Kangalela Mun’owu wa Mwanda Muna vwa Moyo yo Luvuvamu
Kangalela Mun’owu wa Mwanda Muna vwa Moyo yo Luvuvamu
“Tukangadila ke mun’owu wa nitu ko, mun’owu wa mwanda kaka.” —ROMA 8:4.
1, 2. (a) Nkia vonza dilenda twasa kele vo muntu ofwidi diya ekolo kenatanga kalu? (b) Nkia vonza dilenda twasa kele vo muntu ofwidi diya muna mwanda?
MFUMU mosi kuna Estados Unidos wavova vo: “O lutangu lw’anati a makalu befwanga diya luwokelanga mvu miawonso.” O sadila telefone ekolo benatanga makalu, i dimosi muna mambu malenda fila anati a makalu mu fwa diya. Ndonga babwilwa kala sumbula kia makalu, bevovanga vo, anati akaka telefone basadilanga ekolo bavanga e sumbula. O sala e salu yakaka ekolo muntu kenatanga ekalu, dilenda moneka vo diambote kwandi, kansi vonza kiampwena ditwasanga.
2 Kele vo mfidi ekalu ofwidi diya diampasi dikala muna bakula vonza muna nzila. Diau adimosi mpe dilenda vangama muna kimwanda kieto. Avo tufwidi diya muna salu kia Yave ye muna zingu kieto kia Kikristu, tulenda fwasa lukwikilu lweto. (1 Tim. 1:18, 19) Muna kuma kia vonza kiaki, Paulu wa ntumwa walukisa akw’andi Akristu kuna Roma vo: “O nyindu a nitu i lufwa; vo i nyindu a mwanda, moyo yo luvuvamu.” (Roma 8:6) Ayeyi i nsas’a mvovo mia Paulu? Aweyi tulenda vengela “nyindu a nitu” yo simbinina “nyindu a mwanda”?
Ka ‘Bena ye Luyeleso Ko’
3, 4. (a) Nkia vita kayika Paulu? (b) Ekuma tufwete sila sungididi muna zingu kia Paulu?
3 Muna nkand’andi kwa esi Roma, Paulu wa ntumwa wayika diambu kanwananga diau muna zingu kiandi. Wavova vo e nitu ye nyindu andi nwana wanwananga. (Tanga Roma 7:21-23.) Paulu kavova diambu diadi ko muna vava kilungisa ngatu mu songa vo nkenda kayifwilanga. Kazola vova ko vo kalendi sunda esumu ko. Kadi Nkristu azikuka kakala, wakuswa muna mwand’avelela yo solwa se “ntumw’azula.” (Roma 1:1; 11:13) Ekuma Paulu kayikila vita yayi?
4 Edi kazola vova Paulu vo muna ngolo za yandi kibeni, kalendi vanga luzolo lwa Nzambi ko muna mpila ina kazola. Ekuma? Wavova vo: “Awonso basumuka, yo funga muna nkembo a Nzambi.” (Roma 3:23) Wau vo mosi muna mbongo a Adami, Paulu nsumuki kakala ye wanwananga ye zolela yambi. Tulenda bakula una kamona kadi yeto mpe tu asumuki, tunwananga ye zolela yambi lumbu yawonso. Vana ntandu, vena mpe ye mambu mayingi malenda fwasa ngwizani eto yambote yo Nzambi yo kutuvengomona ‘muna nzila moyo.’ (Mat. 7:14) Kansi, Paulu kadimbula vuvu ko mu kuma kia vita yayi, yeto mpe ka tufwete dimbula vuvu ko.
5. Akweyi Paulu kavwila lusadisu yo luvevoko?
5 Vava Paulu kayuvula kana nani okumvevola muna vita yayi, wavutula vo: “Ntondele Nzambi muna Yesu Kristu wa Mfumu eto.” (Roma 7:24, 25) I bosi, wayika Akristu akuswa ana ‘bena entwadi muna Kristu.’ (Tanga Roma 8:1, 2.) Muna mwand’andi avelela, Yave wabatambula se wan’andi yo kubavana “evwa kumosi yo Kristu.” (Roma 8:14-17) O mwand’a Nzambi ye lukwikilu lwau muna kimenga kia lukûlu kia Kristu, lukubasadisanga mu sunda e vita eyi kayika Paulu. Muna kuma kiaki, Nzambi ke kubayelesa ko muna masumu mau. Bevevolwanga “muna nsiku esumu yo lufwa.”
