Nga Ovitang’o ntu mu Songa Zitu Kwa Mpangi Zaku Z’akristu?

‘Muna nzolani a ungudi, nukalaziana yo walakazi; nuvita ntu muna zitaziana.’—ROMA 12:10.

1, 2. (a) Paulu nkia luludiku kavana muna nkanda kasonekena Akristu kuna Roma? (b) Nkia yuvu tubadika?

MUNA nkanda kasonekena Akristu kuna Roma, Paulu wa ntumwa wayika o mfunu wa songa o zola kw’ampangi muna nkutakani. Watusungamesa vo twasonganga o zola “kwakondwa kuvùnina.” Wasadila mpe e mvovo “nzolani a ungudi” muna songa vo o zola kufwete songelwa kuna “walakazi.”—Roma 12:9, 10a.

² Kansi, mayingi mevavwanga muna songa nzolani a ungudi kw’akaka, ke mpasi zola kaka ko. O zola kufwete songelwanga muna mavangu. Avo ka tusongele zola muna mavangu ko, o wantu ke balendi zaya ko vo tu akwa zola. Muna kuma kiaki, Paulu wakudikila vo: ‘Nuvita ntu muna zitaziana.’ (Roma 12:10b) Adieyi divavwanga muna songa o zitu kw’akaka? Ekuma dinina o mfunu mu vita ntu muna songa zitu kw’ampangi? Aweyi tulenda wo vangila?

Adieyi Divavwanga mu Songa Zitu Kw’akaka?

3. Muna ndinga Kiyibere ye Kingerekia e mvovo “zitu” nkia nsasa una?

³ E mvovo wa Kiyibere wasekolwa vo “zitu,” má “kiazita” uyikanga. Muntu osongwanga o zitu, obadikilwanga vo wazita yovo wamfunu. E mvovo wau mpe, nkumbu miayingi usekolwanga muna Nkand’a Nzambi nze “nkembo,” mu yika o vumi kafwete songwa o muntu ozitiswanga. (Etu. 45:13) E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “zitu,” muna Nkand’a Nzambi una ye nsas’a má kiamfunu ye kiantalu. (Luka 14:10) Ozevo, vava tusonganga o zitu kw’akaka, disongele vo tukubabadikilanga vo mfunu bena kwa yeto.

4, 5. Nkia ngwizani ina vana vena songa zitu yo songa vumi? Yik’e nona.

⁴ Adieyi divavwanga muna songa o zitu kw’akaka? Entete divavanga vo twabazitisa. Kieleka, e mvovo “zitu” yo “vumi” mitoma sadilwanga kumosi kadi ngwizani mina. O zitu i mpila ya songela vumi. Muna mvovo miakaka, o vumi i mpila tubadikilanga ampangi zeto, vo i zitu i mpila tukadilanga yau.

⁵ Nga Nkristu olenda songa zitu wakieleka kwa mpangi zandi avo ke kubavuminanga ko muna nsi a ntima? (3 Yoa. 9, 10) Muna yima mbongo yo zinga mvu miayingi divavanga vo o nti wasimam’e mianzi vana ntoto ambote. Diau adimosi mpe, muna kala wakieleka yo zingila, o zitu ufwete tukanga muna vumi wa nsi a ntima. Avo o zitu weto kw’akaka ke wa nsi a ntima ko, ulenda lengela nze nti wakunwa vana ntoto ambi. Muna kuma kiaki, vava Paulu katuludika vo twasonganga o zitu, wateka vova mu mpila yakiá vo: “O zola, mbula kwakondwa kuvùnina.”—Roma 12:9; tanga 1 Petelo 1:22.

 Songa Zitu Kw’awana Bavangilwa “Muna Fwaniswa kia Nzambi”

6, 7. Ekuma tufwete zitisilanga akaka?

⁶ Wau vo vumi wa nsi a ntima i nsabi mu songa o zitu kw’akaka, tufwete sungamenanga kuma iyikwanga muna Nkand’a Nzambi yifwete kutufila mu zitisa ampangi zeto zawonso. Yambula twabadika kuma yole.

