Tanginina Lulungalalu lwa Ntumwa za Yesu
Tanginina Lulungalalu lwa Ntumwa za Yesu
‘Nuyingila yame.’—MAT. 26:38.
1-3. Ekuma bayambulwila yingila antumwa muna fuku wansuka wa zingu kia Yesu ova ntoto? Adieyi disonganga vo balongoka diambu muna vilwa bavanga?
YINDULA dina diabwa muna fuku wansuka wa zingu kia Yesu ova ntoto. Yesu wayenda va fulu katoma zolanga, kuna mpatu a Ngetesemane, kuna este a Yerusaleme. Wayenda kumosi ye ntumwa zandi zakwikidi. Wau vo diambu diantokanesanga, Yesu fulu kiavuvama kavava kimana kasamba.—Mat. 26:36; Yoa. 18:1, 2.
2 Atatu muna ntumwa zandi, Petelo, Yakobo ye Yoane bayenda kumosi yo Yesu va fulu kia yau kaka muna mpatu. Wabavovesa vo: “Nukala kweno kuku, yo yingila yame.” I bosi wabavauka mu kwenda samba. Vava kavutuka, wawana akundi andi kunsi a tulu. Ubavovese diaka vo: “Nuyingila.” Kansi, muna nkumbu miole kavutuka diaka vana bakala, wabawana kunsi a tulu. I bosi muna fuku wauna, e ntumwa zawonso bayambula yingila muna mwanda. Bayambula nkutu Yesu yo tina!—Mat. 26:38, 41, 56.
3 Kuna kwalanda, antumwa bakendalala mu kuma kia vilwa bavanga walembi yingila. E ntumwa zazi zakwikizi balongoka diambu muna vilwa bavanga. O nkand’a Mavangu usonganga vo antumwa mbandu ambote ya yingila basisa. E mbandu au yakasakesa mpangi zau z’Akristu mu vanga diau adimosi. Owau, tufwete toma yingila, ke mu tandu yavioka ko. (Mat. 24:42) Muna kuma kiaki, yambula twabadika mambu tatu tulenda longoka muna nkand’a Mavangu mu kuma kia yingila.
LULUDIKU BAVAVANGA MU ZAYA FULU BAFWETE SILA UMBANGI
4, 5. Paulu y’akundi andi aweyi batambulwila luludiku lwa mwand’avelela?
4 Diantete, ntumwa za Yesu luludiku bavavanga mu zaya fulu bafwete sila umbangi. Muna lusansu lwalu, tumona una Yesu kasadila mwand’avelela kamvana Yave mu fila Paulu wa ntumwa y’akundi andi a salu mu nkangalu esivi una bayenda. (Mav. 2:33) Yambula twabayikama.—Tanga Mavangu 16:6-10.
5 Paulu, Sila yo Timoteo basisa mbanza Luseta kuna sude ya Ngalatia. Una bakangala lumbu yayingi, balwaka muna nzila ya zula kia Roma ifilanga kuna Asia. Akangadi awaya, nzila yayi bazola landa kimana bakingula mbanza zakala yo wantu ayingi bavavanga wá nsangu mu kuma kia Kristu. Kansi, vabwa diambu diabasimba mu lembi kwenda ku mbanza zazina. Muna tini kia 6, tutanganga vo: “Baviokele muna mvivu a Ferungia ye Ngalatia, wau basimw’o vov’e diambu muna Asia, kwa mwand’avelela.” Muna kuma tulembi zaya, mwand’avelela wasima akangadi awaya mu kwenda sila umbangi kuna Asia. Nanga Yesu muna mwand’a Nzambi, ku fulu kiakaka kazola fila Paulu y’akundi andi.
6, 7. (a) Adieyi diabwila Paulu ye akundi andi vava bafinama muna mbanza Bitunia? (b) Nkia nzengo babaka antumwa ye nkia nluta zatwasa?