6. Ekuma selo yawonso ya Nzambi bafwete lemvokela luludiku lwa Paulu?
6 Kana una vo Paulu Akristu akuswa kayika, dina kavova mu kuma kia mwand’a Nzambi ye kimenga kia lukûlu kia Kristu, dilenda twasa nluta kwa selo yawonso ya Yave, kiakala awana bena ye vuvu kia kwenda kun’ezulu yovo awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto. Kana una vo Paulu wavumunwinwa mu vana luludiku lwalu kw’Akristu akuswa, diamfunu selo yawonso ya Nzambi babakula yo lemvokela dina kasoneka.
Una Nzambi ‘Kayelesela Esumu Muna Nitu’
7, 8. (a) O Nsiku mu nkia mpila ‘watovokela muna diambu dia nitu’? (b) Adieyi Nzambi kavanga muna mwand’andi ye muna lukûlu?
7 Muna Roma kapu kia 7, Paulu wasonga vo esumu diyalanga wantu alembi lunga. Muna kapu kia 8, wayika nkum’a mwand’avelela. Watoma songa una mwand’a Nzambi ulenda sadisila Akristu muna sunda umpukumuni w’esumu kimana bavanga luzolo lwa Yave muna zingu kiau yo vwa edienga diandi. Paulu wayika vo muna mwand’avelela a Nzambi ye kimenga kia lukûlu kia Mwan’andi, Nzambi wavanga dina ke diavangamanga ko muna Nsiku a Mose.
8 E Nsiku ye mîna miandi miawonso, asumuki miatumbanga. Vana ntandu, e nganga zambuta za Isaele basadilanga kuna nsi a Nsiku wantu alembi lunga bakala. Muna kuma kiaki, ke balendanga vana kimenga ko kina kilendi katula emvimba esumu. Muna mpila yayi, o Nsiku ‘watovoka muna diambu dia nitu.’ Kansi, “wau katumin’o Mwan’andi kibeni muna fwaniswa kia nitu esumu” yo kuntambika se lukûlu, Nzambi ‘wayelesela esumu muna nitu’ “edi dilembi lendakana kwa Nsiku.” Muna kuma kia lukwikilu lwau muna kimenga kia lukûlu kia Yesu, Yave obadikilanga Akristu akuswa vo alunga. Paulu wakasakesa Akristu akuswa vo ‘bakangadila ke mun’owu wa nitu ko, mun’owu wa mwanda kaka.’ (Tanga Roma 8:3, 4.) Elo, muna tambula “e kolow’a moyo,” bafwete zindalala kangalela mun’owu wa mwanda yakuna mbaninu a zingu kiau ova ntoto.—Lus. 2:10.
9. Ayeyi i nsas’a mvovo “nsiku” uyikwanga muna Roma 8:2?
9 Paulu wayika mpe ‘nsiku a mwanda’ ye “nsiku esumu yo lufwa.” (Roma 8:2) Nkia nsiku uyikwanga mu sono kiaki? E “nsiku” kayika mu sono kiaki, ke nsiku kikilu ko nze Nsiku a Mose. Nkanda mosi uvovanga vo: “E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo nsiku mu sono kiaki, i mavangu mambote yovo mambi beluta vanganga o wantu yo kubafila nze nsiku. E mvovo wau ulenda songa mpe mpila zingu kia muntu.”
