Nkia Mwanda Osonganga?
Nkia Mwanda Osonganga?
“E nsambu za Mfumu eto Yesu Kristu zikala yo mwand’eno.”—FILE. 25.
NGA OLENDA VANA E MVUTU?
Ekuma tufwete sila sungididi muna mwanda tusonganga?
Nkia mavangu tufwete venga? Aweyi tulenda wo vangila?
Adieyi tufwete vanga muna yima fu ilenda kasakesa akaka muna nkutakani?
1. Paulu nkia vuvu kakala kiau vava kasonekena mpangi zandi z’Akristu?
VAVA kasonekena mpangi zandi z’Akristu, Paulu wa ntumwa wakala ye vuvu vo Nzambi yo Kristu badi yangalela mwanda usongwanga muna nkutakani. Kasikil’owu, wasonekena esi Ngalatia vo: “E nsambu za Mfumu eto Yesu Kristu zikala ye mianda mieno, ampangi. Amen.” (Ngal. 6:18) E mvovo “mianda mieno” adieyi misonganga?
2, 3. (a) Vava Paulu kasadila mvovo ‘mwanda’ adieyi kazola vova? (b) Nkia yuvu tufwete kukiyuvula mu kuma kia mwanda tusonganga?
2 O mvovo ‘mwanda’ kasadila Paulu muna sono kiaki i nkuma ufilanga muntu mu vova yovo vanga konso diambu. O nkuma wau ulenda fila muntu mu kala nkwa ngemba, vwanga akaka o mfunu, nlembami, nkwa ntim’a mvevo yovo nloloki. Nkand’a Nzambi utoma sanisinanga nkwa “ntim’anleka, yo lembama” yo “nkwa ntim’anzizi.” (1 Pet. 3:4; Nga. 17:27) Kuna diak’esambu, o nkuma wau ulenda fila akaka mu kala avezi, akw’eloko dia mavwa, funga makasi mu nzaki yovo yima fu kia kuyitumina. Edi disundidi o yiva, mwanda wau ufilanga akaka mu kala s’akolami yo kuyivana muna mavangu ma usafu.
3 Muna kuma kiaki, vava Paulu kayika vo “nsambu za Mfumu eto Yesu Kristu zikala ye mianda mieno,” ampangi kakasakesa kimana basonganga o mwanda wina ngwizani yo luzolo lwa Nzambi yo tanginina Kristu. (2 Tim. 4:22; tanga Kolosai 3:9-12.) O unu, diambote twakiyuvulanga vo: ‘Nkia mwanda isonganga? Adieyi mfwete vanga muna songa mwanda ulenda yangidika Nzambi? Aweyi ndenda kasakesela akaka muna nkutakani kimana basonganga nkal’ambote iyangidikanga Nzambi?’ Muna bong’e nona, muna mpatu a mvuma, mu kunuanga e mvuma za mpila mu mpila. Konso mvuma ye se kiandi iwokesanga o vienga kwa mpatu. Nga tusianga ngolo za songa nkal’ambote muna viengesa nkutakani? Elo, tufwete sianga ngolo za vanga wo. Yambula twazaya dina tufwete vanga muna songa mwanda uyangidikanga Nzambi.
VENGA MWAND’A NZA
4. Nki i “mwand’a nza”?
4 Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo: “Ke tutambwidi mwand’a nza ko, o mwanda una wa Nzambi kaka.” (1 Kor. 2:12) Nki i “mwand’a nza”? Mwanda wau i wau uyikwanga muna Efeso 2:2, oku vo: “Mana nwateka kangadila, mun’owu wa tandu kia nza yayi, mun’owu wa nkuluntu a ungwizi wa mwela, wa mwanda una usalanga wau muna wan’a nganzi.” E “mwela” yovo tembwa i “mwand’a nza” ufilanga ngindu za wantu a nza. O mwanda wau wina mu fulu yawonso. Nkumbu miayingi o mwanda wau umonekanga muna ‘fu kia kuyitumina beyangalelanga o wantu ayingi ye ngindu za sia vo nwanina o zitu waku.’ O wantu awaya i “wan’a nganzi” a nza ya Satana.
