Tusonga fu Yambote nze Selo ya Nzambi
Tusonga fu Yambote nze Selo ya Nzambi
“Se nukadi nu atanginini a Nzambi.”—EF. 5:1.
1, 2. (a) Ekuma e fu yambote inin’o mfunu? (b) Adieyi tubadika mun’elongi diadi?
MU KUMA kia fu yambote, Sue Fox ona olongokanga e fu ya wantu, wasoneka vo: “E fu yambote ifwete songwanga ntangwa zawonso. Wantu bafwete songanga luzitu muna fulu yawonso ye ntangwa zawonso.” Vava wantu besonganga e fu yambote, ediadi dikululang’e ntatani yovo fokola zo. Kansi, o lembi songa fu yambote kw’akaka ntatani, makasi ye nkenda ditwasanga.
2 Nkutakani y’Akristu yazala yo wantu besonganga e fu yambote. Kana una vo i wau, tufwete kuyikenga twalembi sambukila e fu yambi imonekanga mu nza yayi. Yambula twawa lusadisu tulenda vwa avo tulende nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mia fu yambote ye una tulenda twasil’o wantu mu nsambil’aludi. Muna bakula dina divavwanga muna songa e fu yambote, yambula twafimpa e mbandu a Yave wa Nzambi yo Mwan’andi.
Yave yo Mwan’andi —Mbandu a Fu Yambote
3. O Yave wa Nzambi nkia mbandu a fu yambote kesonganga?
3 Yave wa Nzambi mbandu a fu yambote. Kanele vo yandi i Mfumu a nsema wawonso, osonganga ngemba yo zitu kwa wantu. Vava Yave kamokena ye Abarayama yo Mose, wasadila o mvovo wa Kiyibere ulenda sekolwa vo “dodokolo.” (Etu. 13:14; Luv. 4:6, NW) Vava selo yandi bevanganga o vilwa, Yave osonganga vo ‘Nzambi a ungudi ye nkenda, nkwa ntim’evunda, yo ulolo wa walakazi ye ziku.’ (Nku. 86:15) Yave waswaswana ye wantu ayingi ana befunganga makasi vava akaka ke belungisanga ko dina bazolele.
4. Aweyi tulenda tanginina Yave vava akaka bevovanga?
4 E fu yambote ya Nzambi imonekanga mpe muna mpila kewilanga vava wantu bevovanga kwa yandi. Vava Abarayama kanyuvula yuvu yayingi mu kuma kia wantu a Sodomo, Yave kuna luzindalalu lwawonso wamvana mvutu za konso kiuvu. (Etu. 18:23-32) Kabadikila yuvu ya Abarayama ko nze yau yafwasanga ntangw’andi. Yave owanga e sambu ya selo yandi ye kazu ki’asumuki ana bevilukanga o ntima. (Tanga Nkunga 51:11, 17.) Oyeto mpe tufwete tanginina Yave muna toma wunikinanga vava akaka bevovanga.
5. O tanginina e fu yambote ya Yesu aweyi ilenda tomesena e ngwizani eto y’akaka?
5 O songa e fu yambote dimosi muna mambu kalongoka Yesu Kristu kwa S’andi. Kana una vo e salu kiandi ntangwa ye ngolo zayingi kiavavanga, Yesu wasonganga luzindalalu ye ngemba ntangwa zawonso. Yesu wakubama kakalanga mu sadisa akwa wazi, mpofo ye akaka bakalanga mu mpasi. Yesu kavezanga wantu awaya ko, kanele vo bayizanga kwa yandi lembi teka kunzayisa. Nkumbu miayingi wayambulanga dina kavanganga kimana kasadisa wantu bakala mu mpasi. Yesu wasonganga vo nkwa walakazi kikilu kw’awana bakwikilanga muna yandi. (Maku 5:30-34; Luka 18:35-41) Wau vo tu Akristu, tulandanga mbandu a Yesu vava tusonganga walakazi yo sadisa akaka. E yitu yeto, esi belo y’akaka bemonanga e fu yayi. Vana ntandu, e fu yayi Yave ikembelelanga yo kututwasila kiese.
6. O Yesu nkia mbandu kasisa ya zitisa akaka?
6 Yesu wasonganga mpe zitu kwa wantu muna kubayikila muna nkumbu. Nga afidi a nsambila a Kiyuda diau adimosi bavanganga? Ve. Afidi awaya babadikilanga ana ke bazaya Nsiku ko nze ‘wantu asibwa’ yo lembi kubazitisa. (Yoa. 7:49) O Mwan’a Nzambi ke wau ko kavanganga. Mareta, Maria, Zakai ye akaka bawanga Yesu vava kabayikilanga muna nkumbu zau. (Luka 10:41, 42; 19:5) Kana una vo e fu ya kisi nsi ilenda swaswana mu mpila ina tubokelanga wantu o unu, selo ya Yave besianga ngolo za songa luzitu kw’akaka. * Ke besianga nswaswani ko vana vena mpangi zau ye wantu akaka.—Tanga Yakobo 2:1-4.