10. Aweyi twinina muna nsiku esumu yo lufwa?
10 Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Muna muntu mosi i mwakotel’esumu muna nza, o lufwa mpe mun’esumu; i ngyandangiana luayandangian’o lufwa muna wantu awonso, wau yawonso basumuka.” (Roma 5:12) Wau vo tu wan’a Adami, yeto awonso muna nsiku esumu yo lufwa twina. Lumbu yawonso e nitu eto yasumuka ikutufilanga mu vanga mana malenda kendeleka Nzambi yo kutufila muna lufwa. Muna nkand’andi kuna kwa esi Ngalatia, Paulu wayikila mavangu mama vo “mavangu ma nitu.” I bosi wakudikila vo: “Awana bevanga mambu mena wau, e kintinu kia Nzambi ke bevwila kio ko.” (Ngal. 5:19-21) Ana bevanganga mambu mama, bafwanana y’awana bekangalelanga mun’owu wa nitu. (Roma 8:4) Bevavanga landa yo vanga zolela yawonso ya nitu au yalembi lunga. Nga awana kaka betang’e zumba, sambila teke kuyivana mu mavangu ma mpandu yovo masumu makaka mampwena, i bekangalelanga mun’owu wa nitu? Ve kikilu. Kadi vena ye mambu makaka mana akaka balenda badikila vo vilwa wakete, nze kimpala, makasi, unzonzi ye nsita za kimpala, meyikilwanga mpe vo mavangu ma nitu. Ka vena muntu ko olenda vova vo kalendi kangalela mun’owu wa nitu ko.
11, 12. Nkia nkubika kavanga Yave muna kutusadisa twavevoka muna nsiku esumu yo lufwa? Adieyi tufwete vanga muna vwa edienga dia Nzambi?
11 Ekwe kiese wau vo Yave wateta e nzila ilenda kutuvevola muna nsiku esumu yo lufwa! Yesu wavova vo: “Muna nzola kazolele nza o Nzambi i kavanin’o Mwan’andi amosi, kimana konso on’okwikilanga muna yandi ke vila ko, moyo a mvu ya mvu kevwa.” Muna tambulwila nzol’a Nzambi yo kwikila muna kimenga kia lukûlu kia Yesu Kristu, tulenda vevolwa muna tumbu ki’esumu twasambukila. (Yoa. 3:16-18) Muna kuma kiaki, yambula twavova nze Paulu vo: “Ntondele Nzambi muna Yesu Kristu wa Mfumu eto!”
12 E zingu kieto kina nze muntu una ye kimbevo kiangolo. Avo tuzolele sasuka emvimba, tufwete landa luludiku lwa dotolo. O lukwikilu lweto muna lukûlu lulenda kutuvevola muna nsiku esumu yo lufwa. Kansi, twakinu asumuki yo lembi lunga. Muna kala ye ngwizani ambote yo Yave yo vwa edienga diandi, vena ye diambu diakaka tufwete vanga. Muna lungisa “mîna mia Nsiku,” Paulu wasonga mpe vo tufwete kangadila mun’owu wa mwanda.
Aweyi Tulenda Kangadila Mun’owu wa Mwanda?
13. Kangalela mun’owu wa mwanda, aweyi disongele?
13 Vava tukangalanga, ku ntwala kaka tukwendanga yavana tulwaka kuna tukanini. Muna kuma kiaki, o kangalela mun’owu wa mwanda divavanga vo twanungunuka muna ludi. (1 Tim. 4:15) Kana una vo ke tuvangila wo mu mpila yalunga ko, lumbu yawonso tufwete vanganga wawonso muna kangalela muna mwanda. Avo ‘tukangalela muna mwanda,’ tuvwa edienga dia Nzambi.—Ngal. 5:16.
14. Awana “beyindulang’oma ma nitu” nkia fu bekalanga kiau?
14 Muna nkand’andi kwa esi Roma, Paulu wayika mpe buka yole ya wantu bena ye nyindu miaswaswana. (Tanga Roma 8:5.) Mu sono kiaki, Paulu kayika nitu a kimuntu ko. Ezak’e ntangwa, e mvovo “nitu” muna Nkand’a Nzambi usumuki weto usonganga. Nze una kayika Paulu, o usumuki weto ntantani utwasanga muna nitu yo nyindu eto. Awana “beyindulang’oma ma nitu,” ke bevanganga diambu ko muna nwana e vita yayi. Vana fulu kia badika dina Nzambi kevavanga kwa yau yo lemvokela luludiku lwandi, ‘oma ma nitu kaka beyindulanga.’ Nkumbu miayingi zolela yau ya nitu besianga va fulu kiantete. Kansi, awana ‘beyindulang’oma ma mwanda’ beyambulanga vo Yave kabafila.
