Ampangi Z’akala, Nukunina Muna Mwanda yo Kuyifwanisa!

“Ndion’okunina muna mwanda, muna mwanda kesâdil’o moyo a mvu ya mvu.”—⁠NGAL. 6:⁠8.

1, 2. E sono kia Matai 9:​37, 38 aweyi kilunganenanga? Nkia diambu divwilu o mfunu muna nkutakani?

E MAMBU mevangamanga o unu kusinga mo vilakana ko. E salu kayika o Yesu Kristu mu wokela kaka kina. Yesu wavova vo: “O nsâlu wayingi, kansi nsadi mike. Dianu vo, nudodokela mfumu a nsâlu, katuma nsadi muna nsâlu andi.” (Mat. 9:​37, 38) Yave wa Nzambi ovananga e mvutu za sambu kiaki mu mpila y’esivi. Muna mvu wa salu wa 2009, tezo kia 2.031 ma nkutakani za Mbangi za Yave zakulamene mu nza yawonso, lutangu lwawonso lwalweke 105.298. Tezo kia wantu 757 bevubwanga konso lumbu.

² Muna kuma kia lunungunuku lwalu, mpangi z’akala zazikuka bavwilu o mfunu mu vita o ntu muna longa yo vungula e nkutakani. (Ef. 4:​11) Mu mvu miaviokele, Yave watumba mpangi zayingi zazikuka mu lungisa e nsatu za mameme mandi ye tuna ye vuvu vo okwamanana wo vanga. O ungunza wasonama muna Mika 5:5 usonganga vo mu lumbu yambaninu, nkangu a Yave uvewa “mvungudi nsambwadi” ye “mbuta nana,” i sia vo, ampangi zayingi zazikuka ana bafwete vita o ntu vana vena nkangu a Yave.

3. O ‘kunina muna mwanda’ aweyi disongele?

³ Kele vo u mpangi eyakala wavubwa, adieyi dilenda kusadisa mu kuyifwanisa mu vwa elau dia salu muna nkutakani? Edi dilenda kusadisa i ‘kunina muna mwanda.’ (Ngal. 6:⁠8) Muna wo vanga, divavanga vo wayambula mwand’avelel’a Nzambi wafila zingu kiaku. Ofwete baka nzengo zalembi ‘kunina muna nitu.’ Kuyambula ko vo luzolo lwa kala ye mavwa mayingi ye nsaka, zakulula etima diaku muna salu kia Nzambi. Akristu awonso bafwete ‘kunina muna mwanda.’ Kuna kulanda, ampangi z’akala ana bevanganga wo bekuyifwanisa mu tambula kiyekwa muna nkutakani. Wau vo selo ya salu ye akuluntu ayingi bavwilu o mfunu o unu, elongi diadi dikubikilu mu kuma ki’ampangi z’akala. Muna kuma kiaki, ampangi z’akala tunukasakese mu sia e sungididi mun’elongi diadi.

Vava Salu Kiambote

4, 5. (a) Mpangi z’akala ana bavubwa bekasakeswanga mu vava nkia malau muna nkutakani? (b) Adieyi bafwete vanga muna kuyifwanisa?

⁴ Ka vena mpangi ko lenda kituka nkuluntu lembi vanga diambu. Kafwete vanga ngolo mu sala “salu kiambote.” (1 Tim. 3:⁠1) Ediadi divavanga vo kasadilanga ampangi zandi muna lungisa e nsatu zau. (Tanga Yesaya 32:​1, 2.) O mpangi ona ovavanga kuyifwanisa y’ekani diasikila ke nkw’eloko ko. Kansi, okalanga yo luzolo lwa sadisa akaka.

⁵ Ndion’ovavanga kuyifwanisa nze selo kia salu yovo nkuluntu, osianga e ngolo za lungisa mana masonama muna Nkand’a  Nzambi. (1 Tim. 3:​1-10, 12, 13; Tito 1:​5-9) Avo u mpangi wavubwa, ukiyuvula: ‘Nga ikuyivananga muna salu kia umbangi una ufwene? Nga ikasakesanga akaka mu vanga wo? Nga ikasakesanga asambidi akw’ame muna vanganga oma mambote muna wete diau? Nga isonganga mbandu ambote ya longoka Diambu dia Nzambi? Nga ivananga mvutu zambote? Nga isiang’e sungididi muna kiyekwa ivewanga kw’akuluntu?’ (2 Tim. 4:⁠5) E yuvu yayi yafwana toma badikwa.

