‘Nuvema Muna Mwanda’
‘Nuvema Muna Mwanda’
‘Ke nukadi miolo ko; nuvema muna mwanda; nusadilanga Yave.’—ROMA 12:11.
1. Ekuma Aneyisaele bavaninanga yimenga ya bulu ye tukau twakaka?
YAVE oyangalelanga tukau tuvananga selo yandi mu songa zola kwau muna yandi yo sakalela luzolo lwandi. Kuna nz’ankulu, Yave watondanga tukau twa bulu yakelwanga kimenga ye tukau twakaka. Aneyisaele bavananga tukau twatu mun’owu wasikidiswa muna Nsiku a Mose kimana balolokwa masumu yo vutula matondo kwa Yave. Muna nkutakani y’Akristu, Yave ke kutulombanga ko vo twavana yimenga ya bulu. Kansi, muna kapu kia 12 kia nkand’a Roma, Paulu wa ntumwa wasonga vo vena ye yimenga ina tufwete vana. Yambula twazaya una tulenda wo vangila.
Kimenga Kiamoyo
2. Wau vo tu Akristu, nkia mpila zingu tunatanga? Adieyi divavwanga?
2 Tanga Roma 12:1, 2. Muna kapu yantete ya nkanda kasoneka, Paulu watoma dio kiesesa vo Akristu akuswa, bakala Ayuda yovo Esi Zula, balungiswanga vana meso ma Nzambi mu kuma kia lukwikilu, ke mu kuma kia mavangu ko. (Roma 1:16; 3:20-24) Muna kapu kia 12, Paulu wasonga vo Akristu bafwete kuyivana kuna mvevo mu songa luyangalalu lwau kwa Nzambi. Muna wo vanga, divavanga vo twavangulula nyindu mieto. Muna kuma kia usumuki twasambukila, tuyalwanga kwa “nsiku esumu yo lufwa.” (Roma 8:2) Muna kuma kiaki, tufwete “vanguluka muna mwand’a ntima [mieto],” muna sobanga nyindu mieto. (Ef. 4:23) Muna lusadisu lwa Nzambi kaka ye lwa mwand’andi i tulenda vangulula nyindu mieto. Ediadi divavanga vo yeto mpe twasia ngolo kimana twalembi ‘kuyisia fwani-fwani ye tandu kiaki’ kiazala ye fu, ye nsaka ye ngindu zambi.—Ef. 2:1-3.
3. Ekuma tukuyivaninanga muna salu ya Kikristu?
3 Paulu okutuvovesanga vo twasadila ntona zeto mu ‘tont’owu win’o luzolo lua Nzambi luambote, luayangalalu, luakunkuka.’ Ekuma tutangilanga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso, yo badika mana tutanganga, yo samba, yo kwenda muna tukutakanu yo samun’e nsangu zambote za Kintinu? Nga tuvanganga wo wau vo akuluntu muna nkutakani bekutuvovesanga wo? Dialudi vo tuvutulanga matondo kw’akuluntu muna luludiku bekutuvananga. Kansi, mwand’a Nzambi ukutufilanga mu kuyivana muna salu ya Kikristu mu songa zola kweto kwa Yave. Vana ntandu, tuna ye ziku vo Nzambi yandi ozolele vo twayivana muna salu yayi. (Zak. 4:6; Ef. 5:10) O kuyivana muna salu ya Kikristu yo zaya vo tulenda tondakana kwa Nzambi, kiese kiayingi dikututwasilanga.
Tukau Twaswaswana
4, 5. Akuluntu Akristu aweyi bafwete sadila tukau twau?
4 Tanga Roma 12:6-8, 11. Paulu wasonga vo “tuna yo tukau twanswaswani mun’owu wa nsambu zina twavewa.” Paulu wayika tukau nze wondelela, kala ye kiyekwa, musungula akuluntu Akristu ana bevoveswanga vo bavangila wo ye “sungididi” kiawonso.
