Tomesa e Sambu Yaku Muna Longokanga Nkand’a Nzambi

“E [Yave], yambula kutu kwaku kwawunikina sambu kia ntaudi aku.”​—⁠NEK. 1:⁠11.

1, 2. Ekuma dinina diamfunu mu badika eyaka sambu yasonama muna Nkand’a Nzambi?

E SAMBU kumosi y’elongi dia Nkand’a Nzambi mambu mamfunu muna nsambil’aludi. (1 Tes. 5:17; 2 Tim. 3:​16, 17) Dialudi vo, o Nkand’a Nzambi ke nkand’a sambu ko. Kansi, uvwidi ulolo wa sambu, yayingi muna sambu yayi yasonama muna nkand’a Nkunga.

² Vava otanganga yo longoka Nkand’a Nzambi, osolola sambu ina betela ye mambu mekutokanesanga. Muna kuma kiaki, osadila e mvovo mina muna sambu yasonama muna Nkand’a Nzambi dilenda tomesa e sambu yaku. Adieyi lenda longoka mu kuma ki’awana batambula e mvutu za sambu yau ye mvovo basadila?

Vava yo Landa Luludiku lwa Nzambi

3, 4. Abarayama nkia diambu kalomba kwa ntaudi andi? Adieyi tulenda longoka muna mvutu kavewa kwa Yave?

³ Mun’elongi diaku dia Nkand’a Nzambi olongokanga o mfunu wa lombanga luludiku lwa Nzambi muna sambu. Badika dina diabwa  vava Abarayama katuma Elieze wa ntaudi andi ambuta kuna Mesopotamia mu kwenda vavila Isaki nkento wa mumpumina-Nzambi. Vava kamona akento bayiza teka maza, e ntaudi wasamba vo: “E Yave . . . , o ndumba mvovesa vo, kulula mvungu, do, yanua; oyandi kavova vo, nua, yanwika mpe e samo; ozevo i yandi yun’osumìni muna ntaudi aku Isaki; muna diadi nzayila wo vo osongele mfumu ame o walakazi.”​—⁠Etu. 24:​12-14.

⁴ E sambu kia ntaudi a Abarayama kiavaninw’e mvutu vava Rebeka kanwika e samo zandi. I bosi, Rebeka wayenda yandi yakuna Kenani yo kituka se nkento a Isaki. Dialudi vo, kulendi vava ko vo Nzambi kavan’e sinsu. Kansi, olenda kuvana luludiku kele vo olombele lo muna sambu yo yambula vo wafilwa kwa mwand’andi.​—⁠Ngal. 5:⁠18.

E Sambu Kilenda Kulula Ntelekw’a Moyo

5, 6. Nkia diambu diamfunu dina muna sambu kia Yakobo vava kayenda wawana ye Esau?

⁵ E sambu kilenda kulula ntelekw’a moyo. Vava kakala yo wonga wa mpangi andi Esau, Yakobo wasamba vo: “E Yave, . . . kifweno fimosi ko muna walakazi wawonso, ye ziku kiawonso kina wasongela ntaudi aku . . . Unkola, do, vana koko kwa mpangi ame, vana koko kwa Esau: kadi wonga ikumona, unkwa kwiza kumfumba, yo ngudi yo wana. Ngeye wavova vo, mwesa ikumwesa mbote, nkitula mbongo aku ng’esenge dia kalunga, dina ke ditangakana ko muna ulolo.”​—⁠Etu. 32:​9-12.

⁶ Kana una vo Yakobo wavanga diambu muna singika e ntatani, e sambu kiandi kiavaninwa e mvutu vava yandi yo Esau bavanga ungudi. (Etu. 33:​1-4) Tanga e ndomba zazi ye sungididi kiawonso, omona vo Yakobo kalomba kaka lusadisu ko. Wasonga lukwikilu muna Mbongo yasilw’o nsilu yo vutula matondo muna walakazi wa Nzambi. Nga “ntima wonga” wa mpila yayi una wau? (2 Kor. 7:⁠5) Avo i wau, e sambu kia Yakobo kilenda kusungamesa vo e sambu kilenda kulula ntelekw’a moyo. E sambu yayi ke ina kaka ye ndomba ko kansi ye mvovo mia lukwikilu mpe.