6. Adieyi divavwanga mu kuyifwanisa muna tambula kiyekwa muna nkutakani?

⁶ E mpila yakaka yakuyifwanisina mu vwa malau ma salu muna nkutakani, i “kumikinw’o nkuma muna mwanda [a Nzambi], muna ngudi a wuntu.” (Ef. 3:​16) Awana bekitukanga selo ya salu yovo akuluntu muna nkutakani y’Akristu ke besolwanga kwa wantu ko. Muna vwa elau diadi, mpangi eyakala kafwete kala wazikuka muna mwanda. Adieyi divavwanga muna zikuka muna mwanda? Divavanga vo ‘kakangadila muna mwanda’ yo yima fu ya mbongo a mwanda. (Ngal. 5:​16, 22, 23) Ekolo olungisanga mana mevavwanga muna tambula kiyekwa kiampwena yo sadila malongi ovewanga, ‘lunungunuku luaku lumoneka kwa wantu awonso.’​—⁠1 Tim. 4:⁠15.

Kuyivana Kuna Mvevo Mfunu Kwina

7. Adieyi divavwanga mu sadila akaka?

⁷ O sadila akaka ngolo divavanga yo kala ye fu kia kuyivana kuna mvevo. Wau vo akuluntu Akristu besalanga se avungudi, wete di’ekambi betokanenanga. Badika una Paulu wa ntumwa kayivaninanga muna salu kiandi kia vungula ampangi. Wavovesa ampangi kuna Korinto vo: “Muna mpasi zayingi ye kinkenda kia ntima, i yanusonekena ye kinsanga kiayingi; ke dia kunumwesesa ntantu ko, nwazaya kak’o ulolo wa zola ngina wau oko kwa yeno.” (2 Kor. 2:⁠4) Ekiaki i ziku  kisonganga vo Paulu wasianga etima muna salu kiandi.

8, 9. Yik’e nona ya Nkand’a Nzambi isonganga una wantu balungisila e nsatu z’akw’au.

⁸ E fu kia kuyivanina kuna mvevo kiswaswanesanga muntu okuyivananga muna wete dia selo ya Yave. Kasikil’owu, o Noa kavovesa esi nzo andi ko vo: ‘Nunzayisa vava nufokola tunga e nzaza kimana yanuyikama.’ O Mose kavovesa Aneyisaele kuna Engipito ko vo: ‘Kuna Mbu Ambwaki ikunuwana. Nusola nzila numwene vo yambote.’ Yosua kavova ko vo: ‘Nunzayisa vava eyaka kia Yeriko kibwa.’ O Yesaya kasonga muntu akaka ko yo vova vo: ‘Yandi oyu, untuma.’​—⁠Yes. 6:⁠8.

⁹ E mbandu isundidi ya muntu wayambula vo mwand’a Nzambi wamfila i Yesu Kristu. Kuna zola kwawonso, watambulwila kiyekwa kia vuluza o wantu. (Yoa. 3:​16) E nzol’a mvevo kasonga Yesu, ifwete kutufilanga mu kuyivana kuna mvevo. Muna songa una kebadikilanga ekambi, mpangi mosi una vo nkuluntu se mvu miayingi wavova vo: “E mvovo mia Yesu kwa Petelo vo vungula mameme mame, mikunkasakesanga kikilu. Mu mvu miayingi miviokele kala, imonanga una e mvovo miangemba yovo evangu diambote dilenda kasakesela akaka. E salu kia vungula i salu ntoma yangalelanga.”​—⁠Yoa. 21:16.

10. Adieyi dilenda fila akala Akristu mu tanginina mbandu a Yesu ya sadila akaka?

¹⁰ Muna kuma ki’ekambi dia Nzambi, mpangi z’akala muna nkutakani bafwete tangininanga Yesu ona wavova vo: “Ikunuvundisa.” (Mat. 11:​28) Kwikizi muna Nzambi yo zola ampangi muna nkutakani kufilanga akala Akristu mu vava salu kiaki kiambote, ke beyindulanga ko vo salu kiampasi. Adieyi tuvova kele vo mpangi okuyibadikilanga vo kafwana ko mu tambula kiyekwa? Nga o mpangi olenda kala y’etima dia sala muna nkutakani?

