E Sambu Yaku Adieyi Isonganga mu Kuma Kiaku?
E Sambu Yaku Adieyi Isonganga mu Kuma Kiaku?
“Ongeye owanga sambu, o wantu awonso kwa ngeye bekwiza.”—NKU. 65:2.
1, 2. Ekuma e selo ya Yave besambilanga kwa yandi ye vuvu kiawonso?
YAVE owanga e sambu ya selo yandi yakwikizi. Tulenda kala ye ziku vo owanga mpe e sambu yeto. Kana nkutu mazunda ye mazunda ma Mbangi za Yave basambidi kwa Nzambi muna ola mosi, o Yave wá kewá e sambu kia konso muntu muna yau.
2 Davidi wa ntozi a nkunga wakala ye vuvu vo Nzambi owanga e ndomba zandi, kadi wavova vo: “Ongeye owanga sambu, o wantu awonso kwa ngeye bekwiza.” (Nku. 65:2) E sambu ya Davidi yavaninwanga e mvutu, kadi nkwa kwikizi kakala kwa Yave. Diambote mpe twakiyuvula: ‘Nga sambu yame isonganga vo Yave ibundang’e vuvu yo sia e nsambila yavelela va fulu kiantete? E sambu yame adieyi isonganga mu kuma kiame?’
Kala yo Lulembamu Vava Osambanga kwa Yave
3, 4. (a) Nkia fu tufwete songanga vava tusambanga kwa Nzambi? (b) Adieyi tufwete vanga kele vo tutokananga kwayingi mu kuma ki’esumu diampwena twasumuka?
3 Avo tuzolele vo e sambu yeto ya vaninwa e mvutu, tufwete kalanga yo lulembamu vava tusambanga kwa Nzambi. (Nku. 138:6) Tufwete lomba kwa Yave katufimpa, nze una Davidi kavanga, vava kavova vo: “Unsata, e Nzambi, wazaya ntim’ame: Untonta wazaya ngindu zame: Tala kana nzila mpasi in’omu mono, yo kumfila muna nzil’a mvu ya mvu.” (Nku. 139:23, 24) Ka tufwete sambanga kaka ko, kansi tufwete yambulanga mpe vo Nzambi katufimpa yo lemvokela Diambu diandi. Yave lenda kutufila muna “nzil’a mvu ya mvu,” yo kutusadisa mu zindalala muna nzila ifilanga ku moyo a mvu ya mvu.
4 Adieyi tuvova kele vo tutokananga kwayingi mu kuma ki’esumu diampwena twasumuka? (Tanga Nkunga 32:1-5.) O veza e ntona zayiva dilenda kutuyoyesa nze una nti uyuminanga muna nsungi a mbangala. Mu kuma ki’esumu diandi, Davidi wavidisa e kiese kiandi, nanga wabakama kimbevo. Kansi, vava kafunguna esumu diandi kwa Nzambi, o ntim’andi wavevoka. Yindula e kiese kakala kiau Davidi vava o Yave ‘kayambulwila makuzuka mandi’ yo kunloloka. O funguna masumu kwa Nzambi dilenda twasa luvevoko. O lusadisu lw’akuluntu Akristu lulenda mpe sadisa ndiona osumukini mu vutukila ngwizani andi yo Yave.—Nga. 28:13; Yak. 5:13-16.
Dodokela Nzambi yo Kumvutula Matondo
5. Dodokela Yave aweyi disongele?
5 Avo tutelamwang’o moyo mu kuma kia konso diambu, tufwete sadila luludiku lwa Paulu. Wasoneka vo: “Ke nutelamenwa uma moyo ko; kansi muna mambu mawonso, muna sambu yo ludodokelo yo matondo, e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.” (Fili. 4:6) O ‘dodokela,’ disongele vo “lomba yo vumi wawonso.” Musungula vava tukalanga mu vonza yovo mu lubangamu, tufwete dodokela Yave katusadisa yo kutuvana luludiku.
6, 7. Nkia mambu tufwete vutulwilanga matondo vava tusambanga?
6 Kele vo tusambanga kaka mu vwa kina tuvwidi o mfunu, ediadi aweyi disonga mu kuma kia makani meto? Paulu wavova vo tufwete zayisa e ndomba zeto kwa Nzambi ‘kumosi yo matondo.’ Kieleka, tuvwidi kuma yayingi mu vutula matondo kwa Nzambi nze Davidi ona wavova vo: “O nene waku, e Yave, ye ngolo, yo nkembo, ye nsundidi, yo umfumu: kadi yawonso in’oku’zulu y’ova nza, yaku; kiaku e kimfumu, e Yave, muna mawonso watundalela mo se u ntu. . . . E Nzambi eto, tufiaukidi yo kembela nkumbu aku ankembo.”—1 Tus. 29:11-13.
