Kala Y’etima dia Sala mu Nzaki
Kala Y’etima dia Sala mu Nzaki
“Telek’ak’e diambu; kwamanana dio.”—2 TIM. 4:2.
NGA OLENDA SASILA?
․․․․․
Ekuma Akristu muna tandu kiantete bakadila y’etima dia sala mu nzaki?
․․․․․
Aweyi tulenda kadila y’etima dia sala mu nzaki?
․․․․․
Ekuma e salu kia Kintinu kifwete sadilwa mu nzaki owau ke mu tandu yavioka ko?
1, 2. Nkia yuvu tulenda yuvula mu kuma kia nkanikinu wa ‘teleka diambu mu nzaki’?
O WANTU besalanga e salu kia vuluza mioyo, mu nzaki besadilanga. Kasikil’owu, avo makesa m’azimi a tiya babokelo, nzaki bekwendanga; kadi bazeye wo vo mioyo mia wantu mu vonza mina.
2 Wau vo tu Mbangi za Yave tuzolele sadisa wantu bavuluzwa. Muna kuma kiaki, tusianga sungididi kia samuna nsangu zambote za Kintinu una ufwene. Kansi, ke tuviokesanga tezo ko muna sala kio. Paulu wa ntumwa adieyi kazola vova vava kayika vo: “Telek’ak’e diambu; kwamanana dio”? (2 Tim. 4:2) Aweyi tulenda kadila y’etima dia sala mu nzaki muna salu kia umbangi? Ekuma kifwete sadilwa mu nzaki?
EKUMA TUFWETE SADILANGA MU NZAKI?
3. Adieyi dibwila awana betambulwilanga nsangu za Kintinu y’awana bebembolanga zo?
3 Avo obakwidi vo e salu kia umbangi mioyo mia wantu kivuluzanga, nanga ozaya mfunu wa samuna nsangu zambote kw’akaka mu nzaki. (Roma 10:13, 14) Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Vava mvovesa kimpumbulu vo, fw’ofwa; ovo oviluka mun’esumu diandi, kavang’oma ma ndungidi yo unsongi; . . . zinga kezinga, kefwa ko. Ke veyindulwa muna yandi esumu ko muna mana kasumukini.” (Yez. 33:14-16) O Nkand’a Nzambi usianga nsilu vo awana besamunanga e nsangu za Kintinu, ‘bekuyivuluza, y’awana bekubawanga.’—1 Tim. 4:16; Yez. 3:17-21.
4. Ekuma diavavilanga vo nsangu zambote za samunwa mu nzaki muna tandu kiantete?
4 Muna zaya e kuma Paulu kakasakesela Timoteo kasalanga e salu kia umbangi mu nzaki, tubadika e tini ilende muna sono kibongelo ntu a diambu w’elongi diadi. Tutanganga vo: “Telek’ak’e diambu; kwamanana dio muna ntangwa ifwene, muna ntangwa ilembele fwana; tumba, kanikina, wondelèlela kuna luzindalalu luawonso, yo longa. Okala vo kadi, e ntangwa ikwiza, ina vo ke bezizidil’elongi diavimpi ko; kansi wau bena yo matu mamfisi, bekubìdikil’alongi muna mau maketo; yo venges’o matu muna ludi.” (2 Tim. 4:2-4) Yesu wavova vo abendomoki besinga vaika. (Mat. 13:24, 25, 38) Ekolo ungunza wau wayantika lungana, diavavanga vo Timoteo ‘kasamuna diambu’ mu nzaki muna nkutakani kimana Akristu balembi vukumunwa muna malongi ma luvunu. Mioyo mia wantu mu vonza miakala. Adieyi tuvova mu lumbu yeto?
5, 6. Nkia malongi bekwikilanga wantu ayingi tuwanananga yau muna salu kia umbangi?
5 Abendomoki batuka muna nsambil’aludi bawokela yo sayana mwawonso. (2 Tes. 2:3, 8) Nkia malongi besadilanga muna sia mfisi muna matu ma wantu o unu? Elongi dia lunungunuku ditoma longwanga muna mabundu mayingi. Kana una vo elongi dia lunungunuku akwa ngangu za nza basoka dio, ditoma yangalelwanga muna mabundu mayingi yo bendomona wantu ayingi mu mpila ina bebadikilanga Nzambi y’akaka. Elongi diakaka ditoma longwanga i dia sia vo Nzambi ke kutuvwanga mfunu ko, muna kuma kiaki, yeto mpe ka tufwete kumvwa mfunu ko. Ekuma wantu ayingi betoma yangalelanga malongi mama yo kubafila kuna tulu twa mwanda? Edi belonganga muna malongi mama: ‘Vanga kwaku konso dina ozolele kadi kusinga fundiswa ko.’ Dialudi, mama i malongi metoma sianga mfisi muna matu ma wantu ayingi.—Tanga Nkunga 10:4.
