‘Vova e Diambu dia Nzambi Kuna Unkabu’

“Bazadiswa yo mwand’avelela, bavovèle e diambu dia Nzambi kuna nkabu.”​—⁠MAV. 4:⁠31.

1, 2. Ekuma tufwete sadila salu kieto kia umbangi una ufwene?

LUMBU tatu una kafwidi ko, Yesu wavovesa alongoki andi vo: “E nsangu zazi zambote za kintinu zisamunwa muna nza yawonso, muna umbangi kwa zula yawonso; i bosi iluak’e mbaninu.” Una katombokele ko kun’ezulu, Yesu ona wafulwa, wakanikina alandi andi vo ‘bakitula wantu a zula yawonso s’alongoki, babalonga vo balunda mambu mawonso kabakanikina.’ Wabasia o nsilu vo okala yau ‘e lumbu yawonso, yakuna nsuk’a tandu.’​—⁠Mat. 24:14; 26:​1, 2; 28:​19, 20.

² Wau vo tu Mbangi za Yave, tukuyivananga mu salu kiayantika muna tandu kiantete. Ke vena salu ko kifwananene ye salu eki kivuluza wantu, kia samun’e nsangu za Kintinu yo kitula wantu s’alongoki. Muna kuma kiaki, diamfunu kikilu twasala e salu kia umbangi una ufwene. Mun’elongi diadi, tuzaya una mwand’avelela ulenda kutusadisila mu vova kuna unkabu vava tukalanga mu salu kia umbangi. Malongi mole oma melanda, mekutusonga una mwand’a Yave ulenda kutusadisila mu longa ye ngangu yo zindalala samun’e nsangu zambote.

Unkabu Tuvwidi o Mfunu

3. Ekuma unkabu winina o mfunu muna salu kia samun’e nsangu za Kintinu?

³ E salu katuvana o Nzambi kia samun’e nsangu za Kintinu, elau diampwena kikilu. Kansi, ezak’e ntangwa diampasi dikalanga mu sala e salu kiaki. Ekolo akaka  betambulwilanga e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi, vena ye ndonga yafwanana y’awana bakala muna lumbu ya Noa. Yesu wavova vo, “ke bazaya wo ko, yavana kiayiz’e kizalu, kiabakùkulwisa yau awonso.” (Mat. 24:​38, 39) Vena y’awana bekutuvezanga yo kutusia e kitantu. (2 Pet. 3:⁠3) Kitantu kilenda tuka kwa luyalu, kw’akundi a sikola yovo akundi a salu yovo kwa yitu yeto. Vana ntandu a kitantu, tukalanga mpe yo lutovoko, ye nsoni yo wonga wa lembi tambulwa. Vena ye mambu mayingi malenda kutusimba mu vova e diambu dia Nzambi kuna ‘unkabu.’ (Ef. 6:​19, 20) Unkabu divavanga mu zindalala vova diambu dia Nzambi. Nki kilenda kutusadisa mu vwa unkabu wau?

4. (a) Nki i unkabu? (b) O Paulu wa ntumwa aweyi kavwila unkabu mu vova y’esi Tesalonika?

⁴ E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “unkabu” usongele vo “vova ye ziku.” E mvovo wau usonganga mpe “kondwa nsoni yovo kondwa wonga.” O kala nkwa unkabu ka disongele ko vo wavova kondwa ndekwa. (Kol. 4:⁠6) Ekolo tusonganga unkabu, tufwete kadilanga mpe kuna ungudi yo wantu awonso. (Roma 12:​18) Vana ntandu, vava tusamunang’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi, tufwete zayang’e tezo kia songa unkabu ye ndekwa kimana twalembi kendeleka akaka. Kieleka, muna kala ye unkabu divavanga vo twayima e fu ina vo yampasi mu yima. O unkabu wau ke ukwizilanga ku kinsalukisa ko. Vava Paulu wa ntumwa ye akw’andi ‘batiakidilwa kuna Filipi,’ aweyi ‘bakabukila’ mu vova y’esi Tesalonika? Paulu wasoneka vo, “muna Nzambi eto.” (Tanga 1 Tesalonika 2:⁠2.) Yave wa Nzambi lenda kutukatula o wonga yo kutuvana unkabu wa mpila yayi.

