Salu kia Mwand’avelela Muna Ndungana Ekani dia Yave

“Diambu diame divaika mu nu’ame . . . disikila mun’edi ntwikidi dio.”—⁠YES. 55:⁠11.

1. Yik’e nona kisonganga e nswaswani ya teka kubika diambu yo kala y’ekani.

YINDULA wantu wole bekubamanga mu kwenda mu nkangalu, konso muntu y’ekalu diandi. Omosi osolele nzila yasikididi ikumfila kuna kazolele kwenda. Wakaka kena ye nzila ya sikididi ko, kansi ozeye kuna kekwenda. Wakubama mu soba e nzila yakaka kele vo vabwidi diambu. E nswaswani muna mpila ina wantu awaya yau awole bakubikila e nkangalu au, isonganga e nswaswani ya teka kubika una uvangamena e diambu ye kala y’ekani dia vanga diambu. Teka kubika kulenda tezaneswa ye sola e nzila yasikididi okwenda. Kala y’ekani i zaya e diambu ozolele vanga, lembi sikidisa una ovangila dio.

2, 3. (a) Adieyi i kani dia Yave? Aweyi kavanga vava Adami yo Eva basumuka? (b) O zaya vo ekani dia Yave disinga lungana, ekuma dinin’o mfunu kwa yeto?

² Muna vanga dina kazolele, Yave ke teka kubikanga ko una kevangila dio, kansi ekani diandi dilungana yakwele mvu. (Ef. 3:​11) Ekani diadi i luzolo lwandi lwa vanga dina kakana tuka lubantiku mu kuma kia wantu ye ntoto, i sia vo, kitula ntoto se paradiso muna wantu alunga bezingila mu  luvuvamu ye kiese yakwele mvu. (Etu. 1:​28) Vava Adami yo Eva basumuka, Yave vana vau wasikidisa una ulunganena ekani diandi. (Tanga Etuku 3:15.) Yave wasia nsilu vo nkento andi a mwanda owuta “mbongo” yovo Mwana, on’ofwasa mvimba Satana yo sukisa e mpasi zawonso katwasa.​—⁠Ayib. 2:14; 1 Yoa. 3:⁠8.

³ Ke vena nkuma ko kun’ezulu yovo va ntoto ulenda vunzanesa ekani dia Nzambi dialembi lungana. (Yes. 46:​9-​11) Ekuma? E kuma kadi mwand’avelela a Yave usadisanga mu lunganesa ekani diandi. E ngolo zazi zisonganga e ziku vo ekani dia Nzambi “disikila.” (Yes. 55:​10, 11) Diamfunu mu zaya diambu diadi yo sia vuvu muna ndungana y’ekani dia Nzambi. Ekani diadi difwete lungana kimana twavwa zingu kia kusentu. Vana ntandu, lukwikilu lweto lukumamanga vava tumonanga una Yave kesadilanga mwand’avelela. Yambula twafimpa salu kia mwand’avelela muna ndungana ekani dia Yave kuna nz’ankulu, mu tandu kieto ye kuna sentu.

Salu kia Mwand’avelela Kuna Nz’ankulu

4. Yave aweyi kasengomwena ekani diandi malembe-malembe?

⁴ Kuna nz’ankulu, Yave malembe-malembe kasengomona ekani diandi. Kuna lubantiku, e Mbongo yasilw’o nsilu, yakala se ‘mbumba.’ (1 Kor. 2:⁠7) I bosi, vioka tezo kia mvu 2.000, Yave wayika diaka oma ma mbongo. (Tanga Etuku 12:7; 22:​15-18.) Kuna kwa Abarayama, Yave wasia nsilu owu watoma kiesesa diaka mambu makaka mu kuma kia mbongo ye nsambu ketwasa. O mvovo “muna mbongo aku” usonganga vo e Mbongo yayi ikwiza nze muntu muna luvila lwa Abarayama. Tulenda kala ye ziku vo Satana wasianga sungididi ekolo kiasengomonwanga mbumba yayi. Ka lukatikisu ko vo, ekani dia mbeni ndioyo i fwasa luvila lwa Abarayama mu vunzanesa ekani dia Nzambi. Kansi kalenda wo vanga ko, kadi mwand’a Nzambi ulembi moneka wasalanga. Mu nkia mpila?

