‘O Lemvoka Kusundidi Yimenga’

SAULU i ntinu antete muna Isaele yankulu. Kana una vo Nzambi aludi wansola, kuna kwalanda Saulu wakituka se nkolami.

Nkia mbi kavanga Saulu? Nga wafwana venga e mbi yayi? Nkia nluta tulenda vwa muna badika e nona kiandi?

Yave Osongele Ntinu Kasola

Una Saulu kakitukidi ntinu ko, Samuele wa ngunza yandi wasunzulanga Nzambi muna Isaele. Owau Samuele onunuvini. Wan’andi ke bakala ye kwikizi ko. Muna kolo kiaki, e zula kiavumiswanga kw’ambeni. Vava Aneyisaele balomba kwa Samuele kabasolela ntinu ona okubafundisa yo vit’o ntu muna vita, Yave wavovesa ngunza kakusa Saulu nze mfidi yo vova vo: “Kakôla nkangu ame vana koko kwa Afelesetia.”—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.

Saulu “etoko dia muntu, mote mpe” kakala. Vana ntandu, Saulu fu yakaka yambote kakala yau. Nlembami mpe kakala. Kasikil’owu, Saulu wayuvula Samuele vo: “Ki Mbenyamini kwame ko e? Ekanda dina disakalele muna makanda ma Isaele? E vumu kiame ke kisakalele vana vena vumu yawonso y’ekanda dia Benyamini ko e? Adieyi okumpovesela diambu diadi?” Saulu lusakalalu lwa ntima kakala lwa mu kuma kiandi ye kia esi nzo andi, kana una vo Kisi wa s’andi ‘mvwama’ kakala.—1 Sam. 9:1, 2, 21.

Badika mpe dina kavanga vava Samuele kansunzula kwa nkangu nze ntinu a Isaele ona kasola Yave. Entete, Samuele wakusa Saulu vana va yau awole kaka yo kumvovesa vo: “Vanga konso edi difwene; kadi o Nzambi una yaku.” I bosi, o ngunza wabokela nkangu mu songa ntinu kasola o Yave. Kansi, vava bavava Saulu, kasolokele ko. Saulu waswekama mu kuma kia nsoni. Yave wasonga fulu kaswekamena Saulu, yo sunzulwa se ntinu.—1 Sam. 10:7, 20-24.

Kuna Vita

Ke vavioka kolo ko, Saulu wavunisa awonso bakatikisanga wisa kiandi. Vava esi Amone bazola nwanisa mbanza mosi ya Isaele, “o mwand’a Nzambi wizidi muna Saulu.” Wabokela makesa mawonso ma Isaele, wabakubika yo sund’e vita. Kansi, Saulu wavana nkembo kwa Nzambi mu kuma kia nsunda yayi. Wavova vo: “O unu o Yave ovulwizi Isaele.”—1 Sam. 11:1-13.

 Saulu fu yambote kakala yau yo sambulwa kwa Nzambi. Wazayanga mpe nkum’a Yave. Kansi, diambu diamfunu diavavwanga kimana Aneyisaele yo ntinu au bakwamanana sunda. Samuele wavovesa nkangu a Isaele vo: “Ovo nuvumina Yave, nwansadila, nwawila nding’andi, ke nukolama lutumu lua Yave ko, yeno yo ntinu on’okunuyala, nulanda Yave wa Nzambi eno.” Nkia ziku badi kala kiau Aneyisaele avo basikidi ye kwikizi muna Nzambi? Samuele wavova vo: “O Yave kesisa nkangu andi ko mu kuma kia nkumbu andi anene: kadi diyangidikidi Yave dia kunukitula se nkangu akuvwila.”—1 Sam. 12:14, 22.

O lemvoka mfunu kwakala muna vw’edienga dia Nzambi, i diau mpe divavwanga o unu. Vava e selo ya Yave belemvokelanga nkanikinu miandi, okubasambulanga. Kansi, adieyi dilenda vangama kele vo bakolamene Yave?

“Diazowa Ovangidi”

Vava Saulu kasunda Afelesetia, ediadi diabafungisa makasi. E buka kia makesa “ng’esenge di’ekumu dia kalunga muna lutangu” kiatelamena Saulu. “O Aneyisaele una bamwene vo mu mpasi bena (kadi o nkangu ububwidi) baswekamene muna nduka ye kanka yo matadi yo mawulu ye sima.” (1 Sam. 13:5, 6) Saulu adieyi kavanga?

Samuele wavovesa Saulu vo bawanana kuna Ngilengale, kuna ngunza kadi kelela yimenga. Saulu wavingila, kansi Samuele wazingila mu lwaka. Makesa ma Saulu mamwangana. Muna kuma kiaki, Saulu yandi kibeni wakela yimenga. Vava kamana kela yimenga, Samuele walwaka. Vava Samuele kawa dina Saulu kavanga, wamvovesa vo: “Diazowa ovangidi: kulundidi nkanikinu a Yave wa Nzambi aku ko, una kàkanikina: kadi Yave wadi sikidisa kimfumu kiaku muna Isaele yakwele mvu. Kansi owau e kimfumu kiaku ke kizingila ko. O Yave ovavidi muntu ona uzolele o ntim’andi, o Yave untumbidi e kintu a nkangu andi, kadi kulundidi owu kakanikini o Yave ko.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.