5. O Yave aweyi kavanina unkabu kwa Petelo, Yoane ye alongoki akaka?

⁵ Vava basiwanga kitantu kwa “mbuta [za nkangu] y’akuluntu y’asoneki,” Petelo wa ntumwa ye Yoane bavova vo: “Ovo disongele vana ndose a Nzambi, edi dia kunuwa, ke mu Nzambi ko, nutoma kusil’e ziku: kadi ke tulendi lembi vova mana twamona yo wa ko.” Vana fulu kia lomba kwa Nzambi kakatula lubangamu, Petelo yo Yoane ye Akristu akaka balomba vo: “E Yave, tala nkanikinu miau; yo van’aleke aku owu wa vovela diambu diaku kuna nkabu zawonso.” (Mav. 4:​5, 19, 20, 29) O Yave aweyi kavanina e mvutu za ndomba zau? (Tanga Mavangu 4:31.) Yave wabavana unkabu muna mwand’andi. O mwand’a Nzambi ulenda vanga diau adimosi mu kuma kieto. Aweyi tulenda vwila mwand’a Nzambi yo yambula vo watufila muna salu kieto kia umbangi?

Aweyi Tulenda Vwila Unkabu

6, 7. Nkia mpila isundidi tulenda vwila mwand’avelela a Nzambi? Yik’e nona.

⁶ E mpila isundidi tulenda vwila mwand’avelela a Nzambi i lomba wo muna sambu. Yesu wavovesa awana banwanga vo: “Oyeno nuna yo bi, ovo nuzeye o vana tukau twambote kwa wan’eno, o Tata kun’ezulu, nkia nduta kelut’o van’o mwand’avelela kw’awana bekunlomba.” (Luka 11:​13) Kieleka, tufwete lombanga mwand’avelela ntangwa zawonso. Kele vo wonga tumonanga mu sila umbangi muna nzila, ku kinsalukisa yovo muna mazandu, tulenda samba kwa Yave katuvana mwand’andi kimana watuvana unkabu tuvwidi o mfunu.​—⁠1 Tes. 5:⁠17.

⁷ I diau kavanga mpangi ankento una ye nkumbu a Rosa. * Lumbu kimosi vava Rosa kakala kuna salu, wamona o nlongi ankw’andi watanganga nkanda wayikanga e fu kia bangika yingyana-ngyana. E nlongi ndioyo wafunga makasi mu kuma kia mana katanga yo vova vo: “E nza yayi akweyi ilwaka?” Rosa kaviokesa elau diadi ko mu sia umbangi. Adieyi kavanga mu vwa unkabu wa vova? Rosa wavova vo: “Yasamba kwa Yave yo lomba mwand’andi wansadisa.” Wasila umbangi mu mpila yambote yo yantika fila elongi dia Nkand’a  Nzambi. Badika mpe e nona kia dumbelele kia mvu ntanu, nkumbu andi Milane, ozingilanga kuna mbanza Nova York. Milane wavova vo: “Vava yakubamanga mu kwenda ku sikola, mono yo ngudi ame twasambanga kwa Yave.” Nki balombanga muna sambu? Balombanga unkabu kimana Milane kayisia kuna sambu dia Nzambi yo vova mu kuma kiandi. Ngudi andi wavova vo: “Ediadi diasadisa Milane mu songa e ngindu zandi mu kuma kia nkembo mia lumbu kia luwutuku ye nkinzi miakaka yo lembi kuyisia mu nkinzi miami.” E nona yayi isonganga vo e sambu kilenda kutusadisa mu vwa unkabu.

8. Adieyi tulenda longoka mu kuma kia Yeremiya wa ngunza muna vwa unkabu?

⁸ Badika mpe dina diasadisa Yeremiya wa ngunza mu vwa unkabu. Vava Yave kansola se ngunza a zula, Yeremiya wavutula vo: “Kilendi vova ko, kadi i nleke kwame.” (Yer. 1:​4-6) Kansi kuna kwalanda, Yeremiya wazindalala yo tambula nkuma muna salu kiandi, i kuma kabadikilwanga nze muntu wasamunanga bi wa nkangu. (Yer. 38:⁠4) Kuna unkabu wawonso, wasamuna mfundis’a Yave mu tezo kia mvu 65. Wau vo watoma zayakana muna Isaele mu kuma kia unkabu wandi wa sia umbangi, vioka mvu 600, akaka babanza vo Yesu i Yeremiya wau kasianga umbangi kuna unkabu. (Mat. 16:​13, 14) Yeremiya wa ngunza aweyi kasundila wonga wandi? Wavova vo: “Muna ntim’ame [e diambu dia Nzambi dina] nze tiya twanyuyi twazikama muna visi yame, ngyoyele muna sikina, kilendi zizila ko.” (Yer. 20:⁠9) Elo, e diambu dia Yave diakumika Yeremiya yo kumfila mu vova.