6 Akweyi bayenda? Muna tini kia 7 tutanganga vo: “Una bafinamene Musia, basinsidi o kwenda muna Bitunia; o mwand’a Yesu ke wabayambula ko.” Wau basimwa sila umbangi muna Asia, Paulu y’akundi andi bayenda kuna node, kimana basila umbangi muna mbanza za Bitunia. Kansi, vava bafinama Bitunia, Yesu wasadila diaka mwand’avelela mu kubasima. Paulu y’akundi andi nanga bayantika tokana. Bazaya dina bafwete samuna ye una bafwete dio samunwina, kansi ke bazaya ko kuna bafwete sila umbangi. Owu tulenda wo vovela: Bazola kwenda sila umbangi kuna Asia, kansi ke bayambulwa ko. Bazola kwenda kuna Bitunia, ke bayambulwa ko mpe. Nga diadi diabayoyesa e? Ve, ke bayoya ko.
7 Dina bavanga Paulu y’akundi andi dilenda moneka vo di’esivi. Muna tini kia 8 tutanganga vo: “Baviokele Musia, bakulumukini kuna Troa.” Bakangala 563 ma kilometa, bavioka mbanza zayingi yo lwaka kuna Troa, nzila ikwendanga kuna Makedonia. Muna nkumbu wau watatu, Paulu y’akundi andi bayambulwa vo benda. Muna tini kia 9 tutanganga vo: “E kimona-meso kimonekene kwa Paulu o fuku; mwisi Makedonia otelamene, undodokele, oku vo, sauk’oku Makedonia, watusadisa.” Owau, Paulu wazaya kuna kafwete sila umbangi. Vana vau, bayenda kuna Makedonia.
8, 9. Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwa nkangalu a Paulu?
8 Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwalu? Tumwene vo vava Paulu kalwaka kuna Asia, wasimwa kwa mwand’a Nzambi. I bosi, vava Paulu kafinama Bitunia, wazayiswa kwa Yesu kuna bafwete kwenda. Tumwene mpe vo vava Paulu kalwaka kuna Troa i kamvovesa Yesu vo kenda kuna Makedonia. Wau vo yandi i Ntu a nkutakani, Yesu lenda vanga mpe diau adimosi kwa yeto o unu. (Kol. 1:18) Kasikil’owu, nanga salu kia kimviti a nzila zolele sala yovo kwenda ku zunga kivavanga ateleki ayingi. Kansi, vava obak’e nzengo za yantika sala, o Yesu osadila mwand’a Nzambi mu kufila. Muna bong’e nona: O mfidi ofilang’ekalu kuna koko kwa lumonso yovo kwalunene kele vo ekalu mu diata dina. Diau adimosi, avo mu vanga twina ngolo za lungisa ekani dieto, Yesu olenda kutusadisa mu wokesa salu kieto kia umbangi.
9 Kansi, adieyi tuvova kele vo e ngolo ovanganga ke zitwasanga nluta ko? Nga fwete yoya yo yindula vo mwand’a Nzambi ka usadisi ko? Fwete sungamena vo Paulu mpe wawanana ye nkakalakani zazi. Kansi, Paulu wazindalala dodela yavana mwelo wanziukila. Diau adimosi mpe, avo zindalele dodela ‘mwelo ampwena wa salu,’ ngeye mpe osambulwa.—1 Kor. 16:9.
BAYINGILANGA MUNA SAMBU
10. Adieyi disonganga vo sambu mfunu kina muna yingila?
10 Yambula twafimpa diambu diazole tulenda longoka muna lulungalalu lwa Akristu a tandu kiantete: Bayingilanga muna sambu. (1 Pet. 4:7) Zindalala muna sambu mfunu kwina muna yingila. Sungamena dina Yesu kavovesa ntumwa zandi tatu muna mpatu a Ngetesemane, una kakangamene ko: “Nuyingila yo samba.”—Mat. 26:41.
11, 12. Aweyi Erodi kabangikila Akristu kumosi ye Petelo? Ekuma?