5 Paulu wavova vo akuluntu bafwete sianga mpe sungididi muna mpila belongelanga ye una belungisilanga “uselo” wau. Nze una usonganga kapu kiaki, o “uselo” kayika o Paulu i una ulungiswanga muna nkutakani yovo “to kimosi.” (Roma 12:4, 5) Uselo kayika wau umosi ye una uyikwanga muna Mavangu 6:4. Antumwa bavova vo: “Vo i yeto, tuzindalal’omu sambu, yo uselo wa diambu.” Adieyi divavwanga muna lungisa uselo wau? Akuluntu Akristu besadilanga tukau twau muna kasakesa ampangi muna nkutakani. Besonganga vo ‘besianga uselo wau etima’ vava bevananga ampangi luludiku ye nkanikinu mitukanga muna Diambu dia Nzambi. Bekuyivananga mun’elongi diau yau kibeni, yo vavulula mambu, longa yo vungula ekambi. Akuluntu bafwete sadila tukau twau mu mpila yambote yo lunga-lunga ekambi “kuna ngemba.”—Roma 12:7, 8; 1 Pet. 5:1-3.
6. Aweyi tulenda lemvokela luludiku luna muna Roma 12:11, sono kibongelo elongi diadi?
6 Paulu wavova diaka vo: ‘Ke nukadi miolo ko; nuvema muna mwanda; nusadilanga Yave.’ Avo tumwene vo tuyantikidi yoya muna salu kia umbangi, tufwete kuyifimpa kana vo tuna ye fu kia longoka yo lombanga mwand’a Yave muna sambu, owu ulenda kutusadisa mu sunda konso lutovoko tuna lwau yo vutukila vema kweto. (Luka 11:9, 13; Lus. 2:4; 3:14, 15, 19) O mwand’avelela wakumika Akristu a tandu kiantete mu vovela “mavangu manene ma Nzambi.” (Mav. 2:4, 11) Diau adimosi, mwand’avelela ulenda mpe kutusadisa mu kala y’etima muna salu kia umbangi, yo ‘vema muna mwanda.’
Lulembamu
7. Ekuma tufwete kadila alembami muna salu kia Nzambi?
7 Tanga Roma 12:3, 16. Konso tukau tuna twau, i mu kuma kia “nsambu” za Yave. Paulu wavova vo: “O lufwanu lueto kwa Nzambi kaka lutuka.” (2 Kor. 3:5) Muna kuma kiaki, ke tufwete kuyisananga ko. Tufwete zayanga vo mana tulungisanga muna uselo weto i mu kuma kia nsambu za Nzambi, ke mu ngangu zeto ko. (1 Kor. 3:6, 7) Paulu wavova vo: “Konso muntu vovo nwina, kayiyindwila ngindula iviokele ina kafwete yindula ko.” Ke diambi ko dia kuyizitisa yo mona kiese muna salu tusadilanga Yave. Kansi, o kala alembami yo zayanga tezo kieto dilenda kutusadisa mu lembi yindula vo tuzeye mawonso. Tufwete ‘yindula kaka ngindul’ansongi.’
8. Aweyi tulenda vengela e fu kia ‘kuyibadikila akwa ngangu’?
8 Dia uzowa dia kuyisana mu kuma kia mana tulungisanga, kadi ‘Nzambi kaka owokesanga.’ (1 Kor. 3:7) Paulu wavova vo Nzambi ovananga “o nzongo a lukwikilu” kwa konso yîkwa kia nkutakani. Vana fulu kia kuyitundidika, tufwete sungamena vo akaka mayingi belungisanga mun’owu wa tezo kia lukwikilu lwau. Paulu wakudikila vo: “Nukala yo nyindu mosi yeno yo yeno.” Muna nkanda wakaka kasoneka, Paulu wa ntumwa okutuvovesanga twalembi ‘vangila diambu mu nswangani, ngatu owu wa kumvalala, kansi muna lusakalalu lua ntima, konso muntu okubadika vo nkw’andi umviokele.’ (Fili. 2:3) Ngolo ye lulembamu divavanga mu badikila mpangi zeto z’akala yovo z’akento vo batusundidi muna mambu makaka. Lulembamu lukutusadisa mu lembi ‘kuyibadikila akwa ngangu.’ Kana una vo tulenda toma zayakana mu kuma kia kiyekwa tuna kiau muna nkutakani, yeto awonso tufwete yangalelanga vanga “oma masakelele,” i sia vo, salu ibadikilwanga vo yakete, ezak’e ntangwa ke yizayakananga ko kw’akaka.—1 Pet. 5:5.
