Sadisa Wan’aku Bayangalela Tanga yo Longoka

O VANGA e ngolo mu longa wan’aku o tanga yo longoka i mpila yambote olenda kubasadisila mu kala ye zingu kiasikila kuna sentu. Ediadi kiese kikilu ditwasanga. Wantu ayingi besungamenanga ye kiese kiawonso e fu bakala kiau mase mau kia tanganga kumosi yo yau vava bakala aleke. O tanga kulenda kala se diambu diakiese yo twasa nluta. Ediadi dialudi, musungula kwa selo ya Nzambi, wau vo e ngwizani eto yo Yave iwokelanga vava tulongokanga Nkand’a Nzambi. Mpangi mosi una vo ese wavova vo: “O tanga yo longoka i makaka muna mambu tutoma yangalelanga.”

O kala ye nkubika zambote za longoka, dilenda sadisa wan’aku mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi. (Nku. 1:​1-3, 6) Kana una vo o zaya o tanga ke diau ko divavwanga muna vuluka, o Nkand’a Nzambi usonganga vo tanga kulenda kututwasila nsambu zayingi. Kasikil’owu, muna Lusengomono 1:3 tutanganga vo: “Nkwa nsambu ndion’otanga, y’ana bewa mambu ma ungunza.” Vana ntandu, o sia e sungididi i diambu disundidi o mfunu vava tulongokanga. Paulu wa ntumwa watoma songa diambu diadi muna luludiku kavana kwa Timoteo vo: “Toma tala mambu mama; wiyisia mo.” Ekuma? Kimana “o lunungunuku luaku luamoneka kw’awonso.”​—⁠1 Tim. 4:⁠15.

Kieleka, o zaya kwankatu o tanga yo longoka ke disonganga ko vo kulenda twasa nluta kwa muntu. Ndonga bena ye ngangu za tanga yo longoka kansi ke besadilanga zo ko, besadilanga ntangw’au muna mambu ma kondwa mfunu. Muna kuma kiaki, amase aweyi balenda sadisila wan’au mu baka e nluta mia zaya tanga yo longoka?

Zola Kwaku ye Mbandu Aku

Wana beyangalelanga longoka vava mase mau bekubasonganga o zola. Owen yo nkaz’andi Claudia bena vo Akristu, besungamenanga mu kuma kia wan’au ewole vo: “Bavingilanga ye kiese kiawonso e ola ya longoka kadi ola yamfunu yakala. Muna kolo kiaki bamonanga o zola twabasonganga. Babadikilanga e nzo s’etininu.” Kana nkutu vava o wana bekalanga muna mvu miampasi mia kileke, o zola besongwanga muna ola y’elongi dia esi nzo, kukwamanana kubasadisa mu yangalela longoka. Owau, o wan’a Owen yo Claudia se aviti a nzila ye bakinu baka e nluta mia zola tanga yo longoka balongwa kwa mase mau.

Vana ntandu a zola, lusadisu lwakaka lwamfunu mfunu, i mbandu a mase. O wana ana bemonanga mase mau betanganga yo longoka nkumbu miayingi, yau mpe balenda yima e fu yayi muna kimbuta kiau. Kansi, aweyi ngeye se yovo ngudi olenda kadila se mbandu ambote kele vo kuna ye fu kia tanga ko? Dilenda vava vo wasoba mana osianga vana fulu kiantete yovo mpila obadikilanga o tanga. (Roma 2:​21) Kele vo okalanga ye fu kia tanga  lumbu yawonso, ediadi dilenda kasakesa wan’aku. E fululu kiaku kia tangang’o Nkand’a Nzambi, kubika malongi ma lukutakanu yo kala y’elongi dia esi nzo, kisonga vo obadikilanga mambu mama vo mamfunu.

Muna kuma kiaki, o zola kwaku ye mbandu osonganga mfunu ina muna sadisa wan’aku bayima fu kia zol’o tanga. Kansi, adieyi olenda vanga muna kubakasakesa?