9. E diambu dia Nzambi aweyi dilenda kutusadisila nze una diasadisila Yeremiya?

⁹ Muna nkanda andi kwa esi Ayibere, Paulu wa ntumwa wasoneka vo: ‘E diambu dia Nzambi diamoyo ye nkuma, dilutidi mpe o twa kwa nsosolo miawonso mia meno mole, dikotanga kana i mpambaninu a moyo yo mwanda, yo mayikilu mpe, yo nluku, dizeye mpambula za mbalu yo makani ma ntima.’ (Ayib. 4:​12) E diambu dia Nzambi dilenda kutusadisa nze una diasadisila Yeremiya. Sungamena vo, kana nkutu ana basadilwa mu soneka Nkand’a Nzambi, ke basoneka wo mu ngangu za yau kibeni ko, kansi kwa Nzambi bavumunwinwa. Muna 2 Petelo 1:21 tutanganga vo: “Okala vo kadi, ke diambu diasakukila muna luzolo lua muntu ko: kansi o wantu bavovela muna Nzambi, e mpoveswa bavoveswa kwa mwand’avelela.” Vava tuvaulanga e ntangwa ya longoka Nkand’a Nzambi mun’elongi dia yeto kibeni, e ntima mieto mizalanga ye nsangu zavumunwinwa kwa mwand’avelela. (Tanga 1 Korinto 2:10.) E nsangu zazi zilenda kala “nze tiya twanyuyi” mu ntima mieto, i kuma vo, ka tulendi zo lunda ko.

10, 11. (a) Avo tuzolele vwa unkabu wa vova, aweyi tufwete longokela Nkand’a Nzambi? (b) Yika dina zolele vanga mu tomesa e mpil’aku ya longoka.

 ¹⁰ Muna bak’e nluta mi’elongi dia Nkand’a Nzambi dia yeto kibeni, tufwete yambulanga vo e diambu dia Nzambi diakota muna ntima mieto yo fila nyindu mieto. Kasikil’owu, Yezekele wa ngunza wasongwa mona-meso kina kalombwa vo kadia e nkanda wakala ye nsangu za mfundisa zina kafwete samuna kw’akwa ntima miambadi. Yezekele wafwana bakula nsangu zazi yo sia zo muna ntim’andi. Avo ovangidi wo, o zayisa e nsangu zazi diadi kala se diambu dia kiese nze muntu odianga wiki.​—⁠Tanga Yezekele 2:8–3:​4, 7-9.

¹¹ E salu tusalanga kiafwanana ye kina kiasala Yezekele. O unu, ndonga ke bezolanga wá nsangu za Nkand’a Nzambi ko. Avo tuzolele zindalala muna salu kia samuna diambu dia Nzambi, diamfunu twalongokanga Nkand’a Nzambi mu mpila ina ilenda kutusadisa mu bakula yo kwikila dina ulonganga. Tufwete sikidisa e ntangwa ya longoka, ka tufwete wo vangilanga mu tûtu ko. Tufwete kala y’etima nze dia ntozi a nkunga ona wayimbila vo: “E mvovo mia nu’ame, ye mbalu za ntima, mbula zatambukakana oko wina, e Yave w’etadi diame yo nkûdi.” (Nku. 19:​14) Diamfunu twavaulanga e ntangwa ya badika mana tutanganga, kimana e ludi kia Nkand’a Nzambi kiakota muna ntima mieto. Kieleka, tufwete si’e ngolo za tomesa e mpil’eto ya longoka. *

12. Tukutakanu tw’Akristu aweyi tulenda kutusadisila mu filwa kwa mwand’avelela?

¹² E mpila yakaka tulenda vwila mwand’avelela a Yave i kala ye fu kia ‘badikaziana yo palanina (yovo kindaziana) muna zola yo mavangu mambote; yo lembi vunz’o lungana.’ (Ayib. 10:​24, 25) Muna filwa kwa mwanda, tufwete kalanga muna tukutakanu tw’Akristu, yo toma wunikina, yo sadila dina tulongokanga. Vana ntandu, muna nkutakani i tutambulwilanga luludiku lwa mwand’a Yave.​—⁠Tanga Lusengomono 3:⁠6.

Nluta mia Kala yo Unkabu

13. Adieyi tulenda longoka mu mpila ina Akristu a tandu kiantete basadila e salu kia umbangi?

¹³ Mwand’avelela i nkuma usundidi mu nsema wawonso, ulenda kumika wantu mu vanga luzolo lwa Yave. Muna mfil’a mwand’avelela, Akristu a tandu kiantete basala e salu kiampwena bavewa kia sila umbangi. Basamuna nsangu zambote “muna nsema wawonso, wina kuna nsi ezulu.” (Kol. 1:​23) Wau vo ndonga mu yau, wantu ‘balembi longwa yo lembi zay’o tanga,’ ediadi disonganga e ziku vo mwand’a Nzambi wabakumika.​—⁠Mav. 4:13.

