Nga e Nsaka Osolanga Zambote?
Nga e Nsaka Osolanga Zambote?
‘Nufimpanga owu utondakananga kwa Mfumu.’ —EF. 5:10.
1, 2. (a) Aweyi tuzayidi wo vo Yave ozolanga vo twakala ye kiese muna zingu? (b) Wau vo e ntangwa tuviokesanga muna sakana i “lukau lwa Nzambi,” adieyi ifwete kutufila mu vanga?
O NKAND’A NZAMBI usonganga vo Yave ozolanga vo twakala ye kiese muna zingu. Kasikil’owu, muna Nkunga 104:14, 15 tutanganga vo Yave omenesanga o “dia muna ntoto: e vinyo mpe imwesa ntim’a muntu e kiese, o mazi metentenesa ndose andi, ye mbolo ikumika ntim’a muntu.” Kieleka, Yave okolesanga e mbongo mu kutuvana o dia, mazi ye vinyo. Kana una vo e vinyo ke ina kwandi mfunu ko muna zinga, ilenda ‘mwesa ntim’a muntu e kiese.’ (Kim. 9:7; 10:19) Elo, Yave ozolele vo twakala ye kiese yo zadisa e ntima mieto “y’eyangi.”—Mav. 14:16, 17.
2 Muna kuma kiaki, ka tufwete yindula ko vo diambi dia sadila e ntangw’eto mu ‘tala nuni z’ezulu’ yo “lengelenge ya futa” yovo sala salu yakaka ilenda kututwasila kiese muna zingu. (Mat. 6:26, 28; Nku. 8:3, 4) O kala ye vimpi ye zingu kiakiese i “lukau lua Nzambi.” (Kim. 3:12, 13) E ntangwa tuviokesanga muna nsaka dimosi muna tukau kekutuvananga o Nzambi. Muna kuma kiaki, tufwete sadilanga lukau lwalu mu mpila ina iyangidika Nzambi.
Sola Nsaka Zambote
3. Ekuma wantu besolelanga nsaka zaswaswana?
3 Awana bekalanga yo nyindu asikila mu kuma kia nsaka, bazeye wo vo bena yo nswa wa sola. Bazeye wo mpe vo vena ye nsaka zina bafwete venga. Ekuma wantu bevangilanga e nsola zaswaswana? Muna baka e mvutu, tutezanesa e nsaka ye madia. Wantu muna fulu ya mpila mu mpila ova nza, madia maswaswana bezolanga. Elo, e nsaka zina bezolanga wantu muna fulu yakaka, ke zizolakananga ko muna yaka fulu. Diau adimosi, e nsaka zina Akristu muna zunga yakaka beyangalelanga, nanga ke ziyangalelwanga ko kw’Akristu a zunga yakaka. Kana nkutu awana bezingilanga mu zunga kimosi, balenda sola nsaka zaswaswana. Kasikil’owu, omosi olenda mona vo tanga e nkanda ngindu divuvikanga, kansi wakaka ke dikunyangidikanga ko. Omosi olenda yangalela zeka o mvelo, kansi wakaka ke yangalelanga dio ko. Nze una wantu besolelanga e madia bazolele, balenda mpe sola e nsaka bazolele.—Roma 14:2-4.
4. Ekuma tufwete kadila ye tezo muna nsaka tusolanga? Yik’e nona.
4 Kana una vo tuna yo nswa wa sola e nsaka tuzolele, ka tufwete vanga mawonso ko tuzolele. Tubadika diaka e nona kia madia. Kana una vo tuzolanga dia madia ma mpila mu mpila, ke tuzolanga dia madia mawola ko. O dia madia ma mpila yayi dilenda kututwasila kimbevo. Diau adimosi, kana una vo tulenda yangalela nsaka za mpila mu mpila, ke tulendi yangalela ko zina zinungununanga umpumbulu ye mavangu ma zumba yovo konso nsaka zilenda sia e zingu kieto muna vonza. E nsaka za mpila yayi ke zina ngwizani ko ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ye zilenda kututwasila vonza muna nitu ye muna mwanda. Muna kuma kiaki, tufwete kalanga ye tezo muna nsaka tusolanga. Tufwete toma fimpa kana vo e nsaka tusola zambote ye ziyangidika Yave. (Ef. 5:10) Aweyi tulenda solela e nsaka zambote?
