Kalanga ye Kiese Muna Ntangw’ampasi
Kalanga ye Kiese Muna Ntangw’ampasi
‘Bemona kiese, awonso betinina kwa Yave, yakwele mvu beyengolokela kuna kiese.’—NKU. 5:11.
1, 2. (a) Nkia maka mambu metwasanga e mpasi o unu? (b) Vana ntandu a mpasi zibwilanga wantu awonso, nkia mambu bezizidilanga Akristu akieleka?
MBANGI ZA YAVE bemonanga mpe mpasi nze zina zimonanga wantu awonso omu nza. Ndonga muna nkangu a Nzambi bemonanga e mpasi za umpumbulu, vita, ye mambu makaka ma kondwa unsongi. Sumbula yampwena, usukami, mayela, ye lufwa, ntantu zayingi lutwasanga. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Tuzeye wo vo o nsema wawonso ubuminanga yo kala yo nsongo kumosi yamu wau.” (Roma 8:22) Tumonanga mpe mpasi mu kuma kia usumuki weto. Nze Davidi wa Ntinu, tulenda vova vo: “Bi wame wampiokele e ntela; nze enatu diezitu wansundidi e zitu.”—Nku. 38:4.
2 Vana ntandu a mpasi zibwilanga wantu awonso, Akristu akieleka benatanga mpe nti ampasi. (Luka 14:27) Nze Yesu, alongoki andi bemengwanga yo bangikwa. (Mat. 10:22, 23; Yoa. 15:20; 16:2) Muna kuma kiaki, o landa Kristu divavanga vo twasi’e ngolo yo zindalala ekolo tuvingilanga e nsambu muna nz’ampa.—Mat. 7:13, 14; Luka 13:24.
3. Muna yangidika Nzambi, ke divavanga ko vo Akristu bamonanga e mpasi. Ekuma?
3 Nga diadi disongele vo Akristu akieleka zingu kia kondwa kiese bena kiau? Nga zingu kieto kiampasi ye ntantu kaka kikala yavana kikwiza e mbaninu? Kieleka, Yave zolele vo twakala ye kiese, ekolo tuvingilanga e ndungan’a nsilu miandi. Nkumbu miayingi, Nkand’a Nzambi uyikilanga asambidi akieleka vo nkangu a kiese. (Tanga Yesaya 65:13, 14.) Muna Nkunga 5:11 tutanganga vo: ‘Bemona kiese, awonso betinina kwa Yave, yakwele mvu beyengolokela kuna kiese.’ Kieleka, kana nkutu mu nza yayi yazala ye mpasi, tulenda kala ye kiese yo luvuvamu lwa ntima. Yambula twafimpa una Nkand’a Nzambi ulenda kutusadisila mu zizidila e mpasi yo lembi vidisa e kiese.
Yave, ‘Nzambi a Kiese’
4. O Nzambi aweyi kemonanga vava luzolo lwandi luvezwanga?
4 Tubadika e mbandu a Yave. Nze Nzambi wa Mpungu-ngolo, una ye wisa mu nsema wawonso. Kakondelo má ko ye kavwidi mfunu a lusadisu lwa muntu ko. Kanele vo ovwidi nkuma ulembi suka, Yave wakendalala kwayingi vava mwan’andi mosi a mwanda kakolama yo kituka Satana. Nzambi wakendalala mpe vava e mbasi zakaka zayikama Satana muna ukolami wandi. Badika mpe e ntantu kamona Nzambi vava Adami yo Eva, vangwa yaluta o mfunu ova ntoto, bambembola. Tuka ntangwa yayina, ndonga muna mbongo au bebembolanga wisa kia Yave.—Roma 3:23.
5. Adieyi ditoma kendelekanga Yave?
5 O ukolami kayantika Satana una kaka yamu wau. Vioka 6.000 ma mvu, Yave omonanga mavangu ma nsambila za teke, umpumbulu, wantu bevondaziananga ye mavangu ma zumba. (Etu. 6:5, 6, 11, 12) Vana ntandu, owanga luvunu ye lutiangu lwa wantu. Kana nkutu asambidi a Nzambi, ezak’e ntangwa bekunkendelekanga. O Nkand’a Nzambi uyikanga kolo kimosi kina nkangu andi bankendeleka, oku vo: “Ntelamena kwa bantelamena muna makanga, yo kumweses’e ntantu muna nsi ankatu! Bavutukidi, batambididi Nzambi, yo kendeleka Mvaudi a Isaele.” (Nku. 78:40, 41) Ntantu zayingi kamona Yave vava nkangu andi wambembola. (Yer. 3:1-10) Kieleka, Yave okendalalanga vava mambu mambi mevangamanga.—Tanga Yesaya 63:9, 10.
