Mfumu za Nganga Besambula Wantu Awonso
Mfumu za Nganga Besambula Wantu Awonso
“Nu mbandu asolwa, nu mfumu za nganga, nu zula kiavauka, nu nkangu akuvwila.”—1 PET. 2:9.
1. Ekuma o “Nlekelo a Mfumu” uyikilwanga mpe vo Luyindulu? Ekuma lwasikidisilwa?
MUNA fuku wa kia 14 kia ngonde a Nisani ya mvu a 33 wa tandu kieto, Yesu Kristu ye ntumwa zandi 12 badia Nduta y’Ayuda mu nkumbu a nsuka. Vava kavaikisa Yuda wa mwisi Kereote wa nyekodi, Yesu wasikidisa elambu diakaka diyikilwanga vo “Nlekelo a Mfumu.” (1 Kor. 11:20) Yesu wakanikina vo: “I nuvanga wuwu muna luyindulu luame.” Elambu diadi diyikilwanga mpe vo Luyindulu lwa lufwa lwa Kristu. (1 Kor. 11:24, 25) Muna lemvokela nkanikinu wau, konso mvu Mbangi za Yave mu nza yawonso bekutakananga mu yindula lufwa lwa Kristu. Mun’owu wa manaka ma Nkand’a Nzambi, omu mvu wa 2012, e lumbu kia 14 kia ngonde a Nisani, kiyantika kina kia 5 kia ngonde a Abidi kunima ndimuk’a ntangwa.
2. Adieyi kavova Yesu mu kuma kia mbolo ye vinyo kasadila?
2 O Luka wa nlongoki wasoneka dina Yesu kavova yo vanga muna lumbu kiakina mu mvovo emi miakiá: “Obongele mbolo, otondele, obukunwini, ubavene yo, oku vo, ekiaki i to kiame kiki, kina kivaninwa muna kuma kieno: i wau wuwu nuvanga muna luyindulu luame. E mbungwa mpe diau adimosi, vava bamene dia nlekelo, ovovele vo, e mbungwa yayi i’kangu diampa muna menga mame, mana mebungukila muna kuma kieno.” (Luka 22:19, 20) Nga antumwa babakula nsas’a mvovo miami mia Yesu?
3. Nga antumwa babakula e nsas’a to yo menga ma Yesu?
3 Wau vo Ayuda bakala, antumwa bazaya yimenga ya bulu ina nganga batambikanga kwa Nzambi muna tempelo kuna Yerusaleme. Yimenga yayina yatambikwanga muna vava vwa edienga dia Yave, yakaka yavewanga muna lomba ndoloki a masumu. (Fuka 1:4; 22:17-29) Muna kuma kiaki, antumwa batoma dio bakula vava Yesu kavova vo e to yo menga mandi, ‘mebungukila muna kuma kiau,’ i sia vo ovana moyo andi alunga nze kimenga. E kimenga kiandi kisundidi ntalu ke mu yimenga ya bulu ko.
4. Ayeyi i nsas’a mvovo mia Yesu: “E mbungwa yayi i’kangu diampa muna menga mame”?
4 Ayeyi i nsas’a mvovo mia Yesu: “E mbungwa yayi i’kangu diampa muna menga mame”? Antumwa bazaya ungunza wa Yeremiya 31:31-33. (Tanga.) Ungunza wau ekangu diampa uyikanga. Muna mvovo miami, o Yesu wasikidisa ekangu diampa diavinga vana fulu ki’ekangu dia Nsiku kakang’o Yave yo Isaele muna Mose. Nga makangu mama mau mole ngwizani makala?
5. Ekangu dia Nsiku nki’elau diavana kwa nkangu a Isaele?
5 Elo, makangu mama ngwizani makala. Vava kakang’ekangu dia Nsiku yo Isaele, Yave wavova vo: “Ovo wila nuwila nding’ame nwalund’ekangu diame, ozevo nukala kwa mono se lusalu luame luakuvwila muna nkangu miawonso: kadi e nza yawonso yame: vo i yeno nukala kwa mono se kimfumu kia nganga ye zula kiavauka.” (Luv. 19:5, 6) Nga Aneyisaele babakula e mvovo miami?
NSILU A KIMFUMU KIA NGANGA
6. Nkia nsilu wasiwa mun’ekangu dia Nsiku?
6 Aneyisaele babakula nsas’a mvovo “ekangu,” kadi Yave wateka kang’ekangu y’akulu au, Noa ye Abarayama. (Etu. 6:18; 9:8-17; 15:18; 17:1-9) Mun’ekangu kakanga yo Abarayama, Yave wa nsia nsilu vo: “Muna mbongo aku i musambwilwa zula yawonso ya nza.” (Etu. 22:18) Ekangu diadi dia Nsiku diasikidiswa muna lungisa nsilu wau. Muna kuma ki’ekangu diadi, Isaele yadi kituka nze ‘lusalu lwa Yave luakuvwila muna nkangu miawonso.’ Ekuma? Kimana bakituka se “kimfumu kia nganga” kuna kwa Yave.