5, 6. Yave aweyi kasadila mwand’andi mu tanina akaka muna luvila lwawutukila e Mbongo?

⁵ Yave wasadila mwand’andi mu tanina akaka muna luvila luwutukila e Mbongo. Yave wavovesa Abarama (Abarayama) vo: “Mono i ngubu aku.” (Etu. 15:⁠1) Emiami ke mvovo miankatu ko. Kasikil’owu, badika dina diabwa muna mvu wa 1919 Vitila Tandu Kieto, vava Abarayama yo Sara bayenda zingila kuna Ngera mu fikolo. Wau vo kazaya wo ko vo Sara nkaz’a Abarayama, Abimeleke wa ntinu a Ngera wabonga Sara y’ekani dia kunkitula se nkaz’andi. Nga Satana wamfila mu vanga wo kimana Sara kalembi wuta mbongo ya Abarayama? Ediadi ke diasonama ko muna Nkand’a Nzambi. Edi tutanganga vo Yave watanina Sara. Muna ndozi, walukisa Abimeleke kalembi simba Sara.​—⁠Etu. 20:​1-18.

⁶ Ka nkumbu wau kaka ko kabatanina o Yave. Nkumbu miayingi Yave watanina Abarayama kumosi y’esi nzo andi. (Etu. 12:​14-20; 14:​13-20; 26:​26-​29) Muna kuma kia Abarayama ye mbongo andi, ntozi a nkunga wavova vo: “[Yave] kayambwidi muntu kababangika ko; otumbidi atinu muna diambu diau; oku vo, kuviakana kuswa kiame ko, kuvangi ngunza zame mbi ko.”​—⁠Nku. 105:​14, 15.

7. Yave aweyi katanina e zula kia Isaele?

⁷ Muna mwand’andi, Yave watanina zula kia Isaele, muna mwawutukila e Mbongo. Muna mwand’andi, Yave wavana e Nsiku kwa Isaele, mina miataninang’e nsambil’aludi kumosi y’Ayuda mu lembi fwasa ngwizani au yo Yave yo yivisa e nsambil’au. (Luv. 31:18; 2 Kor. 3:⁠3) Muna lumbu y’Afundisi, mwand’a Yave wakumika akaka muna selo  yandi mu kûla Isaele vana moko m’atantu au. (Afu. 3:​9, 10) Muna tandu yavitila luwutuku lwa Yesu, una vo i wantete muna mbongo a Abarayama, o mwand’avelela watanina Yerusaleme, Beteleme ye tempelo ina vo i fulu ilunganena ungunza mu kuma kia Yesu.

8. Adieyi disonganga vo mwand’avelela wasadisa Mwan’a Nzambi muna zingu ye salu kiandi kia umbangi?

⁸ Mwand’avelela wasadisa Yesu muna zingu ye salu kiandi kia umbangi. Muna vumu kia mwenze Maria, mwand’avelela wavanga diambu dina ka disidi vangama nkutu ko. Wasadisa kimana nkento walembi lunga kayimita yo wuta Mwana alunga, ona walembi sambukila e tumbu kia lufwa. (Luka 1:​26-31, 34, 35) I bosi, mwanda watanina Yesu kalembi vondwa muna kinsedia. (Mat. 2:​7, 8, 12, 13) Vava Yesu kakala ye mvu 30, Nzambi wankusa ye mwand’avelela, yo kunsola mu vinga vana kunda kia Davidi yo kumvana e kiyekwa kia samun’e nsangu zambote. (Luka 1:​32, 33; 4:​16-​21) E mwand’avelela wakumika Yesu mu vanga masivi, kumosi ye wuka mbevo, dikila wantu yo fula mafwa. Masivi mama masonganga e nsambu tuvwa muna luyalu lwa Yesu.

