“Kumoni Wonga ko; Ikusadisa”

YESU walukisa alandi andi vo: “Nkadi ampemba osi’akaka vovo nwina muna pelezo, nwatontwa.” Kansi, una kabavene lulukisu lwalu ko, Yesu wavova vo: “Kumoni wonga wa mpasi zin’omona ko.” Wau vo Satana wakinu sadila lubangamu lwa kotesa akaka muna pelezo y’ekani dia ningamesa e salu kia samun’e nsangu zambote za Kintinu, ke dianzenza ko vo ayadi akaka balenda bangika Akristu akieleka. (Lus. 2:10; 12:​17) Muna kuma kiaki, nki kilenda kutusadisa mu kala wakubama mu lembi bwa mu ntambu mia Satana yo lembi ‘mona wonga’ nze una Yesu kalukisa?

Dialudi vo, ndonga mu yeto twamona kala wonga. Kansi, Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo muna lusadisu lwa Yave tulenda venga e fu kia kala ye wonga. Mu nkia mpila? Imosi muna mpila kekutusadisilanga Yave mu kala wakubama mu sunda lubangamu i bakula e ndekwa kesadilanga o Satana ye wantu andi. (2 Kor. 2:​11) Muna toma bakula e diambu diadi, yambula twafimpa dina diabwa kuna nz’ankulu. Tufimpa mpe e nona yakaka ya selo yakwikizi omu lumbu yeto ana ‘betelamenanga tumpeso twa Nkadi Ampemba.’​—⁠Ef. 6:​11-13.

Ntinu Wavuminanga Nzambi Osundidi Nyadi Ambi

Muna tandu kia nana vitila tandu kieto, o Sankerebe wa Nyadi ambi, mwisi Asuri wasunda vita zayingi ye zula kanwana yau. Wau kayibundang’e vuvu kiasaka, wabak’e nzengo za nwanisa nkangu a Yave kumosi ye mbanza Yerusaleme, kuna kayadilanga o Kizekeya wa ntinu wavuminanga Nzambi. (2 Nti. 18:​1-3, 13) Ka lukatikisu ko vo, Satana wasadila elau diadi mu fila Sankerebe mu vidisa e nsambila aludi ova ntoto.​—⁠Etu. 3:15.

Sankerebe wafila wantu kuna Yerusaleme mu vovesa esi mbanza vo bayivana. Mwayenda mpe Rabesake, ona wakala nkunzi a ntinu. * (2 Nti. 18:​17) Rabesake wakala y’ekani dia yoyesa e vuvu ye unkabu wa Ayuda yo yambula nwana. Nkia ndekwa kasadila Rabesake muna mwesa Ayuda o wonga?

Basikila ye Kwikizi Kana una vo Kinsona

Rabesake wavovesa nkunzi mia Kizekeya vo: “I wau wuwu kavovele o ntinu anene wa ntinu a Asuri, mu nki obundidi e vuvu? . . . Obundidi e vuvu muna nkau etutu diadi diabosoka, Engipitu; mûna ovo muntu oyekamene, otobolwelo wo o koko.” (2 Nti. 18:​19, 21) Dina Rabesake kavova ke diakala dialudi ko, kadi Kizekeya kavanga ekangu y’esi Engipito  ko. Kansi, e mvovo miami miasonga dina kazola vo Ayuda basungamena: ‘Ke vena ona okunusadisa ko. Yeno mosi kaka nwina, i sia vo, ansona.’