Lomb’e Ngangu Muna Sambu

7. Ekuma Mose kalombela o zayi wa nzila za Yave muna sambu?

⁷ Luzolo lwa yangidika Yave lufwete kufila mu lomb’e ngangu muna sambu. Mose walomba zayi wa nzila za Nzambi. Wadodokela vo: ‘Tala, [Yave] umpovese vo, tombola nkangu wau [muna Engipito] . . . Dianu vo, idodokele ovo edienga nsolwele muna meso maku, unzayisa wau nzila zaku, . . . yasolol’edienga mu meso maku.’ (Luv. 33:​12, 13) Muna mvutu za sambu kiandi, Nzambi wavana Mose ulolo wa zayi wa nzila zandi kimana katoma fila e nkangu a Yave.

8. Nkia nluta olenda vwa muna badik’e sono kia 1 Ntinu 3:​7-14?

⁸ Davidi mpe wasamba vo: “E Yave, unzayisa nzila zaku.” (Nku. 25:⁠4) Solomo wa mwan’a Davidi walomba e ngangu kwa Nzambi kimana kalungisa e mbebe ya kala se ntinu a Isaele. E sambu kia Solomo kiayangidika Yave, kadi kamvana kaka ngangu ko zina kalomba kansi  wamvana mpe mavwa ye nkembo. (Tanga 1 Ntinu 3:​7-14.) Kele vo kiyekwa kiampasi oveno, lomba e ngangu yo kala ye lulembamu. I bosi, Nzambi okusadisa mu vwa zayi ye ngangu ovwidi o mfunu muna lungisa kiyekwa kiaku mu mpil’ambote.

Sambu kia Nsi a Ntima

9, 10. Nkia diambu diamfunu omwene muna nkumbu miayingi Solomo kayika o ntima muna sambu kiandi vava kiasambulwa e tempelo?

⁹ Muna wakana kwa Nzambi, e sambu kifwete tuka mu ntima. Muna 1 Ntinu kapu kia 8, mwasonama e sambu kia nsi a ntima kasamb’o Solomo vana meso ma nkangu muna Yerusaleme, vava kasambula tempelo a Yave muna mvu wa 1026 Vitila Tandu Kieto. I bosi, vava nkele ekangu yasiwa muna Mumpungu-vauka, etuti dia Yave diazala muna tempelo, Solomo wakembelela Nzambi.

¹⁰ Avo otangidi e sambu kia Solomo, omona vo nkumbu miayingi kayika o ntima. Solomo wazaya wo vo Yave kaka ozeye e ntim’a konso muntu. (1 Nti. 8:​38, 39) E sambu kiaki kisonganga mpe vo vena ye vuvu mu kuma kia nsumuki ona ‘oviluka kwa Nzambi muna nsi a ntima wawonso.’ Avo mbeni banete nkangu a Nzambi, e sambu kiau kiwakana kele vo ntima miau miasikila muna Yave. (1 Nti. 8:​48, 58, 61) Muna kuma kiaki, e sambu yaku ifwete tukanga muna ntima.

O Nkand’a Nkunga Aweyi Ulenda Tomesena Sambu Yaku?

11, 12. Adieyi olongokele muna sambu kia Nlevi mosi ona kakala diaka y’elau ko dia kwenda kuna nzo avauka a Nzambi mu fikolo?

¹¹ O longoka nkand’a Nkunga ulenda kusadisa mu tomesa e sambu yaku yo vingila e mvutu za Nzambi. Badika luzindalalu lwasonga Nlevi mosi wakala mu kinkole. Wau vo kakala diaka y’elau dia kwenda ku nzo avauka a Yave ko, wayimbila vo: “E moyo ame, mu nkia kum’okàfalèlele, yo kungùnina? Sia Nzambi e vuvu, kadi ikumvana matondo: I luvuluzu lua ndose ame, ye Nzambi ame.”​—⁠Nku. 42:​5, 11; 43:⁠5.