⁷ Nswaswani ye vangwa yakaka ova ntoto, o wantu “muna fwaniswa kia Nzambi” bavangilwa. (Yak. 3:9) Muna kuma kiaki, tuvwidi eyaka fu ya Nzambi nze zola, ngangu ye unsongi. Tala diambu diakaka twatambula kwa Mvangi eto. O ntozi a nkunga wavova vo: “E Yave . . . , on’osidi nkembo aku kun’ezulu. . . . Wavuna kunsakidika [muntu] ke mu Nzambi ko, wamvwika kolow’a zitu yo wete.” (Nku. 8:1, 4, 5; 104:1) * Nzambi ovwikang’o wantu kolow’a zitu, nkembo yo wete. Ozevo, vava tusonganga o zitu kw’akaka, Yave tutangininanga, ona osonganga zitu kwa wantu. Avo tubakwidi kuma yasikididi tufwete songela zitu kwa wantu awonso, tutoma zitisa ampangi zeto z’Akristu.—Yoa. 3:16; Ngal. 6:10.

Tu Esi Nzo Mosi

8, 9. Nkia kuma kayika Paulu kifwete fila Akristu mu zitisa akw’au minkwikizi?

⁸ Paulu wayika kuma kiakaka kifwete kutufila mu zitisa muntu yo nkw’andi. Una kavene ko luludiku mu kuma kia songa o zitu, wavova vo: ‘Muna nzolani a ungudi, nukalaziana yo walakazi.’ E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “walakazi,” kangwa kia nzola uyikanga eki kiyikanesanga esi nzo. I kuma vo, muna sadila e mvovo walakazi, Paulu wasonga vo e ngwizani vana vena ampangi muna nkutakani, ifwete kala yasiama ye yambote nze nzolani a ungudi vana vena esi nzo. (Roma 12:5) Vana ntandu, sungamena dio vo Paulu wasoneka e mvovo miami kw’Akristu akuswa, wau vo yau awonso bakitulwa se wan’a Se dimosi, Yave. Ozevo, tulenda vova vo, wan’angudi mosi kikilu. Muna kuma kiaki, Akristu akuswa muna lumbu ya Paulu bakala ye kuma yayingi mu zitisa muntu yo nkw’andi. Diau adimosi mpe bevanganga Akristu akuswa o unu.

⁹ Adieyi tuvova mu kuma kia “mameme makaka”? (Yoa. 10:16) Kana una vo ke bakitukidi wan’a Nzambi ko, balenda kwau yikila muntu yo nkw’andi vo mpangi, kadi bena muna kintwadi ki’Akristu muna nza yawonso. (1 Pet. 2:17; 5:9) I kuma vo, avo mameme makaka bebakulanga e nsas’a mvovo mpangi besadilanga, yau mpe bena ye kuma kiasikila mu songa luzitu lwa nsi a ntima kwa akw’au minkwikizi.—Tanga 1 Petelo 3:8.

O Song’o Zitu Ekuma Dinin’o Mfunu?

10, 11. O zitisa akaka yo kubavumina ekuma dinin’o mfunu?

¹⁰ O zitisa akaka yo kubavumina ekuma dinin’o mfunu? Diamfunu kadi vava tusonganga o zitu kw’ampangi zeto, tusadisanga kimana vakala ye luvuvamu ye kintwadi muna nkutakani.

¹¹ Dialudi vo, nze Akristu akieleka tuzeye wo vo o kala ye ngwizani ambote yo Yave yo tambula lusadisu lwa mwand’andi avelela i diambu disundidi o mfunu dikutukumikanga. (Nku. 36:7; Yoa. 14:26) Vana ntandu, tukasakeswanga vava akw’eto minkwikizi besonganga vo mfunu bekutuvwanga. (Nga. 25:11) Tuyangalalanga vava ampangi bevovanga yovo vanga diambu disonganga vo bekutuzitisanga. Ediadi dikudikilanga etima dieto dia kwamanana kangala ye kiese muna nzil’a moyo. Ka lukatikisu ko vo wakumikwa kala mu mpila yayi.

12. Konso muntu mu yeto aweyi kalenda sadisila kimana vakala ye zola muna nkutakani?

¹² Wau vo Yave ozeye nsatu zeto za kingutukila za vava zitiswa, muna Diambu diandi  okutuwondelelanga ‘twavitanga ntu muna zitaziana.’ (Roma 12:10; tanga Matai 7:12.) Akristu awonso ana belemvokelanga luludiku lwalu besadisanga kimana vakala ye zola vana vena Akristu. Muna kuma kiaki, diamfunu twakiyuvula: ‘Ayeyi i nkumbu ansuka yasonga o zitu muna mvovo yovo mavangu kw’ampangi muna nkutakani?’—Roma 13:8.

O Song’o Zitu Mbebe a Yeto Awonso

13. (a) Nani ofwete vitang’o ntu mu songa zitu? (b) E mvovo mia Paulu muna Roma 1:7 adieyi misonganga?