11 Petelo, ona wakala vava Yesu kakangwa, wamona o nkuma una muna sambu. (Tanga Mavangu 12:1-6.) Muna tini yantete, tuwidi vo muna vava yangalelwa kwa Ayuda, Erodi wayantika bangika Akristu. Erodi nanga wazaya wo vo Yakobo ntumwa ye nkundi a Yesu kakala. Muna kuma kiaki, Erodi “ovondèle Yakobo muna nsosolo.” (Tini kia 2) E nkutakani yafwilwa ntumwa anzolwa. Ediadi diatonta kikilu e kwikizi ki’ampangi.
12 Adieyi diaka kavanga o Erodi? Muna tini kia 3 tutanganga vo: “Vava kamona vo diyangidikidi Ayuda, okudikidi diak’o baka mpe Petelo.” Kansi, antumwa bavaikiswa kala muna pelezo mu mpil’esivi, Petelo mosi muna yau. (Mav. 5:17-20) Erodi nanga wazaya diambu diadi. Wabanza vo Petelo ke vaika ko. Wayekeka Petelo kwa ‘buka yá ya makesa mayá, banlunga; okanini o kumvaikisa kwa nkangu, vava kivioka Nduta.’ (Tini kia 4) Yindula dina diavangama! Erodi wakangisa Petelo vana kati kwa makesa mole, ayingidi 16 banlangidilanga fuku yo mwini kimana kalembi tina. Erodi wakala y’ekani dia vana Petelo kwa nkangu vava kivioka Nduta, kimana bamvonda muna kubayangidika. Adieyi bafwana vanga ampangi z’Akristu mu kuma kia Petelo wakala mu mpasi?
13, 14. (a) Adieyi mpangi muna nkutakani bavanga vava Petelo kasiwa mu pelezo? (b) Adieyi tulenda longoka muna sambu bavanga ampangi z’Akristu mu kuma kia Petelo?
13 Ampangi muna nkutakani bazaya dina bafwete vanga. Muna tini kia 5 tutanganga vo: “O Petelo, i kalundilwa muna pelezo: kansi sambu kinsambilunge kwa dibundu kuna kwa Nzambi.” Elo, bazindalala samba yo dodokela muna wete dia mpangi au anzolwa. Lufwa lwa Yakobo ke lwabadimbula vuvu ko, ngatu kubafila mu yindula vo sambu ke kina mfunu ko. Kansi, bazaya wo vo e sambu y’akwa kwikizi mfunu kikilu yina kuna kwa Yave. Yave owanga yo vana mvutu za sambu ina ngwizani ye luzolo lwandi.—Ayib. 13:18, 19; Yak. 5:16.
14 Adieyi tulenda longoka mu dina bavanga mpangi z’Akristu mu kuma kia Petelo? O yingila divavanga vo twasambanga ke mu kuma kia yeto kibeni kaka ko, kansi mpe mu kuma kia mpangi zeto z’akala ye z’akento. (Ef. 6:18) Nga ozeye ampangi ana bena mu mpasi? Akaka nanga mu lubangamu bena, akaka kitantu besiwanga kw’ayadi, akaka mu mpasi za mayela yovo bwilwa sumbula. Ekuma olembi kubasila muna sambu yaku? Nanga ozeye akaka bena mu mpasi ke zizayakene kwa wantu ko. Nanga mpasi za zingu kia esi nzo benwananga zau, lukendalalu yovo mayela. Avo otomene yindula vava okubamanga mu samba, olenda zaya wantu ana lenda yika nkumbu zau ekolo osamba kwa Yave ona “Owanga sambu.”—Nku. 65:2.
15, 16. (a) Yika una mbasi a Yave kavevolwela Petelo muna pelezo. (Tala foto va yanda.) (b) Ekuma dinina dia lukasakeso mu zaya una Yave kavevolwela Petelo?
