Nga Olenda Kala nze Finekase Vava Okalanga mu Mpasi?

O SALA nze nkuluntu muna nkutakani elau diampwena kikilu. Kana una vo i wau, Diambu dia Nzambi disonganga vo akuluntu mpasi benwananga zau. Ezak’e ntangwa, ‘befundisanga vana fulu kia Yave’ awana besumukanga. (2 Tus. 19:6) O nkuluntu olenda tambula kiyekwa yo kuyimwena vo kafwana ko nze Mose, ona wayuvula kuna lulembamu lwawonso mu kuma kia kiyekwa katambula vo: “Omono i nani ngyenda kwa Faro.”—Luv. 3:11.

Muna Nkand’a Nzambi wavumunwinwa kwa mwand’avelela owu usadisanga mu sola akuluntu, muvwidi nona y’akuluntu ana basunda mambu mampasi. Finekase, mwan’a Elaza ye ntekelo a Arone kakala. Wakala mpe muna buka ki’awana bakituka se ngang’ambuta. Mambu matatu mabwa muna zingu kiandi malenda sadisa akuluntu mu kala ye unkabu, umbakuzi yo bund’e vuvu muna Yave vava benwananga ye mambu mampasi.

‘Otelamene Vana Vau’

Finekase nleke kakala vava Aneyisaele baluaka vana ndimb’a Moabe. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “O nkangu ubantikidi o ta zumba yo wan’amakento a Moabe. . . . O nkangu udidi, yo vumbamena nzambi zau.” (Nta. 25:1, 2) Yave watwika vuku kiavonda asumuki awaya. Nga olenda yindula una Finekase kamona vava kawá nsangu zazi zambi ye vuku zatwasa?

Lusansu luyikanga vo: “Omosi muna wan’a Isaele wizidi sunzula nkento a Midiani kwa mpangi zandi, vana vena Mose y’ebundu diawonso dia wan’a Isaele, wau badidilanga va mwelo a saba kia wananina.” (Nta. 25:6) Adieyi Finekase wa nganga kadi vanga? Finekase nleke kakala, Nyisaele ona wasumuka nkuluntu kakala ona wavitanga o ntu muna nsambila vana vena o nkangu.—Nta. 25:14.

Kansi, Finekase Yave kamonanga o wonga ke wantu ko. Vava kamona yau ewole, vana vau obongele eswanga vana koko; wele muna saba, ubatobele yau ewole. Yave aweyi kabadikila unkabu yo vema kwa Finekase? Yave vana vau wafokola e vuku yo senda Finekase muna kanga yandi ekangu vo e kinganga kikala mun’ekanda diandi mu kolo “ke kimani.”—Nta. 25:7-13.

O unu, akuluntu Akristu ke bevondanga muntu ko. Kansi nze Finekase, akuluntu bafwete kalanga yo vema ye unkabu. Kasikil’owu, ke vavioka ngonde zayingi ko vava mpangi Guilherme katumbikilwa se nkuluntu, wabokelwa mu kala muna buka kia afundisi. O muntu bafundisa i nkuluntu ona wasadisa Guilherme vava kakala nleke. Wavova vo: “Yakimwena vo kiafwana ko mu kala muna buka kiaki. Muna fuku kiabakanga tulu ko. Yayindulanga una ndenda tadila diambu diadi lembi yambula vo e ngindu zame zansimba muna fundisila mun’owu wa nkanikinu mia Yave. Yasambanga yo vavulula muna nkanda misasilanga Nkand’a Nzambi.” Ediadi  diansadisa mu kala ye unkabu wa singika diambu diadi yo vana lusadisu lwa mwanda kwa mpangi andi wasumuka.—1 Tim. 4:11, 12.

Akuluntu bekitukanga se mbandu a lukwikilu ye kwikizi vava besonganga unkabu yo vema mu singika mambu mebwanga muna nkutakani. Kansi, Akristu akaka mpe bafwete songanga unkabu muna zayisa esumu diampwena dina bazeye. Diau adimosi mpe, kwikizi divavanga muna yambula kala vamosi ye nkundi yovo yitu ovaikisu muna nkutakani.—1 Kor. 5:11-13.

