Anzenza Bayikakeso Muna Nsambil’aludi

‘Anzenza bekal’avati eno y’avangidi a nsinga mia vinyo. Kansi oyeno nuyikilwa vo nganga za Yave.’​—YES. 61:5, 6.

NKIA MVUTU OVANA?

Aweyi wantu akaka bebadikilanga nzenza? Adieyi Nkand’a Nzambi ulonganga mu kuma kia diambu diadi?

Nkia nsilu uzayiswanga kwa wantu a zula yawonso?

Ke vena muntu ko obadikilwanga vo nzenza vana vena Mbangi za Yave. Ekuma?

1. Aweyi wantu akaka bebadikilanga nzenza? Ekuma e fu kiaki ke kinina kiambote ko?

NZE una twabadikidi mun’elongi diaviokele, wantu ayingi ke bezolanga ‘nzenza’ ko yovo wantu a nsi zakaka. Beyindulanga vo basundidi esi zula yakaka. E fu kiaki ke kiambote ko. Kavena muntu osundidi nkw’andi ko. Nkanda mosi (As Raças da Humanidade) uvovanga vo: “Nze una ulonganga Nkand’a Nzambi, o wantu a makanda mawonso ampangi.” Nkumbu miayingi ampangi baswaswana bekalanga, kana una vo i wau, bakinu ampangi.

2, 3. Aweyi Yave kebadikilanga anzenza?

² Kiakala nkia fulu tuzingilanga, nzenza ke zikondwanga ko. I diau mpe diavangamanga kw’Aneyisaele kuna nz’ankulu, ana bakala ye ngwizani ambote yo Yave wa Nzambi muna kuma ki’ekangu dia Nsiku. Kana una vo awana batuka mu zula yakaka bakala ye nkendelo zayingi, Aneyisaele bakanikinwa vo bazitisanga wantu awaya yo kubavanga oma mambote. Ekwe mbandu ambote tufwete landa! Akristu akieleka ke bafwete sianga mpambula ko. Ekuma? O Petelo wa ntumwa wavova vo: “Kieleka mbwene wo vo o Nzambi ke nkwa mandangi ko: kansi muna zula yawonso, on’okumvumina yo vanga nsongi, wina y’edieng’oku kena.”​—⁠Mav. 10:​34, 35.

³ Anzenza kuna Isaele yankulu bavwanga nluta muna zingila vamosi ye Aneyisaele. Ediadi disonganga una Yave kebadikilanga anzenza, nze una Paulu wa ntumwa kavova mu kuma kia Yave, oku vo: “O Nzambi, wa Ayuda kak’e? ke wa zula mpe ko e? Elo, wa zula mpe.”​—⁠Roma 3:29; Yoe. 2:⁠32.

4. Ekuma ke mwinina nzenza ko muna “Isaele a Nzambi”?

⁴ Mun’ekangu diampa, e nkutakani ya Akristu akuswa, yavinga vana fulu kia Isaele ya nitu nze zula kiasolwa kwa Nzambi. E zula kiaki kiyikilwanga vo “Isaele a Nzambi.” (Ngal. 6:​16) Nze una Paulu kasasila, muna zula kiaki kiampa, “ke mwina nkutu Mungerekia ko, yovo Nyuda, unzengi, yovo lembi zengwa, nzenza, Nsekutia, ntaudi, mfumu: kansi o Kristu i wonso, yo muna wonso.” (Kol. 3:​11) Muna kuma kiaki, ke mu kalanga nzenza ko muna nkutakani y’Akristu.

5, 6. (a) Nkia kiuvu kiyuvulwanga mu kuma kia sono kia Yesaya 61:​5, 6? (b) Aki nani i “nganga za Yave” ye ‘nzenza’ ziyikwanga muna nkanda Yesaya? (c) E buka yole yayi nkia salu besalanga entwadi?

⁵ Kuna diak’esambu, akaka balenda yika kapu kia 61 kia nkanda Yesaya, kiyikanga ungunza ulungananga muna nkutakani y’Akristu. E tini kia 6 kia kapu kiaki kiyikanga awana bekala nze “nganga za Yave.” Kansi, e tini kia 5 kiyikanga “anzenza” ana beyikama yo sala entwadi ye “nganga” zazi. Aweyi tulenda bakulwila ungunza wau?