Kintwadi Muna Nkutakani
9. Ekuma Paulu katezanesa Akristu akuswa muna mwanda ye yîkwa ya nitu?
9 Tanga Roma 12:4, 5, 9, 10. Paulu watezanisa Akristu akuswa ye yîkwa ya nitu, ana besalanga entwadi muna wisa kia Kristu wa Ntu au. (Kol. 1:18) Wasungamesa Akristu akuswa muna mwanda vo e nitu ivwidi yîkwa yayingi, konso yîkwa kina yo mfunu andi. ‘Kana una vo yayingi, to kimosi muna Kristu.’ Diau adimosi, Paulu wasonekena Akristu akuswa kuna Efeso vo: “Wau tuludikilang’aka muna zola, twavangama muna mambu mawonso muna yandi, ona wina vo i ntu, wa Kristu; ndiona e to kiawonso kiafwaninikinwa yo yikakeselwa muna mpambwil’a yikilwa yawonso, mun’owu wa mfunka, muna kiandi tezo, ya kîkwakîkwa yawonso, kivongeselang’e to yamuna kuvangamesa muna zola.”—Ef. 4:15, 16.
10. Nkia wisa bafwete sakalelanga “mameme makaka”?
10 Kana una vo “mameme makaka” ke bena muna to kia Kristu ko, mayingi balenda longoka muna nona kiaki. (Yoa. 10:16) Paulu wavova vo Yave ‘wasakidika ma yawonso kunansi a malu [ma Kristu], kakumvana, se ntu a ma yawonso, kwa dibundu.’ (Ef. 1:22) O unu, mameme makaka, amosi muna “ma yawonso” ina Yave kasia kunansi a wisa kia Mwan’andi. Bena mpe muna “salanganu” ina Kristu kayekeka kwa “ntaudi akwikizi yo lulungalalu.” (Mat. 24:45-47) Muna kuma kiaki, awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto, bafwete zayanga vo Kristu i Ntu au yo sakalela ntaudi akwikizi yo lulungalalu ye Buka kia Selo Yambuta ye awana bevitang’o ntu muna nkutakani. (Ayib. 13:7, 17) O vanga wo kintwadi disiamisanga.
11. Nki kitwasanga kintwadi muna nkutakani? Nkia luludiku lwakaka kavana o Paulu?
11 Kintwadi kiaki mu zola kitukanga, kuna vo i “kangwa kia zikuka.” (Kol. 3:14) Muna Roma kapu kia 12, Paulu watoma yika o mfunu a zola vava kavova vo tufwete kala yo zola “kwakondwa kuvùnina” ye ‘mun’owu wa nzolani a ungudi, twakalaziana yo walakazi.’ Ediadi dikutufilanga mu zitisa muntu yo nkw’andi. Paulu wavova vo: “Mun’owu wa zitu, nuyinduziana.” Kansi, tufwete zayanga swaswanesa o zola kwakieleka ye zola kwa mvovo miankatu. Tufwete vanganga mawonso tulenda kimana e nkutakani yakala yavelela. Vava kavana luludiku mu kuma kia zola, Paulu wakudikila vo: “Numona dina diambi e ngemi; nutatidila dina diambote.”
Fu kia Zola Nzenza
12. Adieyi tulenda longoka kw’Akristu kuna Makedonia mu kuma kia fu kia zola nzenza?
12 Tanga Roma 12:13. O zola muna mpangi zeto kukutufila mu ‘vana aveledi mun’owu wa nsatu zau’ ye mun’owu wa ndend’eto. Kana nkutu vo tu asukami, tulenda kayila akaka ina tuna yau. Vava kasonekena Akristu kuna Makedonia, Paulu wavova vo: “Muna ntontw’ayingi a mpasi, e ngwokelw’a kiese kiau, yo sukami wau wayingi, yawokelwa yamu umvwama wa vevola kwau. Kadi muna tezo kia ndend’au, nsididi wo o umbangi, kinga, kina kiviokele ndend’au, bavanina kuna zolela, batudodokèle ndodokela zayingi, e nsambu zakala yo untwadi wa nsadil’aveledi [kuna Yuda].” (2 Kor. 8:2-4) Kana una vo asukami, Akristu kuna Makedonia, bazolanga o kayila akaka. Babadikila dio s’elau dia kayila mpangi zau bakala muna mpasi kuna Yuda.