7 Yesu wavutula matondo kwa Nzambi mu kuma kia madia ye mbolo ye vinyo yasadilwa muna Nlekelo a Mfumu. (Mat. 15:36; Maku 14:22, 23) Vana ntandu a vutula matondo mu kuma kia madia, tufwete mpe ‘kembela Yave’ mu kuma kia “masivi mandi kwa wan’a wantu,” mu kuma kia ‘nzengo zandi zansongi,’ ye mu kuma kia diambu yovo nsangu zandi zina muna Nkand’a Nzambi.—Nku. 107:15; 119:62, 105.
Sambanga mu Kuma Ki’akaka
8, 9. Ekuma tufwete sambilanga mu kuma kia mpangi zeto Akristu?
8 Ka lukatikisu ko vo, tusambanga mu kuma kia yeto kibeni. Kansi tufwete sambanga mpe mu kuma kia wantu akaka, kana nkutu Akristu ana ke tuzeye muna nkumbu ko. Kanele vo Paulu wa ntumwa kazaya minkwikizi miawonso ko bakala kuna Kolosai, wasoneka vo: “Tufiaukilanga Nzambi w’Es’andi a Mfumu eto Yesu Kristu, tukunusambilang’aka, wau twaw’owu wa lukwikilu lueno muna Kristu Yesu, ye nzola nuna yau kuna kw’aveledi awonso.” (Kol. 1:3, 4) Paulu wasamba mpe mu kuma ki’Akristu kuna Tesalonika. (2 Tes. 1:11, 12) E sambu ya mpila yayi mayingi isonganga mu kuma kieto, isonganga mpe una tubadikilanga mpangi zeto z’akala ye z’akento.
9 E sambu yeto mu kuma ki’Akristu akuswa ye mpangi zau “mameme makaka” isonganga vo tutokananga mu kuma kia nkubik’a Nzambi. (Yoa. 10:16) Paulu walomba kwa minkwikizi akw’andi basambanga kimana ‘kavewa mpova muna batuna nu’andi ye nkabu, kazayisa mfundu a nsangu zambote.’ (Ef. 6:17-20) Nga tusambanga sambu ya mpila yayi mu kuma ki’Akristu akaka?
10. O samba mu kuma ki’akaka aweyi dilenda vanga kwa yeto?
10 O samba mu kuma ki’akaka dilenda soba e mpila tukubabadikilanga. Kele vo tusambidi mu kuma kia muntu ndiona ke tuzolanga ko, ediadi dilenda soba e ngindu zeto mu kuma kia muntu ndioyo. (1 Yoa. 4:20, 21) E sambu ya mpila yayi ikasakesanga yo siamisa kintwadi ye mpangi zeto. Vana ntandu, e sambu yayi isonganga vo tuna ye zola nze kwa Kristu. (Yoa. 13:34, 35) O zola, kimosi muna fu ya mbongo a mwand’a Nzambi. Nga tusambanga mu kuma kia mwand’avelela, yo lomba kwa Yave katusadisa mu yima e fu nze zola, kiese, luvuvamu, luzindalalu, walakazi, unsongi ye kwikizi? (Luka 11:13; Ngal. 5:22, 23) Avo tuvanga wo, e mvovo ye mavangu meto mesonga vo mu mwanda tukangalelanga.—Tanga Ngalatia 5:16, 25.
11. Ekuma tufwete lombela kw’akaka basamba mu kuma kieto?
11 Kele vo tuwidi vo wan’eto mu tontwa bena mu vuna kuna sikola, tufwete samba mu kuma kiau yo kubasonga e sono ya Nkand’a Nzambi ikubasadisa mu vanga oma mansongi yo venga edi diambi. Paulu wavovesa Akristu esi Korinto vo: “Tusambila Nzambi, ovo oyeno ke nuvangi nkutu mayi ko.” (2 Kor. 13:7) E sambu ya lulembamu nze yayi Yave iyangidikanga yo songa e fu yeto yambote. (Tanga Ngana 15:8.) Tulenda lomba kw’akaka basamba mu kuma kieto, nze una wavanga Paulu wa ntumwa. Wasoneka vo: “Nutusambila: kadi tutomene wo zaya vo tuna ye ntona zambote, tuzolele kala nkal’ambote muna mambu mawonso.”—Ayib. 13:18.