14. Nki kilenda kutusadisa mu kala yo ‘vema muna mwanda’?

 ¹⁴ Avo tulende luludiku lwa mwand’avelela, dilenda kutufila mu sala e salu kieto kia umbangi ye unkabu wawonso. E nluta tuvwanga vava tulombanga mwand’avelela muna sambu, kalanga y’elongi dia yeto kibeni, badikanga mana tutanganga yo kalanga muna tukutakanu tw’Akristu milenda kutusadisa mu kala yo ‘vema muna mwanda.’ (Rom. 12:​11) Mu kuma kia “Nyuda kuna Efeso, nkumbu andi Apolo, mwisi Alesanderia,” Nkand’a Nzambi uyikanga vo: “Wau kena vo nkw’etima (yovo nkwa vema muna mwanda), otomene samuna yo long’oma ma Yesu.” (Mav. 18:​24, 25) Avo ‘tulema muna mwanda,’ tulenda kala yo unkabu muna salu kieto kia nzo ye nzo ye vava tusilanga umbangi ku kinsalukisa.​—⁠Roma 12:​11, Ml.

15. O kala yo unkabu muna salu kia umbangi nkia nluta ditwasanga?

¹⁵ Kala yo unkabu muna salu kia umbangi nluta miambote ditwasanga. Etima dieto diwokelanga vava tutoma bakulanga o mfunu ye nluta mia salu kieto. E kiese kieto kiwokelanga vava tukivananga muna salu kia umbangi. Vana ntandu, o vema kweto kuwokelanga vava tuzayanga vo e salu kia umbangi kifwete salwa mu nzaki.

16. Adieyi tufwete vanga kele vo etima dieto muna salu kia umbangi diyantikidi kuluka?

¹⁶ Adieyi tufwete vanga kele vo etima dieto muna salu kia umbangi diyantikidi kuluka yovo ke tulendanga diaka sala salu kiaki una ufwene ko? Tufwete toma kifimpa. Paulu wasoneka vo: “Nwiyitonta, kana mu lukwikilu nwina; nwiyizay’e ziku.” (2 Kor. 13:⁠5) Ukiyuvula: ‘Nga yakinu vema muna mwanda? Nga isambanga kwa Yave mu lomba mwand’andi? Nga sambu yame isonganga vo yandi ibundang’e vuvu mu vanga luzolo lwandi? Nga ivutulanga matondo muna sambu mu kuma kia salu katuvana? Nga ngina ye fu kia longoka? Ola kwa ivaulanga mu badika mana itanganga yo wá? Nga ikuyivananga emvimba muna nkubika za tukutakanu?’ O badika e yuvu yayi dilenda kusadisa mu zaya lutovoko lwaku yo baka e nzengo za singika lo.

Yambula Mwand’a Nzambi Wavana Unkabu

17, 18. (a) E salu kia umbangi nkia tezo kisadilwanga o unu? (b) Aweyi tulenda kadila ye “unkabu” vava tusamunang’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi?

¹⁷ Vava kafuluka, Yesu wavovesa alongoki andi vo: “Oyeno nutambula nkuma, vava kekunuyiz’o mwand’avelela; oyeno mpe nukala mbangi zame muna Yerusaleme, yo muna Yuda ye Samaria yawonso, yo kuna nsuk’a nza.” (Mav. 1:⁠8) E salu kiayantika alongoki kisalwanga yamu wau. Tezo kia mazunda nsambwadi ma mazunda ma Mbangi za Yave besamunanga nsangu za Kintinu mu tezo kia 230 ma nsi, yo sala tezo kia 1.500.000.000 za ola muna salu kia umbangi. Ekwe kiese kia kuyivana muna salu eki ke kivutukilwa diaka ko!

¹⁸ Nze muna tandu kiantete, mwand’a Nzambi ufilang’e salu kia umbangi kisalwanga o unu mu nza yawonso. Avo tutambulwidi e mfil’a mwanda, tukala yo “unkabu” muna salu kia umbangi. (Mav. 28:​31) Muna kuma kiaki, yambula vo mwanda watufila ekolo tusamunang’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Adieyi Olongokele?

• Ekuma tuvwididi unkabu o mfunu muna vova e diambu dia Nzambi?

• Nki kiasadisa alongoki a tandu kiantete mu vova kuna unkabu?

• Aweyi tulenda vwila unkabu?

• Kala ye unkabu nkia nluta ditwasanga?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 7]

Mase aweyi balenda sadisila wan’au mu kala yo unkabu?

[Foto ina muna lukaya lwa 8]

E sambu kia nkufi kilenda kusadisa mu songa unkabu muna salu kia umbangi

[Foto ina muna lukaya lwa 9]