Nga Ozitisanga Lukau lwa Longo Lwatuka kwa Nzambi?

‘O Yave kanuyambula nwasolola vundu, konso muntu muna nzo a nkaz’andi.’ —RUTU 1:9.

VAVA MVUTU ZA YUVU EYI:

Ekuma tulenda vovela vo selo ya Nzambi kuna nz’ankulu bazitisanga lukau lwa longo?

Aweyi tuzayidi wo vo diambu dia sola muntu tukazala yandi mfunu dina kwa Yave?

Nkia luludiku lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia longo ozolele sadila muna zingu kiaku?

1. Yika dina kavova Adami vava katambula nkento.

“NDIOYÙ tu, i visi kia visi yame, ye nitu a nitu ame: ndioyu oyikilwa vo, Nkento, kadi muna yakala kabongwa.” (Etu. 2:23) Ekwe mvovo mia kiese kavova Adami wa yakala diantete vava katambula nkento! Watoma yangalala wau vo Yave wamvangila nkento ambote. Vava Yave kasia eyakala kuna wosola kia tulu, wabonga luvati lua mpati zandi. O luvati luna kakatula muna yakala, lukavangila nkento ndioyo wambote. I bosi, Adami wanyikila vo Eva. Nzambi wabayikakesa muna longo lwakiese. Wau vo Yave luvati lwa Adami kasadila muna vanga nkento, e ngwizani bakala yau Adami yo Eva iviokele e ngwizani bekalanga yau eyakala yo nkento o unu.

2. Ekuma yakala yo nkento bezolananga?

² Muna ngangu zandi zilembi suka, Yave wavanga wantu ye fu kia zola. E nzola yayi yifilanga eyakala yo nkento mu sompana. O nkanda Enciclopédia Delta Universal uvovanga vo: “Avo eyakala yo nkento bakazale, bekalanga y’etima dia vukana yo zolana yakwele mvu.” Ediadi ditoma vangamanga kwa selo yayingi ya Yave.

BAVUTULANGA MATONDO MUNA LUKAU LWA LONGO

3. Aweyi Isaki kasololwela nkento ona kakazala yandi?

³ Abarayama wa nkwa kwikizi watoma zitisanga nkubik’a longo. Muna kuma kiaki, watuma selo kiandi kiambuta kenda kuna Mesopotamia kabongela mwan’andi Isaki nkento. Selo kia Abarayama wavwa nluta miambote muna sambu kalomba. Wawanana ye Rebeka wavuminanga Nzambi ona wakituka se nkaz’a Isaki. Muna Rebeka, Yave wasikidisa nsilu andi wa sambula mbongo a Abarayama. (Etu.  22:18; 24:12-14, 67) O lusansu lwalu ke lusonganga ko vo tufwete solelanga akaka akazi, musungula avo ke tulombelo dio ko. O unu, wantu ayingi yau kibeni besolanga ana bekazala yau. Dialudi vo, o Nzambi kesolelanga muntu nkazi ko, kansi avo Akristu balombele luludiku lwandi muna sambu, olenda sadila Diambu diandi ye mwand’andi kimana wabasadisa muna diambu diadi yamuna mambu makaka ma zingu.—Ngal. 5:18, 25.

4, 5. Adieyi dikwikidisi vo Nsulami ye toko dia mvungudi batoma zolananga?

⁴ O Nsulami wa dumbelele amote muna Isaele yankulu, katambulwila ko vava akundi andi bankomekenanga kimana kakala se mosi muna akazi ayingi a Solomo wa Ntinu. Wavova vo: “Inukanikini, e wan’amakento a Yerusaleme, ke nuyangumuna ngatu sikamesa zola ko, yavana kwiyizolela.” (Nku. Nku. 8:4) O Nsulami ye toko dia mvungudi batoma zolananga. Kuna lulembamu lwawonso wavova vo: “Mono i nasisi a Saroni, e lengelenge kia ndimba.” E toko dia mvungudi wavutula vo: “Owu win’e lengelenge muna nkeka za mfinda, i win’o nzolw’ame muna wan’amakento.” (Nku. Nku. 2:1, 2) Kieleka, o Nsulami ye toko dia mvungudi batoma zolananga.