Mambu Makaka Mesonganga Sambu Yeto
12. Nkia mambu mafwete kala va fulu kiantete muna sambu yeto?
12 Nga sambu yeto isonganga vo tuna ye kiese y’etima dia sadila Yave? E ndomba zeto nga zisonganga vo luzolo lwa Nzambi tusianga va fulu kiantete, kumosi ye salu kia samuna nsangu za Kintinu, tundidika kimfumu kia Yave ye nzitisw’a nkumbu andi? E mambu mama mafwete kala va fulu kiantete muna sambu yeto, nze una usonganga sambu ki’Es’eto, kalonga o Yesu, eki kiyantikilanga mu mvovo emi: “E S’eto koko’zulu, yambula nkumbu aku yazitiswa. E kintinu kiaku kiza. O luzolo luaku luavangam’ova nza nze koko’zulu.”—Mat. 6:9, 10.
13, 14. E sambu yeto adieyi isonganga mu kuma kieto?
13 E sambu yeto kwa Nzambi isonganga makani meto, zolela yeto ye dina tusianga va fulu kiantete. Yave ozeye makani ma ntima mieto. Muna Ngana 17:3 tutanganga vo: “E kingundu kia palata y’esoka dia wolo; kansi i Yave omikanga ntima.” O Nzambi omonanga mana mena muna ntima mieto. (1 Sam. 16:7) Ozeye mana tuyindulanga mu kuma kia tukutakanu tweto, salu kieto kia umbangi ye mu kuma kia mpangi zeto z’akala ye z’akento. Yave ozeye dina tuyindulanga mu kuma kia ‘mpangi’ za Kristu. (Mat. 25:40) Ozeye mpe kana vo dina tulombanga mfunu kieleka tuvwidi dio yovo lomba kwa nkatu tulombanga. Yesu wavova vo: “Ovo se nusamba, ke nuvovolola ko, una uvanganga Nzenza: kadi, edi bebanzanga vo bewakena muna mpov’au ayingi.”—Mat. 6:7.
14 Mana tuvovanga muna sambu mesonganga mpe kana vo tubundang’e vuvu muna Nzambi. Davidi wavova vo: “Kadi [Yave] u’tininu diame, e nzo ezulu angolo vana vena mbeni. Nkadila muna saba kiaku yakwele mvu: Ntinina mun’eswekameno dia mave maku.” (Nku. 61:3, 4) Vava Nzambi ‘keyàlangesang’e saba kiandi,’ tukalanga yo luvuvamu yo taninwa kwa yandi. (Lus. 7:15) Dialufiaulwisu dia finama Yave muna sambu ye ziku vo ‘wina yeto’ ekolo lukwikilu lweto lutontwanga.—Tanga Nkunga 118:5-9.
15, 16. E sambu ilenda kutusadisa mu bakula nkia diambu mu kuma ki’etima dieto dia vava malau ma salu?
15 O samba kwa Yave ye ziku kiawonso mu kuma kia makani meto, dilenda kutusadisa mu bakula e kuma kia makani mama. Kasikil’owu, etima tuna diau dia kala akuluntu vana vena nkangu a Nzambi, nga i mu kuma kia luzolo lwa sadisa ampangi yo nungununa salu kia Kintinu? Ovo mu vava kala va ‘fulu yantete’ yo vava ‘boselela’ akaka? E ngindu zazi ke zifwete kala ko vana vena nkangu a Yave. (Tanga 3 Yoane 9, 10; Luka 22:24-27.) Kele vo ngindu zambi tuna zau, una ke zisikidi ko muna ntima tulenda samba kwa Yave wa Nzambi ye ziku kiawonso kimana katusadisa mu singika zo.
16 Akento Akristu balenda kala y’etima vo akazi au basala nze selo ya salu yovo akuluntu. Mpangi zazi z’akento bafwete zingila e ngwizani ye mana belombanga muna sambu yo si’e ngolo za kala mbandu ambote. Ediadi mfunu dina, kadi e mvovo ye mavangu ma esi nzo malenda vanga diambu mu mpila ina o mpangi kalenda badikilwa muna nkutakani.
Sunzula Nkangu Muna Sambu
17. O samba vana va yeto kaka ekuma dinina o mfunu?
17 Nkumbu miayingi, Yesu wayivaulanga yo nkangu mu samba kwa S’andi. (Mat. 14:13; Luka 5:16; 6:12) Ezak’e ntangwa diamfunu mpe twakalanga va yeto kaka mu samba. Vava tusambanga va yeto kaka, dikutusadisanga mu baka nzengo ziyangidikanga Yave yo kala wasikila muna nsambil’eto kwa yandi. Kansi, Yesu wasambanga mpe vana vakala e ndonga. Diamfunu mu badika una tulenda wo vangila mu mpila yambote.