13. Ayeyi i nsas’a mvovo ‘tatidila zola nzenza’?
13 O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo ‘tatidila zola nzenza,’ usongele vo kala wantete mu kayila akaka. E nsekola A Bíblia de Jerusalém, isadilanga e mvovo “vava elau dia kayila akaka.” Tulenda song’e fu kia zola nzenza muna bokela muntu mu kwiza dia yeto entwadi kuna nzo eto. Diambote kikilu kele vo mu zola tuvangilanga wo. Kansi, avo tuna ye luzolo lwambote, tusolola mpila zayingi tulenda songela fu kia zola nzenza. Kele vo ke tuna ye nzimbu zafwana ko yovo ke tuna yo vimpi wambote ko, tulenda songa fu kia zola nzenza muna bokela akaka muna ola za nsaka yo kubavana konso lekwa tulendele.
14. Aweyi tulenda sadisila anzenza muna salu kia umbangi?
14 O zola nzenza divavanga vo twakala ye nyindu ambote mu kuma ki’akaka. Aweyi tubadikilanga anzenza? Imosi muna mpila tulenda songela e fu kia zola nzenza i sianga ngolo za longoka nding’a kinzenza mu samuna nsangu zambote kwa nzenza zina muna zunga kia nkutakani eto. Kansi, ayingi mu yeto ke bena y’elau dia longoka nding’a kinzenza ko. Kana una vo i wau, yeto awonso tulenda sadisa anzenza muna toma sadilanga finkanda Boas Novas para Pessoas de Todas as Nações, muna mwasonama nsangu za Nkand’a Nzambi mu ndinga zayingi. Nga obakanga nluta vava osadilanga finkanda fiafi muna salu kia umbangi?
Kuyisia va Fulu kia Muntu Akaka
15. Nkia mbandu kasonga o Yesu ya sadila luludiku luna muna Roma 12:15?
15 Tanga Roma 12:15. Muna mvovo miami, Paulu edi kazola vova: Kuyisia va fulu kia muntu akaka. Tufwete sianga ngolo za bakula una umonanga akw’eto, vava bena mu kiese yovo mu ntantu. Avo tuna yo vema muna mwanda, tusonga wo vava tukembesanga awana bena muna kiese yovo vava tudidisanga awana bena mu ntantu. Vava alongoki 70 a Kristu bavutuka ye kiese muna salu kia umbangi yo zayisa e nluta babaka, Yesu ‘wayangalala kikilu kuna mwand’avelela.’ (Luka 10:17-21) Wamon’e kiese kina alongoki andi bamona. Kuna diak’e sambu, Yesu ‘wadidisa wantu badilanga’ vava Lazaro wa nkundi andi kafwa.—Yoa. 11:32-35.
16. Aweyi tulenda kuyisila vana fulu kia mpangi zeto? Aki nani bafwete luta wo vanga?
16 Tufwete landanga mbandu a Yesu ya kuyisianga vana fulu kia wantu akaka. Vava mpangi zeto Akristu bena muna kiese, yeto mpe tufwete kala ye kiese. Diau adimosi, vava mpangi zeto bemonanga mpasi, yeto mpe tufwete kendalala. Tulenda kulula ntantu za mpangi muna tambang’o matu vava bevovanga. Ezak’e ntangwa, tulenda dila mu kuma kia ntantu zasaka tuna zau muna ntima. (1 Pet. 1:22) Musungula akuluntu, bafwete landanga luludiku lwa Paulu lwa kuyisianga vana fulu kia mpangi zau.
17. Adieyi tulongokele muna tini yantete ya Roma kapu kia 12? Adieyi tulongoka mun’elongi dilanda?
17 E tini ya Roma kapu kia 12 tubadikidi mun’elongi diadi, ituvene malongi tulenda sadila muna zingu kieto nze Akristu ye una tufwete kadilanga ye mpangi zeto. Mun’elongi dilanda, tubadika e tini yakaka ya kapu kiaki, isonganga una tufwete kadilanga y’awana bena kuna mbazi a nkutakani, kumosi ye mbeni zeto.
Yuvu ya Lufimpu
• Aweyi tulenda songela vo tuna yo ‘vema muna mwanda’?
• Ekuma tufwete kadila alembami muna salu kia Nzambi?
• Aweyi tulenda kuyisila vana fulu kia mpangi zeto Akristu?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 4]
Ekuma tukuyivaninanga muna salu yayi ya Kikristu?
[Foto ina muna lukaya lwa 6]
Aweyi konso muntu mu yeto kalenda sadisila anzenza mu longoka oma ma Kintinu?