7. O mvovo “mfumu za nganga” adieyi usonganga?
7 Aneyisaele bazaya oma ma atinu y’anganga. Kansi, Yave kuna nz’ankulu, Mankizedeke kaka kavana wisa kia ntinu ye nganga. (Etu. 14:18) Mun’ekangu dia Nsiku, Yave wavana elau kwa zula kia Isaele kiakituka se “kimfumu kia nganga.” Kuna kwalanda, Nkand’a Nzambi wayika wantu basolwa nze “mfumu za nganga,” i sia vo besala mpe nze atinu ye nganga.—1 Pet. 2:9.
8. Nkia salu basalanga anganga ana basolwa kwa Nzambi?
8 Wau vo o ntinu wantu keyalanga, e nganga nkia salu kesalanga? Muna Ayibere 5:1 tutanganga vo: “konso ngang’ambuta isolwa muna wantu, itumbilwa muna wantu muna mana ma Nzambi, katambika tukau ye yimenga, muna diambu dia masumu.” O nganga ona wasolwanga kwa Yave, asumuki kasunzulanga vana ndose a Nzambi. Wafutumunanga yimenga yo dodokela Yave kimana kaloloka masumu ma nkangu. Kuna diak’esambu, o nganga Yave kasunzulanga vana ndose a nkangu muna kubalonga nsiku a Nzambi. (Fuka 10:8-11; Mal. 2:7) Muna kuma kiaki, o nganga ona wasolwanga kwa Nzambi, wasadisanga wantu kimana babakana yo Nzambi.
9. (a) Adieyi diavavwanga kwa Aneyisaele muna kituka se “kimfumu kia nganga”? (b) Ekuma Yave kasolela akaka muna Isaele kimana basalanga s’anganga? (c) Ekuma zula kia Isaele kialembi kitukila se “kimfumu kia nganga” kiyikwanga mun’ekangu dia Nsiku?
9 Ekangu dia Nsiku diavana elau kwa zula kia Isaele kiakituka se kimfumu kia nganga mu sambula “wantu awonso.” Kansi, o nsilu wau muna lungana, diavavanga vo zula kia Isaele bavanga diambu. O Nzambi wabavovesa vo: ‘Nuwila nding’ame nwalund’ekangu diame.’ Nga Aneyisaele ‘bawila’ nding’a Yave? Elo, kansi ke mu mawonso ko. (Roma 3:19, 20) Muna kuma kiaki, o Yave wasola akaka muna Isaele kimana basalanga s’anganga. Anganga awaya ke basalanga nze atinu ko. Yimenga ya bulu bafutumunanga mu kuma kia masumu ma nkangu. (Fuka 4:1–6:7) Bafutumunanga mpe yimenga yayi mu kuma kia masumu ma yau kibeni. (Ayib. 5:1-3; 8:3) Kana una vo Yave watondanga yimenga yayina, ke yafukilanga emvimba masumu ko. E salu kia nganga mun’ekangu dia Nsiku, ke kiafwana bakanesa mvimba wantu ko yo Nzambi kana nkutu Aneyisaele akwa ziku. Paulu wa ntumwa wavova vo: “Ke dilendakana ko, edi dia menga ma ngombe za makoko, ye nkombo, makatula masumu.” (Ayib. 10:1-4) Wau vo bakulula o Nsiku, Aneyisaele basibwa. (Ngal. 3:10) Muna kuma kia sibu kiaki, ke bafwana diaka sala ko nze mfumu za nganga muna wete dia nza yawonso.
10. Ekuma kiasikidisilwa ekangu dia Nsiku?
10 Nga nsilu kasia Yave vo akaka muna Isaele bekituka se “kimfumu kia nganga” wafunga? Ve kikilu. Kele vo, basonga lemvo badi vwa elau diadi, kansi ke mun’ekangu dia Nsiku ko. Ekuma? (Tanga Ngalatia 3:19-25.) Awana basonga kwikizi muna lemvokela Nsiku, batatidila nsambil’aludi. Babakula mpe makuzuka mau yo zaya vo kimenga kisundidi bavwang’o mfunu ke mu yimenga yavewanga kwa ngang’ambuta ko. O Nsiku wakala nze nlongi wabafila kwa Kristu yovo Masia, disongele vo “Kuswa.” Kansi, vava Masia kayiza wasikidisa ekangu diampa dina kasakula Yeremiya. Awana batambulwila Kristu, bakota mun’ekangu diampa yo kituka se “kimfumu kia nganga.” Yambula twabadika una dialunganena.