18. Nkia mambu bafwete sungamena ampangi z’akala vava besunzulanga e nkutakani muna sambu?
18 Muna tukutakanu tweto, mpangi z’akala zakwikizi yau besunzulanga e nkutakani muna sambu. (1 Tim. 2:8) Kuna mfoko a sambu, nkangu ufwete kala wakubama mu vova “amen,” disongele vo “yambula diakala wowo.” Kansi, muna vanga wo bafwete tonda mana mavovelo muna sambu. Muna sambu ki’Es’eto kalonga o Yesu, ke muna mvovo mia luvezo ko. (Luka 11:2-4) Vana ntandu, Yesu kayika mawonso ko matokanesanga konso muntu mun’awana bawang’elongi diandi. Mana metokanesanga mpangi mosi malenda yikwa mu sambu ya yeto kibeni ke mu sambu ya nkangu ko. Vava tusunzulanga nkangu mu sambu, tufwete kuyikenga mu lembi vova mambu ma mbumba.
19. Aweyi tufwete kadilanga ekolo kifilwanga e sambu kia nkangu?
19 Vava tusunzulwanga mu sambu, tufwete kalanga yo ‘vumi wa Nzambi.’ (1 Pet. 2:17) Vena ye mambu tulenda vanga mu ola ye fulu yakaka, kansi ke muna lukutakanu lw’Akristu ko. (Kim. 3:1) Kasikil’owu, yindula vo muna lukutakanu, muntu omwene wantu awonso basimbanene e moko muna ola ya sambu. Ediadi dilenda kuntesesa esakuba yovo kumvunzanesa e ngindu, kumosi y’anzenza ana bena vo ke mpangi zeto ko. Akazi akaka balenda simbana e moko kuna ndekwa zawonso. Kansi, kele vo babimbanene ekolo kifilwanga e sambu kia nkangu, awana bekubamona balenda tá esakuba. Balenda banza vo akazi awaya nzol’au besianga va fulu kiantete ke mu vumi wa Yave ko. Muna kuma kiaki, muna songa o vumi weto muna yandi, tufwete ‘vangila wawonso muna nkembo a Nzambi’ yo venga konso fu kilenda tesesa akaka esakuba yovo kubavunzanesa e ngindu.—1 Kor. 10:31, 32; 2 Kor. 6:3.
Adieyi Tulenda Lomba Muna Sambu?
20. Yika e nsas’a sono kia Roma 8:26, 27.
20 Ezak’e ntangwa, ke tuzayanga ko dina tulenda lomba muna sambu ya yeto kibeni. Paulu wasoneka vo: “Kadi nsamba tufwete samba, ke tuzeye yo ko; o mwanda [avelela], yandi kibeni, okutudodokelelelanga ye bumu ilembi tatukana; [Nzambi] ndion’osatanga ntima, ozeye nyindu a mwanda.” (Roma 8:26, 27) Yave wayambula vo sambu yayingi yasonekwa muna Nkand’a Nzambi. Otondanga e ndomba zazi vika sia vo yeto tulombele zo yo lungisa zo. Nzambi otomene kutuzaya, ozeye mpe nsas’a mambu mana kavumunwina asoneki a Nkand’a Nzambi. Yave ovananga e mvutu muna ndomba zeto vava o mwanda ‘udodokelanga’ yovo vova mu kuma kieto. Kansi, vava tutoma bakulanga e Diambu dia Nzambi, tuzayanga dina tulenda lomba muna sambu.
21. Adieyi tufimpa mun’elongi dilanda?
21 Nze una tulongokele, e sambu yeto mayingi isonganga mu kuma kieto. Kasikil’owu, ilenda songa una wina e ngwizani eto yo Yave ye tezo kia zayi tuna wau wa Diambu diandi. (Yak. 4:8) Mun’elongi dilanda, tufimpa eyaka sambu ina muna Nkand’a Nzambi ye mvovo miasadilwa mu sambu yayi. O fimpa e sono yayi aweyi dilenda kutusadisila mu finama Nzambi muna sambu?
Nkia Mvutu Ovana?
• Nkia fu tufwete songanga vava tusambanga kwa Yave?
• Ekuma tufwete sambilanga mu kuma kia mpangi zeto?
• E sambu yeto adieyi isonganga mu kuma kieto ye makani meto?
• Aweyi tufwete kadilanga ekolo kifilwanga e sambu kia nkangu?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 4]
Nga osambanga kwa Yave yo vutula matondo?
[Foto ina muna lukaya lwa 6]
E nkal’eto vava kifilwanga e sambu kia nkangu ifwete songanga vumi wa Yave