Umbakuzi Wavengomona Ntantani

Unkabu kasonga Finekase ke wa kileke kaka ko, kina kilenda fila muntu mu vanga diambu lembi teka yindula. Badika una kasongela umbakuzi, i sia vo, vangila diambu kuna ndekwa ye ngangu vava kawá nsangu zakaka. Ekanda dia Rubeni ye Ngadi yo kati kw’ekanda dia Manase batunga eziku lukufi ye Nkoko a Yodani. Aneyisaele akaka bayindula vo mu kuma kia nsambil’aluvunu i batungila dio. Muna kuma kiaki, babak’e nzengo za kwenda kubanwanisa.—Yos. 22:11, 12.

Adieyi kavanga Finekase? Kuna ndekwa zawonso, Finekase kumosi ye akuluntu a Aneyisaele bamokena y’awana batunga eziku. Makanda mana mavuninwa e diambu batoma sasila e diambu diadi yo vova vo batunga eziku muna ‘sadila Yave.’ Muna mpila yayi, bavenga e ntantani.—Yos. 22:13-34.

Avo Nkristu owidi nsangu zambi mu kuma kia mpangi andi, diangangu mu tanginina mbandu a Finekase. Umbakuzi ukutusadisa mu lembi funga makasi mu nzaki yovo vova e mbi mu kuma kia mpangi zeto.—Nga. 19:11.

Aweyi umbakuzi ulenda sadisila akuluntu mu tanginina Finekase? Mpangi Jaime, una vo nkuluntu se vioka mvu kumi, wavova vo: “Vava nteleki kekunzayisanga e ntantani bena zau yo mpangi akaka, vana vau isambanga kwa Yave kimana kansadisa yalembi kuyisia kun’esambu dia muntu yo vana luludiku lwa Nkand’a Nzambi. Lumbu kimosi, mpangi ankento wanzayisa e diambu kakala diau mu kuma kia mbi kavangwa kwa mpangi mosi eyakala ya nkutakani yakaka. Wau vo mpangi ndiona nkundi ame, ke diadi kala diampasi ko muna kwenda mokena yandi. Kansi, yamokena ye mpangi ankento yo kunsonga nkanikinu miayingi mia Nkand’a Nzambi. Watambulwila kwenda mokena ntete yo mpangi eyakala. (Mat. 5:23, 24) Ke vana vau ko bavutulwisa luvuvamu. Muna kuma kiaki, yankasakesa kafimpa diaka nkanikinu miakaka mia Nkand’a Nzambi. Wabak’e nzengo za samba diaka mu kuma kia diambu diadi yo sia ngolo za loloka.”

Nkia nluta diatwasa? Mpangi Jaime wavova vo: “Una vavioka ngonde zayingi, mpangi ankento wayiza mokena yame. Wampovesa vo, kuna kwalanda, mpangi eyakala walomba e ndoloki mu kuma kia dina kavova. Wavanga nkubika mu vaika yo mpangi  ankento muna salu kia umbangi yo kunsanisina. E ntantani zafokoka. Nga yadi lenda singika e diambu diadi mu mpila yambote kele vo yayisia kun’esambu dia muntu akaka yovo kuyikotesa muna ntantani zazi?” Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Kuvaiki-vaiki ku nzonzi ko.” (Nga. 25:8) Akuluntu akwa umbakuzi bekasakesanga Akristu ana bena ye ntantani mu sadila nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mu vutulwisa luvuvamu.

Wayuvula Yave

Finekase wakala y’elau dia sala se nganga muna nkangu kasola Nzambi. Nze una tumwene, unkabu ye umbakuzi kakala wau kana nkutu vava kakala nleke. Kansi, e vuvu kiandi muna Yave kiansadisa mu sunda mambu mama mampasi.