EKANGU DIAMPA DIATWASA KIMFUMU KIA NGANGA
11. Aweyi Yesu kakitukila se nkubilw’a kimfumu kia nganga?
11 Muna mvu a 29 wa tandu kieto, Yesu wa Nazarete wakituka se Masia. Vava kalungisa mvu 30, wayisunzula kwa Yave muna vanga luzolo lwandi yo vubwa muna maza. I bosi, Yave wavova mu kuma kiandi vo: “Ndioyu i Mwan’ame anzolwa,” yo kunkusa ke mu mazi ko, kansi muna mwand’avelela. (Mat. 3:13-17; Mav. 10:38) Nzambi wakusa Yesu kimana kuna sentu kakala nze Ngang’ambuta ye Ntinu otwasa nsambu kw’akwikizi awonso. (Ayib. 1:8, 9; 5:5, 6) Okala se nkubilwa yakieleka ya kimfumu kia nganga.
12. Kimenga kia Yesu nkia nsambu kiatwasa?
12 Nze ngang’ambuta, Yesu nkia kimenga kadi tambika muna fuka emvimba esumu dia sambukila akwikizi awonso? Nze una kasonga vava kasikidisa Luyindulu lwa lufwa lwandi, moyo andi alunga i kimenga katambika. (Tanga Ayibere 9:11, 12.) Tuka luvubu lwandi muna mvu a 29 wa tandu kieto, nze Ngang’ambuta, Yesu watontwa yo longwa yamuna lufwa lwandi. (Ayib. 4:15; 5:7-10) Vava kafuluka, watomboka kun’ezulu mu sunzula ntalu a kimenga kiandi kwa Yave. (Ayib. 9:24) Tuka muna kolo kiakina, Yesu wafwana dodokela Yave muna wete di’awana bekwikilanga muna kimenga kiandi yo kubasadisa basadila Nzambi ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu. (Ayib. 7:25) E kimenga kiandi kiasikidisa mpe ekangu diampa.—Ayib. 8:6; 9:15.
13. Nkia nsambu bevwa awana babokelwa mun’ekangu diampa?
13 Awana babokelwa mu kala mun’ekangu diampa, bakuswa mpe muna mwand’avelela. (2 Kor. 1:21) Ayuda akwa kwikizi y’esi Zula babokelwa mpe mun’ekangu diadi. (Ef. 3:5, 6) Nkia nsambu bevwa awana babokelwa mun’ekangu diampa? Besinga lolokwa emvimba masumu mau. Yave wasia nsilu vo: “Yambulwila ngyambulwila bi wau, o masumu mau kiyindula mo diaka ko.” (Yer. 31:34) Wau vo masumu mau melolokwa emvimba, bafwana kituka se “kimfumu kia nganga.” Petelo wasoneka mu kuma kia Akristu akuswa vo: “Nu mbandu asolwa, nu mfumu za nganga, nu zula kiavauka, nu nkangu akuvwil’a Nzambi, nwasanzanisa mana mansongi ma ndiona wanusuma muna tombe, nwavaika muna ntemo andi esivi.” (1 Pet. 2:9) Petelo muna sono kiaki, mvovo mia Yave kwa Isaele kayika vava kasikidisa ekangu dia Nsiku. I bosi, wasadila mio mu kuma ki’Akristu bakoteswa mun’ekangu diampa.—Luv. 19:5, 6.
MFUMU ZA NGANGA BESAMBULA WANTU AWONSO
14. Akweyi besadilanga awana bena mun’ekangu diampa?
14 Akweyi besadila awana bena mun’ekangu diampa? Va ntoto besadila. Nze buka besalanga nze anganga yo sunzula Yave kuna kwa wantu muna ‘samuna mana mansongi’ yo vana madia ma mwanda muna ntangw’andi. (Mat. 24:45; 1 Pet. 2:4, 5) Vava befwanga yo fuluka, bekwendanga kun’ezulu mu sala kumosi yo Kristu nze atinu ye nganga. (Luka 22:29; 1 Pet. 1:3-5; Lus. 1:6) Muna mona-meso, Yoane wa ntumwa wamona vangwa ya mianda vana ndose a kunda kia Yave kun’ezulu. Muna “nkung’ampa” bayimbidila “Mwan’ememe,” bavova vo: “Wabasumbila Nzambi, o wantu, muna menga maku, muna makanda mawonso, ye ndinga, ye nsi, ye zula, wabakitula se kintinu ye nganga kuna kwa Nzambi eto; beyal’ova nza.” (Lus. 5:8-10) Muna mona-meso kiakaka, Yoane wavova mu kuma ki’atinu awaya vo: “Bekala kaka se nganga za Nzambi yo Kristu, beyala yandi mun’ezunda dia mvu.” (Lus. 20:6) Kumosi yo Kristu, bekituka se mfumu za nganga muna sambula wantu awonso.
