Tusadisa Akala Banungunuka Muna Mwanda

“Tuk’omu unu wantu obaka.”—LUKA 5:10.

1, 2. (a) Akala ayingi adieyi bavanga vava bawá malongi ma Yesu? (b) Adieyi tulongoka mun’elongi diadi?

VAVA basilanga umbangi kuna Ngalili, Yesu y’alongoki andi bakota muna nzaza yo kwenda va fulu kia yau kaka. Kansi, o nkangu wabalanda kia malu. “Tezo kia mazunda matanu m’akala vana ntandu akento yo wana” babalanda muna lumbu kiakina. (Mat. 14:21) E lumbu kiakaka, wantu ayingi bafinama Yesu kimana kabawuka yo wá malongi mandi. Bakala “mazunda maya m’akala, vana ntandu akento yo wana.” (Mat. 15:38) Akala ayingi bayizanga kwa Yesu yo yangalela malongi mandi. Kieleka, wazaya wo vo wantu ayingi diaka betambulwila e ludi, e kuma kadi vava kavanga masivi ma baka mbizi zayingi, Yesu wavovesa Simone vo: “Tuk’omu unu wantu obaka.” (Luka 5: 10) Edi Yesu kazola vova vo e salu kia umbangi kisala alongoki andi kikala nze salu kina basalanga kia lowa mbizi. Okubasadisa mu solola wantu ayingi beyangalela e ludi. Muna wantu awaya, vekala mpe y’akala ayingi.

² Diau adimosi mpe o unu, akala beyangalelanga e nsangu za Nkand’a Nzambi tusamunanga. (Mat. 5:3) Akala ayingi beyantikanga longoka oma ma Nzambi, kansi ke benungunukanga ko muna mwanda. Aweyi tulenda kubasadisila? Muna salu kiandi kia umbangi, Yesu kalongelanga akala mu mpila yakaka ko. Kansi, wazola kubasadisa kadi vakala ye mambu matokanesanga akala. Mun’elongi diadi, tulongoka una Yesu kasadisila akala ye una tulenda kuntanginina. Yambula twavovela mambu tatu: (1) vava muntu ketokananga mu kuma kia nzimbu, (2) vava muntu kemonanga wonga wa wantu, (3) vava muntu kekuyimwenanga vo kafwana ko.

Vava Muntu Ketokananga mu Kuma kia Nzimbu

3, 4. (a) Akala ayingi nkia diambu betokanenanga? (b) Ekuma akala akaka besilanga mavwa va fulu kiantete ke mu mambu ma mwanda ko?

³ Nsoneki mosi wavova kwa Yesu vo: “E Nlongi, ikulanda konso kun’okwenda.” Yesu wamvovesa vo “Mwan’a muntu, kena y’ova kafila ntu ko.” Kansi, Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko vo muntu ndioyo wakituka nlongoki a Yesu. Nanga watokananga kwayingi mu kuma kia fulu kia zingila yovo má kia dia.—Mat. 8:19, 20.

⁴ Nkumbu miayingi akala besianga mavwa va fulu kiantete ke mu mambu ma mwanda ko. Ndonga muna yau bemonanga vo tanga sikola zandá yo kala ye salu kifutanga nzimbu zayingi i diambu disundidi o mfunu. Bazeye wo vo nzimbu bevwang’o mfunu muna zingu kiau kia lumbu ke lumbu. Muna kuma kiaki, bebanzanga vo o kala ye nzimbu ye salu i diambu disundidi o mfunu ke mu longoka Nkand’a Nzambi ko yo kala ye ngwizani ambote yo Nzambi. Balenda yangalela dina Nkand’a Nzambi kelonganga, kansi “o tunzumbulu twa tandu kiaki, yo luvuki lua umvwama,” lukubasimbanga mu kwamanana longoka oma ma Nzambi yovo kunlemvokela. (Maku 4:18, 19) Yambula twabadika una Yesu kasadisila alongoki andi mu zaya mana bafwete sia va fulu kiantete.

5, 6. Nki kiasadisa Andere, Petelo, Yakobo ye Yoane mu zay’e salu kiasunda o mfunu kwa yau?

⁵ Andere yo mpangi andi Simone Petelo, salu kia baka e mbizi basalanga. Basalanga  kumosi yo Yoane, mpangi andi Yakobo yo s’au Zebedayo. E salu kiau kiatoma nungunuka yo baka wantu a salu. (Maku 1:16-20) Vava Andere yo Yoane balongoka mu kuma kia Yesu kuna kwa Yoane wa Mvubi, bakwikila vo basolwele Masia. Andere wayenda samuna e nsangu zazi kwa mpangi andi Simone Petelo, nanga Yoane wazayisa kwa mpangi andi Yakobo. (Yoa. 1:29, 35-41) Muna ngonde zalanda, yau ayá bayenda entwadi yo Yesu vava kayenda longela kuna Ngalili, Yuda ye Samaria. I bosi, yau ayá bavutuka muna salu kiau kia baka e mbizi. Bayangalelanga mambu ma mwanda, kansi e salu kia umbangi ke kiau ko kiasunda o mfunu.