¹² Adieyi lenda longoka muna nona kia Nlevi ndioyo? Avo osilu mu pelezo mu kuma kia ndungidi yo lembi lungana diaka y’ampangi zaku mu fikolo, kala ye luzindalalu yo bund’e vuvu muna lusadisu lwa Nzambi. (Nku. 37:⁠5) Sungamena e kiese wateka kala kiau muna salu kia Nzambi yo lomba luzindalalu muna sambu ekolo ‘osiang’e vuvu muna Nzambi’ kavevola kimana wavutuka lungana yo nkangu andi.

Samba ye Lukwikilu

13. Mun’owu wa sono kia Yakobo 1:​5-8, ekuma ofwete sambila ye lukwikilu?

¹³ Kana nkutu nkia nkakalakani una zau, lenda samba ye lukwikilu. Kele vo e kwikizi kiaku mu tontwa kina, diamfunu mu landa elongi dia Yakobo. Samba kwa Yave, kukadi ye lukatikisu ko vo okuvan’e ngangu ovwidi o mfunu mu sunda e ntonta. (Tanga Yakobo 1:​5-8.) Nzambi ozeye e mpasi zaku, muna mwand’andi olenda kuvana luludiku yo kukumika. Ziula ntim’aku kwa yandi kuna lukwikilu, “ke mu katikisa ko,” yo tambulwila luludiku lwa mwand’andi, y’elongi ditukanga muna Diambu diandi.

14, 15. Ekuma tulenda vovela vo Kana lukwikilu kakala lwau vava kasamba?

¹⁴ Kana, mosi muna akento wole kakala yau Elekana wa Nlevi, wasamba yo songa lukwikilu. Wau vo Kana sita kakala, wasevwanga kwa Penina, nkento akaka wa nkaz’andi, ona wawuta wana ayingi. Kuna tempelo, Kana wasia o nsilu vo kele vo owutidi mwan’eyakala, okumvana kwa Yave. Wau vo befo yandi nikuka yanikukanga ekolo kasambanga, Ele wa Ngang’ambuta edi kabanza vo wakolwa kakala. Vava kabakula vo kakala ku nkolwa ko, wavova vo: “O Nzambi a Isaele okuvan’e ndomba unlombele.” Kana una vo kazaya dina diadi vangama ko, o Kana wakala ye lukwikilu vo e sambu kiandi kisinga vaninwa e mvutu. Muna kuma kiaki, “e ndose andi ke yazowalala diaka  ko.” Kakala diaka ye nkenda ko.​—⁠1 Sam. 1:​9-18.

¹⁵ Vava kawuta yo taula Samuele, Kana wamvana kwa Yave mu sala e salu kiavauka muna tempelo. (1 Sam. 1:​19-​28) O toma badika e sambu kia Kana dilenda kusadisa mu tomesa e sambu yaku yo zaya vo lenda sunda e nkenda za mpasi omonanga kele vo osambidi kwa Yave yo kala ye vuvu vo owá sambu kiaku.​—⁠1 Sam. 2:​1-10.

16, 17. Adieyi diabwa vava Nekemiya kasamba ye lukwikilu?

¹⁶ Nekemiya wa muntu ansongi, ona wazinga muna tandu kiatanu, wasamba ye lukwikilu. Wasamba vo: “E [Yave], yambula kutu kwaku kwawunikina sambu kia ntaudi aku, ye sambu kia ntaudi zaku ana beyangalel’o vumina nkumbu aku: kolelesa, do, ntaudi aku o unu kiaki yo kumfwila nkenda muna meso ma muntu ndioyu.” Nani i “muntu ndioyu”? Muntu ndioyo i Antakesate wa Ntinu Aparasi, ona Nekemiya kasadilang’e salu kia nembungwa.​—⁠Nek. 1:⁠11.