Vava esi Ngeba ya Benyamini baleka nkaz’a Nlevi mu kingolo yo kumvonda, makanda makaka bakubama mu kwenda nwanisa Anebenyamini. (Afu. 20:1-11) Vitila benda kuna vita, balomba lusadisu kwa Yave muna sambu. Kansi, muna nkumbu miole bayenda nwana ke basunda ko, ndonga muna yau bafwa. (Afu. 20:14-25) Nga bafwana vova vo e sambu yau ke yawakana ko? Nga Yave kiese kamona wau bayenda nwana mu kuma kia mbi bavangwa?

Wau vo wasikila ye kwikizi, Finekase, ona wakituka se ngang’ambuta muna Isaele, wasonga diaka unkabu wandi. Wasamba vo: “Nga mpaika diaka yanwanisa Anebenyamini wa mbunzi ame, yovo mpwena kwame?” Muna mvutu kavana muna sambu kiandi, Yave wayekola Anebenyamini vana moko mau, e mavata mawonso ma Ngeba bayoka mo muna tiya.—Afu. 20:27-48.

Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwalu? Vena ye mambu mebwanga muna nkutakani mekwamanananga kana una vo basidi ngolo yo lomba lusadisu kwa Nzambi muna sambu. Avo ediadi dibwidi, diambote kw’akuluntu basungamena e mvovo mia Yesu: “Nulomba [yovo nusamba], ozevo nuvewa; nuvava, ozevo nusolola; nudoda, ozevo nuziulwilwa.” (Luka 11:9) Kana nkutu vo e sambu yau ke yivaninu mvutu mu nzaki ko, akuluntu balenda kala ye vuvu vo Yave ovana mvutu za sambu yau muna ntangw’andi.

Kasikil’owu, esi nkutakani mosi kuna Irlanda, Eseka dia Kintinu bavwanga o mfunu, kansi ke bavewanga nswa ko kwa mfumu mosi a luyalu ona otalanga mambu ma ntungilu. Wabembolanga e ndomba zawonso z’ampangi mu kuma kia fulu kina bazola tungila eseka. Diamoneka vo muntu mosi kaka lenda kubavana nswa i mfumu ona otalanga mambu ma ntungilu muna nsi yawonso. Nga e sambu kilenda sadisa, nze una wavangama muna lumbu ya Finekase?

Akuluntu bavova vo: “Una twasamba yo dodokela Nzambi, twavanga nkangalu mu kwenda mokena yo mfumu ndioyo. Akaka batuvovesa vo tumingu tuvioka muna vwa elau dia mokena yandi. Kansi, twabak’e nzengo za lomba vo twamokena yandi mu miniti tanu. Vava twansonga o mpula wa nzo tutunga, vana vau watuvana nswa wa yantika salu. Tuka wauna, o mfumu otalanga mambu ma ntungilu muna mbanza, wavanga wawonso mu kutusadisa. E diambu diadi diatusonga vo e sambu kivwidi kikilu nkuma. Elo, Yave ovananga mvutu za sambu y’akuluntu ana bekumbundang’e vuvu.

Finekase kiyekwa kiampwena kakala kiau muna Isaele yankulu. Kansi, mu kuma kia unkabu, umbakuzi ye vuvu muna Nzambi, walenda lungisa kiyekwa kiandi kana una vo wanwananga ye mpasi. Etima kakala diau Finekase dia lunga-lunga nkutakani a Nzambi diasambulwa kwa Yave. Una vavioka 1.000 dia mvu, Ezera wavumunwinwa mu soneka vo: “O Finekase wa mwan’a Elaza wakala ntu muna yau e nza nkulu, o Yave kakala yandi.” (1 Tus. 9:20) Yambula ediadi diavangama mpe kw’awana bevitang’o ntu vana vena nkangu a Nzambi o unu, elo, kw’Akristu awonso bekunsadilanga ye kwikizi kiawonso.