Diau adimosi mpe mu mvu miaviokele, atantu a nsambila aludi basadila ndekwa zazi mu mwesa Akristu akieleka o wonga. Mpangi mosi ankento, ona wakoteswa mu pelezo mu kuma kia lukwikilu lwandi yo siwa vana fulu kia yandi kaka mu mvu miayingi, osungamenanga dina diansadisa mu lembi kala ye wonga. Wavova vo: “Yalomba lusadisu muna sambu kimana yakala ye ngwizani ambote yo Yave . . . Yasungamenanga e nsilu wasonama muna Yesaya 66:​2, usonganga vo Nzambi otaninanga ‘ndiona omweswang’e mpasi ye nkwa mwand’akendalala.’ E sono kiaki kiamfiaulwisanga yo kunkumika lumbu yawonso.” Diau adimosi mpe, mpangi mosi eyakala wasiwa mu pelezo mun’esuku dia yandi kaka mu mvu miayingi wavova vo: “Yabakula vo muntu kalendi kala kinsona ko kele vo ngwizani ambote kena yau yo Nzambi.” Elo, o kala ye ngwizani ambote yo Yave diakumika mpangi zole zazi Akristu mu zizidila e mpasi ekolo basiwa va fulu kia yau kaka. (Nku. 9:​9, 10) Abangiki au babavambula ye yitu, akundi, mpangi zau Akristu, kansi mpangi zeto ana basiwa muna pelezo bazaya wo vo, atantu au ke balendi kubavambula yo Yave ko.​—⁠Roma 8:​35-39.

Diamfunu mu sadila konso elau tuna diau mu kumika e ngwizani eto yo Yave. (Yak. 4:⁠8) Tufwete kiyuvulanga: ‘Nga ibadikilanga Yave nze muntu kikilu? Nga iyambulanga vo e Diambu diandi diafila e nzengo ibakanga muna zingu, kiakala mu mambu makete yovo mampwena?’ (Luka 16:​10) Avo tusia e ngolo za kwamanana kala ye ngwizani ambote yo Nzambi, ke tukala ye wonga ko. Yeremiya wa ngunza wavova muna nkumbu a Ayuda ana babangikwanga vo: “Mbokelele nkumbu aku, e Yave muna mvaka una weyanda. . . . Ofinamene e lumbu kina ibokele: Ovovele vo, kumoni wonga ko.”​—⁠Man. 3:​55-57.

Ke Balenda Fila Nkangu a Nzambi ko mu Katikisa

Rabesake wasadila ngindu zambi mu fila nkangu mu kala ye lukatikisu. Wavova vo: “Nga ke [Yave] ko wakatulwilu o mabata yo maziku kwa Kizekeya? . . . O Yave umpovese vo, tomboka muna nsi yayi wafwantakesa yo.” (2 Nti. 18:​22, 25) Rabesake wafila e mpaka vo Yave ke nwana mu kuma kia nkangu andi ko wau vo yandi bakendeleka. Kansi, Yave wayangalela Kizekeya kumosi ye Ayuda ana bavutuka muna nsambila aludi.​—⁠2 Nti. 18:​3-7.

O unu, abangiki balenda vova diambu dilenda moneka vo dialudi kwa wantu, kansi besanganga e ludi kiaki ye luvunu y’ekani dia fila selo ya Nzambi mu kala ye lukatikisu. Kasikil’owu, ezak’e ntangwa mpangi zayingi z’akala ye z’akento besiwanga muna pelezo bevoveswanga vo mpangi on’ovitanga ntu muna nsi au wabembwele lukwikilu lwandi, muna kuma kiaki diambote yau mpe babembola lukwikilu lwau. Kansi, Akristu ana bena ye umbakuzi ke bevunwanga ko kwa ngindu zazi zambi.

Badika dina diavangama kwa mpangi mosi ankento muna Vit’Anzole ya Nz’Amvimba. Ekolo kakala muna pelezo, wasongwa nkanda  wayikanga vo mpangi ona wavitanga ntu wabembwele lukwikilu lwandi. I bosi, o mfundisi wanyuvula kana vo wabundang’e vuvu muna mpangi ndioyo. Mpangi ankento wavutula vo: “O mpangi muntu alembi lunga.” Wakudikila vo Nzambi wasadilanga mpangi ndioyo ekolo kalemvokelanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. “Kansi wau vo e mvovo miandi ke mina ngwizani ko ye Nkand’a Nzambi, kasidi diaka mpangi ame ko.” O mpangi ankento wakala ye ngangu za sadila lulukisu lwa Nkand’a Nzambi luvovanga vo: “Ke nubundi azitu a wantu vuvu ko, yovo mwan’a muntu, muna ke mwina luvuluzu ko.”​—⁠Nku. 146:⁠3.

