‘Kutadi Kunima’ ko
‘Kutadi Kunima’ ko
“Ke ven’ona wasi’o koko muna nsengo, katal’oku nima, kafwana muna kintinu kia Nzambi ko.” —LUKA 9:62.
NKIA MVUTU OVANA?
․․․․․
Ekuma tufwete ‘sungamenanga nkaz’a Loti’?
․․․․․
Nkia mambu matatu ka tufwete yindulanga ko?
․․․․․
Aweyi tulenda nungunukina kumosi ye nkubik’a Yave?
1. Nkia lulukisu kavana Yesu? Nkia kiuvu luvaikisanga?
“NUYINDULA nkaz’a Loti.” (Luka 17:32) Lulukisu lwalu kavana Yesu Kristu se vioka 2.000 ma mvu, lusundidi o mfunu owau ke mu ntangwa ina kavana lo ko. Kansi, adieyi Yesu kazola vova muna lulukisu lwalu? Ayuda ana kamokenanga yau batoma bakula nsas’a lulukisu lwalu. Bazaya dina diabwila nkaz’a Loti. Ekolo batina y’esi nzo andi muna mbanz’a Sodomo, nkaz’a Loti wakolamena luludiku lwa lembi tala kunima yo kituka s’etadi dia mungwa.—Tanga Etuku 19:17, 26.
2. Ekuma nkaz’a Loti katadila kunima? Nkia mfwilu kabaka muna ukolami wandi?
2 Ekuma nkaz’a Loti katadila kunima? Nga mana mabwa kuna nima kazola zaya? Nga mu kuma kia lukatikisu yovo kondwa kwa lukwikilu? Nga lekwa yawonso kasisa muna Sodomo kalakukilang’o moyo? (Luka 17:31) Kana nkutu nkia kuma kakala kiau, wavidisa moyo andi mu kuma kia kolama. Ekwe mfwilu kabaka! Muna lumbu kiakina wafwa kumosi ye yimpumbulu ya Sodomo ye Ngomora. Kiaki i kuma Yesu kavovela vo: “Nuyindula nkaz’a Loti.”
3. Aweyi Yesu kasongel’e kuma ka tufwete tadilanga kunima ko?
3 Omu lumbu yayi tuzingilanga, diambote mpe twalembi talanga kunima, i sia vo twalembi yindulanga mana twabembola. Yesu wasonga ziku kia diambu diadi muna mvutu kavana kwa muntu ona wazola kwenda kanina ntete esi nzo andi, i bosi kadi kituka se nlandi andi. Yesu wavova vo: “Ke ven’ona wasi’o koko muna nsengo, katal’oku nima, kafwana muna kintinu kia Nzambi ko.” (Luka 9:62) Nga Yesu mvutu za mbadi kavana kwa muntu ndioyo? Ve, Yesu wazaya wo vo muntu ndioyo kakala y’ekani dia kwenda kanina yitu yandi ko, kansi ndekwa kasadila muna vakula nkalu a mbok’andi. Yesu wabadikila nkalu andi nze “tal’oku nima.” Nga diambi kele vo mvati a nsengo muna mpatu otelamene mu fikolo yo tala kunima? Kana una vo ke diambi kwandi ko, dilenda kumfila mu lembi sia sungididi kiafwana muna salu kiandi yo lembi sala kwayingi.
4. Nkia zingu tufwete yindulanga?
4 Vana fulu kia yindulanga mambu mavioka kala, tufwete yindulanga e zingu kia kusentu. Tala una ditoma kieseselwanga diambu diadi muna Ngana 4:25: “O meso maku matala kaka kuna ntu, singika ve yaku kuna ntwala.”
5. Nkia kuma ka tufwete tadilanga kunima ko?
5 Tuvwidi kuma kiambote mu lembi talanga kunima. Nkia kuma? Mu “lumbu yambaninu” tuzingilanga. (2 Tim. 3:1) Owau ke tuvingilanga lufwasu lwa mbanza zole za yimpumbulu ko, kansi lufwasu lwa nza yawonso tuvingilanga. Adieyi dilenda kutusadisa mu venga dina diabwila nkaz’a Loti? Entete, tufwete zaya mambu twayambula yo lembi mo yindula diaka. (2 Kor. 2:11) Yambula twafimpa mambu mama ye una tulenda mo vengela.