5. Nkia mwand’ambi basonga akaka muna Isaele?
5 Mavangu mama kolo mayantika. Muna lumbu ya Mose, Kora wakolamena awana bakala ye wisa muna nkutakani a Isaele. Wasia Arone yo wan’andi e kitantu ana basalanga e salu kia kinganga. Nanga vilwa wau kamona. Nanga wayindula vo Mose yitu yandi kaka kasianga va fulu kiantete muna vana wantu elau dia salu. Diakala nkia kuma kakala kiau, Kora wayantika badikila mambu mun’owu wa nyindu a wantu yo tianguna awana kasola o Yave. Wabavovesa vo: “Oyeno nukutundisa . . . Mu nkia diambu nukukundidikila vana vena nkutakani?” (Nta. 16:3) Diau adimosi mpe, Datani yo Abirami bayidimina Mose yo kumvovesa vo ‘wakiyekeka kinkuluntu’ vana bena. Vava babokelwa kwa Mose bavutula vo: ‘Ke tukwenda kweto ko!’ (Nta. 16:12-14) Dialudi, Yave ka yangalala ko muna mwanda basonga. Wafwasa akolami awaya.—Nta. 16:28-35.
6. Akaka muna tandu kiantete aweyi basongela vo fu yambi bakala yau? Ekuma?
6 Akaka muna tandu kiantete bayantika kumba awana bakala ye wisa muna nkutakani yo “bembol’e kimfumu.” (Yuda 8) Wantu awaya ke bayangalelanga diaka kiyekwa kiau ko. Bavavanga vukumuna akaka muna kolamena awana Nzambi kavana wisa kia lunga-lunga nkutakani.—Tanga 3 Yoane 9, 10.
7. Nkia fu tufwete venga mu nkutakani o unu?
7 Dialudi, e fu kiaki ke kifwete kala ko mu nkutakani ya Kikristu. Muna kuma kiaki, tufwete kuyikenga muna lembi tanginina e fu kiaki. Akuluntu o unu wantu alembi lunga nze una wakala muna lumbu ya Mose ye Yoane wa ntumwa. Akuluntu balenda vanga vilwa ulenda kutukendeleka. Avo ediadi dibwidi, ka tufwete tanginina mwand’a nza ko wavava “ndungidi” ngatu vova vo “mpangi ndioyo kafwete tumbwa!” Yave olenda loloka vilwa wakete. Nga ke diambote ko mu tanginina Yave? Akaka ana besianga sungididi muna vilwa w’akuluntu, avo basumukini muna nkutakani ke betambulwilanga lusadisu ko lw’akuluntu besolwa muna kubasadisa. Ediadi dilenda tezaneswa yo mbevo otinini baka nlongo mitukidi kwa dotolo una ye fu ke yangalelanga ko.
8. Nkia sono kia Nkand’a Nzambi kilenda kutusadisa muna zitisa awana bevitang’o ntu mu nkutakani?
8 Muna venga mwanda wau, tufwete sungamenanga “ntetembwa nsambwadi vana koko kwalunene” kwa Yesu ziyikwanga muna Nkand’a Nzambi. E “ntetembwa” zazi akuluntu akuswa kumosi y’akuluntu awonso muna nkutakani zisunzulanga. Muna kuma kiaki, avo divwilu o mfunu, Yesu olenda singika konso “ntetembwa” ina vana koko kwandi. (Lus. 1:16, 20) Wau vo Yesu i Ntu a nkutakani, ozeye mawonso mebwanga muna buka ki’akuluntu. Avo mosi muna yau diambu diambi kavangidi, ndiona una yo ‘meso nga nlaku a tiya’ omona dio yo singika dio muna ntangw’andi. (Lus. 1:14) Ekolo tuvingilanga yavana Yesu kesingika dio, tufwete zitisanga awana basolwa muna mwand’avelela. Paulu wavova vo: “Nulemvokel’awana ben’e wisa vovo nwina, yo kubasakalela: kadi beyingidilanga muna diambu dia mioyo mieno, nze awana bet’e mbalu; batela zo kuna kiese, ke ku bumu ko: kadi ediadi ke diamfunu ko kwa yeno.”—Ayib. 13:17.
9. (a) Nkristu aweyi kalenda tontelwa avo longi kaveno? (b) Avo longi tuveno adieyi tufwete vanga?