O kala yo zayi wa Diambu dia Nzambi yo sadila malongi mena mo dilenda kutusadisa mu lembi vukumunwa kwa mvovo mia luvunu mina milenda kutuyoyesa muna mwanda. (Ef. 4:​13, 14; Ayib. 6:​19) Muna kuma kiaki, muna kala ye ngangu vava tubangikwanga, tufwete vaulang’e ntangwa ya tanga Nkand’a Nzambi e lumbu yawonso yo kala y’elongi dia yeto kibeni. (Ayib. 4:​12) Kieleka, eyayi i ntangwa tufwete wokesa zayi weto yo kumika lukwikilu lweto. Mpangi mosi eyakala wasiwa mu pelezo, mun’esuku dia yandi kaka mu mvu miayingi wavova vo: “Nzolele kasakesa awonso mu yangalelanga madia mawonso ma mwanda tuvewanga, kadi ke tuzeye ko nkia ntangwa tusinga mo vwa o mfunu.” Avo tutanganga Nkand’a Nzambi kumosi ye nkanda kevaikisanga ntaudi akwikizi o unu, vava tuwanana ye mpasi muna zingu, mwand’avelela ‘ukutususumuna mawonso’ mana twalongoka.​—⁠Yoa. 14:⁠26.

Bataninwa Vava Bavumiswa

Rabesake wavava vumisa Ayuda. Wavova vo: “Vana nsimbi kwa mfumu ame wa ntinu a Asuri, ozevo ikuvan’o mazunda mole ma mvalu, ovo kun’esambu diaku olenda vo fonges’ayendedi. Nkia mpilul’ovilwila ndose a nkumbi mosi andwelo vana vena ntaudi za mfumu ame.” (2 Nti. 18:​23, 24) Muna meso ma wantu, Kizekeya ye nkangu andi ke balendi sunda makesa ma Asuri ko.

O unu, abangiki mpe balenda kutusunda e ngolo, musungula vava mfumu za tuyalu bekubayikamanga. I diau kikilu bavanga abangiki a esi Nazi muna Vit’Anzole ya Nz’Amvimba. Bavava vumisa selo yayingi ya Nzambi. Mosi muna mpangi zeto, ona waviokesa mvu miayingi muna pelezo wayika una kavumisinwa. Lumbu kimosi, mfumu a makesa wanyuvula vo: “Nga wamona una mpangi aku kavondelo? Nkia diambu longokele?” Wavutula vo: “I mbangi a Yave, kisoba ko.” I bosi, mfumu a makesa wamvumisa vo: “Ngeye okunlandila.” Kana una vo i wau, mpangi eto wasikila ye kwikizi. Mfumu ndioyo wayambula kumvumisa. Adieyi diansadisa mu sikila ye kwikizi vava kavumiswa? Wavova vo: “Mu nkumbu a Yave yabundang’e vuvu.”​—⁠Nga. 18:10.

Wau twina ye lukwikilu muna Yave, tutambulang’e ngubu ina ikututanina muna ndekwa zawonso kalenda sadila Satana mu fwasa kimwanda kieto. (Ef. 6:​16) Muna kuma kiaki, diamfunu twasambanga kwa Yave katusadisa mu kumika lukwikilu lweto. (Luka 17:⁠5) Diamfunu mpe mu toma sadilanga e nkubika zawonso kevanganga ntaudi akwikizi mu kumika lukwikilu lweto. Vava tuvumiswanga, tukumikwa kele vo tusungamen’e nsilu kasia Yave kwa Yezekele wa ngunza, ona wazayisang’e nsangu kw’akwa ntima miambâdi. Yave wamvovesa vo: “Wa, mbadisi ndose aku muna ndose zau, ye nkut’aku a lose muna nkuta zau za lose. Nkitwidi nkut’aku a lose se diamanta ina isundidi etadi o bala.” (Yez. 3:​8, 9) Vava dikalanga o mfunu, Yave olenda kutusadisa mu kala twabala nze diamanta nze una kavanga kwa Yezekele.