6 Kansi, vena mpe ye malongi makaka mesianga mfisi muna matu ma wantu. Akaka bakinu kwenda muna nzo za nzambi kadi beyangalelanga alongi ana belonganga vo: ‘Vanga kwaku konso dina ozelele, Nzambi okuzolanga.’ Alongi ye nganga za mabundu besianga mfisi muna matu m’akaka muna kubakwikidisa vo okwenda mu nzo za nzambi ye nkinzi mia dibundu yo sadila e teke, dilenda kubasadisa mu vwa nsambu za Nzambi. Awana bekwendanga muna mabundu mama ke bazeye vonza kiampwena ko bekuyisianga. (Nku. 115:4-8) Kansi, avo tubasikamese kuna tulu twa mwanda kimana babakula nsangu zakieleka za Nkand’a Nzambi, balenda vwa nluta mia Kintinu kia Nzambi.
OKALA Y’ETIMA DIA SIA UMBANGI MU NZAKI AWEYI DISONGANGA?
7. Aweyi tulenda songela etima dia sala mu nzaki?
7 O dotolo opasulanga mbevo, wau kazeye wo vo mioyo mia wantu mu vonza mina, otoma sianga sungididi muna salu kiandi. Diau adimosi mpe, muna songa vo tuna y’etima dia sala mu nzaki, tufwete salanga e salu kia umbangi ye sungididi kiawonso, badika mambu, yuvu ye nsangu zilenda sikamesa luzolo lwa wantu tuwanananga yau. Etima dia sala mu nzaki dilenda kutusadisa mpe mu sobanga nkubika zeto kimana twakingulanga wantu muna ntangwa ina balenda kututambula.—Roma 1:15, 16; 1 Tim. 4:16.
8. Adieyi divavwanga muna kala y’etima dia sala mu nzaki?
8 O sala mu nzaki divavanga mpe vo twazaya dina tufwete sia va fulu kiantete. (Tanga Etuku 19:15.) Kasikil’owu, yindula vo otambikidi nkand’a lufimpu lwa vimpi waku kwa dotolo, i bosi ubokele muna suku diandi yo kuvovesa vo: “Tala, e kimbevo kiaku kia vonza kikilu. Ofwete kio wukisa mu nzaki.” Dialudi vo, kuvaika ko muna suku dia dotolo nze ekesa di’azimi a tiya. Kansi, olemvokela luludiku lwandi yo vutuka kuna nzo aku mu sikidisa dina ofwete vanga.
9. Ekuma tulenda vovela vo Paulu wasalanga e salu kia umbangi mu nzaki vava kakala kuna Efeso?
9 Muna bakula etima dia sala mu nzaki kakala diau Paulu, badika dina kavovesa Akuluntu a Efeso mu kuma kia salu kiandi kia umbangu kuna Asia. (Tanga Mavangu 20:18-21.) Tuka muna lumbu kina kalwaka kuna Asia, Paulu wakivana mvimba muna samuna nsangu zambote muna nzo ye nzo. I bosi, muna mvu miole mialanda e ‘lumbu yawonso walongelenge muna sikol’a Turano.’ (Mav. 19:1, 8-10) Kieleka, muna salu yandi yawonso, Paulu wasonga vo etima dia sala mu nzaki kakala diau. E mboka ya ‘sala mu nzaki,’ ke yisonganga ko vo tufwete salanga e salu kia umbangi kondwa tezo. Kansi, yisonganga vo e salu kia samuna e nsangu zambote kifwete kalanga va fulu kiantete muna zingu kieto.
10. Ekuma tufwete yangalela wau vo Akristu basonga etima dia sala mu nzaki vitila mvu a 1914?
10 Vitila mvu a 1914, buka kiakete ki’Alongoki a Nkand’a Nzambi kiayantika samuna e nsangu zambote mu nza. E salu kina basala kitoma songanga e kuma salu kia umbangi kifwete sadilwanga mu nzaki. Kana una vo akete kaka bakala, bazaya o mfunu wasalanga mu nzaki. Bakivana ye kiese kiawonso muna samuna nsangu za Kintinu. Bavaikisanga malongi mayingi muna zulunalu yo songa fuka kiayikilwanga vo “Fotodrama da Criação.” Muna mpila yayi basamuna e nsangu zambote kwa ndong’ayingi. Kele vo ke bakala y’etima dia sala mu nzaki ko, ndonga mu yeto aweyi twadi wila nsangu za Kintinu?—Tanga Nkunga 119:60.