7. Nkanikinu mia Nkand’a Nzambi aweyi milenda kutusadisila mu songa e fu yambote kwa wantu awonso?
7 E mpila yambote ina Nzambi yo Mwan’andi bebadikilanga wantu a zula yawonso ye makanda isonganga vo bezitisanga konso muntu yo tunta akwa ntima miambote muna ludi. Kieleka vo, muna konso zunga o wantu bena ye mpil’au besongelanga e fu yambote. Muna kuma kiaki, ke tulandanga nsiku miabala ko mu kuma kia diambu diadi. Kansi, tuyambulanga vo nkanikinu mia Nkand’a Nzambi miatusadisa mu songa zitu kwa wantu awonso. Yambula twafimpa una o songa e fu yambote kw’akaka kulenda kutufidila mu wokesa e salu kieto kia umbangi.
Kayisanga Wantu yo Mokenanga Yau
8, 9. (a) Nkia fu ilenda badikilwa vo yambi? (b) Ekuma tufwete yambulwila vo e mvovo mia Yesu muna Matai 5:47 miasoba e mpila tukadilanga y’akaka?
8 Mu nza yayi ina vo wantu ke bekalanga diaka ye ntangwa yafwana ko, nkumbu miayingi wantu beviokanga akw’au lembi kubakayisa. Ediadi ke disongele ko vo tufwete kayisa wantu awonso tuwanananga yau muna nzila. Kansi, diambote mu kayisanga akaka. Nga una ye fu kia kayisa akaka? Nga ndose aku yakwitama ikalanga vava okwendanga muna nzila yo lembi vovesa wantu? O muntu olenda yima fu yambi lembi wo zaya.
9 Yesu watusungamesa vo: “Ovo nukayisa mpangi zeno kaka, nkia nduta nulut’akaka? Anzenza nkutu, ke wau bevanganga ko e?” (Mat. 5:47) Mu kuma kia diambu diadi, Donald Weiss wa nkwa ngangu ona olongokanga e fu ya wantu, wasoneka vo: “Wantu bekendalalanga vava akaka beviokanga lembi kubakayisa. Ke vena ye kuma kiasikila ko tulenda vana muna lembi kayisa o wantu. Edi kaka tulombwanga: Kayisa akaka yo mokena yau.” Avo tuvenga e fu kia veza akaka yovo kia mona nsoni za kayisa akaka, nluta miambote tutambula.
10. E fu yambote aweyi ilenda kutusadisila mu wokesa e salu kia umbangi? (Tala babu, “Yantika e Moko yo Tusevo.”)
10 Badik’e nona kia Tom yo nkaz’andi Carol bena vo Akristu, kuna mbanza mosi ya América do Norte. Muna salu kiau kia umbangi, mbokena zambote bekalanga zau ye mfinangani zau. Aweyi belendelanga wo? Muna sungamena e sono kia Yakobo 3:18, Tom wavova vo: “Tusongang’e kiese kwa wantu awonso yo kadila yau kuna luvuvamu. Tufinamanga ana bafongele vana mielo mia nzo zau y’awana bekwiza sadilanga muna zunga. Tukubasevesanga yo kubakayisa. Tumokenanga mana mekubatokanesanga nze mambu ma wan’au, mbwa zau, nzo zau ye salu yau. Kuna kukwiziwa, tukitukanga se akundi au.” Carol wakudikila vo: “Vava tuvutukanga kubakingula, tukubazayisanga e nkumbu zeto yo yuvula mpe e nkumbu zau. Tukubazayisanga e salu tusalanga muna zunga, kansi tusianga ngolo mu lembi kala ye moko kiandá. Kuna mfoko, tukubasilanga umbangi.” Tom ye Carol bayantika yangalelwa kwa esi belo kiau. Ndonga batambulanga e nkanda mieto, akaka bayantika song’etima dia zaya e ludi.
Songa e Fu Yambote Vava Tuvangwang’e mbi
11, 12. Ekuma ke tufwete sivikilanga ko vava tubangikwanga ekolo tusamunang’e nsangu zambote? Adieyi tufwete vanga?