9, 10. (a) O mwand’avelela aweyi wasadila mun’alongoki a Yesu a tandu kiantete? (b) Nkia diambu diampa diasengomonwa muna tandu kiantete mu kuma ki’ekani dia Yave?

⁹ Muna lumbu kia Pentikosti ya mvu a 33 wa Tandu Kieto, Yave wasadila mwand’andi mu kusa yikwa yakaka ya mbongo a Abarayama, bena vo ayingi muna yau ke batuka mu luvila lwa Abarayama ko. (Roma 8:​15-17; Ngal. 3:​29) Mwand’avelela wasala mun’alongoki a Yesu a tandu kiantete mu kubasadisa mu samuna nsangu zambote y’etima yo kubavana e wisa kia vanga masivi. (Mav. 1:8; 2:​1-4; 1 Kor. 12:​7-​11) O tambula tukau twa mwanda mu vanga masivi, diambu diampa diasonganga mu mpila ina Yave kelungisila ekani diandi. Yave wayambula sadila e nkubika ya nsambila ina kateka sadila, ina yakala ye tempelo muna Yerusaleme. Wasikidisa nkutakani yampa ya Kikristu. Tuka kiakina, Yave osadilanga nkutakani y’akuswa mu lungisa ekani diandi.

¹⁰ Tanina, kumika yo kusa, i mpila zakaka tuyikidi zina Yave kasadila mwand’avelela kuna nz’ankulu kimana ekani diandi dialungana. Adieyi tuvova mu lumbu yeto? Aweyi Yave kesadilanga mwand’andi mu lungisa ekani diandi? Tufwete zaya e diambu diadi, kadi tuzolele filwa kwa mwanda wau. Yambula twabadika mpila yá zina Yave kesadilanga mwand’andi mu lumbu yeto.

Salu kia Mwand’avelela mu Lumbu Yeto

11. Adieyi disonganga vo mwand’avelela i nkuma usadisanga nkangu a Nzambi mu kala wavelela? Aweyi lenda songela vo kwa mwanda ofilwanga?

¹¹ Diantete, mwand’avelela usadisanga nkangu a Nzambi mu kala aveledi. Awana besadilanga Yave mun’owu wa luzolo lwandi bafwete kala aveledi. (Tanga 1 Korinto 6:​9-11.) Akaka mun’awana bakituka Akristu akieleka, entete bayivananga mu mavangu masafu nze tá zumba yo leka y’akwau akala. Eketo difilanga mun’evangu di’esumu dilenda kala diangolo muna ntima. (Yak. 1:​14, 15) Kansi, wantu awaya ‘basukulwa,’ i sia vo, basoba e zingu kiau mu yangidika Nzambi. Nki kisadisanga awana bezolanga Nzambi mu zizidila e ntota za vanga edi diambi? E sono kia 1 Korinto 6:11 kisonganga vo, “mwand’a Nzambi eto.” Muna kalanga wavelela muna ngindu, osonga vo oyambulanga vo mwanda wau wafila e zingu kiaku.

12. (a) Muna mona-meso kiasongwa Yezekele, o Yave aweyi kefidilanga e nkubik’andi? (b) Aweyi lenda songela vo ozingilanga ngwizani ye mwanda?

¹² Diazole, Yave osadilanga mwand’andi mu fila nkubik’andi mu mpila ina kazolele.  Muna mona-meso kiasongwa Yezekele, e nkubik’a Yave kun’ezulu yasongwa nze ekalu di’ezulu edi dinungunukanga mu lungisa ekani dia Yave. Nki kisadisang’ekalu diadi mu kwenda konso kuna difidilu? Mwand’avelela. (Yez. 1:​20, 21) Tusungamena vo e nkubik’a Yave mu buka yole ina, kimosi kun’ezulu, kiakaka ova ntoto. Wau vo mwand’avelela ufilanga nkubik’a Nzambi kun’ezulu, diau adimosi mpe ye nkubik’andi ova ntoto. Muna lemvokelanga ana befilang’e nkubik’a Nzambi ova ntoto ye kwikizi kiawonso i songela vo ekalu di’ezulu dia Yave olandanga yo sala kumosi ye mwand’andi avelela.​—⁠Ayib. 13:⁠17.