6. Nzambi adieyi kevanganga vava kibwanga diambu diampasi?
6 Kansi, Yave kezinganga moko ko vava kekendalalanga. Vava kibwanga e diambu, vana vau Yave ovanganga diambu mu vevola mpasi zitukanga muna dina dibwidi. Obakanga mpe nzengo kimana kuna mfoko, o luzolo lwandi lwavangama. Muna kuma kia nzengo zazi kebakanga, ovingilanga ye kiese kiawonso, ekolo kina ketundidika kimfumu kiandi yo twasa nsambu kw’asambidi andi akwikizi. (Nku. 104:31) Kieleka, kanele vo ovezwanga, Yave okalang’aka ‘Nzambi a kiese.’—1 Tim. 1:11; Nku. 16:11.
7, 8. Vava tukalanga mu mpasi aweyi tulenda tanginina Yave?
7 Dialudi vo ka tulendi kitezanesa ko yo Yave muna mpila kesingikilanga e mambu. Kansi, tulenda tanginina Yave vava tukalanga mu mpasi. Ezak’e ntangwa ke diambi ko mu mona kinsona vava tumonanga e mpasi, kansi ke dina mfunu ko twakendalalanga kwayingi. Wau vo mu mpw’a Yave twavangilwa, tuvwidi ngangu yo umbakuzi ulenda kutusadisa mu badika e mpasi tumonanga yo vanga dina tulenda.
8 Dimosi muna mambu masundidi o mfunu dilenda kutusadisa mu zizidila e mpasi za zingu, i sungamena vo e maka mambu mekutubwilanga, ka tulendi mo singika ko. O tokana kwayingi mu kuma kia mpasi tumonanga, kulenda kudikila e ntantu yo kutukatula e kiese kitukanga muna nsambil’aludi. Avo tuvangidi wawonso mu vava singika e diambu, diambote twalembi yindulanga diaka e diambu diadi yo sia e sungididi muna mambu malenda kutuvana e kiese. E nona ya Nkand’a Nzambi ilende isongang’e ziku kia diambu diadi.
Zay’e Tezo Mfunu Kwina
9. O Kana aweyi kasongela vo wazayanga e zeto kiandi?
9 Badika e nona kia Kana, ona wakituka ngudi a Samuele wa ngunza. Wakendalalanga kwayingi wau vo kawutanga ko. Muna kuma kiaki, wasevwanga yo vezwa. Ezak’e ntangwa, Kana wadilanga yo lembi dia mu kuma kia lukendalalu. (1 Sam. 1:2-7) Lumbu kimosi, vava kayenda kuna nzo avauka a Yave, Kana ‘wakendalala muna ntima, osambidi Yave, obokomokene ye dilu.’ (1 Sam. 1:10) Vava Kana kazayisa dina diantokanesanga kwa Yave, o Ele wa ngang’ambuta wamfinama yo kumvovesa vo: “Wenda kiambote: o Nzambi a Isaele okuvan’e ndomba unlombele.” (1 Sam. 1:17) Tuka muna lumbu kiakina, Kana wabakula vo wavanga wawonso kalenda. Kakala diaka ye dina kalenda vanga ko mu manisa kisita kiandi. Kana wazayanga e tezo kia dina kalenda vanga ye dina kalendi vanga ko. Muna kuma kiaki, ‘wayenda, wadia, e ndose andi ke yazowalala diaka ko.’—1 Sam. 1:18.
10. Paulu nkia ngindu zasikila kakala zau mu kuma kia mpasi kalenda katula ko?
10 I diau kavanga mpe Paulu wa ntumwa, vava kakala mu mpasi. Wakala ye mpasi za mayela. Wayikila zo vo “lusende muna nitu.” (2 Kor. 12:7) Katuzeye ko kana nkia kimbevo kakala kiau, kansi Paulu wavanga wawonso mu fokola e mpasi zazi, wasamba kwa Yave mu vava luvevoko. Paulu nkumbu nkwa kadodokela Yave mu kuma kia diambu diadi? Nkumbu ntatu. Muna nkumbu una wetatu, Nzambi wavovesa Paulu vo ke vanga masivi ko mu katula “lusende muna nitu” andi. Paulu watambulwila e diambu diadi yo sia sungididi muna salu kia Yave.—Tanga 2 Korinto 12:8-10.