Sadisa Wan’aku Bazol’o Tanga

Adieyi olenda vanga mu sadisa wan’aku bakala ye fu kia tanga? Ubavana nkanda tuka muna kileke. Mpangi mosi una vo se nkuluntu ona wasadiswa kwa mase mandi mu kala ye fu kia tanga wavova vo: “Yambula wan’aku bakulukiana o simba e nkanda. Muna mpila yayi, bekitula e nkanda nze nkundi yo yangalela mio muna zingu kiau.” E nkanda misasilanga Nkand’a Nzambi, nze Aprenda do Grande Instrutor ye Tusansu twa Nkand’a Nzambi mitoma yangalelwanga kwa yingyana-ngyana yayingi una nkutu ke bazayidi tanga ko. Vava otangilanga wan’aku nkanda miami, kukubalonganga kaka ndinga ko, kansi mpe ye ‘mambu ma mwanda’ ye ‘mvovo mia mwanda.’​—⁠1 Kor. 2:⁠13.

Tanganga mu ndinga yangolo ntangwa zawonso. Kala ye fu kia tanga kumosi yo wan’aku e lumbu yawonso. Ediadi dikubalonga e mpila yambote ya vovela mambu yo wokesa etima diau dia tanga. E mpila ina otangilanga mfunu mpe ina. Tanganga ye kiese kimana yau mpe bavanga diau adimosi. Elo, o wan’aku balenda kulomba vo wabatangila lusansu lumosi nkumbu miayingi. Vanga dina balombele. Kuna kukwiziwa, bevava longoka mambu makaka. Kansi, keba mu lembi komekena wan’aku batanganga yo ngeye. Yesu wasisa mbandu ambote muna longanga wantu ‘mana kaka balenda wa.’ (Maku 4:​33) Avo ovenga fu kia komekena wan’aku, bekala y’etima dia tanga mambu makaka. Ediadi dikusadisa mu lungisa ekani diaku dia longa wan’aku e fu kia tanga.

Kasakesa wana bavovanga, yo mokena mana nutangidi. O kala ye kiese kia mona wan’aku bayantikidi sungamena, yo vova yo bakula e nsas’a mvovo miayingi. O mokena mana nutangidi dilenda kubakasakesa mu nungunuka. Nkanda mosi usonganga una mase balenda sadisila wan’au mu kituka atangi ambote uvovanga vo e mbokena zilenda sadisa wana mu “longoka e mvovo mina bevava sungamena yo bakula vava betanganga.” O nkanda wau ukudikilanga vo: “E mbokena mfunu zina kuna kwa wana besianga ngolo za toma zaya tanga. Dialusadisu kikilu dikala kwa wana avo nukedi ye fu kia mokena mambu mamfunu.”

Lombanga kwa wan’aku batangila yo kubakasakesa mu yuvula yuvu. Dilenda kala diambote mu yuvula yuvu yo vanina yo e mvutu ngeye kibeni. Muna mpila yayi, wana bebakula vo e nkanda mambu mayingi milonganga, ye vena ye nsasa muna konso mvovo betanganga. Ediadi diamfunu musungula kele vo mana otanganga mu Nkand’a Nzambi matukidi, una vo i nkanda usundidi o mfunu.​—⁠Ayib. 4:⁠12.

Kansi, sungamena vo o tanga diambu diampasi. Ntangwa ye fululu divavanga mu toma zaya tanga. * Muna kuma kiaki, kasakesa wan’aku mu kala ye fu kia tanga yo sanisina ngolo bevanganga. O sanisina wan’aku dikubafila mu kalanga y’etima dia tanga.

O Tanga Nluta ye Kiese Kutwasanga

O longa wan’aku una bafwete longokela dikubasadisa mu yangalela tanga. O longoka disongele vo vava zaya mambu mayingi yo bakula e ngwizani ya mana olongokanga. Divavanga vo muntu kazaya kubika, sungamena yo sadila mana kelongokanga. Vava mwana kezayanga longoka yo bakula e nsasa ya mana  kelongokanga, omonanga e nluta ye kiese ditwasanga.​—⁠Kim. 10:⁠10.