15 E diambu dia Petelo aweyi dia sobela? Ekolo kakala kuna tulu vana kati kwa ayingidi wole muna fuku wansuka kakala mu pelezo, Petelo masivi mayingi kamona. (Tanga Mavangu 12:7-11.) Yindula dina diabwa: Vana vau, o ntemo watema mun’esuku. Mbasi mosi yatelama vana kakala, kansi kamoneka ko kw’ayingidi, wasikamesa Petelo. Luvambu lwakangwa muna moko mandi, luna lwamonekanga vo ke lulendi danuka ko, lwasotoka. I bosi, mbasi wavaikisa Petelo mun’esuku, yo viokela vana vakala ayingidi batelama kuna mbazi ye van’evitu diatadi dina diaziuka “diau kibeni.” Vava bavaika muna pelezo, mbasi ovididi. Petelo wavevolwa!
16 Kieleka, dia lukasakeso mu zaya una Yave kesadilanga nkum’andi ulembi suka mu tanina selo yandi. Kansi, ke tuvavanga ko vo Yave kavanga masivi mu tanina selo yandi o unu. Tukwikilanga vo osadilanga nkum’andi muna wete dia nkangu andi. (2 Tus. 16:9) Muna mwand’andi avelela, olenda kutuvana ulolo wa nkuma ulenda kutusadisa mu zizidila konso ntota. (2 Kor. 4:7; 2 Pet. 2:9) Ke kolo ko Yave osadila Mwan’andi mu vevola ulolo wa wantu muna pelezo, i sia vo, muna lufwa. (Yoa. 5:28, 29) O kwikila muna nsilu mia Yave dilenda kutuvana unkabu mu zizidila mpasi o unu.
BAZINDALALA SIA UMBANGI KANA UNA VO BAWANANA YE NKAKALAKANI
17. Paulu aweyi kasisila mbandu ambote muna sia umbangi mu nzaki ye unkabu?
17 Vena ye diambu di’etatu tulenda longoka muna lulungalalu lwa ntumwa: Bazindalala sia umbangi, kana una vo bawanana ye nkakalakani. O sia umbangi mu nzaki ye unkabu mfunu dina mu zindalala yingila. Paulu wa ntumwa wasisa mbandu ambote muna diambu diadi. Wasalanga yo vema kwawonso, kangala mu fulu yandá yo sikidisa nkutakani zayingi. Kana una vo wazizidila mpasi zayingi, kasidi kulula etima diandi ko, ngatu yambula sila umbangi mu nzaki.—2 Kor. 11:23-29.
18. Paulu aweyi kasilanga umbangi vava kakala muna pelezo?
18 Yambula twafimpa diambu diansuka diabwila Paulu diyikwanga muna Mavangu kapu kia 28. Paulu walwaka kuna Roma, mu fundiswa kwa Nero. Wasiwa muna pelezo yo kangwa muna luvambu. Kansi, o luvambu ke lwasimba Paulu ko mu sia umbangi. Wasadilanga konso elau muna sia umbangi. (Tanga Mavangu 28:17, 23, 24.) Vioka lumbu tatu, Paulu walunganesa ntu mia Ayuda mu kubasila umbangi. Lumbu kimosi, Paulu wasila umbangi kwa wantu ayingi. Tala dina diasonama muna tini kia 23: “[Ayuda] basidi lumbu, i bosi ebidi dizidi kwa yandi muna lombo; ubatendolwele e diambu, osididi kintinu kia Nzambi o umbangi, yo kubawondelelel’oma ma Yesu, tuka muna nsiku a Mose yo muna ngunza, tuka mene-mene yaku masika.”
19, 20. (a) Nki kiasadisa Paulu mu baka nluta muna salu kiandi kia umbangi? (b) Adieyi kavanga Paulu wau vo ke awonso ko batambulwila e nsangu zambote?