¹³ Nani ofwete vitang’o ntu mu songa zitu? Muna nkanda kasonekena ampangi a esi Ayibere, Paulu wayikila akuluntu Akristu vo ‘awana bevitang’o ntu vovo nwina.’ (Ayib. 13:17) Kieleka, akuluntu bevitang’o ntu muna mambu mayingi. Kana una vo i wau, nze avungudi ekambi bafwete mpe vitang’o ntu mu songa o zitu kwa akw’au minkwikizi ye akw’au akuluntu. Muna bong’e nona, vava akuluntu bekutakananga mu badika nsatu za mwanda za nkutakani, besongaziananga o zitu vava betambang’o matu ekolo nkw’au nkuluntu kevovanga. Vana ntandu, besonganga o zitu muna tondanga e ngindu ye mvovo mia akuluntu awonso vava bebakanga e nzengo. (Mav. 15:6-15) Tufwete sungamenanga vo e nkand’a Paulu kw’ampangi kuna Roma ke wasonekwa kaka mu kuma ki’akuluntu ko, kansi mu kuma kia mpangi zawonso muna nkutakani. (Roma 1:7) Muna kuma kiaki, o luludiku lwa vit’o ntu mu songa zitu, kwa yeto awonso lwavewa.

14. (a) Yik’e nona kisonganga nswaswani ina muna songa zitu yo vit’o ntu mu songa zitu. (b) Nkia kiuvu tufwete kiyuvula?

¹⁴ Badika mpe e diambu diakaka kavova Paulu muna luludiku kavana. Wavovesa akw’andi minkwikizi kuna Roma vo ke basongi kaka zitu ko, kansi bavitang’o ntu mu songa zitu. Nkia nswaswani ina muna mvovo miandi? Badika e nona eki: Nga nlongi olenda vovesa alongoki ana bazeye tanga mu longoka o tanga? Ve. Kadi, bazeye kala o tanga. Edi kaka kalenda vanga o nlongi, i kubasadisa batomesa e mpil’au ya tanga. Diau adimosi mpe, e nzola tusonganga kwa muntu yo nkw’andi ikutufilanga mu songa o zitu, e nzola yayi i sinsu kikutuswaswanesanga nze Akristu akieleka. (Yoa. 13:35) Kansi, nze una alongoki bazeye o tanga balenda tomesena e mpil’au ya tanga, oyeto mpe tulenda sia e ngolo, muna vitang’o ntu mu songa zitu kw’akaka. (1 Tes. 4:9, 10) O songa o zitu  kw’akaka i mbebe yavewa kwa konso muntu muna yeto. Tufwete kiyuvula: ‘Nga ivanganga wo muna vitang’o ntu mu songa zitu kw’akaka muna nkutakani?’

Songa o Zitu ‘kw’Asukami’

15, 16. (a) Vava tusonganga o zitu, nani ka tufwete vilakana ko, ekuma? (b) Nki kilenda songa vo tuzitisanga mpangi zeto zawonso ye nsi a ntima?

¹⁵ Vava tusonganga o zitu, nani ka tufwete vilakananga ko muna nkutakani? Diambu dia Nzambi divovanga vo: “On’ofwa nsukami e nkenda, Yave kesompeka, ewete diandi, futa kekumfuta dio.” (Nga. 19:17) Nkanikinu wau aweyi ulenda kutusadisila ekolo tusianga e ngolo za vita o ntu mu songa o zitu?

¹⁶ Nanga omonanga vo wantu ayingi besonganga o zitu kw’awana bena ye tunda yovo bena ye wisa muna yau, kansi bevezanga yo lembi zitisa asukami. Kansi, Yave ke wau ko kevanganga. Wavova vo: “Ana bekunzitisa ikubazitisa.” (1 Sam. 2:30; Nku. 113:5-7) Yave ozitisanga awonso bekunsadilanga yo kubavwa o mfunu. Ke vezanga “nsukami” ko. (Tanga Yesaya 57:15; 2 Tus. 16:9) Kieleka, Yave tuzolele tanginina. Avo tuzolele zaya yamu nkia tezo tusongelanga o zitu wakieleka, diamfunu twakiyuvula: ‘Aweyi mbadikilanga awana ke bena ye mbebe a salu ko muna nkutakani?’ (Yoa. 13:14, 15) E mvutu ovana muna kiuvu kiaki zisonga yamu nkia tezo osongelanga o zitu wakieleka kw’akaka.—Tanga Filipi 2:3, 4.