11 Ezak’e ntangwa, mbi tuvangwanga vava tusamunang’e nsangu zambote. Ke dikutusivikisanga ko, kadi Kristu Yesu walukisa alongoki andi vo: “Ovo bambangika, oyeno mpe bekunubangika.” (Yoa. 15:20) Kansi o vutula mbi muna mbi ke ditwasanga nluta miambote ko. Adieyi tufwete vanga? Petelo wa ntumwa wasoneka vo: “Nutumba Kristu se Mfumu muna ntima mieno: nukubama kak’o vana mvutwilu kwa konso on’okunuyuvul’e kuma kia vuvu kin’omo yeno, kansi kuna lembama, yo vumi.” (1 Pet. 3:15) Vava tusonganga e fu yambote muna vananga e mvutu kuna lulembamu ye luzitu, awana bekutubangikanga nanga balenda soba e ngindu mu kuma kia nsangu tusamunanga.—Tito 2:7, 8.
12 Nga tulenda kala twakubama mu vutula awana bekututiangunanga mu mpila ina iyangidika Nzambi? Elo. Paulu wavova vo: “E mpov’eno yangemb’e lumbu yawonso, yasiw’o mungwa, nwazay’e mputula nufwete vutula konso muntu.” (Kol. 4:6) Avo tukala ye fu kia vova yo vanga oma mambote kwa yitu yeto, kw’akundi a sikola ye salu, kwa mpangi muna nkutakani ye kwa mfinangani zeto, twakubama tukala mu zizidila e mvovo mia luvezo muna mpila ina ifwene kw’Akristu.—Tanga Roma 12:17-21.
13. Yik’e nona kisonganga una e fu yambote ilenda sobela e ngindu za atantu.
13 O songa e fu yambote vava tubangikwanga nluta miambote ditwasanga. Kasikil’owu, kuna Japão, Mbangi mosi a Yave wavezwa kwa muntu mosi kakingula ye nzenza wakala muna nzo andi. Kuna lulembamu lwawonso, mpangi ndioyo wavaika. Ekolo kasilanga umbangi muna zunga kiaki, kuna vala e nzenza yayina wantungununanga. Vava mpangi kamfinama, o muntu ndioyo wavova vo: “Undoloka muna dina tuvangidi. Kana nkutu vava tuvezelenge, ongeye seva kaka osevelenge. Adieyi mfwete vanga mu kala nze ngeye?” Wau vo muntu ndioyo mu salu kakatulwa yo fwila e ngudi, kakalanga diaka ye kiese ko. Mpangi wayantika longoka yandi Nkand’a Nzambi. Ke kolo ko, bayantika longoka nkumbu miole muna lumingu.
Una Tulenda Longokela fu Yambote
14, 15. Aweyi e selo ya Yave kuna nz’ankulu balongelanga wan’au?
14 Kuna nz’ankulu, mase ana bavuminanga Nzambi basianga e ngolo za longa wan’au e fu yambote. Badika e mvovo mia luzitu mina Abarayama yo Isaki basadila vava bamokenanga nze una wasonama muna Etuku 22:7. Yosefe mpe walongwa e fu yambote kwa mase mandi. Kana nkutu vava kasiwa muna pelezo, wavovanga mu mpila ya luzitu. (Etu. 40:8, 14) E mpila kavovesela Faro isonganga vo walongoka mpila yambote ya mokena ye nkwa wisa.—Etu. 41:16, 33, 34.
15 Muna Nsiku Kumi miavanwa kwa wan’a Isaele, mwakala ye nsiku wavovanga vo: “Zitisa s’aku yo ngw’aku: e lumbu yaku yanungunuka mu nsi ina kekuvan’o Yave wa Nzambi aku.” (Luv. 20:12) Imosi muna mpila o wana balenda zitisila mase mau, i kalanga ye fu yambote muna nzo. Mwan’a Yefeta wazitisa s’andi muna lungisa e nsilu andi kana una vo wampasi wakala.—Afu. 11:35-40.
16-18. (a) Aweyi mase balenda longela wan’au e fu yambote? (b) O longa wana e fu yambote nkia nluta dilenda twasa?
16 O longa wana e fu yambote mfunu kikilu dina. Muna zinga mu mpila yambote vava bekituka ambuta, aleke bafwete longoka mpila ya luzitu ya yuvulwila anzenza mavimpi, mpila ya vovela muna telefone ye fu yambote vava bedianga y’akaka vana mesa. Bafwete zayiswa o mfunu wa sisila ambuta e kunda, songa nkenda kw’anunu y’ambevo, yo sadisa akaka muna nat’e funda. Bafwete zaya o mfunu wa vovanga “dodokolo,” “ntondele,” “ngizilu ambote” ye “nga ndenda kusadisa?”
17 O longa wana e fu yambote ke difwete kala diambu diampasi ko. E mpila yambote i kubasong’e mbandu. Kurt, una ye kimbuta kia mvu makumole ye tanu, wayika una yandi ye mpangi zandi tatu balongokela e fu yambote: “Twatalanga yo wá una se ye ngudi eto bavovelanga y’akaka ye una babadikilanga akaka muna kubazitisa. Kun’Eseka dia Kintinu, o s’ame wansimbanga muna koko mu kwenda kayisa ampangi una lukutakanu ke lwayantikidi ko ye kuna mfoko. Yawanga una s’ame kakayisilanga akaka ye mona una kabazitisilanga.” Kurt wakudikila vo: “Owau, e fu yandi yambote yakituka se yame. Ke dikalanga diaka diampasi ko mu songa e fu yambote kw’akaka. Edi disundidi ke dina ofwete vanga ko, kansi dina ozolele vanga.”