UYIKENGA MU LEMBI VIDISA ETIMA DIA SALA MU NZAKI
11. Adieyi difilanga akaka mu vidisa etima diau dia sala mu nzaki?
11 Umpukumuni ulenda fila muntu mu lembi sungamena o mfunu wa salu kia samuna nsangu zambote. E nza ya Satana ilenda kutuvukumuna mu sia kaka sungididi muna salu ya yeto kibeni ye mambu makaka ka mena mfunu ayingi ko. (1 Pet. 5:8; 1 Yoa. 2:15-17) Akaka basianga salu kia Yave va fulu kiantete, bavidisa etima dia sala mu nzaki. Kasikil’owu, Nkristu mosi wayikilwanga mu nkumbu a Dema muna tandu kiantete, wasalanga kumosi yo Paulu. Kansi, Dema wavukumunwa kwa tandu kiakina. Vana fulu kia kwamanana muna salu kia kasakesa ampangi zandi muna ntangw’a mpasi, Dema wabembola Paulu.—File. 23, 24; 2 Tim. 4:10.
12. Nki’elau tuna diau owau? Nki’elau tusinga kala diau yakwele mvu?
12 Avo tuzolele tatidila etima dia sala mu nzaki, tufwete venga fu kia yangalela mawonso ma zingu kiaki. Tufwete vanga ngolo za “simb’o moyo wina vo moyo kikilu.” (1 Tim. 6:18, 19) Ka lukatikisu ko, o moyo a mvu ya mvu ova ntoto muna Kintinu kia Nzambi, usinga kuvana elau dia yangalela mawete mawonso ma zingu. Kansi, owau o sadisa akaka kimana bavuluzwa muna vita y’Armangedo i salu kisundidi o mfunu tufwete sianga va fulu kiantete.
13. Wau vo tu Akristu, aweyi tulenda kadila y’etima dia salanga mu nzaki?
13 Wau tuzeye wo vo ndonga yituzungidi ku tulu twa mwanda bena, adieyi dilenda kutusadisa mu lembi vidisa etima dieto dia salanga mu nzaki? Tufwete sungamenanga vo muna mvu miavioka oyeto mpe mu tombe twakala. Kansi, nze una kayika Paulu, twasikama, o Kristu watusonga ntemo. Owau tuvwidi elau dia temes’o ntemo kw’akaka. (Tanga Efeso 5:14.) Vava kasonga e ziku kia diambu diadi, Paulu wasoneka diaka vo: “Nutoma tala nkangala nukangala, ke nze minkondwa-ngangu ko, nze akwa ngangu kaka; nwiyikûdilang’e ntangwa, e kuma kadi e lumbu ibì.” (Ef. 5:15, 16) Wau vo e lumbu yayi ibì, ‘tuyisumbilang’e ntangwa’ kimana twakivana emvimba muna salu ilenda kutusadisa twakala walungalala muna mwanda.
MU LUMBU YAMBANINU TUZINGILANGA
14-16. Ekuma salu kia Kintinu kifwete sadilwa mu nzaki owau ke mu tandu yavioka ko?
14 Tuka kolo e salu kia Kikristu mu nzaki kisadilwanga, kansi owau mpasi mu wokela kaka zina. Tuka muna mvu a 1914, e sinsu yiyikwanga muna Nkand’a Nzambi itoma lungananga. (Mat. 24:3-51) E mioyo mia wantu mu vonza mina ke mu tandu yavioka ko. Kanele vo bawizana mu fwasa nwaninwa yangolo, tuyalu twa ngolo bakinu ye tezo kia 2.000 ma nkele miangolo milenda fwasa nz’amvimba. E nsangu z’ayadi zisonganga vo e nkele miayingi milenda fwasa nz’amvimba “mivilanga.” Nga va moko m’akwa nsoki mina? Afimpi a mambu bevovanga vo ekanda dia wantu dilenda fukiswa emvimba mu sazu muna vita y’akwa nsoki. Kansi, ke vita kaka ko ilenda fukisa ekanda dia wantu.
15 Zulunalu mosi ya mvu a 2009 (The Lancet and University College London) yivovanga vo: “Omu tandu kiaki kia 21, e nsobani a nsungi za nsi i diambu dilutidi twasa vonza muna vimpi wa nkangu mu nza yawonso. Muna mvu kumi milanda e nsobani a nsungi za nsi itwasa yimbevo yayingi yo sia zingu kia nkangu wawonso mu vonza.” E nsobani zazi zilenda twasa sumbula nze wokela kwa mavuku ma kalunga, ekala, kizalu, vuku, tembwa yangolo ye vita zilenda sukisa kimvwama. Elo, vita ye sumbula yisianga ekanda dia wantu mu vonza.