Tusonga o Zitu Muna Sadilanga e Ntangw’eto

17. Ayeyi i mpila isundidi tulenda songela vo tuvitang’o ntu mu songa zitu? Ekuma?

¹⁷ Ayeyi i mpila isundidi tulenda songela vo tuvitang’o ntu mu songa o zitu kw’awonso muna nkutakani? Muna sadilanga e ntangw’eto muna wete diau. Mu nkia mpila? Nze Akristu, tuvwidi salu yayingi. Ntangwa yayingi divavanga muna lungisa mpe salu yamfunu ya nkutakani. Ke diasivi ko vo tubadikilanga e ntangwa nze má kiantalu. Tuzeye wo mpe vo ka tufwete vavanga ko vo mpangi zeto basadila ntangw’au yawonso muna wete dieto. Diau adimosi mpe, tuyangalalanga vava ampangi muna nkutakani bezayanga wo vo ke bafwete vava ko vo twasadilanga ntangw’eto yawonso muna wete diau.

18. Nze una usongele fwaniswa vana lukaya lwa 18, aweyi tulenda songela luzolo lwa sadila e ntangw’eto muna wete dia akw’eto minkwikizi?

¹⁸ Kansi, tutomene wo zaya mpe vo vava tuyambulanga e salu yeto (musungula awana besalanga nze avungudi muna nkutakani) mu sadila e ntangw’eto muna wete dia akw’eto minkwikizi, tusonganga vo mpangi zeto tuzitisanga. Mu nkia mpila? Muna yambulanga salu yeto yo sadila ntangw’eto muna wete dia mpangi zeto. Vava tuvanganga wo dina nze yeto tuvovanga kwa mpangi eto vo: ‘Mfunu kikilu wina vana meso mame, i dianu ngyambulwidi e salu yame kimana yasadisa.’ (Maku 6:30-34) Avo ka tuvangidi wo ko dilenda fila mpangi zeto mu yindula vo ke tukubavwanga mfunu ko. Dialudi vo vena ye ntangwa ina vo ka dilendakana ko mu yambula salu kiamfunu tusalanga kimana twasadisa akaka. Kana una vo i wau, o lembi sadila ntangw’eto mu sadisa akaka dilenda songa vo ke tuzitisanga mpangi zeto ko.—1 Kor. 10:24.

 Kala Y’etima dia Vitang’o Ntu

19. Vana ntandu a sadilanga ntangw’eto mu sadisa akw’eto minkwikizi, nkia mpila yakaka tulenda kubasongela o zitu?

¹⁹ Vena ye mpila zakaka tulenda songela o zitu kwa akw’eto minkwikizi. Kasikil’owu, vava tusadilanga ntangw’eto mu kubasadisa, tufwete sianga mpe sungididi kia kubawa. Yave osonganga mbandu ambote muna diambu diadi. Davidi wa ntozi a nkunga wasoneka vo: “O meso ma Yave mun’asongi mena, o matu mandi muna kazu kiau.” (Nku. 34:15) Tulenda sia e ngolo za tanginina Yave muna sianga meso yo tamb’o matu, i sia vo, sianga e sungididi kiafwana kwa mpangi zeto, musungula awana bevavanga lusadisu lweto. Muna vanga wo, tukubasonga o zitu.

20. Nkia nkanikinu mu kuma kia songa o zitu tuzolele sungamena?

²⁰ Nze una tulongokele, tuvwidi kuma yasikila tufwete songela o zitu wa nsi a ntima kwa akw’eto minkwikizi. Tuvavanga mpe elau dia vita o ntu mu songa o zitu kwa mpangi zawonso kumosi y’asukami. Muna vanga wo tukumika e kangwa kia nzolani a ungudi ye kintwadi muna nkutakani. Muna kuma kiaki, yambula yeto awonso twakwamanana songa o zitu kw’akaka yo vitanga mpe o ntu mu songa zitu kwa muntu yo nkw’andi. Nga ngeye mpe okwamanana wo vanga?

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamene?

• Nkia ngwizani ina vana vena songa zitu yo songa vumi?

• Nkia kuma tuvwidi mu songa o zitu kwa akw’eto minkwikizi?

• Ekuma dinina mfunu mu songa o zitu kwa muntu yo nkw’andi?

• Mu nkia mpila tulenda songela o zitu kwa akw’eto minkwikizi?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 18]

Aweyi tulenda songela o zitu kwa mpangi zeto?