19 Nki kiasadisa Paulu mu baka nluta muna salu kiandi kia umbangi? E tini kia 23 kuma yayingi kiyikanga. (1) Wavovanga oma ma Kintinu kia Nzambi. (2) Wavovanga mana mayangidika ana banwanga muna ‘kubawondelela.’ (3) Wasadilanga sono ya Nkand’a Nzambi. (4) Kayoyanga ko, wasianga umbangi “tuka mene-mene yaku masika.” Paulu wasianga umbangi una ufwene, kansi ke awonso ko batambulwila e nsangu zambote. Muna tini kia 24 tutanganga vo: “Akaka bakwikidi mambu mavovelo, akaka balembele kwikila.” E ntatani zakota, o nkangu wamwangana.
20 Nga Paulu wakendalala wau vo ke awonso ko batambulwila nsangu zambote? Ve kikilu! Muna Mavangu 28:30, 31 tutanganga vo: “Mvu miole miamvimba kakala muna nzo andi ansompa, yo tambul’awonso ana bezidi kwa yandi, otelekele e kintinu kia Nzambi, yo longel’o mambu ma Mfumu Yesu Kristu kuna nkabu zawonso, yandi kasimwa.” Emiami i mvovo miansuka mia nkand’a Mavangu.
21. Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Paulu vava kakala muna pelezo?
21 Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Paulu? Vava kakala muna pelezo, Paulu kayambulwa ko kenda sila umbangi mu nzo ye nzo. Kansi, Paulu kavidisa kiese kiandi ko, wasianga umbangi kw’awonso bayendanga kunkingula. Diau adimosi, selo yayingi ya Nzambi o unu ke bevidisanga kiese kiau ko, bezindalalanga sia umbangi kana una vo besiwanga mu pelezo mu kuma kia lukwikilu lwau. Akaka muna mpangi zeto z’akala ye z’akento ke belendanga vaika mu nzo ko, nanga mu nzo zilunga-lunganga anunu bezingilanga mu kuma kia kinunu yovo mayela. Vava dilendakananga, besianga umbangi kwa madotolo ye kwa wantu akaka bekubakingulanga. Bakinu y’etima dia sila Kintinu kia Nzambi umbangi. Kieleka, tutoma yangalelanga mbandu besonganga.
22. (a) Nkia sadilwa kilenda kutusadisa mu baka nluta mia nkand’a Mavangu? (Tala babu kina va ntandu.) (b) Adieyi i kani diaku ekolo ovingilanga e mbaninu a nza yayi yambi?
22 Kieleka, mayingi tulenda longoka muna lulungalalu lwa antumwa y’Akristu akaka a tandu kiantete beyikwanga muna nkand’a Mavangu. Ekolo tuvingilanga e mbaninu a nza yayi yambi, yambula twavanga mawonso mu tanginina Akristu awaya a tandu kiantete muna silanga umbangi kuna unkabu yo vema. O unu ka vena salu kiakaka ko kisundidi mfunu tulenda sala, avo ke ‘sila Kintinu kia Nzambi o umbangi’ ko.—Mav. 28:23.
ADIEYI OLENDA LONGOKA MU KUMA KIA:
․․․․․
Vava luludiku mu zaya fulu kifwete silwa umbangi?
․․․․․
Yingilanga muna sambu?
․․․․․
Zindalala sia umbangi kana una vo nkakalakani?
[Yuvu ya Longoka]
[Babu muna lukaya lwa 13]
“OWAU NTOMENE BAKULA NKAND’A MAVANGU”
Vava kamana tanga o nkanda ‘Dê Testemunho Cabal’ Sobre o Reino de Deus, nkengi mosi a zunga wavova vo: “Owau ntomene bakula nkand’a Mavangu. Kana una vo nkumbu miayingi yatanga nkand’a Mavangu, kiatoma wo bakulanga ko. Owau muna lusadisu lwa nkanda wau, ntomene wo bakula.”
[Foto ina muna lukaya lwa 12]
Mbasi wavaikisa Petelo van’evitu diatadi