18 Nkia nluta ditwasa kele vo mase balongele wan’au e fu yambote? O wana bezaya vanga kikundi yo kadila kuna luvuvamu y’akaka. Bekala bafwana mu sala ye mfumu za salu ye akundi au a salu. Vana ntandu, wana bena ye luzitu ye fu yambote kiese betwasanga kwa mase mau.—Tanga Ngana 23:24, 25.
E Fu Yambote Ikutuswaswanesanga ye Wantu a Nza
19, 20. Ekuma tufwete sila ngolo za tanginina Nzambi yo Mwan’andi ana besongang’e fu yambote?
19 Paulu wasoneka vo: “Se nukadi nu atanginini a Nzambi nze wan’anzolwa.” (Ef. 5:1) Muna tanginina Yave wa Nzambi yo Mwan’andi divavanga vo twalemvokela e nkanikinu mia Nkand’a Nzambi, nze emi tuwilu mun’elongi diadi. Avo tuvanga wo, tuvenga o zitu wa disu kunsi a lukaya muna vava yangalelwa kw’akaka ovo muna tambula lusadisu.—Yuda 16.
20 Mu lumbu yambaninu ya luyalu lwandi lwambi, Satana ovanga wawonso mu vidisa e fu yambote ina Yave kasikidisa. Kansi, o Nkadi Ampemba ke lenda fwasa e fu yambote ko y’Akristu akieleka. Yeto awonso yambula twasia e ngolo za landa e fu yambote ya Nzambi yo Mwan’andi. Muna mpila yayi, e mvovo ye mavangu meto maswaswana mekala y’awana ke besonganga fu yambote ko. Tuvana e nkembo kwa Yave wa Nzambi ona osonganga e fu yambote yo tunta wantu a ntima mia nsongi muna nsambil’andi aludi.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
^ tini. 6 Muna fulu yakaka, ke dia luzitu ko dia yikila mbuta muna nkumbu andi. Akristu bafwete zitisa e fu yayi ya kisi nsi.
Nga Osungamenanga?
• Adieyi tulongokele kwa Yave yo Mwan’andi mu kuma kia songa fu yambote?
• O kayisa wantu ye kiese kiawonso, ekuma dinina diambote kw’Akristu?
• O song’e fu yambote aweyi ditwasilanga nluta muna salu kia umbangi?
• Nkia kiyekwa bena kiau mase muna longa e fu yambote kwa wan’au?
[Yuvu ya Longoka]
[Babu kina muna lukaya lwa 27]
Yantika e Moko yo Tusevo
Wantu ayingi bekalanga ye wonga wayantika mokena ye muntu ona ke bazeye ko. Kansi, muna kuma kia zola Nzambi ye mfinangani zau, Mbangi za Yave besianga ngolo mu longoka una balenda mokena y’akaka mu kubazayisa e ludi kia Nkand’a Nzambi. Nki kilenda kusadisa mu tomesa e fu kiaki?
Muna Filipi 2:4, muna y’elongi diamfunu divovanga vo: “Ke nutadinge konso muntu yo mandi mambu ko, konso muntu oma m’akw’andi kaka.” Edi tulenda vova mu kuma kia mvovo miami: Avo muntu ke nuzayanene ko, olenda kubadikila vo u nzenza. Adieyi olenda vanga mu kumvuvika o ntima? Olenda kunsevesa ye kunkayisa. Kansi, vena diaka ye diambu diakaka tufwete vanga.
Sungamena vo wau oyantika mokena yo muntu, ezak’e ntangwa olenda vunzanesa ngindu zandi. Avo ovavidi vo nwamokena mana mena muna ntim’aku lembi yindula mana mena muna ntim’andi, nanga ke toma kusia sungididi ko. Muna kuma kiaki, avo obakwidi mana mena muna ntima muntu, lenda yantika e moko mu dina keyindulanga. I diau kavanga Yesu vava kawanana ye nkento a Nsamaria vana sima kia maza. (Yoa. 4:7-26) Ngindu za teka maza kakala zau. Yesu wasadila e ngindu zazi mu yantikila e moko ye nkento, i bosi kakotesa e mambu ma mwanda.
[Foto ina muna lukaya lwa 26]
O seva yo wantu kulenda ziula nzila mu sila umbangi
[Foto ina muna lukaya lwa 28]
O song’e fu yambote mfunu dikalanga ntangwa zawonso