13, 14. (a) O Yesu aki nani kayikila vo “mbandu yayi”? (b) Yika nona kisonganga vo mwand’avelela usadisanga mu bakula e ludi kia Nkand’a Nzambi. (Tala e babu, “Nga Osianga Sungididi Muna Ludi Kisengomonwanga?”)

¹³ Diatatu, mwand’avelela ukutusadisanga mu bakula e ludi kia Nkand’a Nzambi. (Nga. 4:​18) E “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” osadilanga Eyingidilu mu sengomona e ludi kia Nkand’a Nzambi. (Mat. 24:​45) Muna bong’e nona, badika dina twabakwidi mu kuma kia “mbandu yayi” kayika o Yesu. (Tanga Matai 24:​32-34.) Yesu nkia mbandu kayika? Elongi dina ye ntu a diambu vo, “Nkal’a Kristu​—⁠Nkia Nsasa ina kwa Ngeye?” disonganga vo Yesu kayika yimpumbulu ko, kansi alongoki andi, ana bakala vo ke kolo ko bekuswa muna mwand’avelela. * Alandi a Yesu, tuka muna tandu kiantete yamu lumbu yeto, yau bamona sinsu yo bakula mpe e nsas’a sinsu kiaki vo, Yesu “una vana mavitu.”

¹⁴ E nsasa yayi adieyi isonganga kwa yeto? Kana una vo ka tulendi zaya ko ekolo kizingila e “mbandu yayi,” vena ye mambu mayingi tufwete zaya mu kuma kia mvovo “mbandu”: E mvovo wau utoma sadilwanga mu yika wantu a mvu miaswaswana bezinganga mu kolo kimosi. Ekolo kiaki ke kikwendelela ko, fokoka kisinga fokoka. (Luv. 1:⁠6) Aweyi tufwete bakulwila e mvovo mia Yesu mu kuma kia “mbandu yayi?” Edi kazola vova vo mbandu y’akuswa ana bamona e sinsu vava kiayantika muna mvu wa 1914, iwanana ye ina y’akuswa akaka ana bemona lubantiku lwa mpasi zayingi. E mbandu yayi yakala yo lubantiku, ikala mpe ye mfoko. E  ndungana ya mambu mayingi mena muna sinsu isonganga vo e mpasi zayingi zifinamene. Muna sungamenanga vo e mbaninu ifinamene yo kwamanana yingila, osonganga vo mu landa una o ntemo ukiesesanga umbakuzi weto wa Nkand’a Nzambi. Osonga mpe vo mwand’avelela ukufilanga.​—⁠Maku 13:37.

15. Nki kisonganga vo mwand’avelela ukutukumikanga mu samuna nsangu zambote?

¹⁵ Diayá, mwand’avelela ukutukumikanga mu samuna nsangu zambote. (Mav. 1:⁠8) Kele vo ka mu ngolo za mwand’avelela ko, nga nsangu zambote zadi samunwa mu nza yawonso? Badika e diambu edi: Nanga ngeye mpe umosi mun’awana bavovanga vo ‘Kisinga lenda sila umbangi mu nzo ye nzo ko’ mu kuma kia nsoni yovo wonga. Kansi owau, okuyivananga mu salu kiaki yo vema kwawonso. * Mbangi za Yave zayingi bezindalalanga samuna e nsangu zambote kana una vo besiwanga kitantu yovo bangikwa. Mwand’avelela a Nzambi ulenda kutukumika mu sunda nkaku yovo vanga diambu dina ka tulendi vanga ko muna ngolo za yeto kibeni. (Mika 3:8; Mat. 17:​20) Muna salanga kwayingi muna salu kia umbangi, osongela vo kumosi osalanga ye mwanda wau.