15, 16. Nkia nsambu besinga twasa mfumu za nganga kwa wantu?
15 E 144.000 nkia nsambu betwasa kwa wantu ova nza? Muna kapu kia 21 kia Lusengomono, e nganga zazi beyikilwanga vo mbanz’avauka, Yerusaleme ampa, “ndumba, o nkaz’a Mwan’ememe.” (Lus. 21:9) Muna tini kia 2-4 tutanganga vo: “Mbwene mbanz’avauka, Yerusaleme ampa, ikulumukini kun’ezulu tuka kwa Nzambi, yakubama nga ndumba yaviengela mu nkaz’andi. Ngwidi nding’angolo ituka vana kunda ivovele vo, tala, e saba kia Nzambi kina yo wantu, kakala yau, bekala nkangu andi, Nzambi yandi kibeni okala yau, se Nzambi au: kakunguna mansanga mawonso muna meso mau; o lufwa, ke lukala diaka ko; musungula kala diaka dilu, yovo kazu, ngatu mpasi: oma mantete maviokele.” Ekwe nsambu z’esivi betwasa! Vava lufwa lufokoka, mansanga, dilu, kazu ye mpasi ke zikala diaka ko! Wantu bekituka s’alunga yo bakaniswa emvimba yo Nzambi.
16 Muna Lusengomono 22:1, 2, tutanganga nsambu zakaka zitwasa e kimfumu kia nganga: “Kakunsonga nzadi a maza ma moyo, mamoni nga etadi dia pelo, mevaikanga vana kunda kia Nzambi yo Mwan’ememe, vana kati kwa mvakala [Yerusaleme ampa]. Van’esambu edi, y’edina dia nzadi din’o nti a moyo, uyimang’e mpila kumi ye zole za bundu, uvanga bundu yandi ngonde ye ngonde: o makaya ma nti ma wukila zula.” E mona-meso kiaki kisonganga una e “zula” yovo ekanda dia wantu, disinga wukilwa emvimba mun’esumu basambukila kwa Adami. Kieleka, ‘oma mantete mesinga vioka.’
KIMFUMU KIA NGANGA KILUNGISA EKANI DIANDI
17. Nki’ekani kisinga lungisa kimfumu kia nganga?
17 Kuna mfoko a luyalu lwa 1.000 dia mvu, kimfumu kia nganga kikitula wantu awonso s’alunga. Nze Ngang’ambuta ye Ntinu, Yesu osinga vutula wantu awonso alunga kwa Yave. (Tanga 1 Korinto 15:22-26.) Kimfumu kia nganga kilungisa ekani diandi.
18. Vava kimfumu kia nganga kilungisa ekani diandi, o Yave aweyi kesadila awana beyala kumosi yo Kristu?
18 Kuna mfoko a luyalu lwalu, Yave aweyi kesadila mfumu za nganga ana beyala kumosi yo Kristu? Muna Lusengomono 22:5 tutanganga vo: “Beyal’e kintinu yamu mvu ya mvu.” Aki nani beyala? Nkand’a Nzambi ke uvovanga diambu ko mu kuma kiaki. Kansi, muna kuma kia moyo ulembi fwa bevewanga ye salu kiau muna wete dia asumuki, Yave okwamanana kubasadila muna ndungana ekani diandi diakwele mvu.
19. Nki’elongi bewá awana bekala muna Luyindulu?
19 Vava tukala muna Luyindulu lwa lufwa lwa Yesu kina kia 5 kia ngonde Abidi ya mvu a 2012, tusinga wá elongi diadi dia Nkand’a Nzambi. E nsadiswa z’Akristu akusua ova ntoto, muna songa vo bena mun’ekangu diampa, besinga dia mbolo yalembi funa yo nua vinyo. E mbolo ye vinyo yisunzulanga kimenga kia Kristu, yisinga kubasungamesa elau ye mbebe ampwena bena yau mun’ekani dia Nzambi diakwele mvu. Yambula yeto awonso twavanga mawonso kimana twakala muna Luyindulu yo songa luyangalalu lweto kwa Yave wa Nzambi mu kuma kia nkubik’andi ya mfumu za nganga besinga sambula wantu awonso.
NGA OLENDA SASILA?
․․․․․
E mfumu za nganga nkia ntangwa basilwa o nsilu mu nkumbu antete?
․․․․․
Awana bena mun’ekangu diampa, aweyi bakitukila se mfumu za nganga?
․․․․․
E kimfumu kia nganga, nkia nsambu kitwasa kwa wantu awonso?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 29]
Kimfumu kia nganga kitwasa nsambu zakwele mvu kwa wantu awonso
