⁠Nku. 103:⁠10.

Dina Kavanga o Yesu Muna Kutuvuluza

6, 7. (a) Kuna lubantiku, o Yave aweyi kasongela vo luvuluzu lweto kimenga kiantalu lwavavanga? (b) Nkia diambu tulenda longoka muna kimenga kavana Abele ye akulu akaka ana bazinganga una Nsiku ke uveno ko?

⁶ Yave wazaya wo vo muna vuluza e mbongo ya Adami yo Eva mpasi ditwasa. Tulenda bakula e mpasi zazi muna ungunza wasonama muna Etuku 3:15. Yave wavova vo okubika e “mbongo,” i sia vo, mvuluzi ona osinga fwasa Satana. Mvuluzi ndioyo mpasi kemona yovo singini kebosolwa. Ekuma kafwete mwena e mpasi? Nkia mpasi kafwana zizidila Ndiona kasola o Yave?

⁷ Muna vuluza wantu mun’esumu, mvuluzi kafwete kala se lubakanisu, i sia vo, nzila ya bakanisa wantu yo Nzambi. Nki kiavavwanga? Diambu diabwa kuna lubantiku disonganga vo kimenga kiavavwanga. Abele una vo i muntu antete wasonga kwikizi, vava kakelela Yave kimenga kia bulu,  watambula edienga dia Nzambi. I bosi, wantu ayingi kuna nz’ankulu ana bavuminanga Nzambi nze, Noa, Abarayama, Yakobo ye Yobi, bakela mpe yimenga ya bulu eyi yayangidika Nzambi. (Etu. 4:4; 8:​20, 21; 22:13; 31:54; Yobi 1:⁠5) Muna tandu yalanda, Nsiku a Mose watoma kiesesa e diambu dia kela yimenga.

8. O ngang’ambuta nkia diambu kavanganga muna Lumbu kia Lubakanisu?

⁸ Imosi muna yimenga isundidi o mfunu yasikidiswa muna Nsiku, i yimenga yavanwanga konso mvu muna Lumbu kia Lubakanisu. Muna Lumbu kiakina, ngang’ambuta mambu mayingi kavanganga makala nze kini. Wakelanga yimenga kwa Yave muna lubakanisu lw’esumu, entete mu kuma kia anganga, i bosi mu kuma kia makanda makaka ana ke bakala anganga ko. Ngang’ambuta wakotanga mun’esuku dia Mumpungu-vauka dia saba yovo tempelo. Lumbu kimosi kaka kakotanga mo muna mvu. Wazazanga menga ma bulu vana ntandu a nkele ekangu. Ezak’e ntangwa, etuti diankezimi diafukanga e fulu kiavauka, Yave wa Nzambi diasunzulanga.​—⁠Luv. 25:22; Fuka 16:​1-30.

9. (a) Muna Lumbu kia Lubakanisu, ngang’ambuta nani kasunzulanga? Ayeyi i nsas’a yimenga ina katambikanga? (b) Evangu dia ngang’ambuta dia kota muna Mumpungu-vauka nkia nsasa diakala?

⁹ Paulu wa ntumwa wavumunwinwa mu sengomona e nsans’a yimenga yayi. Wasonga vo ngang’ambuta i kini kia Yesu Kristu wa Masia, e yimenga i kini kia lufwa lwa Kristu. (Ayib. 9:​11-​14) Kimenga kiaki kialunga, buka yole kiabakanisa, entete anganga, i sia vo, 144.000 m’abunzi a Kristu bakuswa muna mwand’avelela, i bosi, “mameme makaka.” (Yoa. 10:​16) Nze una ngang’ambuta kakotelanga muna Mumpungu-vauka, Yesu wakota mun’ezulu mu tambika kimenga kia lukulu vana ndose a Yave wa Nzambi.​—⁠Ayib. 9:​24, 25.

10. Ungunza wa Nkand’a Nzambi nkia mpasi uyikanga kemona Masia?

¹⁰ Kieleka, luvuluzu lwa mbongo ya Adami yo Eva kimenga kiantalu lwavavanga. Diavavanga vo Masia kayekola moyo andi se kimenga. Angunza muna Sono ya Kiyibere batoma kiesesa e diambu diadi. Kasikil’owu, Daniele wa ngunza wasoneka vo “Masia wa Ntu” ‘okendonwa,’ yovo ovondwa muna ‘bakanisa o bi.’ (Dan. 9:​24-​26) Yesaya wasakula vo Masia ovezwa, bangikwa yo vondwa kimana kanata masumu ma wantu alembi lunga.​—⁠Yes. 53:​4, 5, 7.