LUMBU YAMBOTE YAVIOKA
6. Ekuma ka tufwete bundila vuvu ko muna mpila tusungamenanga lumbu yavioka?
6 Dia vonza kikilu mu yindula vo lumbu yavioka isundidi owete. Ezak’e ntangwa, vava tuyindulanga lumbu yavioka, mambu mambote kaka tusungamenanga. Lembi wo zaya tulenda vilakana e mpasi twamona yo yindula vo kiese twamonanga muna lumbu yavioka kisundidi. E ngindu zazi zabendomoka zilenda kutufila mu lakukilang’o moyo e lumbu yambote yavioka. Kansi, Nkand’a Nzambi ukutulukisanga vo: “Kuvovi ko vo, e lumbu yantete adieyi yasundidi eyayi? kadi kuyuvulwila diadi kuna ngangu ko.” (Kim. 7:10) Ekuma ngindu zazi zinina za vonza?
7-9. (a) Adieyi diabwila Aneyisaele muna Engipito? (b) Nkia diambu diavana kiese kiayingi kwa Aneyisaele? (c) Nkia kuma Aneyisaele bayantika yidimina?
7 Badika dina diabwila Aneyisaele muna lumbu ya Mose. Kuna lubantiku Aneyisaele batambulwa nze nzenza muna Engipito, kansi vava Yosefe kafwa, Angipito “babasidìdi mbuta za salu zabamwesesa mpasi muna mfuntuka zau.” (Luv. 1:11) I bosi, muna kakidila lunungunuku lwa nkangu a Nzambi, Faro wakanikina vo konso mwan’eyakala owutuka, kafwete vondwa. (Luv. 1:15, 16, 22) Muna kuma kiaki, Yave wavovesa Mose vo: “Mbwene mbangam’a nkangu ame wina muna Engipito; ngwidi kazu kiau muna kuma kia mbuta za salu, kadi nzeye mpasi zau.”—Luv. 3:7.
8 Nga olenda yindula kiese bamona Aneyisaele vava bavevolwa muna ubundu wa Engipito yo kwenda kuna nsi au? Bamona nkum’a Yave vava katwasa Vuku Kumi kwa Faro wa ngang’a lulendo ye nkangu andi. (Tanga Luvaiku 6:1, 6, 7.) I bosi, Angipito bayambula vo Aneyisaele bavaika mu nzaki yo kubavana wolo ye palata yayingi. I kuma Nkand’a Nzambi uvovelanga vo nkangu a Nzambi “basanza Angipito.” (Luv. 12:33-36) Aneyisaele bayangalala diaka vava bamona lufwasu lwa Faro ye vu kia makesa mandi muna Mbu Ambwaki. (Luv. 14:30, 31) Dialudi, o masivi mama mafwana kumika kikilu lukwikilu lwau.
9 Kansi, ke vavioka kolo ko, vava bavevolwa mu mpil’esivi, Aneyisaele bayantika yidima. Nki bayidimina? Mu kuma kia madia. Ke bayangalala diaka ko madia mana Yave kabavana. Bavova vo: “Tuyindwidi mbizi za maza zina twadi’e ngovo muna Engipito; o malenge ye sudia ye ndembe ye niaza ye sabola: kansi wau e mioyo mieto mivwidi yovoka, ke vena ma nkutu ko: ke tuna ya ma ko, mana yayi kaka.” (Nta. 11:5, 6) Kieleka vo, e ngindu zau mu kuma kia lumbu yavioka zabendomoka, ke bayindula diaka ko e mpasi zina bamweswa. Muna kuma kiaki, bazola vutuka muna nsi ina bakadila s’abundu. (Nta. 14:2-4) Aneyisaele batala kunima yo vidisa edienga dia Yave.—Nta. 11:10.
10. Adieyi tulenda longoka muna nona kia Aneyisaele?
10 Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki? Vava tukalanga mu mpasi, ka tufwete yindulanga ko vo lumbu yavioka isundidi owete, musungula e lumbu ina ke twazaya ludi ko. Kana una vo ke diambi kwandi ko mu yindula diambu diambote diatubwila muna mvu miavioka, kansi tufwete kalanga ye tezo ye ngindu zasikila mu kuma kia lumbu yavioka. Avo ke tuyikebele ko, tulenda mwena zingu kieto ntantu yo vava vutukila mpila zingu twayambula.—Tanga 2 Petelo 2:20-22.