⁵ Wau vo Nsulami ye toko dia mvungudi bakala yo zola kwasikila muna Nzambi, ekangu diau dia longo, diadi sikila. Muna kuma kiaki, Nsulami wavovesa etoko dia mvungudi wa nzolw’andi vo: “Unsia nze dimbu muna ntim’aku, nze dimbu muna koko: Kadi zola kwina ye nsiamu nze lufwa; e nsongo zina ye nsita nze nsi-a-fwa: E minsiensie miandi mia tiya, nlaku ambomi ayingi. Maza mayingi ke mezima zola ko, yovo nkoko miavindisa ko: Ovo muntu ovanina vwa kwawonso kwa nzo andi muna zola, vezwa kaka kevezwa.” (Nku. Nku. 8:6, 7) E selo kia Yave ozolele sompa, nga ke diambote ko mu kala ye nyindu wau?

NDIONA OSOLA MFUNU KENA KUNA KWA NZAMBI

6, 7. Aweyi tuzayidi wo vo diambu dia sola muntu tusompa mfunu dina kwa Nzambi?

⁶ Ndiona osola muna kazala yandi, mfunu kena vana meso ma Yave. Aneyisaele bakanikinwa mu kuma kia esi Kenani vo: “Ke nusompaziana yau ko; o mwan’aku ankento kuvani kwa mwan’andi eyakala ko, ngatu bonga mwan’andi ankento kwa mwan’aku eyakala. Kadi ovilula mwan’aku muna kundanda, basadila nzambi zakaka; i mfusukila mekunufusukil’o makasi ma Yave, kàfwasakesa-fwasakesa.” (Nsi. 7:3, 4) Muna tandu yalanda, Ezera wa nganga wavova vo: “Nwakuzukidi, nubongele akento anzenza muna kudikila usumuki wa Isaele.” (Eze. 10:10) Paulu wa ntumwa wavovesa akw’andi Akristu vo: ‘O nkento okomeno e kolo kizinga nkaz’andi; kansi kadi, ovo o nkaz’andi ofwidi, ovevokele kasompwa kwandi kwa konso ona kazolele; kansi muna Mfumu kaka.’—1 Kor. 7:39.

⁷ Kele vo selo kia Yave wakiyekola osompele mundembi kwikila, Nzambi kakolamene. Aneyisaele muna lumbu ya Ezera bakolamena Nzambi vava ‘babonga akento anzenza.’ O vava kuma kialembi lemvokela nkanikinu mia Nzambi mu kuma kia longo, esumu diampwena. (Eze. 10:10; 2 Kor. 6:14, 15) Avo Nkristu osompele mundembi kwikila, kasongele mbandu ambote ko, ka zitisi mpe lukau lwa longo ko lwatuka kwa Nzambi. Kele vo Nkristu osompele muntu walembi vubwa, olenda katulwa  konso elau dia salu kena diau. Ke dikala ye nsasa ko mu vingila nsambu yo lombanga muna sambu vo ‘e Yave ikolamene kuna lukana, kansi unsambula.’

S’ETO EZULU OZEYE EDI DISUNDIDI OWETE

8. Sasila e kuma tufwete landila luludiku lwa Nzambi mu kuma kia longo.

⁸ Konso nkwa ngangu wasoka makina otomene zaya una mesadilanga. Yandi kaka olenda vana luludiku lwa mpila mafwete sadilwa. Adieyi dilenda bwa kele vo tubembwele luludiku lwandi yo sadila mo una tuzolele? E makina malenda fwa yo twasa mfwilu. Diau adimosi mpe, avo tuzolele kala ye longo lwakiese, tufwete landa luludiku lwa Yave ona wakubika longo.

9. Ekuma tulenda vovela vo Nzambi ozeye ntantu za kinsona ye mfunu wa longo lwakiese?

⁹ Yave ozeye mawonso mu kuma kia wantu ye lukazalu. Wavana etima dia vukana kwa wantu kimana ‘bawutana yo wokela.’ (Etu. 1:28) Una kavangidi nkento antete ko, Nzambi wabakula kinsona kamonanga eyakala. Wavova vo: “Ke diambote ko vo o yakala kakala yandi amosi; ikumvangila nsadisi wa nkw’andi.” (Etu. 2:18) Yave ozolanga vo awana basompa bakala ye longo lwakiese.—Tanga Ngana 5:15-18.