16 Akaka beyindulanga vo e vita ya nkele miangolo milenda fwasa nz’amvimba itwasa ndungan’a “sinsu.” Kansi, wantu ayingi ke bebakulanga nsas’a sinsu ko. Tuka kolo e sinsu yisonganga vo Kristu oyalanga ye mbaninu a nza yayi yambi ifinamene. (Mat. 24:3) Sinsu yayingi ya lumbu yambaninu yitoma monekanga owau ke mu tandu yavioka ko. Eyayi i ntangwa ya sikamesa wantu kuna tulu twa mwanda. Salu kia umbangi kilenda kubasadisa mu sikama.
17, 18. (a) Adieyi tulenda vanga wau tuzeye ‘nsungi’ tuzingilanga? (b) Adieyi dilenda fila wantu mu soba ngindu zau mu kuma kia nsangu za Kintinu?
17 Kolo kiandwelo kaka kisidi muna songa ziku kia zola kweto muna Yave yo fokola e salu kia umbangi twavewa mu lumbu yayi yambaninu. Dina kavova Paulu kw’Akristu kuna Roma nsas’ampwena dina mu lumbu yeto: “Wau nuzeye e sungi, ovo owau e ntangwa ifwene nwasikama kuna tulu: kadi e mpuluka itufinamene, ke mu kolo kina twakwikila ko.”—Roma 13:11.
18 O bakula sinsu yasakulwa mu kuma kia lumbu yambaninu, dilenda sadisa wantu balungisa nsatu zau za mwanda. Akaka vava bemonanga una ayadi befungilanga mu fokola mpasi za zingu, vonza kia nkele miangolo milenda fwasa nz’amvimba, nsoki ye lufwasu lwa kalu kia wantu, bebakulanga vo wantu lusadisu bavwidi o mfunu. Akaka muna kuma kia mambu mebwanga muna nzo zau, nze yimbevo, fwa kwa tongo yo fwilwa azolwa au, bebakulanga nsatu zau za mwanda. Avo tukivene emvimba muna salu kia umbangi, tulenda sadisa wantu awaya.
ETIMA DIA SALA MU NZAKI DIABAKASAKESA
19, 20. Etima dia sala mu nzaki aweyi diafidila Akristu ayingi mu soba e zingu kiau?
19 Etima dia sala mu nzaki difilanga Akristu ayingi mu wokesa e salu kiau kia umbangi. Kasikil’owu, toko dimosi ye nkaz’andi kuna Equador vava bawá malongi ma lukutakanu lwa lumbu kimosi lwa mvu wa 2006 lwakala ye ntu a diambu vo: “Kala ye Disu dia Kumosi,” babaka nzengo za vevola zingu kiau. Basoneka lekwa ina ke bavwanga diaka mfunu ko, vava kiavioka ngonde tatu bayaluka muna nzo au ya masuku matatu yo kwenda zingila mu nzo yasuku dimosi, bateka lekwa yakaka yo futa mfuka zawonso bakala zau. Vana vau, bakota mu salu kia mviti a nzila a nsadisi yo sadila luludiku bavewa kwa nkengi a zunga lwa kwenda sadila mu nkutakani yavavanga ateleki ayingi.
20 Mpangi mosi kuna América do Norte wasoneka vo: “Vava twakala muna lukutakanu lwa lumbu kimosi lwa mvu a 2006 yo nkaz’ame, twaviokesa kala mvu 30 tuka twavubilwa.” Ekolo twavutukanga kuna nzo, twayantika mokena una tulenda sadila elongi dia songa mfunu wavevola zingu. (Mat. 6:19-22) Nzo tatu twakala zau, mpatu, makalu mambote, ekumbi dimosi dia maza ye nzo ekalu. Vava twamona vo ke twatoma sadilanga e zingu kieto kia Kikristu ko, twabaka nzengo za kota mu salu kia ntangwa ke ntangwa. Muna mvu wa 2008 twayikama mwan’eto ankento muna salu kia mviti a nzila a ngonde ke ngonde. Ekwe kiese tumonanga mu sala entwadi ye mpangi zeto! Tuvwidi elau dia kwenda sadila muna zunga yivwidi ateleki ayingi mfunu. Vana ntandu, osala kwayingi muna salu kia Yave, dikutusadisanga mu toma kumfinama. Edi disundidi nsambu i mona wantu betemokanga meso vava bewanga yo bakula ludi kia Diambu dia Nzambi.”
21. Adieyi tufwete vanganga mu kuma kia zayi owu tuvwidi?
21 Tuzeye wo vo “e lumbu kia mfundiswa ye mbukumunw’a akwa luvezo” kifinamene. (2 Pet. 3:7) O zayi wa Nkand’a Nzambi ukutufilanga mu samuna yo vema kwawonso e ngiz’a mpasi zayingi ye nz’ampa. Tukwamanana songa etima dia salanga mu nzaki muna sadisa wantu bakala ye vuvu kiasikila. Muna kuyivana emvimba muna salu kiaki, tusonganga o zola kwakieleka muna Nzambi y’akw’eto.
[Yuvu ya Longoka]