Zizidila Ntonta

Atantu bemonanga vo vava ndekwa zawonso zifunganga, bevananga tukau tulenda fila muntu mu kulula kwikizi kiandi. Rabesake  mpe i wau kavanga. Wavovesa awana bakala kuna Yerusaleme vo: “I wau wuwu kavovele o ntinu a Asuri, nulomb’o luve, nuvaik’oku ngina; . . . yavana nkwiza kununata kuna nsi kontwa kwa nsi eno, nsi a maza ye vinyo, nsi a mazi ma olive yo wiki, nwazinga, ke nwafwa.” (2 Nti. 18:​31, 32) O dia madia mambote yo nua vinyo yampa nanga diambote diakala kw’awana bakala muna mbanza yazungwa kwa makesa.

E ndekwa zazi zasadilwa kala y’ekani dia yoyesa lukwikilu lwa mpangi mosi wa misionario wasiwa muna pelezo. Wavoveswa vo ovaikiswa yo filwa “ku nzo yambote” ina va “fulu kiambote” mu ngonde sambanu kimana katoma yindula. Kansi, o mpangi wasia e ngolo za sikila muna lukwikilu yo lembi bembola e nkanikinu mia Nzambi. Nki kiansadisa? Wavova vo: “E vuvu kia Kintinu kiakieleka kiakala kwa mono. . . . wau vo mana yazaya mu kuma kia Kintinu kia Nzambi mankumikanga, yo kala ye ziku vo mesinga vangama, lembi katikisa, ke balenda yoyesa lukwikilu lwame ko.”

Nga e vuvu kia Kintinu kia Nzambi kiakieleka mpe kuna kwa yeto? Wau vo Kintinu kiakieleka kiakala kwa Abarayama, Paulu wa ntumwa ye Yesu, bazizidila mpasi zawonso bawanana zau. (Fili. 3:​13, 14; Ayib. 11:​8-10; 12:⁠2) Avo tukwamanana sia Kintinu va fulu kiantete muna zingu kieto yo yindulanga e nsambu kitwasa, oyeto mpe tulenda zizidila e ntonta za tambulwila tukau tulenda kutuvevola muna mpasi mu fikolo.​—⁠2 Kor. 4:​16-18.

Yave ke Kutuyambula Ko

Kanele vo Rabesake wavanga mawonso mu mwesa Ayuda o wonga, Kizekeya ye nkangu andi babund’e vuvu kwa Yave. (2 Nti. 19:​15, 19; Yes. 37:​5-7) Muna kuma kiaki, Yave wawá e sambu kiau yo fila mbasi mosi yavonda 185.000 ma makesa m’Asuri muna fuku umosi. Muna lumbu kialanda, Sankerebe wavutuka kuna mbanza Nineve ye nkenda zawonso wau vo makesa makete kaka kasala mau.​—⁠2 Nti. 19:​35, 36.

Kieleka, Yave ke yambulanga ko awana bekumbundang’e vuvu. E nona ya mpangi zeto z’akala ye z’akento ana bezizidilang’e mpasi omu lumbu yeto, isonganga e ziku vo Yave ke yambulanga nkangu andi ko yamu unu. O S’eto ezulu ovwidi kuma kiasikila kekutusilang’e nsilu vo: “Mono Yave wa Nzambi aku nsimba koko kwaku kwalunene, yo kuvovesa vo, kumoni wonga ko; ikusadisa.”​—⁠Yes. 41:⁠13.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Foto ina muna lukaya lwa 13]

Muna Nkand’a Nzambi, vioka nkumbu 30 Yave kevovesanga selo yandi vo: ‘Ke numoni wonga ko’

[Foto ina muna lukaya lwa 12]

E ndekwa kasadila Rabesake aweyi zifwananene ye zina besadilanga atantu a nkangu a Nzambi o unu?

[Foto ina muna lukaya lwa 15]

O kala ye ngwizani ambote yo Yave dikutusadisa mu sikila ye kwikizi muna ntangw’a mpasi