11. Mwan’a Yave, aweyi kasongela luzolo lwa yekola moyo andi mu kutuvuluza?

¹¹ Una kayizidi ko ova ntoto, Mwan’amosi a Nzambi wazaya dina diavavwanga kwa yandi muna kutuvuluza. Wazaya wo vo osinga mweswa mpasi yo vondwa. Vava S’andi kanzayisa e ludi kiaki, nga manima kavutuka yovo kunkolamena? Ve kikilu, watambulwila lungisa luzolo lwa S’andi. (Yes. 50:​4-6) Diau adimosi mpe, vava kayiza ova ntoto, Yesu wavanga luzolo lwa S’andi.  Ekuma? Wayika e kuma mu mvovo emi: “Nzolele Se.” Wavova diaka vo: “Ke vena muntu wina ye nzola isundidi nzola yayi ko, ovo muntu oyekwele makangu mandi o moyo.” (Yoa. 14:31; 15:​13) O zola kwa Mwan’a Yave i nsabi za luvuluzu lweto. Kana una vo moyo andi alunga wavavwanga mu kutuvuluza, Yesu wavana wo ye kiese kiawonso.

Dina Yave Kavanga Muna Kutuvuluza

12. Lukulu, mu luzolo lwa nani lwa kubikilwa? Ekuma?

¹² Ka Yesu ko wakubika e diambu dia kimenga kia lukulu. Ediadi disonganga vo Yave wakubika lukulu muna luzolo lwa yandi kibeni. Paulu wa ntumwa wasoneka vo, e ziku diatambikilwanga yimenga muna tempelo, luzolo lwa Yave disonganga. (Ayib. 10:​10) Muna kuma kiaki, Yave yandi watuvuluza muna kimenga kia Kristu. (Luka 1:​68) I mpila ina kasongela ekani ye zola kwandi kwa wantu.​—⁠Tanga Yoane 3:⁠16.

13, 14. E nona kia Abarayama aweyi kilenda kutusadisila mu yangalela dina Yave kavanga muna weto dieto?

¹³ Ekuma diakadila diampasi kwa Yave muna kutusonga o zola kwandi mu mpila yayi? Diampasi kwa yeto mu bakula dio. Kansi, vena ye lusansu lwa Nkand’a Nzambi lulenda kutusadisa mu toma dio bakula. Yave walomba diambu diampasi kwa Abarayama wa selo kiandi kia kwikizi. Wamvovesa katambika Isaki wa mwan’andi se kimenga. Abarayama se dianzodi kakala. Yave vava kalomba Isaki wamvovesa vo “mwan’aku, ona wamosi, on’ozolele.” (Etu. 22:⁠2) Kana una vo i wau, Abarayama wamona vo ovanga luzolo lwa Yave diasunda o mfunu ke mu zola kwandi ko muna Isaki. Abarayama watonda tambika mwan’andi se kimenga. Kansi, Yave kayambula ko vo Abarayama kavanga dina Yandi kibeni kesinga vanga kuna sentu. Una Abarayama katambikidi ko mwan’andi se kimenga, Nzambi wafila mbasi mu kunsima. Abarayama wasonga luzolo lwa lemvokela Nzambi muna diambu diadi diampasi, kadi wakala ye vuvu vo osinga mona diaka mwan’andi muna lufuluku. Wakala ye lukwikilu lwasikila vo Nzambi okumfula kikilu. Muna kuma kiaki, Paulu wavova vo “muna kingana” Abarayama watambula Isaki muna lufuluku.​—⁠Ayib. 11:⁠19.

¹⁴ Nga olenda yindula ntantu kamona Abarayama vava kakubamanga mu tambika mwan’andi se kimenga? Dialudi vo, e nona kia Abarayama kilenda kutusadisa mu zaya una Yave kamona vava katambika ona kayikila vo “Mwan’ame anzolwa.” (Mat. 3:​17) Sungamena dio vo Yave ntantu zayingi kamona. Wakala kumosi yo Mwan’andi mu mvu miayingi. O Mwana wasalanga kumosi yo S’andi nze “mbuta mbangu.” Wakala mpe nze “Diambu” yovo Kimpovela. (Nga. 8:​22, 30, 31; Yoa. 1:⁠1) Ka tulendi bakula mawonso ko muna ntantu  kamona o Yave vava Mwan’andi kabangikwa, vezwa yo vondwa nze kimpumbulu. O luvuluzu lweto mpasi zayingi lwatwasa kwa Yave. Aweyi tulenda songela vo tuyangalelanga luvuluzu lweto?