5. Aweyi tulenda zayila vo e nsaka tusolele ngwizani zina ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi?
5 Muna kala zambote yo yangidika Yave, e nsaka zifwete kala e ngwizani ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. (Nku. 86:11) Vena ye mambu tufwete fimpa mu kutusadisa twasola nsaka zambote. Muna zaya mambu mama tufwete kiyuvula yuvu tatu: Nkia nsaka tuzolele sakana? Nkia ntangwa? Aki nani tusakana yau? Yambula twabadika yuvu yayi kimosi kimosi.
Nkia Nsaka Tuzolele Sakana?
6. Nkia nsaka tufwete venga? Ekuma?
6 Vitila twasola nsaka, e kiuvu kiantete tufwete kiyuvula i kiaki: Nkia nsaka tuzolele sakana? Muna zaya e mvutu, diambote twasungamena vo vena ye mpila zole za nsaka. E mpila yantete i nsaka zina tufwete venga emvimba. E mpila yazole i zina tulenda bakila nzengo. Nkia nsaka zina muna mpila yantete? Mu nza yayi yambi, muna ye nsaka zayingi ke zina ngwizani ko ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi yovo zikululanga emvimba e nsiku mia Nzambi. (1 Yoa. 5:19) Akristu akieleka bevenganga e nsaka za mpila yayi. Zilenda kala nsaka zinungununanga mavangu ma mpandu, yakala olekanga yo nkw’andi yakala, tanga yovo tala mavangu ma zumba, mavangu ma nsoki yovo ma safu. (1 Kor. 6:9, 10; tanga Lusengomono 21:8.) Kiakala nkia fulu twina, avo tuvenga nsaka zazi, tusonga kwa Yave vo ‘tumwenanga dina diambi e ngemi.’—Roma 12:9; 1 Yoa. 1:5, 6.
7, 8. Aweyi tulenda zayila e nsaka zambote? Yik’e nona.
7 E mpila yazole i nsaka zina vo Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko kana vo zambote yovo zambi. Vitila twasola nsaka, tufwete kala ye ziku vo e nsaka zazi ke zikululanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ko. (Nga. 4:10, 11) I bosi, tufwete bak’e nzengo zikutusadisa mu kala ye ntona zambote. (Ngal. 6:5; 1 Tim. 1:19) Aweyi tulenda bakila nzengo zambote? Badika diaka nona kia madia. Vitila twateza dia kuna ke twadidi ko, tuvavanga zaya e lekwa yasiwa mo. Diau adimosi, vitila twasola nsaka, tufwete zaya e mpila nsaka tuzolele sakana.—Ef. 5:17.
8 Kasikil’owu, dilenda kala vo nsaka za tá esomba ozolanga. Wantu ayingi bezolanga e nsaka zazi. E nsaka z’esomba zilenda kala zambote yo yangidika muntu. Kansi, e nsaka zakaka zingu kia wantu zisianga mu vonza. Ezaka zilenda vangula muntu. Muna nsaka zakaka, wantu benwananga yo vanga oma mansoki yo yindula vo e nsi au isundidi e nsi zakaka. Adieyi ofwete vanga kele vo nsaka za mpila yayi ozolanga? Vava ofimpa mana mevangamanga muna nsaka zizi, olenda mona vo e nsaka za mpila yayi ke zina ngwizani ko yo nyindu a Yave kumosi ye nsangu za luvuvamu ye kiese tusamunanga kw’akaka. (Yes. 61:1; Ngal. 5:19-21) Kuna diak’esambu, avo e nsaka ke zambi ko vana meso ma Yave, disongele vo e nsaka zazi zambote ye zilenda kuvuvika ngindu.—Ngal. 5:22, 23; tanga Filipi 4:8.
Nkia Ntangwa Mfwete Sakana?
9. E mvutu zeto muna kiuvu: ‘Nkia ntangwa mfwete sakana,’ adieyi zisonganga?
9 E kiuvu kiezole i kiaki: ‘Nkia ntangwa?’ i sia vo, nkia ntangwa mfwete sakana ye ola kwa ndenda viokesa muna nsaka? E mvutu zeto muna kiuvu kiantete, i sia vo, nkia nsaka tuzolele sakana? zisonga e makani meto mu kuma kia mana tubadikilanga vo mambote ye mana ke mambote ko. Kansi, e mvutu zeto muna kiuvu kiazole, i sia vo, nkia ntangwa? zisonga mana tusianga vana fulu kiantete, i sia vo, mana tubadikilanga vo mamfunu ye mana ke mena mfunu ko. Nki kilenda kutusadisa mu zaya o mfunu wa nsaka muna zingu kieto?