¹⁷ Nekemiya wasamba mu lumbu yayingi vava kawa vo Ayuda bavaika mu kinkole kuna Babele ‘mu mpasi zingi yo lusembo bakala; e yaka kia Yerusaleme kiabangulwa.’ (Nek. 1:​3, 4) E sambu kia Nekemiya kiavaninwa e mvutu zavioka tezo kina kayindulanga vava Antakesate wa Ntinu kanyambula kenda tungulula yaka ya Yerusaleme. (Nek. 2:​1-8) Ke kolo kiayingi ko kiavioka, e yaka yafokoka tungululwa. E sambu kia Nekemiya kiavaninwa e mvutu, kadi nsambil’aludi kasia va fulu kiantete ye lukwikilu kasonga. Nga i diau mpe divangamanga muna sambu yaku?

Kembelelanga Nzambi yo Kumvutula Matondo

18, 19. E selo ya Yave nkia kuma bena yau mu kembelela Yave yo kumvutula matondo?

¹⁸ Vava osambanga, kuvilakana kembelela Yave ko yo kumvutula matondo. Kuma yayingi tuna yau mu vanga wo. Kasikil’owu, Davidi luzolo lwasaka kakala lwau mu kembelela kimfumu kia Yave. (Tanga Nkunga 145:​10-13.) Nga e sambu yaku isonganga vo oyangalelanga elau wavewa dia samuna nsangu za Kintinu kia Yave? Mvovo mia ntozi a nkunga milenda kusadisa mu vova ye nsi a ntima kwa Nzambi vava osambanga mu songa luyangalalu lwaku mu kuma kia nkubika za nkutakani ye tukutakanu twampwena.​—⁠Nku. 27:4; 122:⁠1.

¹⁹ O luyangalalu lwaku mu kuma kia ngwizani ambote una yau yo Nzambi lulenda kufila mu samba ye nsi a ntima muna mvovo nze emi: “Ikuvana matondo vana vena nkangu, e Mfumu: Ikuyimbidila vana vena zula. Kadi walakazi waku wingi, yakun’ezulu, e ziku kiaku, yamuna matuti. Zanguka, e Nzambi, kun’ezulu dia mazulu; o nkembo aku wakala vana ntandu a nza yawonso.” (Nku. 57:​9-​11) Ekwe mvovo mia lukasakeso! Ka lukatikisu ko vo, e mvovo miami mia Nkunga milenda kusadisa mu tomesa e sambu yaku.

Kala yo Vumi Vava Osambanga kwa Nzambi

20. Maria aweyi kasongela vumi wandi muna Nzambi?

²⁰ O vumi waku muna Nzambi ufwete moneka muna sambu yaku. E mvovo mia Maria vava kazaya vo yandi okala ngudi a Masia miafwanana ye mina mia Kana vava kasunzula  nleke Samuele mu sadila muna tempelo. O vumi wa Maria muna Nzambi umonekanga muna mvovo miandi vo: “O moyo ame ukundidikidi Yave, e fulumwinu kiame kiyangalelele muna Nzambi wa Mvuluzi ame.” (Luka 1:​46, 47) Nga ongeye mpe lenda sadila mvovo mia mpila yayi muna sambu yaku? Ekiaki i kuma Nzambi kasolela Maria mu kala se ngudi a Yesu wa Masia.

21. Sambu ya Yesu aweyi isongelanga vumi yo lukwikilu muna Nzambi?

²¹ Yesu vumi ye lukwikilu kakalanga lwau vava kasambanga. Kasikil’owu, una kafudidi Lazaro ko muna mafwa, ‘Yesu wasengol’o meso kun’ezulu, oku vo, e Tata, ifiaukidi wau ungwidi. Nzeye wo vo e lumbu yawonso okungwanga.’ (Yoa. 11:​41, 42) E sambu yaku nga isonganga vo vumi ye lukwikilu una lwau muna Nzambi? Avo olongokele sambu ki’Es’eto kalonga o Yesu, omona mambu mamfunu kayika, nze nzitisw’a nkumbu a Yave, ngiz’a Kintinu kiandi ye ndungan’a luzolo lwandi. (Mat. 6:​9, 10) Fimpa e sambu yaku. Nga isonganga etima diaku muna Kintinu kia Yave, etima diaku dia vanga luzolo lwandi yo zitisa e nkumbu andi avauka? I diau ifwete songanga sambu yaku.