11. E sambu ye ludodokelo nkia mfunu luna mu zizidila e mpasi?
11 E nona yayi ke yisonganga ko vo tufwete yambula samba kwa Yave mu kuma kia mpasi zeto. (Nku. 86:7) Kansi, Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo: “Ke nutelamenwa uma moyo ko; kansi muna mambu mawonso, muna sambu yo ludodokelo yo matondo, e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.” Yave aweyi kevaninanga e mvutu za ndomba zazi? Nkand’a Nzambi ukudikilanga vo: “O luvuvamu lua Nzambi, luna luviokele nyindu wawonso, luyingila ntima mieno, yo makani meno muna Kristu Yesu.” (Fili. 4:6, 7) Kieleka, dilenda kala vo Yave ka katwidi mpasi zeto ko, kansi lenda vana mvutu za sambu yeto muna tanina makani meno. Vava tusambanga mu kuma kia mpasi, tulenda zaya e vonza kia kala yo ntelekw’a moyo.
Kala ye Kiese Muna Vanganga Luzolo lwa Nzambi
12. O kendalala kolo kiandá ekuma dinina dia vonza?
12 Muna Ngana 24:10 tutanganga vo: “Ovo ozeza muna lumbu kiampasi, o nkum’aku ukè.” Muna ngana yakaka tutanganga vo: “Muna mpasi za ntima o moyo utolokela.” (Nga. 15:13) Akristu akaka bekendalalanga yamu tezo kia yambula tanga yo badika Diambu dia Nzambi. E sambu yau ke yikalanga diaka yasikila ko yo yantika kivaula ye mpangi zau Akristu. Kieleka, o kendalala kolo kiandá kulenda twasa vonza.—Nga. 18:1, 14.
13. Nkia salu ilenda kutusadisa mu katula lukendalalu yo kutuvana e kiese?
13 Kansi, o kala yo nyindu asikila dilenda kutusadisa mu sia e sungididi muna mambu malenda kutuvana e kiese muna zingu. Davidi wasoneka vo: “Ovanga luzolo luaku, e Nzambi ame, kwau nyangalelele.” (Nku. 40:8) Vava tubwilwanga mambu ma mpasi muna zingu, e diambu ka tufwete vanga ko i yambula e salu yeto ya mwanda. Kieleka, e mpila yambote tulenda zizidila e mpasi i kivana muna salu itwasanga e kiese. Yave okutuvovesanga vo tulenda vwa e kiese muna tanganga e Diambu diandi yo badika dio ntangwa zawonso. (Nku. 1:1, 2; Yak. 1:25) Muna Nkand’a Nzambi ye muna tukutakanu tw’Akristu tuwanga “mvovo miambote” milenda kutukasakesa yo yangidika ntima mieto.—Nga. 12:25; 16:24.
14. Nkia vuvu tuna kiau mu kuma kia Yave kilenda kutuvana kiese?
14 Nzambi okutuvananga kuma yayingi mu kala ye kiese. O nsilu andi wakutuvuluza i tuku dia kiese disundidi. (Nku. 13:5) Tuzeye wo vo konso dina dilenda kutubwila o wau, kuna mfoko o Nzambi osenda awana bekumbundanga e vuvu. (Tanga Kimpovi 8:12.) Kabakuke wa ngunza wakala ye vuvu kiaki vava kasoneka vo: ‘Kadi kana una vo o nsanda ke usavuka ko, ke mukala bundu ko muna nsing’a vinyo; e mfuntuk’a olive ivunina, ye mpatu zilembi yima dia, omameme makendokele muna mpaka, ke vekala ngombe ko vana madikilu: sangwina nsangwina muna Yave, mona mona Nzambi a luvuluzu lwame e kiese.’—Kab. 3:17, 18.
‘Akwa Kiese o Nkangu, Una vo o Yave i Nzambi Au’
15, 16. Yika lekwa kekutuvananga Nzambi ilenda kutuvana e kiese ekolo tuvingilanga e nsambu za kusentu.