⁶ E nganga za Yave i Akristu akuswa ana bena ye kunku “muna mfuluk’antete,” awana ‘bekala se nganga za Nzambi yo Kristu, beyala yandi mun’ezunda dia mvu.’ (Lus. 20:⁠6) Vana ntandu, vena ye Akristu ayingi akwikizi bena ye vuvu kia zingila ova ntoto. Kana una vo besalanga entwadi y’awana bekwenda yala kun’ezulu, balenda badikilwa vo anzenza. Kuna kiese kiawonso, beyikamanga yo sala entwadi ye “nganga za Yave” yo sala nze “avati” au ye “avangidi a nsinga mia vinyo.” Elo, besadisanga akuswa mu kembelela Nzambi muna samuna nsangu zambote yo longa akaka e ludi. Akuswa ye mameme makaka bevavanga wantu yo longa awana bena y’etima dia sadila Nzambi yakwele mvu.​—⁠Yoa. 10:⁠16.

‘ANZENZA’ NZE ABARAYAMA

7. O unu Akristu aweyi benena nze Abarayama ye selo yakaka ya kwikizi kuna nz’ankulu?

⁷ Nze una twalongokele mun’elongi diaviokele, Akristu akieleka bena nze anzenza yovo minduti a nzila mu nza yayi ya Satana. Bena nze Abarayama ye selo yakaka ya kwikizi kuna nz’ankulu ana bazinganga nze ‘anzenza y’anangi ova nza.’ (Ayib. 11:​13) Kiakala vuvu kia zingila kun’ezulu yovo va ntoto tuna kiau, tuna y’elau dia kala ye ngwizani ambote yo Yave nze ina Abarayama kakala yau. Yakobo wavova vo: “Vo i Abarayama, wakwikila Nzambi, kabadikilwa dio vo ndungidi; kayikwa mpe vo, nkundi a Nzambi.”​—⁠Yak. 2:23.

8. Yave nkia nsilu kasia kwa Abarayama? Aweyi kabadikilanga e ndungan’a nsilu wau?

⁸ Nzambi wasia nsilu vo muna Abarayama ye mbongo andi, e makanda mawonso ma nza mesambulwa, ke zula kimosi kaka ko. (Tanga Etuku 22:​15-18.) Kana una vo nsilu wau walungana vava Abarayama kafwa, wakala ye vuvu vo usinga lungana. Muna mvu miayingi mia zingu kiandi, Abarayama ye esi nzo andi bayalukanga mu fulu yayingi. Kana una vo i wau, wakwamanana siamisa kikundi kiandi yo Yave.

9, 10. (a) Aweyi tulenda tanginina mbandu a Abarayama? (b) Nkia nsilu tulenda zayisa kw’akaka?

⁹ Kana una vo kazaya ko e ntangwa ilungana nsilu wau, Abarayama wakwamanana zola yo sambila Yave. Wau vo wasungamenanga vo nzenza kakala, ka tangininanga mpil’a zingu kia esi nsi ko. (Ayib. 11:​14, 15) Diangangu dia tanginina mbandu a Abarayama muna vevolanga zingu kieto. Ke tufwete tokananga kwayingi ko mu kuma kia mavwa, etunda yovo vava salu ifutanga nzimbu zayingi. Ekuma tufwete vavila e zingu kina akaka bebadikilanga vo zingu kiambote mu nza yayi ifwaswa ke kolo ko? Ekuma tufwete kuyivanina muna mambu mena vo ma kolo kiandwelo? Nze Abarayama, zingu kisundidi o wete tuvingilanga. Tufwete kala ye luzindalalu yo vingila yavana e vuvu kieto kilungana, nze una Abarayama kavanga.​—⁠Tanga Roma 8:⁠25.

¹⁰ Yave osianga nsilu wa sambula wantu a zula yawonso muna mbongo a Abarayama. Akuswa bena vo “nganga za Yave” kumosi ye mameme makaka yovo “anzenza” bezayisanga e nsilu wau kwa wantu a nza yawonso muna vioka 600 za ndinga.