Salu kia Mwand’avelela Kuna Sentu

16. Ekuma tulenda kadila ye vuvu vo Yave otanina nkangu andi muna mpasi zayingi?

¹⁶ Kuna sentu, Yave osadila mwand’andi avelela mu mpil’esivi mu lungisa ekani diandi. Badika e mpila kekututaninanga. Nze una tumwene, Yave wasadila mwand’andi kuna nz’ankulu mu tanina akaka muna zula kia Isaele. Muna kuma kiaki, tuvwidi kuma yayingi mu kwikila vo Yave osadila mwand’andi mu tanina nkangu andi muna mpasi zayingi ezi zifinamanga. Ka dina mfunu ko mu vava zaya una Yave kekututanina muna kolo kiakina. Kansi, tulenda kala ye vuvu vo kuna sentu awana bezolanga Yave betaninwa kwa mwand’andi avelela kana nkutu nkia fulu bekala.​—⁠2 Tus. 16:9; Nku. 139:​7-12.

17. Yave aweyi kesadila mwand’andi avelela muna nz’ampa?

¹⁷ O Yave aweyi kesadila mwand’andi avelela muna nz’ampa? Mwanda wau usadisa mu soneka nkanda miampa mivaika muna kolo kiakina. (Lus. 20:​12) Nkia mambu mekala mo? Yave okutuvana nkanikinu mu kuma ki’ezunda dia mvu. Nga olakukang’o moyo mu zaya mana mekala muna nkanda miami? Tuvingilanga e nz’ampa yayi ye kiese kiawonso. Ka tuzeye ko una ukala e zingu muna ntangwa yayina, vava Yave kesadila mwand’andi avelela mu lungisa ekani diandi mu kuma kia ntoto yo wantu.

18. Adieyi fwete kwamanana vanga?

¹⁸ Ka tuvilakani nkutu ko vo ekani dia Yave dilungana kaka, muna sadila mwand’andi avelela, una vo, i ngolo zisundidi mu nza yawonso. Ngeye mpe una mun’ekani diadi. Muna kuma kiaki, kwamanana lomba mwanda wau kwa Yave yo yambula vo mwanda wau wafila e zingu kiaku. (Luka 11:​13) Avo vangidi wo, okala ye vuvu kia zinga yakwele mvu muna Paradiso ova ntoto nze una Yave kakana.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamenanga?

• Yave aweyi kasadila mwand’andi avelela kuna nz’ankulu mu lungisa ekani diandi?

• Yave aweyi kesadilanga mwand’andi mu lumbu yeto?

• Yave aweyi kesadila mwand’andi kuna sentu mu lungisa ekani diandi?

[Yuvu ya Longoka]

[Babu kina muna lukaya lwa 10]

Nga Osianga Sungididi Muna Ludi Kisengomonwanga?

Yave wakinu sengomona e ludi kia Nkand’a Nzambi kwa nkangu andi. Nkia mambu matoma kieseswa diaka mun’Eyingidilu?

▪ Kingana kia Yesu kia mfuna, nkia mambu mamfunu kisonganga tulenda longoka mu kuma kia ndungunuk’a mwanda? (Mat. 13:33)​—⁠15 Yuli, 2008, lukaya lwa 19-20.

▪ Nkia ntangwa Akristu bayambula vewa e vuvu kia kwenda kun’ezulu?​—⁠1 Mayu, 2007, lukaya lwa 30-31 mu Kimputu.

▪ O sambila Yave “muna mwanda” aweyi disongele? (Yoa. 4:24)​—⁠15 Yuli, 2002, lukaya lwa 15 mu Kimputu.

▪ Mu nkia yanzala besadilanga e ndong’ayingi? (Lus. 7:15)​—⁠1 Mayu, 2002, lukaya lwa 30-31 mu Kimputu.

▪ Nkia ntangwa kisinga vambulwa mameme ye nkombo? (Mat. 25:​31-33)​—⁠15 Oktoba, 1995, lukaya lwa 18-28 mu Kimputu.