15 Ekolo tuvingilanga e zingu kiakiese kia kusentu, luzolo lwa Yave vo twayangalela e lekwa yambote kekutuvananga. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Nzeye wo vo ke ven’edi disuvidi kwa [wantu] ko, nangu yangalala yo vanga wete wau bakala una. Konso muntu kadia yo nua, yo mona wete wa mfuntu andi, i lukau lua Nzambi lulu.” (Kim. 3:12, 13) O “vanga wete” divavanga vo twasadisa akaka. Yesu wavova vo edi disundidi o wete dia vana ke mu tambula ko. O vanga edi diambote kuna kwa akazi eto, kwa wana, kwa mase ye kwa yitu yeto kiese ditwasanga. (Nga. 3:27) E fu kia kaya, zola nzenza ye kia loloka mpangi zeto z’akala ye z’akento muna mwanda kiese mpe ditwasanga yo yangidika Yave. (Ngal. 6:10; Kol. 3:12-14; 1 Pet. 4:8, 9) O sala e salu kieto kia umbangi kuna mvevo nsendo ditwasanga.
16 E mvovo mia nkand’a Kimpovi miyikilu mu tini kia 15, mambu ma zingu miyikanga mana mekutuvananga e kiese, nze dia yo nua. Kieleka, kana nkutu vava tukalanga mu mpasi, tulenda kala ye kiese kitukanga muna lekwa kekutuvananga o Yave. Vana ntandu, e ndimuk’a ntangwa, mfinda yazala ye nti ye mvuma zambote, ye wan’a bulu besakananga ye lekwa yakaka ina vo ke yifwanga nzimbu ko, kansi, ilenda kutusivikisa yo kutuvana kiese. Vava tubadikanga e lekwa yayi, o zola kweto muna Yave kulenda wokela, e kuma kadi yandi i Mvani a lekwa yawonso yambote.
17. Nki kilenda kututwasila luvevoko muna mpasi za zingu? Nkia diambu dilenda kutuvana e kiese ekolo tuvingilanga luvevoko lwalu?
17 Kuna mfoko, o zola kweto muna Nzambi, lemvokela nkanikinu miandi yo kwikila muna kimenga kia lukulu, dilenda kututwasila luvevoko mu mpasi za zingu yo kutufila muna zingu kiakiese kia kwele mvu. (1 Yoa. 5:3) Ekolo tuvingilanga luvevoko lwalu, tuna ye kiese kia zaya vo Yave otomene zaya mawonso mekututokanesanga. Davidi wasoneka vo: “Mun’ekembo ye kiese muna walakazi waku: kadi wamona mpasi zame; wazaya ntantu zame za moyo.” (Nku. 31:7) Muna kuma kia zola kwandi muna yeto, Yave okutuvevola muna mpasi.—Nku. 34:19.
18. Ekuma nkangu a Nzambi bafwete kadila ye kiese?
18 Ekolo tuvingilanga e ndungan’a nsilu miandi, tulenda tanginina Yave wa Nzambi a kiese. Ka tufwete yambula ko vo lukendalalu lwatuyoyesa muna salu kieto kwa Yave. Vava tukalanga mu mpasi, tufwete yambulanga vo ngangu yo umbakuzi watufila. Yave okutusadisa mu lunga-lunga e ngindu zeto yo vanga dina tulenda mu vevola e mpasi. Yambula twayangalela e lekwa yambote kekutuvananga, tuka muna nitu ye muna mwanda. Avo tufinama Nzambi, tukala ye kiese, e kuma kadi “akwa nsambu (yovo kiese) o nkangu una vo o Yave i Nzambi au.”—Nku. 144:15.
[Yuvu ya Longoka]
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 16]
Yave okendalalanga vava mambu mambi mevangamanga
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 16]
© G.M.B. Akash/Panos Pictures
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 18]
Yave okutuvananga kuma yayingi mu kala ye kiese
Adieyi Olongokele?
• Aweyi tulenda tanginina Yave vava tukalanga mu mpasi?
• O zaya e tezo kieto aweyi dilenda kutusadisila mu zizidila e mpasi?
• Muna ntangw’ampasi aweyi tulenda kadila ye kiese kia vanga luzolo lwa Nzambi?