Songa mana mevavwanga muna longoka. Fuku wa Nsambila ya Esi Nzo, yo fimpanga sono lumbu yawonso ye ntangwa zakaka, dikuvana elau dia longa wan’aku e ndekwa za longoka. O fonga va fulu kiavuvama yo vovela diambu diamfunu mu fikolo dilonga wan’aku o mfunu wa siang’e sungididi, eki kisadisanga muna toma longoka. Vana ntandu, olenda kasakesa mwan’aku kazayisa e ngwizani ina vana vena diambu kalongokele ye mana kazeye kala. Ediadi dikunsadisa mu zaya tezanesa mambu. Olenda mpe lomba mwan’aku kavova mu mvovo miankufi mana katangidi. Ediadi dikunsadisa mu bakula mana katangidi yo sungamena mo. Olenda longa wan’aku o mfunu wa fimpulula, i sia vo, vutukila mambu mamfunu mana katangidi. Kana nkutu yingyana-ngyana, balenda longwa e fu kia sonekanga mu mvovo miankufi mana belongokanga vava betanganga yovo mana bewanga muna tukutakanu. Ediadi dilenda kubasadisa mu siang’e sungididi. O sadila ndekwa zazi dikitula o longoka se diambu diakiese kwa ngeye yo wan’aku.

Vavanga fulu kiambote kia longokela. Fulu kiazizima ye kina yo ntemo yo vwanda va kunda kiambote disadisanga muntu mu sia sungididi mu mana ketanganga. Kansi, e mpila ina mase bebadikilanga o longoka mfunu kikilu ina. Ngudi mosi wavova vo: “Diamfunu kwa mase mu kala ye nkubika ya tanga yo longoka yo tatidila nkubika yayi. Ediadi disadisa wan’aku mu zaya sadila ntangwa. Belongoka o sikidisa e ntangwa bafwete vanga diambu edi yovo diakaka.” Mase mayingi ke beyambulanga ko vo mambu makaka mavunzanesa e ntangwa basikidisa ya longoka. Nze una wavova nkwa ngangu mosi, ediadi disadisanga mu longa wana e fu yambote ya longoka.

Songa o mfunu a longoka. Edi diansuka, sadisa wan’aku bazaya una balenda sadila mana belongokanga. O sadila mana belongokanga disonganga o mfunu a longoka. Mpangi mosi w’etoko wavova vo: “Vava kibakulanga ko o mfunu wa mana ndongokele, ngolo zayingi ivanganga mu kala yo luzolo lwa longoka mo. Kansi, vava imonanga una ndenda mo sadila, ikalanga yo luzolo lwa bakula mo.” Vava aleke bemonanga o mfunu wa mana belongokanga, betoma sianga sungididi kia longoka mo. Beyantika zola longoka nze una bezolelanga o tanga.

Nluta Misundidi

O sadisa wan’aku mu zola tanga nluta miayingi ditwasanga, nze kala ye ngangu kuna sikola, zaya toma sala, kala ye ngwizani ambote y’akaka, bebakula e nza tuzingilanga ye siamisa zola vana vena mase yo wana. O tanga yo longoka kiese kiayingi mpe ditwasanga.

Vana ntandu, o zola longoka dilenda sadisa wan’aku mu zikuka muna mwanda. Etima dia longoka i nsabi mu ziula ngindu ye ntima miau mu “zaya o ntau, yo lambuka, yo la, yo sina” kwa ludi kia Nkand’a Nzambi. (Ef. 3:​18) Elo, vena ye mambu mayingi mase balenda longa wan’au. Ekolo mase bevaulanga ntangwa ye sia sungididi muna wan’au yo vanga mawonso balenda mu kubavana lubantiku lwambote lwa zingu, bekalanga ye vuvu vo wan’au bebak’e nzengo za sadila Yave. O longa wan’aku e fu yambote ya longoka dikubasadisa mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi. Muna kuma kiaki, ovwidi kuma yayingi ya samba kwa Yave kimana kasambula e ngolo ovanganga za sadisa wan’aku mu zolanga tanga yo longoka.​—⁠Nga. 22:⁠6.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

 [Babu/​Mafoto zina muna lukaya lwa 26]

Tanga . . .

• Kala ye nkanda

• Tanga mu ndinga yangolo

• Kasakesa wan’aku bavovanga

• Numokena mana nutanganga

• Lombanga wan’aku batangila

• Kasakesa wan’aku bayuvulanga yuvu

Longoka . . .

• Songa mbandu ambote kwa wan’aku

• Longa wan’aku . . .

○ sia sungididi

○ tezanesa

○ yika mu mvovo miankufi mana olongokele

○ fimpulula

○ soneka maka mambu mamfunu

• Vava fulu kiambote kia longokela

• Song’o mfunu a longoka