10. Nkia nkanikinu bafwete sadilanga Akristu ana basompa muna diambu dia vukana?

¹⁰ Muna kuma ki’esumu twasambukila kwa Adami, o unu kavena muntu ko una ye longo lwalunga. Kansi, selo ya Yave ana belemvokelanga luludiku lwa Nkand’a Nzambi muna mawonso ma zingu kiau, bekalanga ye longo lwakiese. Kasikil’owu, badika elongi dia Paulu mu kuma kia vukana muna longo. (Tanga 1 Korinto 7:1-5.) O Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko vo o wuta wana i kuma kaka bafwete vukanenanga awana bakazala. Kiese ye nsatu za nitu dilungisanga. Kansi, e mpila zakaka za vukana ke ziyangidikanga Nzambi ko. Muna kuma kiaki, Akristu ana basompa bafwete mokenanga diambu diadi diamfunu muna zingu kiau kuna zola yo lembama. Bafwete venga konso vangu dilenda kendeleka Yave.

11. Nkia nsambu kavwa Rutu muna kwikila muna Yave?

¹¹ Longo lufwete kala se nto akiese ke diambu dia ntantani ye nzonzi ko. E nzo ya Nkristu ifwete kala se fulu kia luvuvamu ye ngemba. Badika dina diabwa vioka 3.000 ma mvu vava Naomi wa nkento ansona katuka kuna Moabe yo kwenda kuna Yuda kumosi ye Orepa yo Rutu, wan’andi ankento a longo.  Naomi wabadodokela kimana bavutuka kwa nkangu au. O Rutu wa mwisi Moabe watatamana Naomi, wakwikila muna Nzambi aludi, wazaya wo vo ‘nsendo alunga kevewa kwa Yave, wau katinina kunansi a mave mandi.’ (Rutu 1:9; 2:12) Ekolo kazitisa lukau lwa longo lwatuka kwa Nzambi, Rutu wakazala yo Boaze wanunu wa nsambidi aludi a Yave. Vava kefuluka muna nz’ampa ya Nzambi, oyangalala mu zaya vo wakituka se nkulu a Yesu Kristu. (Mat. 1:1, 5, 6; Luka 3:23, 32) Ekwe nsambu kavwa muna kwikila muna Yave!

LULUDIKU LWAMBOTE MU KALA YE LONGO LWAKIESE

12. Akweyi tulenda sololwela elongi diambote mu kuma kia longo?

¹² Nzambi ona wakubika longo okutuzayisanga dina tufwete vanga muna kala ye longo lwakiese. Ka vena muntu ko olenda dio kutuzayisa. Mu Nkand’a Nzambi kaka tulenda sololwela malongi masikila mu kuma kia longo. Muna kuma kiaki, konso muntu ozolele vana elongi diambote mu kuma kia longo, difwete tuka muna nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. Kasikil’owu, Paulu wa ntumwa wavumunwinwa mu soneka vo: “Konso muntu, mbula kazol’owandi nkento nze i yandi kibeni; vo i nkento, kavumina nkaz’andi.” (Ef. 5:33) Akristu azikuka betoma bakulanga elongi diadi dia Nkand’a Nzambi. Kansi, e kiuvu kisundidi mpasi eki, Nga balenda dio sadila? Elo, avo bazitisi lukau lwa longo balenda dio sadila. *

13. O lembi lemvokela elongi dia 1 Petelo 3:7, nkia mfwilu dilenda twasa?

¹³ Eyakala dia Nkristu kafwete kadilanga ye nkaz’andi kuna zola. Petelo wa ntumwa wasoneka vo: “Yeno akala mpe, diau adimosi, nukadila kuna zayi, nuzitisang’akento, wau basakalele e ngolo, nu avingidi mpe yakw’eno a nsambu za moyo; e sambu yeno ke yavekama.” (1 Pet. 3:7) Avo yakala ke lemvokelanga luludiku lwa Yave ko e sambu yandi ke yiwakana ko kwa Nzambi. E ngwizani au yo Yave ilenda fwa. Ediadi dilenda twasa lukendalalu, ntatani yo lubangamu kwa muntu yo nkw’andi.