10, 11. E mvovo mia Yesu muna Matai 6:33 aweyi milenda kutusadisila mu zaya ntangwa tuviokesa muna nsaka?
10 Yesu Kristu wavovesa alandi andi vo: “Zola Yave wa Nzambi aku yamuna nsi a ntim’aku yawonso, yo muna fulumwinu kiaku kiawonso yo muna nyindu aku wawonso, yo mun’efuka diaku diawonso.” (Maku 12:30) Muna kuma kiaki, o zola kweto muna Yave kufwete kala va fulu kiantete muna zingu kieto. Tusonganga o zola kwaku muna lemvokela luludiku lwa Yesu vo: “Nutombel’ekulu e kintinu kiandi, ye ndungidi andi: ozevo e lekwa yayi yawonso ikunukudikilwa.” (Mat. 6:33) E sono kiaki aweyi kilenda kutusadisila mu zaya e ntangwa ye fulu tusianga e nsaka?
11 Badika e diambu edi: Yesu watuvovesa vo ‘twatombel’ekulu e kintinu.’ Ka tuvovesa ko vo ‘twatomba kaka e kintinu.’ Dialudi, Yesu wazaya wo vo mambu mayingi tuvwanga o mfunu muna zingu ke tomba kaka Kintinu ko. Tuvwanga mfunu wa kala ye nzo, madia, mvwatu, tanga sikola, sala, sakana ye mambu makaka. Kansi, ke tusianga mambu mama va fulu kiantete ko muna zingu kieto. Oma ma Kintinu tusianga va fulu kiantete. (1 Kor. 7:29-31) Vava tubakulanga dina tufwete sia va fulu kiantete, tusia nsaka ye mambu makaka va fulu kiezole yo tombel’ekulu Kintinu. Avo tuvangidi wo, e nsaka zilenda kala zambote.
12. E sono kia Luka 14:28 aweyi kilenda kutusadisila mu bak’e nzengo mu kuma kia nsaka?
12 Muna kuma kiaki, vitila twasola e nsaka, diambote twatoma badika e ola tuviokesa muna nsaka zazi. (Luka 14:28) Nze una divavilanga nzimbu mu sumba eyaka lekwa, e nsaka ntangwa zidianda. Tufwete sikidisa kana ola kwa tuviokesa muna nsaka. Ka tufwete viokesanga ntangwa yayingi ko muna nsaka yamu tezo kia lembi kala ye ntangwa ya vanga oma masundidi o mfunu, nze kala y’elongi dia yeto kibeni, nsambila ya esi nzo, kwenda mu tukutakanu tw’Akristu yo samuna e nsangu zambote za Kintinu. (Maku 8:36) Kansi, avo e nsaka zikutuvana nkuma mu kwamanana sadila Nzambi, tulenda sadila ntangw’eto muna nsaka zazi kadi nluta dikututwasila.
Aki Nani Isakana Yau?
13. Ekuma tufwete toma solela awana tusakana yau?
13 E kiuvu kiatatu i kiaki: ‘Aki nani isakana yau?’ Diamfunu mu badika diambu diadi muna nsaka. Ekuma? Awana tusakana yau balenda kitula e nsaka zambote yovo zambi. Kasikil’owu, diakiese dikalanga mu dia vamosi yo wantu akaka. Diau adimosi mpe ye nsaka. E nsaka zikitukanga zambote vava tukalanga y’akundi ambote. Ekiaki i kuma ayingi mu yeto, musungula aleke, bezolelanga sakana y’akaka. Kansi, muna kala ye nsaka zambote, diangangu twateka zaya e mpila wantu tukala yau vamosi y’awana ke tufwete kala yau ko. —2 Tus. 19:2; tanga Ngana 13:20; Yak. 4:4.
14, 15. (a) E mbandu a Yesu aweyi ilenda kutusadisila muna sola akundi ambote? (b) Nkia yuvu tufwete kiyuvula vava tusolanga akundi?