Aweyi Lenda Songela vo

Oyangalelanga Luvuluzu Lwaku?

15. Yesu aweyi kalungisila e salu kia lubakaneso? Nkia nsambu diatwasa?

¹⁵ Yesu walungisa salu kia lubakaneso vava kafuluka yo tomboka kun’ezulu. Wasunzula lukau lwa kimenga kiandi kwa S’andi anzodi. Ediadi nsambu zayingi diatwasa. Diaziula e nzila ya luloloko lwa masumu, entete kwa mpangi za Kristu akuswa, i bosi kwa “nza yawonso.” Muna kuma kia kimenga kiaki, awonso bevilukanga kikilu o ntima muna masumu mau yo kituka alandi akieleka a Kristu, balenda kala ye ngwizani ambote ye Yave wa Nzambi. (1 Yoa. 2:⁠2) Aweyi dilunganenanga kwa ngeye?

16. Nkia nona kisonganga una tufwete vutulwila matondo kwa Yave mu mpila kakubikila luvuluzu lweto?

¹⁶ Yambula twafimpa diaka e nona tuyikidi kuna lubantiku. Yindula vo dotolo ona osolwele nlongo okotele mun’esuku dieno yo vova vo: Konso mbevo otambulwila nua nlongo miami yo landa luludiku, osasuka. Aweyi ovanga kele vo ndonga muna akw’aku ambevo ke bazolele nua e nlongo miami ko yo vova vo diampasi muna landa luludiku lwa dotolo? Nga olanda e ngindu zau, nana una ye ziku vo e nlongo miami milenda kuwuka? Ve kikilu! Ka lukatikisu ko vo ovutula matondo yo landa luludiku lwa dotolo. Nanga olenda songa luzolo lwalu kw’akaka lwa landa dina divovele dotolo. Diau adimosi mpe, konso muntu mu yeto kafwete vutulanga matondo kwa Yave ona wakubika kimenga kia lukulu kia Mwan’andi muna kutukula.​—⁠Tanga Roma 6:​17, 18.

17. Aweyi lenda songela luyangalalu lwaku muna dina kavanga Yave mu kuvuluza?

¹⁷ Avo tuyangalelanga dina bavanga Yave yo Mwan’andi mu kutuvuluza mun’esumu ye lufwa, tusonga wo muna zingu kieto. (1 Yoa. 5:⁠3) Tuvanga e ngolo mu sunda e zolela yeto y’esumu. Ke tukuyivana nkutu ko mun’evangu di’esumu ngatu kala ye zingu kia disu ku nsi a lukaya. E zingu kia mpila yayi kilenda songa vo ke tuyangalelanga kimenga kia lukulu ko. Kansi, tulenda songa luyangalalu lweto muna kimenga kia lukulu muna siang’e ngolo kimana twakala aveledi vana meso ma Nzambi. (2 Pet. 3:​14) Tulenda wo vanga muna samunanga e vuvu kieto kia luvuluzu kw’akaka kimana yau mpe bakala bavelela vana meso ma Yave yo vwa e vuvu kia moyo a mvu ya mvu kuna sentu. (1 Tim. 4:​16) Kieleka, Yave yo Mwan’andi betoma yangalelang’e ngolo ye ntangwa tusadilanga muna kubakembelela. (Maku 12:​28-​30) Sungamen’e diambu diadi. Tuvingilanga e ntangwa ina tuvevolwa emvimba mun’esumu. Mu kuma kia dina kavanga Yave mu kutuvuluza, tulenda vwa zingu kialunga, kiakwele mvu kina kakana o Nzambi.​—⁠Roma 8:⁠21.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 27]

Muna Lumbu kia Lubakanisu, ngang’ambuta muna Isaele wakala se kini kia Masia

[Foto ina muna lukaya lwa 28]

O luzolo lwa Abarayama lwa tambika mwan’andi lukutulonganga mayingi mu kuma kia kimenga kia lukulu kakubika o Yave

Nkia Mvutu Ovana?

• Ekuma ovwididi luvuluzu o mfunu?

• E kimenga kia Yesu adieyi kivanganga kwa ngeye?

• Aweyi obadikilanga kimenga kia lukulu kakubika o Yave?

• Adieyi ovanganga mu songa vo oyangalelanga e nkubik’a Yave mu kuvuluza?