Kala Y’etima dia Sadila Akaka

11. Aweyi mpangi kalenda kadila y’etima dia sadila akaka?

¹¹ Avo mpangi okuyibadikilanga vo kafwana ko mu tambula kiyekwa muna nkutakani, diambote kalomba lusadisu lwa mwand’avelela muna sambu. (Luka 11:​13) O mwand’a Yave ulenda kunsadisa mu lembi tokana kwayingi. E luzolo lwa sala, lukau lwa Nzambi, muna kuma kiaki mwand’a Yave ufilanga mpangi mu kuyifwanisa yo kumvana nkuma mu sala e salu kiavauka. (Fili. 2:13; 4:​13) Tulenda lomba kwa Yave katuvana luzolo lwa tambulwila kiyekwa muna nkutakani.​—⁠Tanga Nkunga 25:​4, 5.

12. O muntu aweyi kalenda vwil’e ngangu mu lungisa kiyekwa kavewa?

¹² O Nkristu nanga olenda tina kuyifwanisa wau kemonanga vo e salu kia vungula ekambi, salu kiampasi. Olenda banza vo kena ye ngangu zafwana ko mu tambula kiyekwa. Avo i wau, nanga olenda vwa e ngangu muna longokanga Nkand’a Nzambi ye nkanda misasilanga Nkand’a Nzambi una ufwene. Diambote kakiyuvula: ‘Nga ivaulanga ntangwa ya longoka Diambu dia Nzambi yo lomba ngangu muna sambu?’ Yakobo wasoneka vo: “Ovo muntu vovo nwina wakondwa ngangu, mbula kalomba kwa Nzambi, on’ovevolanga kw’awonso, yo lembi semba; zivewa kwa yandi.” (Yak. 1:⁠5) Nga okwikilanga mu mvovo miami miavumunwinwa? Muna mvutu kavana muna sambu kia Solomo, Nzambi wamvana “ntim’a ngangu yo umbakuzi” una wansadisa mu zaya o bi yo wete vava kafundisanga. (1 Nti. 3:​7-​14) Kieleka, dina diabwila Solomo diaswaswana diakala. Kansi, tulenda kala ye vuvu vo Nzambi ovananga ngangu kw’awana kevananga kiyekwa muna nkutakani, kimana balunga-lunga mameme mandi una ufwene.​—⁠Nga. 2:⁠6.

13, 14. (a) Yika una Paulu kafidilwa kwa “zola kwa Kristu.” (b) “O zola kwa Kristu” kukutufilanga mu vanga nkia diambu?

¹³ E diambu diakaka dilenda sadisa mu  kala y’etima dia sadila akaka, i yindula mawonso Yave yo Mwan’andi bavanga mu kuma kieto. Kasikil’owu, badika sono kia 2 Korinto 5:​14, 15. (Tanga.) “O zola kwa Kristu kukutunangikanga” yovo kukutufilanga. Mu nkia mpila? O zola kasonga Kristu muna kuyisisa e nkatu muna wete dieto muna lungisa luzolo lwa Nzambi, kukutufilanga ekolo luyangalalu lweto luwokelanga. O zola kwa Kristu kwafilanga Paulu. Kwansimanga mu lungisa zolela ya nitu yo kunsadisa mu kala y’etima dia sadila Nzambi yo wantu, kiakala muna kati yovo ku mbazi a nkutakani.

¹⁴ O badika zola kasonga Kristu muna wantu, kukutufilanga mu kumvutula matondo. Muna kuma kiaki, tubakulanga vo ke diambote ko dia ‘kunina muna nitu’ muna kuyivananga mu salu ya yeto kibeni yo vava lungisa e zolela yeto. Kansi, tusobanga e mpila zingu kieto mu sia e salu katuvana o Nzambi vana fulu kiantete. O zola kukutufilanga mu sadila mpangi zeto. (Tanga Ngalatia 5:13.) Avo tuyibadikidi nze abundu yo kuyisakidika mu sadila selo ya Yave yakiyekola, tukubazitisa. Ke tutanginina fu kia kumba yo fundisa akaka ko kina kenungununanga Satana.​—⁠Lus. 12:⁠10.

Lusadisu lwa Esi Nzo

15, 16. Nkia lusadisu balenda vana esi nzo kimana ese kavewa kiyekwa kia selo kia salu yovo nkuluntu?

¹⁵ Kele vo mpangi wasompa yo wuta wana, e fu ya esi nzo andi ilenda songa kana vo wafwana yovo ve mu kala selo kia salu yovo nkuluntu. Kieleka, e kimwanda ye fu ya esi nzo andi ilenda sadisa muna vewa kiyekwa. Ediadi disonganga o mfunu a lusadisu lwa esi nzo, ekolo yakala yovo ese kevavanga sadila e nkutakani nze selo kia salu yovo nkuluntu.​—⁠Tanga 1 Timoteo 3:​4, 5, 12.