14 O landa mbandu a Yesu dilenda kutusadisa mu sola akundi ambote. Tuka kuna lubantiku lwa nsema, Yesu otoma zolanga wantu. (Nga. 8:31) Vava kakala ova ntoto, Yesu wazolanga wantu a mpila zawonso yo kubazitisa. (Mat. 15:29-37) Kansi, Yesu wazayanga nswaswani ina vana vena zola wantu yo kala nkundi ambote. Kana una vo wazolanga wantu awonso, kavanganga kikundi ye konso muntu ko. Yesu wavova kwa ntumwa zandi 11 vo: ‘Oyeno nu akundi ame, ovo nuvang’owu inukanikini.’ (Yoa. 15:14; tala mpe Yoane 13:27, 30.) Awana kaka banlandanga yo sadila Yave i kasola o Yesu mu kala akundi andi.
15 Muna kuma kiaki, vava osolanga ndiona okala nkundi aku, diambote wasungamenanga e mvovo mia Yesu. Ukiyuvula: ‘Nga o muntu ndioyo osonganga muna mvovo ye mavangu mandi vo nkanikinu mia Yave yo Yesu kelemvokelanga? Nga ozolanga oma mambote yo menga oma mambi? Nga okunsadisa mu sia oma ma Kintinu vana fulu kiantete muna zingu kiame yo kala selo kiakwikizi kia Yave?’ Avo e mvutu muna yuvu yayi elo, zaya wo vo nkundi ambote una yandi ona olenda sakana yandi.—Tanga Nkunga 119:63; 2 Kor. 6:14; 2 Tim. 2:22.
Nga e Nsaka Tusolanga Zilungisanga Mama Mawonso?
16. Nkia yuvu tufwete kiyuvula mu kuma kia nsaka?
16 Mambu tatu tubadikidi mu kuma kia nsaka: nkia nsaka tuzolele sakana, nkia ntangwa ye aki nani tusakana yau. Vava tusolanga e nsaka, tufwete toma badikanga e mpila nsaka ye ntangwa tuviokesa muna nsaka ye ana tusola muna sakana yau. Muna kututwasila e nluta, e nsaka zifwete kala e ngwizani ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. Vava tubadikanga oma ma nsaka tuzolele sakana, tufwete kiyuvula: ‘Ameyi mevavwanga muna nsaka zazi? E nsaka zazi Yave ziyangidikanga ovo zansoki ye zasafu?’ (Nga. 4:20-27) Vava tubadikanga mu kuma kia ntangwa, tufwete kiyuvulanga: ‘Ola kwa iviokesa muna nsaka? Nga e ola iviokesa muna nsaka zazi nluta dinkutwasila yovo ve?’ (1 Tim. 4:8) Mu kuma kia awana tusakana yau, tufwete kiyuvula: ‘Aki nani isakana yau? Akundi ambote yovo akundi ambi?’—Kim. 9:18; 1 Kor. 15:33.
17, 18. (a) Aweyi tulenda zayila vo e nsaka tusolele ngwizani zina ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi? (b) Adieyi i kani diaku mu kuma kia nsaka osolanga?
17 Avo e nsaka zeto ke zina ngwizani ko ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna mambu tatu tuyikidi, disongele vo e nsaka zazi ke zambote ko. Kansi, avo e nsaka zeto zilungisanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna mambu tatu tuyikidi, e nsaka zeto zikembelela Yave yo kututwasila nluta.—Nku. 119:33-35.
18 Muna kuma kiaki, vava tusolanga e nsaka, tufwete siang’e ngolo za vanga oma mambote, muna ntangwa yambote yo sakana y’akundi ambote. Elo, yambula konso muntu mu yeto kalanda luludiku olu lwa Nkand’a Nzambi: “Kana nudia, kana nunua, konso owu nuvanga, wawonso nuvangila wo muna nkembo a Nzambi.”—1 Kor. 10:31.
Nga Olenda Sasila?
Mu kuma kia nsaka, aweyi olenda sadila e nkanikinu miasonama muna . . .
• Filipi 4:8?
• Matai 6:33?
• Ngana 13:20?
[Yuvu ya Longoka]
[Nenga kia Lunungunuku lwa Salu muna lukaya lwa 9]
(Muna zaya una mena o mambu, tala muna nkanda)
✔Nkia nsaka
[Nenga kia Lunungunuku lwa Salu muna lukaya lwa 10]
(Muna zaya una mena o mambu, tala muna nkanda)
✔Nkia ntangwa
[Nenga kia Lunungunuku lwa Salu muna lukaya lwa 12]
(Muna zaya una mena o mambu, tala muna nkanda)
✔Nani tusakana yau
[Foto ina muna lukaya lwa 10]
Aweyi tulenda landila mbandu a Yesu muna solanga akundi ye nsaka zambote?