Saulu wasonga vo kakala ye lukwikilu ko vava kasola kolamena nkanikinu a Nzambi muna lembi vingila Samuele mu kwiza kela kimenga. Kieleka, dina kavanga Saulu diaswaswana ye dina kavanga Ngidone wa mfumu a makesa ma Isaele. Yave wavovesa Ngidone mu kulula lutangu lwa 32.000 ma makesa muna 300 ma makesa. O Ngidone walemvokela Nzambi. Ekuma? E kuma kadi wakwikilanga muna Yave. Muna lusadisu lwa Nzambi, wavonda 135.000 ma mbeni zandi. (Afu. 7:1-7, 17-22; 8:10) Yave wadi sadisa mpe Saulu. Kansi, mu kuma kia ukolami wa Saulu, Afelesetia basanza Isaele.—1 Sam. 13:17, 18.

Vava tukalanga mu mpasi, adieyi tuvanganga muna bak’e nzengo? Kuna kw’awana bakondwa lukwikilu, balenda yindula vo ke diambi ko o kolamena nkanikinu mia Nzambi. Wau vo Samuele kakala vo ko, nanga Saulu wabanza vo diangangu kavanga. Kansi, kw’awana bena y’ekani dia vw’edienga dia Nzambi, o landa e nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna nzengo bazolele baka i diambu diambote mu vanga.

Yave Obembwele Saulu

Vava kayenda nwanisa Aneyamaleke, Saulu vilwa wampwena diaka kavanga. Nzambi watumba esi Ameleke wau vo banwanisa Aneyisaele kondwa kuma, vava bavaika muna kinkole kuna Engipito. (Luv. 17:8; Nsi. 25:17, 18) Vana ntandu, esi Ameleke bayikama zula yakaka mu kwenda nwanisa diaka nkangu a Nzambi muna lumbu y’afundisi. (Afu. 3:12, 13; 6:1-3, 33) Muna kuma kiaki, Yave wazola vo  Aneyamaleke batumbwa mu dina bavanga yo vovesa Saulu vo kenda kubatufakesa.—1 Sam. 15:1-3.

Vana fulu kia lemvokela nkanikinu a Yave wa fwasa esi Ameleke ye yawonso bakala yau, Saulu wakanga ntinu au yo vukisa bulu yau yambote. Adieyi diavangama vava Samuele katumba Saulu mu kuma kia dina kavanga? Saulu watina e ngyelele muna vova vo: “O nkangu uvukisi eyi yambote muna mameme ye ngombe bakelela Yave . . . e kimenga.” Kiakala vo Saulu kani dia kela bulu yayi yimenga kakala diau yovo ve, Nzambi kakolamena. Saulu kakala diaka ‘wandwelo muna meso mandi ko.’ Muna kuma kiaki, ngunz’a Nzambi wasonga vo Saulu, Nzambi kakolamena. I bosi Samuele wavova vo: “O Yave ng’oluta yangalela muna tukau ye yimenga, ke mu wila nding’a Yave ko e? Tala, o wila kusundidi yimenga, . . . Kadi wau obembwele diambu dia Yave, oyandi ubembwele e kintinu.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.

Vava Yave kakatula mwand’andi avelela ye nsambu zandi muna Saulu, “o mwand’ambi” wayantika yala muna ntinu antete a Isaele. Saulu kabundanga vuvu kwa Davidi ko yo yantika kumwena kimpala wau vo yandi Yave kesinga vana kintinu. Nkumbu miayingi Saulu kavava vonda Davidi. Nkand’a Nzambi uyikanga vo, vava kamona vo ‘o Yave okedi yo Davidi; . . .o Saulu wakituka kikilu mbeni andi.’ Saulu wayantika konda Davidi yo kanikina nkutu vo bavonda 85 lw’anganga ye akaka. Ke diesivi ko vo Yave wabembola Saulu.—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.

Vava Afelesetia banwanisa diaka Isaele, Saulu wavava lusadisu lwa mianda mia nkwiya. Muna lumbu kialanda, walwala kwayingi muna vita yo kuyivonda. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) Mu kuma kia ukolami wa ntinu antete a Isaele, Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “I mfwa kiafwa Saulu mun’ekuzuka dina kanatina Yave, muna lembi wila mvovo a Yave, yo muna ngyuvula kayuvula ngang’a matombola. Kayuvwidi Yave ko.”—1 Tus. 10:13, 14.

E mbandu ambi a Saulu isonganga vo lemvokela Yave kusundidi o mfunu ke mu kumvana konso lukau ko. Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “I yau yiyi e nzol’a Nzambi, tulunda nkanikinu miandi: e nkanikinu miandi ke miampasi ko.” (1 Yoa. 5:3) Ke tufwete veza ludi kia diambu diadi diamfunu ko: Muna kwamanana kala nkundi a Nzambi, tufwete kunlemvokelanga.

[Foto ina muna lukaya lwa 21]

Saulu nlembami kakala vava kayantik’o yala

[Foto ina muna lukaya lwa 23]

Ekuma Samuele kavovesela Saulu vo ‘o lemvoka kusundidi yimenga’?