KUYIBANZA MU KUMA KIA MANA TWAYAMBULA
11. Aweyi akaka bebadikilanga malau bayambula?
11 Diankenda kikilu, akaka vava beyindulanga malau bayambula bekendalalanga yo kuyibanza. Nanga wakala y’elau dia tanga sikola zandá, kala ye tunda ye nzimbu zayingi, kansi wabembola mawonso mama. Ayingi muna mpangi zeto z’akala y’akento bayambula salu yadi kubavana nzimbu zayingi, nze yinkita, nsaka, tanga sikola zandá yovo tá somba. Owau mvu miayingi miviokele kala, e mbaninu kana yilwaka ko. Nga banza okuyibanzanga wau wayambula salu kina oyindulanga vo kiadi tomesa e zingu kiaku?
12. Aweyi Paulu kamona mu kuma kia mambu kabembola?
12 Paulu wa ntumwa mambu mayingi kabembola vava kakituka nlandi a Kristu. (Fili. 3:4-6) Aweyi kamona mu kuma kia mana kabembola? Wavova vo: “Mana makedi yame vo nluta, i mau mbadikidi vo nkuluki muna diambu dia Kristu.” Ekuma? Wakudikila vo: “Mbadikidi mambu mawonso vo nkuluki, muna diambu dia nsita za zaya Kristu Yesu wa Mfumu ame: ndiona nkulukilu yawonso, mbadikanga yo vo mbole, yabak’aka Kristu.” * (Fili. 3:7, 8) Nze una muntu kevetelanga e titi yo lembi yo yindula diaka, Paulu kayibanzanga ko mu kuma kia malau kabembola. Kayindulanga diaka ko vo mfunu makala.
13, 14. Aweyi tulenda tanginina mbandu a Paulu?
13 Adieyi dilenda kutusadisa avo tuyantikidi kuyibanza mu kuma kia malau twavidisa? Tufwete landa mbandu a Paulu. Mu nkia mpila? Yindula elau diampwena ovwidi owau. Ovwidi ngwizani ambote yo Yave yo lusansu lwambote lwa kwikizi kiaku muna Yave. (Ayib. 6:10) Nkia mavwa ma nza malenda vioka nsambu za mwanda tuvwanga owau ye zina tusinga vwa kuna sentu?—Tanga Maku 10:28-30.
14 Paulu wayika diaka diambu diakaka dilenda kutusadisa mu zindalala ye kwikizi. Wavova vo ‘wavilakana mana mena kuna nima yo nànukina mana mena kuna ntu.’ (Fili. 3:13) Paulu mambu mole mamfunu kayika tufwete vanga. Diantete, tufwete vilakana mambu twayambula yo lembi fwasanga ntangwa ye ngolo muna yindula mo. Diazole, nze nlundumuki ofinamene manisa nkula, tufwete sianga sungididi yo nànukina mana mena kuna ntu.
15. Nkia nluta tuvwa avo tubadikidi mbandu a selo yakwikizi ya Nzambi?
15 Avo tubadikidi mbandu a selo yakwikizi ya Nzambi kuna nz’ankulu yovo a tandu kiaki, tulenda vwa diaka ngolo za nànukina mana mena kuna ntwala yo lembi yindula mana twabembola. Kasikil’owu, kele vo Abarayama yo Sara balakukilang’o moyo ina basisa kuna Ure, “badi kala ye ntangw’a vutuka.” (Ayib. 11:13-15) Kansi, ka bavutuka ko. Mawonso kabembola Mose vava kasisa Engipito mu nkumbu antete, ke mafwanana ko ye mana basisa Aneyisaele vava bavaika muna Engipito. Kansi, Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko vo mambu mama kalakukilang’o moyo. Kansi, Nkand’a Nzambi uvovanga vo “edi kakedi diau vo o lusembo lua Kristu i umvwama uviokele o tusalu twa Engipito: kadi o nsendo i katadidi.”—Ayib. 11:26.
MPILAKANU TWAVANGA
16. Aweyi tulenda mona mu kuma kia mpilakanu twavanga muna mvu miavioka?
16 Ke mawonso ko twavanga muna mvu miavioka i mambote. Nanga tukendalalanga vava tusungamenanga esumu yovo mpilakanu twavanga. (Nku. 51:3) Nanga twakinu mona ntantu mu kuma ki’elongi twavewa. (Ayib. 12:11) Nanga tukendalalanga mu kuma kia vilwa twavangwa yovo una tubanzikilanga. (Nku. 55:2) Adieyi tulenda vanga muna lembi sungamena mpilakanu zazi? Badika nona tatu.