15, 16. (a) Mana tuyindulanga aweyi malenda vanga muna nkal’eto? (b) Adieyi wantu beluta yindulanga o unu?
15 Tanga Roma 8:6. O muntu muna vanga diambu diambote yovo diambi, kafwete teka dio yindula. Kele vo muntu mambu ma nitu keyindulanga, okala y’etima dia vanga oma ma nitu. E mambu mama meyalanga ngindu, makani, ye zolela yandi.
16 Nkia mambu betoma yangalelanga wantu ayingi unu? Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Yawonso in’omu nza, eketo dia nitu, y’eketo dia meso, yo lusanu luavela lua zingu, ke lutukidi kw’Ese ko, mu nza kaka i lutukidi.” (1 Yoa. 2:16) O maketo mama i zumba, etunda y’etima dia kala ye mavwa mayingi. Mambu mama metoma songwanga muna nkanda, zulunalu, filme, televizau ye muna Internete. O wantu i mau betoma yindulanga yo yangalela. Kansi, Paulu wasonga vo “o nyindu a nitu i lufwa.” O nyindu a nitu ulenda fwasa ngwizani eto yo Nzambi. Kuna sentu, ufila wantu kuna lubukumuku. Ekuma? “E kuma kadi, nyindu a nitu i kitantu muna Nzambi; ke usakalelele o nsiku a Nzambi ko, ngatu lenda nkutu: akwa kinitu ke balendi yangidika Nzambi ko.”—Roma 8:7, 8.
17, 18. Aweyi tulenda kadila yo nyindu a mwanda? Nkia nsambu tuvwa muna vanga wo?
17 O “nyindu a mwanda, moyo yo luvuvamu,” i sia vo, moyo a mvu ya mvu kuna sentu. O unu, tukala ye luvuvamu lwa ntima yo luvuvamu yo Nzambi. Aweyi tulenda songela vo “nyindu a mwanda” tuna wau? Muna zadisang’e ngindu zeto ye mambu ma mwanda yo sadila mo muna zingu kieto. Ediadi dikutusadisa mu ‘sakalela o nsiku a Nzambi’ muna ngindu zeto. I bosi, vava tuntontwanga, ke tukala ye lukatikisu ko mu kuma kia dina tufwete vanga. Ediadi dikutufila mu baka nzengo zambote. Mawonso tuvanga mesonga vo kwa mwand’a Nzambi tufilwanga.
18 Muna kuma kiaki, tufwete zadisanga ngindu zeto ye mambu ma mwanda. Tufwete songanga vo mambu ma mwanda masundidi o mfunu muna zingu kieto, nze samba lumbu yawonso, tanga yo longoka Nkand’a Nzambi, kwenda muna tukutakanu yo sala e salu kia umbangi. (1 Pet. 1:13) Vana fulu kia yambula vo mambu ma nitu matuvukumuna, tufwete yindulanga oma ma mwanda yo kangalela mun’owu wa mwanda. Avo tuvanga wo, tuvwa nsambu zayingi, kadi o nyindu a mwanda, moyo a mvu ya mvu yo luvuvamu.—Ngal. 6:7, 8.
Nga Olenda Sasila?
• Nsiku a Mose adieyi ke wavanganga ko? Nzambi aweyi kasingikila dio?
• Nki i “nsiku esumu yo lufwa”? Adieyi tulenda vanga mu vevoka muna nsiku wau?
• Aweyi tulenda kadila yo ‘nyindu a mwanda’?
[Yuvu ya Longoka]
[Mafoto zina muna lukaya lwa 12]
Nga mun’owu wa nitu okangalelanga yovo mun’owu wa mwanda?