22. Ekuma olenda kadila ye ziku vo Yave lenda kuvana unkabu wa samun’e nsangu zambote?

²² Muna kuma kia lubangamu yovo mpasi, ezak’e ntangwa tufwete dodokelanga Yave katusadisa kimana twansadila kuna unkabu. Vava mbanda-banda bakanikina Petelo yo Yoane vo bayambula “longela muna nkumbu a Yesu,” kuna unkabu wawonso, antumwa ke batambulwila ko. (Mav. 4:​18-​20) Vava bavevolwa, bazayisa akw’au minkwikizi dina diabwa. Vana vau, yau awonso balomba kwa Nzambi kimana kabasadisa mu vovela diambu diandi kuna unkabu wawonso. Batoma yangalala kikilu vava sambu kiau kiavaninwa mvutu, kadi yau awonso “bazadiswa yo mwand’avelela, bavovèle e diambu dia Nzambi kuna nkabu.” (Tanga Mavangu 4:​24-31.) Muna kuma kiaki, wantu ayingi bakituka se selo ya Yave. E sambu kilenda mpe kukumika mu samun’e nsangu zambote kuna unkabu.

Kwamanana Tomesa Sambu Yaku

23, 24. (a) Yika nona isonganga vo longoka Nkand’a Nzambi kulenda tomesa sambu yaku. (b) Adieyi ovanga mu tomesa sambu yaku?

²³ Vena ye nona yayingi tulenda yika isonganga vo o tanga yo longoka Nkand’a Nzambi dilenda tomesa sambu yaku. Kasikil’owu, olenda tanginina Yona ona wavova muna sambu vo “luvuluzu kwa Yave lutuka.” (Yona 2:​1-​10) Avo lukendalalu una lwau mu kuma ki’esumu diampwena wasumuka yo vava lusadisu lw’akuluntu, e sambu kia Davidi kilenda kusadisa muna songa luviluku lwa ntima muna sambu yaku. (Nku. 51:​1-​12) Muna sambu yaku yakaka, olenda vutula matondo kwa Yave nze una wavanga Yeremiya. (Yer. 32:​16-​19) Avo muntu osompana yandi ovavanga, o longoka e sambu kina muna Ezera kapu kia 9, kumosi ye ndomba zaku, dilenda wokesa etima diaku dia lemvokela luludiku lwa Nzambi lwa ‘sompela kaka muna Mfumu.’​—⁠1 Kor. 7:39; Eze. 9:​6, 10-15.

²⁴ Kwamanana tanga, longoka yo vavulula Nkand’a Nzambi. Vava mana lenda lomba muna sambu yaku. Olenda sadila e mvovo mia Nkand’a Nzambi muna ndomba zaku ye vava osambanga mu kembelela Yave yovo kumvutula matondo. Ekolo longoka Nkand’a Nzambi mu tomesa sambu yaku, kala ye ziku vo e ngwizani aku yo Yave wa Nzambi iwokela.

Nkia Mvutu Ovana?

• Ekuma tufwete vavila yo landa luludiku lwa Nzambi?

• Adieyi difwete kutufila mu lomba e ngangu muna sambu?

• Nkand’a Nkunga aweyi ulenda kutusadisila mu tomesa sambu yeto?

• Ekuma tufwete kadila yo lukwikilu yo vumi vava tusambanga?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 8]

Ntaudi a Abarayama wasamba kwa Nzambi mu lomba luludiku. Nga i wau mpe ovanganga ongeye?

[Foto ina muna lukaya lwa 10]

Nsambila ya Esi nzo ilenda tomesa sambu yeno