9 Nkristu olenda tontwa avo elongi kaveno yovo katwilu e kiyekwa kia salu muna nkutakani. Toko dimosi dia Nkristu wavewa elongi kuna ndekwa kw’akuluntu mu kuma kia yangalela video games za mavangu ma nsoki. Wau vo ka tambulwila elongi diadi ko, wakatulwa elau dia sala nze selo kia salu kadi kafwana diaka ko mun’owu wa nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. (Nku. 11:5; 1 Tim. 3:8-10) I bosi, mpangi ndioyo wayantika zayisa awonso muna nkutakani vo ka tambulwila nzengo za akuluntu ko. Wasoneka nkanda kuna vula muna funda akuluntu yo kasakesa akaka muna nkutakani kimana bavanga diau adimosi. Diambi kikilu mu vava ndungidi muna mavangu meto mambi yo sia luvuvamu lwa nkutakani mu vonza. Muna kuma kiaki, avo longi tuveno tufwete tumama yo badikila dio s’elau diambote mu bakula konso lutovoko tuna lwau.—Tanga Maniongo 3:28, 29.
10. (a) Adieyi tulenda longoka muna fu yambote ye yambi tutanganga muna Yakobo 3:16-18? (b) Nkia nluta tulenda vwa muna zingila e ngwizani ye “ngangu zina za ntandu”?
10 E sono kia Yakobo 3:16-18 kitoma sasilanga fu yambote ye fu yambi kalenda songa muntu muna nkutakani. Kivovanga vo: “Kuna kwina kimpala, ye nswangani, kwina ntiakalakani, yo mavangu mawonso mambi. Vo i ngangu zina vo za ntandu, edi diantete, zavelela, i bosi, za ungudi, za unleka, za ngemba, zizele ye nkenda ye mbongo ambote, zakondwa kati-kati yo kuvùnina. Vo i mbongo a nsongi, ikunìnu muna ungudi mun’awana bevangang’o ungudi.” Avo tuzingidi e ngwizani ye “ngangu zina za ntandu,” e fu yeto ya Kikristu ikutusadisa mu wokesa luvuvamu vana vena ampangi.
SONGANGA O LUZITU MU NKUTAKANI
11. (a) Adieyi ka tulendi vanga ko avo nyindu ambote tuna wau? (b) Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Davidi?
11 Tufwete sungamenanga vo Yave watumbika akuluntu muna ‘vungula dibundu dia Nzambi.’ (Mav. 20:28; 1 Pet. 5:2) Ozevo, tufwete zitisanga nkubik’a Nzambi diakala vo tu akuluntu yovo ve. Avo nyindu ambote tuna wau ke tutokanena etunda ko muna nkutakani. Vava Saulu wa Ntinu kayantika yindula vo Davidi olenda kutumuna kintinu kiandi, ‘wayantika konda Davidi.’ (1 Sam. 18:9) Wau vo ntinu nyindu ambi kakala wau, wavava vonda Davidi. Vana fulu kia tokanena etunda nze Saulu, diambote twatanginina mbandu a Davidi. Kana una vo Davidi wamweswa e mpasi kondwa kuma, wazitisanga ntinu ona kasola Nzambi.—Tanga 1 Samuele 26:23.
12. Adieyi tufwete vanga muna tatidila kintwadi mu nkutakani?
12 Okala ye ngindu zaswaswana dilenda twasa ntantani muna nkutakani. Ediadi dilenda vangama kana nkutu kw’akuluntu. Elongi dia Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa i diadi: “Nukalaziana yo walakazi; nuvita ntu muna zitaziana,” “ke nuyindul’oma manene ko.” (Roma 12:10, 16) Vana fulu kia kwamanana songa vo yeto tuna ye ndungidi, tufwete sungamena vo diambu dimosi dilenda singikwa mu mpila zaswaswana. Avo tusidi ngolo mu bakula ngindu z’akaka, tulenda tatidila kintwadi mu nkutakani.—Fili. 4:5.