⁶ I bosi, Yesu wabokela Petelo ye Andere mu kunlanda yo kituka se “abaki a wantu.” Petelo ye Andere adieyi bavanga? “Vana vau basisidi o makonde, banlende.” I diau mpe bavanga Yakobo ye Yoane. “Vana vau basisidi e nzaza yo s’au, banlende.” (Mat. 4:18-22) Adieyi diasadisa akala awaya mu kota muna salu kia ntangwa ke ntangwa? Batoma badika muna bak’e nzengo zazi. Bakangala yo Yesu mu ngonde zayingi yo wá malongi mandi. Bamona masivi kavanga Yesu yo vema kwandi muna mambu mansongi yo mona mpe una wantu bayangalelanga malongi mandi. Muna kuma kiaki, o lukwikilu ye vuvu kiau muna Yave kiakumama.

7. Aweyi tulenda sadisila alongoki a Nkand’a Nzambi mu siamisa e vuvu kiau muna Yave?

⁷ Aweyi tulenda tanginina Yesu muna sadisa alongoki a Nkand’a Nzambi basiamisa e vuvu kiau muna Yave? (Nga. 3:5, 6) Tulenda kubasadisa muna mpila tukubalongela. Vava tulongokanga yau, tulenda kubasonga vo Nzambi wasia nsilu wakutusambula avo tusidi Kintinu va fulu kiantete. (Tanga Malaki 3:10; Matai 6:33.) Tulenda sadila Nkand’a Nzambi mu kubasonga vo Yave olunga-lunganga nkangu andi. Kansi ke tufwete vilakana ko vo tulenda mpe longa alongoki eto muna kubasonganga mbandu ambote. Vava tuvovesanga alongoki a Nkand’a Nzambi una Yave kekutusadisilanga, ediadi dilenda mpe kubasadisa mu bunda Yave e vuvu. Tulenda mpe sadila mana tutanganga muna nkanda mieto mu kubakasakesa. *

8. (a) Ekuma dinina diamfunu kwa nlongoki mu ‘mika yo mona vo Yave wambote’? (b) Aweyi tulenda sadisila nlongoki a Nkand’a Nzambi mu mona vo Yave wambote?

⁸ Mayingi mevavwanga muna kumika lukwikilu, ke tanga kaka ko ye wá una Yave kesambulwilanga akaka. O nlongoki a Nkand’a Nzambi kafwete mona mpe muna zingu kiandi vo Yave okunsambulanga. Ntozi a nkunga wayimbila vo: “Numika, nwatala wo vo Yave wambote: Nkwa nsambu o muntu okuntinina.” (Nku. 34:8) Aweyi tulenda sadisila nlongoki kamona vo Yave wambote? Yindula vo nlongoki mambu ma nzimbu kenwananga mau, osianga mpe ngolo za yambula fu yambi nze nua fomo, nsaka za tá mpanza ye kolwa malavu. (Nga. 23:20, 21; 2 Kor. 7:1; 1 Tim. 6:10) Tulenda kunlonga vo kasamba kwa Yave kimana kansadisa mu yambula e fu yayi yambi. Ekolo e zingu kiandi kisobanga,  omona vo Yave wambote. Badika mpe dina dilenda vangama vava tukasakesanga nlongoki mu sia mambu ma mwanda va fulu kiantete muna vaulanga ntangwa ya longoka Nkand’a Nzambi konso lumingu, kubika malongi yo kwenda kuna tukutakanu tw’Akristu. Vava nlongoki kemona vo Yave osambulanga e ngolo kevanganga, lukwikilu lwandi lukumama.

Vava Muntu Kemonanga Wonga wa Wantu

9, 10. (a) Ekuma Nikodemo yo Yosefe akwa Arimataya ke bazayisilanga wantu ko vo alongoki a Yesu? (b) Ekuma akala akaka bemwenanga wonga wa landa Kristu?

⁹ Mu kuma kia ntonta z’akundi, akala akaka bekatikisanga landa Kristu una ufwene. Kasikil’owu, Nikodemo yo Yosefe akwa Arimataya ke bazayisanga kwa wantu ko vo alongoki a Yesu bakala, kadi wonga bakala wau mu kuma kia dina Ayuda akaka badi vova yovo vanga. (Yoa. 3:1, 2; 19:38) Kuma bakala kiau bamwenanga wonga. Afidi a mabundu ke bazolanga Yesu ko, konso ndiona wakwikilanga muna yandi, wayingwanga mun’esambilu.—Yoa. 9:22.