KE BESIANGA MPAMBULA KO

11. Solomo nkia mboka kavana kwa wantu a zula?

¹¹ Vava kiavaulwa tempelo muna mvu wa 1026 Vitila Tandu Kieto, mun’owu wa nsilu Yave kavana kwa Abarayama, Solomo wavova vo wantu a makanda mawonso bekubayikama mu kembela Yave. Wasamba kuna ziku kiawonso vo: “Mun’owu wa nzenza una vo, ke wa nkangu aku Isaele ko, watuka muna nsi anda muna kuma kia nkumbu aku; (kadi bewa nsangu za nkumbu aku anene yo koko kwaku kwankuma kwalambuka;) vava kekwiza samba kwaku nzo; wa kwaku koko’zulu dia kalu kiaku, yo vanga wawonso kekukazil’o nzenza; e nkangu miawonso mia nza miazaya nkumbu aku, bavumin’e mpumina bekuvumin’o nkangu aku Isaele.”​—⁠1 Nti. 8:​41-43.

12. Ekuma Mbangi za Yave bebadikilwanga nze anzenza muna nsi bezingilanga?

¹² O nzenza i ndiona wele kingula zunga kiakaka yovo ozingilanga mu nsi ina vo ke nsi andi a kingutukila ko. Mbangi za Yave bena nze anzenza. Mu nsi zayingi bezingilanga mu nza yawonso. Beyikamanga Kintinu kia Nzambi kun’ezulu, eki kiyalwa kwa Yesu Kristu. Muna kuma kiaki, ke bekuyisianga mu mambu ma mbumba ko muna nsi bezingilanga, kana una vo akaka ke bemwenanga dio diambote ko.

13. (a) Adieyi dilenda kutusadisa mu lembi badikila akaka vo anzenza? (b) Kuna lubantiku, nga Yave wakana vo wantu bakala anzenza? Sasila.

¹³ Nkumbu miayingi anzenza bezayakenanga muna mpil’au ya vovela, fu yau ya kisi nsi, muna mpw’au yovo muna mpila ya vwatila. Kansi, e mambu mena e betela muna wantu masundidi o mfunu ke mu mambu mekubaswaswanesanga ko. Muna kuma kiaki, o muntu obadikilwanga vo nzenza wau vo waswaswana mu mambu mayingi. Vava tuyambulanga o sia e sungididi muna nswaswani zazi, o mvovo “nzenza” ke ukalanga diaka mfunu ko. Kele vo wantu awonso ova nza bakala kunansi a luyalu lumosi, ke muntu wadi yikilwa ko vo nzenza. Kuna lubantiku ekani dia Yave diakala vo wantu a nza yawonso bakala esi kanda dimosi yo yalwa kwa luyalu lumosi, i sia vo, luyalu lwandi. O unu, nga dilendakana kwa wantu a zula yawonso mu lembi badikila akaka vo nzenza?

14, 15. Adieyi Mbangi za Yave mu nz’amvimba belendang’o vanga?

¹⁴ Wantu ayingi mu nza yayi tuzingilanga bakituka akw’eloko, beyindulanga vo e nsi au isundidi e nsi zakaka. Kansi, dia lukasakeso mu zaya vo vena yo wantu ana ke besianga mpambula za makanda ko. Dialudi vo diampasi dikalanga mu soba e mpila tubadikilanga akaka. Ted Turner, ona wayantika e televizau iyikilwanga vo CNN, wavova mu kuma kia wantu a nsi zayingi kasalanga yau entwadi vo: “Diambu diamfunu yalongoka muna sala entwadi yo wantu awaya. Yabakula vo wantu a nsi zakaka ke nzenza ko, kansi akw’ame tuzingilanga va nza imosi. Yamona vo ke diambote ko mu yikila akaka vo nzenza. Muna kuma kiaki, yakanikina kwa asadi ame vo ke bafwete sadila diaka mvovo ‘nzenza’ ko ekolo besalanga yovo bezayisanga e nsangu muna televizau.”

¹⁵ Muna nsi zayingi ova nza, Mbangi za Yave kaka betangininanga Nzambi muna mpila kebadikilanga wantu a nsi zawonso. Wau vo belongokanga o badikilanga wantu nze una Yave kekubabadikilanga, besundanga e fu kia sia mpambula za makanda. Vana fulu kia veza yovo menga esi nsi zakaka, beyangalelanga e nswaswani muna fu yau ya kisi nsi ye mu mambu makaka. Nga oyindulanga e diambu diadi ye kiese dikutwasilanga wau wasoba e mpila obadikilanga akaka?