17. (a) Ekuma Paulu kayibadikila vo “nsakil’aveledi awonso”? (b) Adieyi diasadisa Paulu mu lembi yoya mu kuma kia vilwa kavanga muna mvu miavioka?
17 Mpilakanu twavanga. Paulu wa ntumwa wakibadikila nze “nsakil’aveledi awonso.” (Ef. 3:8) Ekuma kayibadikila e mpila yayi? Wavova vo: “E kuma kadi, yabangika dibundu dia Nzambi.” (1 Kor. 15:9) Nga olenda yindula ntantu kamonanga Paulu vava kawanananga y’ampangi ana kabangikanga? Kansi, vana fulu kia yambula vo ngindu zazi zanyoyesa, Paulu wasungamenanga e nkenda kafwilwa. (1 Tim. 1:12-16) Luyangalalu kasonga muna nkenda zazi, lwamfila muna kivana emvimba mu salu kia umbangi. E mpilakanu zandi, i dimosi muna mambu mavioka kavilakana Paulu. Oyeto mpe avo tusidi sungididi muna walakazi katusonga Yave, ke tuyambula ko vo ntantu tumonanga mu kuma kia vilwa twavanga muna mvu miavioka za tuyoyesa. Tulenda kivana emvimba muna salu kia Yave.
18. (a) Adieyi dilenda bwa avo ka tutumamene ko elongi tuveno? (b) Aweyi tulenda lemvokela e mvovo mia Solomo mu kuma kia tumamena elongi?
18 Ntantu mu kuma ki’elongi tuveno. Adieyi tuvova kele vo makasi tulundanga mu kuma ki’elongi twavewa? Ediadi dilenda kutukendeleka yo kutuyoyesa. (Ayib. 12:5) Avo tutambulwidi elongi tuveno, kansi ke tutumamene dio ko, diau adimosi kwandi yo muntu obembwele dio. O lembi tumamena elongi mfwilu kaka dikututwasila. Diambote twalemvokelanga luludiku lwa Solomo ona wavova vo: “Simbinin’elongi, kunyambula ko: unlunga-lunga; kadi i moyo aku.” (Nga. 4:13) Nze una nati ekalu kelemvokelanga dimbu muna nzila, yambula twatambulwila elongi, sadila dio yo sia meso kuna ntu.—Nga. 4:26, 27; tanga Ayibere 12:12, 13.
19. Aweyi tulenda tanginina lukwikilu lwa Kabakuke ye Yeremiya?
19 Vilwa twavangwa yovo una tubanzikilanga. Ezak’e ntangwa, tulenda kuyibadikila nze Kabakuke ona wakazila Yave mu kuma kia ndungidi, wau kalembi bakula e kuma Yave kayambulwilanga mambu mambi. (Kab. 1:2, 3) Diambote twatanginina lukwikilu kasonga ngunza ndioyo ona wavova vo: “Sangwina nsangwina muna Yave, mona mona Nzambi a luvuluzu ame e kiese.” (Kab. 3:18) Nze Yeremiya kuna nz’ankulu, avo tuna “ye vuvu” yo lukwikilu muna Yave wa Nzambi a nsongi, tulenda kala ye ziku vo osingika mawonso muna ntangw’andi.—Man. 3:19-24.
20. Aweyi tulenda songela vo ‘tusungamenanga nkaz’a Loti’?
20 Mu lumbu yambaninu tuzingilanga. Mambu mayingi mambote mevangamanga owau, kansi, mana mesinga vangama kuna sentu masundidi. Yambula konso muntu mu yeto kakwamanana nungunuka kumosi ye nkubik’a Yave yo tumamena luludiku lwa Nkand’a Nzambi lwa tala kuntwala ke kunima ko. Muna mpila yayi, tusonga e ziku vo ‘tusungamenanga nkaz’a Loti.’
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
^ tini. 12 E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “mbole” usonganga mpe vo “má yivetelo kwa mbwa” nze “nkala” ye “mvindu.” Nkwa ngangu mosi ofimpanga Nkand’a Nzambi wavova vo e mvovo wau kasadila Paulu usonganga vo “lekwa kia ngemi, kia kondwa o mfunu kivetelo emvimba.”
[Yuvu ya Longoka]