¹⁰ O unu muna fulu yakaka, akala ana beyangalelanga oma ma Nzambi, tanga Nkand’a Nzambi yovo ana bezolanga sambila, bebangikwanga kw’akundi a salu yovo kwa yitu yau. Muna fulu yakaka dia vonza kwa muntu mu vova kw’akaka vo dibundu kazolele soba. Dilenda kala kikilu diampasi musungula kele vo muntu soladi yovo mu luyalu kesadilanga yovo mfumu evata. Kasikil’owu, yakala dimosi kuna Alemanha wasoneka vo: “Dina yeno a Mbangi za Yave nulonganga mu kuma kia Nkand’a Nzambi, dialudi. Kansi, avo nkitukidi Mbangi a Yave o unu, o mbazi wantu awonso bezaya wo. Adieyi beyindula akundi a salu, esi belo, ye yitu yame? Kilenda zizidila diambu diadi ko.”

11. Yesu aweyi kasadisila alongoki andi mu sunda wonga wa wantu?

¹¹ Ntumwa za Yesu unkabu basonganga. Kansi, ezak’e ntangwa bamonanga wonga mu dina akaka balenda yindula mu kuma kiau. (Maku 14:50, 66-72) O Yesu aweyi kabasadisila mu nungunuka muna mwanda kana nkutu vava babangikwanga? Yesu wakubika alongoki andi mu kuma kia lubangamu lwa kusentu. Wavova vo: “Nu akwa nsambu, oyeno, ovo nusaulwilwa kwa wantu, yo vaulwa kwa yau, yo tumbilwa, yo yivisilwa nkumbu zeno, muna diambu dia Mwan’a muntu.” (Luka 6:22) Yesu walukisa alandi andi vo bangikwa bebangikwa. Kansi, wabavovesa vo bebangikwa “muna diambu dia Mwan’a muntu.” Yesu wabasungamesa mpe vo Nzambi okubatanina avo banlombele lusadisu ye nkuma. (Luka 12:4-12) Vana ntandu, Yesu wabokela awana bayantika kunlanda mu yikama alongoki andi yo kala akundi au.—Maku 10:29, 30.

12. Aweyi tulenda sadisila nlongoki a Nkand’a Nzambi mu sunda wonga wa wantu?

¹² Tulenda mpe sadisa nlongoki a Nkand’a Nzambi mu sunda wonga wa wantu. Imosi  muna mpila tulenda wo vangila i kunsadisa kazaya dina kalenda vanga vava wantu bekunsianga kitantu. (Yoa. 15:19) Kasikil’owu, tulenda kunsadisa mu kubika mvutu zaleboka za Nkand’a Nzambi vava akundi andi a salu yovo akaka befidisanga lukwikilu lwandi e mpaka yovo kunyuvula yuvu mu kuma kia mana kekwikilanga. Vana ntandu a kala nkundi eto, tulenda mpe kunsonga kwa mpangi zakaka muna nkutakani, musungula kw’awana benwananga ye mpasi nze yandi yovo bena y’etima dimosi. Tufwete kunlonga e fu kia samba yo vova ye nsi a ntima wawonso. Ediadi dinkusadisa mu finama Nzambi yo kitula Yave s’etininu y’etadi diandi.—Tanga Nkunga 94:21-23; Yakobo 4:8.

Vava Muntu Kekuyimwenanga vo Kafwana Ko

13. Ekuma akala akaka ke bezolelanga kuyivana mu mambu ma mwanda ko?

¹³ Mpangi zakaka z’akala ke bezolanga kuyivana mu mambu ma mwanda ko wau vo ke bazeye toma tanga ko ngatu toma sasila mambu yovo mu kuma kia nsoni. Akaka ke bezolanga mokena ko oma ma lukwikilu lwau vana vena akaka. Muna kuma kiaki, diampasi dikalanga mu longoka, vana mvutu muna tukutakanu tw’Akristu yo sila umbangi kw’akaka. Mpangi mosi wavova vo: “Vava yakala nleke, mu nzaki zawonso yayendanga vana mwelo a nzo yo vanga nze mono yakonkotelanga yo katuka vo mu nzaki zawonso, ye vuvu kia sia vo ke vena muntu ko u ngwidi yovo u mbwene. . . . E ngindu za kwenda mu nzo ye nzo yelesa zangyelesanga.”