14. O nkento anzodi nkia nluta kalenda twasa kwa esi nzo andi?

¹⁴ O nkento o lemvokelanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi yo filwa kwa mwand’avelela, olenda vanga mayingi mu kitula nzo andi se fulu kia luvuvamu ye kiese. Eyakala ovuminanga Nzambi otoma zolanga nkaz’andi yo kunlunga-lunga muna nitu yamuna kimwanda. O nkento wa Nkristu ovavanga vo kazolwa, osonganga fu ilenda fila nkaz’andi mu toma kunzola. Muna Ngana 14:1 tutanganga vo: “O nkento angangu otunga nzo andi: Nkento ezowa, obangwila yo muna mandi moko.” O nkento una ye ngangu yo zola, otoma sadisanga kimana esi nzo andi bakala ye zingu kiakiese. Osonganga mpe vo ozitisanga lukau lwa longo lwatuka kwa Nzambi.

15. Nkia luludiku luna muna Efeso 5:22-25?

 ¹⁵ Yakala yo nkento ana betangininanga mbandu a Yesu mu mpila kekadilanga ye nkutakani, bezitisanga lukau lwa longo lwatuka kwa Nzambi. (Tanga Efeso 5:22-25.) Eyakala yo nkento ana betoma zolaziananga ke beyambulanga ko vo lulendo, yinaziana ye ntantani yovo fu yakaka yambi yafwasa longo lwau. Yave osambulanga akazi awaya.

MUNTU KABAVAMBANISA KO

16. Ekuma Akristu akaka bekwamanananga muna kimpumpa?

¹⁶ Kana una vo ndonga bevavanga sompa, akaka muna selo ya Yave muna lembi solola muntu ona bezolanga yo yangidika mpe Yave, bekwamanananga muna kimpumpa. Akaka beyangalelanga lukau lwa Nzambi lwa kimpumpa, kadi dikubavananga elau dia sadila emvimba Yave, kondwa nkakalakani za longo. Dialudi vo, okala mpumpa i lukau lwa Yave, ke komekenwa ko!—Mat. 19:10-12; 1 Kor. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Nkia mvovo mia Yesu mu kuma kia longo tufwete sungamenanga? (b) Avo Nkristu oyantikidi yima ngindu za lokokela nkaz’angani, adieyi kafwete vanga mu nzaki?

¹⁷ Twakala ampumpa yovo twasompa, yeto awonso tufwete sungamenanga e mvovo emi mia Yesu: “Nga ke nwatanga wo ko, ovo, ona wabavanga kuna lubantiku eyakala yo nkento kabavang’e? ovovele mpe vo, muna diambu diadi o’yakala kafwete yambwil’o s’andi yo ngw’andi, katatidil’o nkaz’andi; yau ewole bakala se nitu mosi. Ke bekala diaka nwole ko, se nitu mosi kaka. Dianu vo, kina kiayikakeswa kwa Nzambi, o muntu kavambanisa ko.” (Mat. 19:4-6) O lokokela nkaz’angani, esumu diampwena. (Nsi. 5:21) Avo Nkristu oyantikidi yima ngindu zazi zambi, una ke ziwokele ko, kafwete vanga ngolo mu yambula zo mu nzaki, kana nkutu vo dilenda twasa ntantu zayingi. (Mat. 5:27-30) Diamfunu mu venga ngindu zazi zambi yo yambula konso zolela kia ntima watekama.—Yer. 17:9.

18. Aweyi tufwete badikilanga lukau lwa longo lwatuka kwa Nzambi?

¹⁸ Kana nkutu awana ke bazeye Yave wa Nzambi ko ye lukau lwandi lwa longo, ezak’e ntangwa bezitisanga ekangu dia longo. Oyeto twakiyekola nze selo ya Yave wa ‘Nzambi a kiese,’ tufwete songanga e ziku muna mawonso tuvanganga muna zingu kieto vo tuluta yangalalanga yo zitisa lukau lwa longo lwatuka kwa Nzambi.—1 Tim. 1:11.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 6]

O longo lwakiese nkembo lutwasanga kwa Yave ye kiese kiayingi kw’awonso muna nzo

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Rutu wazitisa lukau lwa longo lwatuka kwa Nzambi

[Foto ina muna lukaya lwa 7]

Nga osonganga muna zingu kiaku vo ozitisanga lukau lwa longo lwatuka kwa Yave?