¹⁶ Yave oyangalalanga vava esi nzo besalaziananga. (Ef. 3:​14, 15) Yakala kafwete zayang’e tezo muna mpila kesadilanga e salu ya nkutakani yo ‘toma ludika e nzo.’ Diamfunu kw’akuluntu yovo selo ya salu balongokanga Nkand’a Nzambi y’esi nzo zau, kimana konso lumingu yau awonso babaka e nluta mia Fuku wa Nsambila ya Esi Nzo. Kafwete salanga e salu kia umbangi y’esi nzo andi una ufwene. Muna kuma kiaki, diamfunu kwa esi nzo mu vana e moko muna ngolo kevanganga o se una vo i ntu au.

Nga Olenda Vutukila Kiyekwa Kiaku?

17, 18. (a) Kele vo mpangi eyakala wavidisa kiyekwa, adieyi kafwete vanga? (b) Nkia nyindu kafwete kala wau o mpangi wasala kala nze nkuluntu yovo selo kia salu?

¹⁷ Nanga wasala kala nze nkuluntu yovo selo kia salu, kansi owau kuna diaka ye kiyekwa kiaki ko. Ozolanga Yave, una ye ziku vo okuvwanga o mfunu. (1 Pet. 5:​6, 7) Nga vena ye diambu bavovesa dina ofwete singika? Tambulwila e mbi wavanga yo si’e ngolo za vanga nsobani muna lusadisu lwa Nzambi. Venga e fu kia kendalala. Kala ye ngangu ye songa ngindu zasikila. Nkuluntu mosi wasala mu mvu miayingi kansi wavidisa elau diandi dia salu, wavova vo: “Yabaka nzengo za lembi yambula kwenda mu tukutakanu, ngatu yambula kwenda mu salu kia  umbangi, yo tanganga Nkand’a Nzambi nze una yavanganga vava yasalanga se nkuluntu. Ke diakala diampasi ko mu vanga wo. Yalongoka luzindalalu kadi yakala ye vuvu kia vutukila kiyekwa kiame muna mvu mosi yovo mvu miole, kansi mvu nsambwadi miavioka i bosi yavutukila sala nze nkuluntu. Muna kolo kiaki, edi diansadisa i kwamanana kuyifwanisa vana fulu kia yoya.”

¹⁸ Kele vo u mpangi wavidisa kiyekwa, kukendalala ko. Badika una Yave kesambulwilanga salu kiaku kia umbangi y’esi nzo aku. Kumika esi nzo aku muna mwanda, kingulanga ambevo yo kasakesa ana bayoyele. Vana ntandu, yangalela elau diaku dia kembelela Nzambi yo samuna nsangu zambote za Kintinu nze mosi muna Mbangi za Yave. *​—⁠Nku. 145:​1, 2; Yes. 43:​10-12.

Toma Kifimpa

19, 20. (a) Mpangi zawonso z’akala ana bavubwa bakasakeso mu vanga nkia diambu? (b) Adieyi tufimpa mun’elongi dilanda?

¹⁹ O unu, selo ya salu ye akuluntu mfunu kikilu bavwilu. Muna kuma kiaki, tukasakese akala awonso ana bavubwa mu fimpa e mpila zingu kiau yo kiyuvula: ‘Kele vo kisalanga nze selo kia salu ko yovo nkuluntu, ekuma kinina ye kiyekwa ko?’ Yambula mwand’a Nzambi wasadisa mu toma fimpa diambu diadi diamfunu.

²⁰ Awonso muna nkutakani bebakang’e nluta vava mpangi zau bekuyivananga kuna mvevo. Vava tukuyivananga kuna mvevo, tuvwanga e kiese kitukanga muna sadila akaka yo kunina muna mwanda. Kansi, nze una usonga elongi dilende, katufwete kendeleka mwand’avelel’a Nzambi ko. Aweyi tulenda vengela kendeleka mwand’avelela?

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• O ungunza wasonama muna Mika 5:5 adieyi ukutuvovesanga?

• Yika una e fu kia kuyivanina kuna mvevo kisongelwanga.

• Aweyi muntu kalenda songela etima dia sadila akaka?

• Lusadisu lwa esi nzo ekuma lunina o mfunu kele vo mpangi ozolele kuyifwanisa mu sala nze selo kia salu yovo nkuluntu?

[Yuvu ya Longoka]

[Mafoto zina muna lukaya lwa 25]

Adieyi olenda vanga mu kuyifwanisa?