14. Ekuma alongoki a Yesu ke balenda wukila ko o nleke wakala ye nkwiya?

¹⁴ Yindula una alongoki a Yesu bamona vava ke balenda wuka nleke mosi ko wakala ye nkwiya. Ese dia mwana wayenda kwa Yesu yo vova vo: “[Mwan’ame] nkwa niangi kwandi, mpasi zingi kemonanga: kadi mbwa zingi kabwidi muna tiya, yo muna maza. Intwese kw’alongoki aku, ke balendele kunwuka ko.” Yesu wawuka nleke muna vaikisa nkwiya. I bosi, alongoki bafinama Yesu yo kunyuvula: “Muna nkia kum’oyeto twalembi wo vaikisila?” Yesu wabavutula vo: “Muna kuma kia filukwikilu lueno: kadi kieleka inusamunwini vo, ovo nuna yo lukwikilu nze disu dia lulungu, nwavovesa mongo wau vo, yaluka kwaku, wenda kuna; nga wadi yaluka; ke ven’owu ulembi lendakana kwa yeno ko.” (Mat. 17:14-20) Lukwikilu muna Yave mfunu lwina muna sunda nkankalakani zina nze mongo. Kansi avo obundidi e vuvu muna ngangu zandi, ke sikila ko. Olenda kuyimwena vo kafwana ko mu sadila Yave.

15, 16. Aweyi tulenda sadisila nlongoki a Nkand’a Nzambi ona okuyimwenanga vo kafwana ko mu sadila Yave nze akaka?

¹⁵ E mpila yambote ya sadisila muntu ona okuyimwenanga vo kafwana ko mu sadila Yave, i kunkasakesa kabund’e vuvu muna Yave ke mu ngangu za yandi kibeni ko. Petelo wasoneka vo: “Nusakalel’o koko kwankuma kwa Nzambi, kanukundidika muna kolo kifwene: o nteleko eno a moyo awonso, nusia wo muna yandi.” (1 Pet. 5:6, 7) Tufwete sadisa nlongoki mu zola Yave yo yambula vo kamfila. Ediadi divavanga vo kazola mana kelongokanga muna Nkand’a Nzambi yo songa e fu ya “mbongo a Mwanda” muna zingu kiandi. (Ngal. 5:22, 23) Kafwete zaya vo e sambu mfunu kina. (Fili. 4:6, 7) Vana ntandu, kafwete zaya vo Nzambi okumvana unkabu yo nkuma kavwidi o mfunu muna sunda konso diambu yo lungisa konso kiyekwa.—Tanga 2 Timoteo 1:7, 8.

¹⁶ Alongoki akaka lusadisu bevwanga o  mfunu muna tomesa mpil’au ya tanga yo mokena. Akaka balenda kuyimwena vo ke bafwana ko muna sadila Nzambi mu kuma kia mambu mambi bavanga vitila bazaya Yave. Wantu a mpila yayi, zola yo luzindalalu lweto bavwidi o mfunu muna kubasadisa. Yesu wavova vo: “Avimpi ke bavwidi nganga mfunu ko, akwa mayela kaka.”—Mat. 9:12.

‘Tubaka’ Akala Ayingi

17, 18. (a) Aweyi tulenda sololwela akala ayingi muna salu kieto kia umbangi? (b) Adieyi tubadika mun’elongi dilanda?

¹⁷ Etima dieto vo akala ayingi bayangalela e nsangu zambote zina zilenda sololwa kaka muna Nkand’a Nzambi. (2 Tim. 3:16, 17) Muna kuma kiaki, aweyi tulenda sololwela akala ayingi muna salu kieto kia umbangi? Muna kalanga ye fu kia sila umbangi muna masika, kina kia Sabala yovo kia Lumingu muna masika yovo muna lumbu ya vundu, ekolo wantu ayingi bekalanga muna nzo zau. Avo dilendakana, tulenda lomba vo twamokena yo yakala. Tulenda mpe sila umbangi kw’akundi eto a salu bena vo akala yovo kw’akazi a mpangi z’akento muna nkutakani bena vo ke Mbangi za Yave ko.

¹⁸ Vava tusilanga umbangi kwa konso muntu tuwanananga yandi, tukalanga ye vuvu vo akwa ntima miansongi beyangalela e ludi. Kuna luzindalalu lwawonso, yambula twasadisa awonso bazolele zaya e ludi. Kansi, aweyi tulenda sadisila akala ana bavubwa mu kuyifwanisa kimana batambula kiyekwa muna nkubik’a Nzambi? Elongi dilanda divana e mvutu za kiuvu kiaki.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• Aweyi tulenda sadisila akala mu sia mambu ma mwanda va fulu kiantete?

• Aweyi tulenda sadisila alongoki a Nkand’a Nzambi mu sunda wonga wa wantu?

• Nki kilenda sadisa muntu okuyimwenanga vo kafwana ko mu sadila Yave?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 25]

Nga ovavanga malau mu sila umbangi kw’akala?

[Foto ina muna lukaya lwa 26]

Aweyi olenda sadisila nlongoki a Nkand’a Nzambi mu sunda e mpasi?