13. Aweyi tufwete badikila ngindu zeto? Nkia nona kia Nkand’a Nzambi kisonganga dina tufwete vanga avo ntantani zibwidi?
13 Nga ediadi disonganga vo ka tulendi songa ngindu zeto ko kele vo tumwene diambu difwete singikwa muna nkutakani? Ve kikilu. Muna tandu kiantete, vabwa diambu diatwasa mpaka zayingi muna nkutakani. Muna kuma kiaki, “bakubikidi vo o Paulu yo Banaba, y’akaka vana bena, batomboka kuna Yerusaleme kuna kwa ntumwa ye mbuta, muna diambu dia mpaka zazi.” (Mav. 15:2) Ka lukatikisu ko, konso mpangi wakala ye ngindu zaswaswana muna diambu diodio ye mpila diadi singikilwa. Vava konso muntu kasonga ngindu zandi, mwand’avelela wabasadisa mu baka nzengo. I bosi, ke vakala diaka muntu ko wakwamanana muna ngindu zandi. Vava nkanda wasonekwa e nzengo babaka watangwa muna nkutakani, ampangi ‘bayangalala muna fiaulwiswa,’ “i nsikidiswa masikidiswa mabundu muna lukwikilu.” (Mav. 15:31; 16:4, 5) Diau adimosi mpe o unu, avo tuzayisi diambu dikututokanesanga kw’akuluntu, tufwete kala ye vuvu vo besingika dio.
SONGANGA NKAL’AMBOTE VANA VENA AKAKA
14. Aweyi tulenda songela nkal’ambote vava tukalanga y’akaka?
14 Vava tukalanga y’akaka, tukalanga y’elau diasonga nkal’ambote. Konso muntu mu yeto olenda tatidila ungudi mu nkutakani muna loloka mu nzaki avo akaka mbi batuvangidi. O Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo: ‘Nuvezananga mambu yo yambuziana, ovo muntu obakidi nkw’andi diambu; wauna kanuyambulwila o Yave, i una mpe nuyambulwila.’ (Kol. 3:13) “Ovo muntu obakidi nkw’andi diambu,” e mvovo miami misonganga vo vena ye kuma kilenda kutufila mu fungila akaka makasi. Muna kuma kiaki, vana fulu kia tokanena vilwa wa mpangi zeto yo sia luvuvamu lwa nkutakani mu vonza, tufwete tangininanga Yave yo kubaloloka kuna mvevo yo kwamanana sadila Nzambi entwadi.
15. (a) Adieyi tulenda longoka muna mpila Yobi kalolokela akaka? (b) E sambu aweyi kilenda kutusadisila mu kala ye nyindu ambote?
15 Tulenda longoka fu kia loloka akaka muna mbandu a Yobi. Akundi andi atatu badi kumfiaulwisa bantianguna muna mpila zayingi. Kansi, Yobi wabaloloka. Mu nkia mpila? ‘Wasamba muna wete di’akundi andi.’ (Yobi 16:2; 42:10) Osamba muna wete di’akaka dilenda kutusadisa mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kiau. Osamba muna wete dia kintwadi kieto kia Kikristu, dilenda kutusadisa mu kala ye fu ya Kikristu. (Yoa. 13:34, 35) Vana ntandu, tufwete lombanga mwand’avevela muna sambu. (Luka 11:13) Mwand’a Nzambi ulenda kutusadisa mu songa fu ya Kikristu vava tukalanga y’akaka.—Tanga Ngalatia 5:22, 23.
SONGA NKAL’AMBOTE ILENDA TWASA NLUTA KW’AWONSO MU NKUTAKANI
16, 17. Adieyi i kani diaku muna diambu ditadidi nkal’ambote?
16 Ekwe nluta ditwasa kele vo konso muntu ovangidi mawonso muna songa nkal’ambote mu nkutakani! Ekolo tulongokele diambu diadi, nanga tumwene vo vena ye diambu tufwete singika muna nkal’eto kimana twayima fu ilenda kasakesanga akaka. Avo i wau, sadila Nkand’a Nzambi mu zaya una lenda dio singikila. (Ayib. 4:12) Wau vo Paulu wasianga sungididi kia kala nkal’ambote muna nkutakani, wavova vo: ‘Kiyizayidi diambu ko; kansì tu, muna diadi kilungisu ko: on’okumfundisa i Yave.’—1 Kor. 4:4.
17 Ekolo tusianga ngolo mu sadila ngangu za ntandu yo lembi tokanena kiwuntu kieto yovo etunda, dilenda wokesa ungudi mu nkutakani. Muna lolokanga yo kala yo nyindu ambote mu kuma ki’akaka, tukala ye ngwizani ambote ye mpangi zeto. (Fili. 4:8) Avo tusadidi elongi diadi, tulenda kala ye vuvu vo Yave yo Yesu beyangalela ‘mwanda’ tusonganga.—File. 25.
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 14]
Ozaya kiyekwa kia Yesu muna nkutakani, aweyi dilenda kusadisila kele vo longi oveno?