NZA YAKONDWA NZENZA

16, 17. Aweyi ukala e zingu vava kilungana ungunza una muna Lusengomono 16:16 ye Daniele 2:44?

¹⁶ Ke kolo ko e zula yawonso inwana yo Yesu Kristu ye makesa mandi m’ezulu muna vita yansuka mu kuma kia kimfumu kia Nzambi. E vita yayi ‘iyikilwanga muna Kiyibere vo, Armangedo.’ (Lus. 16:​14, 16; 19:​11-​16) Se vioka tezo kia 2.500 za mvu, Daniele wa ngunza wasakula dina dibwila tuyalu twawonso twa wantu tutelamenanga ekani dia Nzambi. Wasoneka vo: “Muna lumbu y’atinu awana, o Nzambi ezulu otongeka kintinu, kina ke kibangalakeswa ko yakwele mvu, ngatu vingilwa untinu wandi kwa nkangu akaka; kansi kikosomona yo sukisa yintinu yayi yawonso, kitongama mpe yakwele mvu.”​—⁠Dan. 2:⁠44.

¹⁷ Nga olenda yindula e nsasa dina kwa ngeye? E nkendelo za nsi, ezi zikitulanga wantu awonso anzenza o unu ke zikala diaka ko. Kana una vo wantu bekwamanana kala baswaswana muna mpwa, ediadi disonga o wete wa vangwa ya mpila mu mpila ina muna nsem’a Nzambi. E vuvu kiaki kifwete fila konso muntu mu yeto mu kwamanana vanga mawonso tulenda mu kembelela yo vumina Mvangi eto, Yave wa Nzambi.

18. Nkia diambu diavangamene mu lumbu yaviokele disonganga vo mvovo ‘nzenza’ ulenda yambulwa sadilwa?

¹⁸ Nga e nsobani yayi vangama kikilu ivangama? Elo, tulenda kala ye vuvu vo vangama kikilu ivangama. Vana vena e Mbangi za Yave o mvovo ‘nzenza’ ke una diaka mfunu ko, ke besianga mpambula za nsi ko. Kasikil’owu, mu lumbu yaviokele mavula mayingi makete mabundilu mu vevola e salu kia lunga-lunga mavula yo nungununa e salu kia samuna e nsangu zambote za Kintinu. (Mat. 24:​14) E nzengo zazi ke zatadila nkendelo za nsi ko, nanga vo e nsiku mia nsi ke miavana nswa ko. Ekiaki i ziku kiakaka kisonganga vo Yesu Kristu, ona wayadikwa kwa Yave se Ntinu, wayantikidi vengomona e nkendelo zisianga o wantu. Ke kolo ko, okatula nkendelo zawonso vava ‘kefokola nsund’andi.’​—⁠Lus. 6:⁠2.

19. E ndinga yavelela ya ludi nkia diambu ilungisanga?

¹⁹ Mbangi za Yave mu nsi zayingi betukanga yo vova ndinga zaswaswana. Kana una vo i wau, bayikakiana muna ndinga yavelela ya ludi. Ediadi disiamisanga kintwadi kiau, ke vena diambu ko dilenda kubavambula. (Tanga Sefaniya 3:⁠9.) Mbangi za Yave bena nze wan’a ngudi mu nza yawonso. Kanele vo mu nza yayi yambi bezingilanga, ke ba nza ko. E kintwadi kia Mbangi za Yave o unu kisonganga vo muna nz’ampa ke mu kala nzenza ko. Awonso bezingila ova ntoto bekala ye kiese kia mona e ziku kia mvovo mina muna nkanda tuyikidi kuna lubantiku vo: “Nze una ulonganga Nkand’a Nzambi, o wantu a makanda mawonso ampangi.” (As raças da humanidade)

[Yuvu ya Longoka]

 [Mvovo mia Sina muna lukaya lwa 28]

Nga ovingilanga ekolo kisinga katulwa nkendelo zasiwa kwa wantu, vava o mvovo ‘nzenza’ ke usadilwa diaka ko?

 [Foto ina muna lukaya lwa 25]

Nga obundanga e vuvu muna ndungan’a nsilu mia Nzambi nze Abarayama?

 [Foto ina muna lukaya lwa 27]

Vana meso ma Yave, ke mosi ko muna yau una vo nzenza