1, 2. (a) Adieyi diafila mu bak’e nzengo za sadila Nzambi? (b) Nkia yuvu tulenda kiyuvula mu kuma ki’evwa dieto dia mwanda?

AYINGI bebakang’e nzengo za sadila Yave wa Nzambi yo landa e ntambi za Yesu Kristu. (Mat. 16:24; 1 Pet. 2:21) O yekola zingu kieto kwa Nzambi i nzengo zisundidi o mfunu twabaka. Ke twabaka nzengo zazi ko vava twazaya mambu makete kaka ma Nkand’a Nzambi, kansi vava twalongoka Diambu dia Nzambi ye sungididi kiawonso. Ediadi diakumika lukwikilu lweto mun’evwa dina Yave kasila nsilu kw’awana bekwamanana vwa zayi mu kuma kiandi ye mu kuma kia Yesu Kristu.—Yoa. 17:3; Roma 12:2.

² Muna tatidila ngwizani eto yo Yave, tufwete bakang’e nzengo zikunyangidika. Elongi diadi divana e mvutu za yuvu eyi yamfunu: Adieyi i vwa dieto? Aweyi tufwete dio badikilanga? Adieyi tufwete vanga muna tambula evwa diadi? Adieyi dilenda kutusadisa mu baka nzengo zambote?

3. Nki’evwa besinga tambula (a) Akristu akuswa (b) “mameme makaka”?

³ Akete kaka mun’Akristu bena ye vuvu kia tambula “evwa dilembi wolakana, yo safuka, yo vempoka,” i sia vo, elau dia yala kumosi yo Kristu kun’ezulu. (1 Pet. 1:3, 4) Muna tambula evwa diadi, Akristu awaya bafwete ‘wutuluka.’ (Yoa. 3:1-3) Nki’evwa besinga tambula ulolo wa “mameme makaka” ma Yesu, ana beyikamanga Akristu akuswa muna salu kia samuna nsangu zambote za ­Kintinu kia Nzambi? (Yoa. 10:16) Mameme makaka besinga tambula evwa dina balembi tambula Adami yo Eva, i sia vo, moyo a mvu ya mvu muna paradiso ova ntoto kondwa kwa mpasi, lufwa yovo dilu. (Lus. 21:1-4) Vava Yesu kakala vana nti ampasi, wasia nsilu kwa kimpumbulu wakomwa vana ndambu andi vo: ‘Kieleka o unu isamunwini vo, okala yame muna Paradiso.’—Luka 23:43.

4. Nkia nsambu tutambulanga o unu?

⁴ Kana nkutu o unu, nsambu zayingi tutambulanga zina mun’evwa dieto. Muna kuma kia lukwikilu lweto muna “lukulu luna muna Kristu Yesu,” tuna ye luvuvamu lwa ntima ye ngwizani ambote yo Nzambi. (Roma 3:23-25) Tuvwidi umbakuzi wa nsilu mia Nkand’a Nzambi. Vana ntandu, o kala muna kintwadi kia wan’a ngudi mu nza yawonso kiese kiayingi dikututwasilanga. Tuna mpe y’elau diampwena dia kala Mbangi za Yave. Kieleka, tuvwidi kuma yayingi mu yangalela evwa dieto!

5. Satana adieyi kevavanga vanga kwa nkangu a Nzambi? Adieyi dilenda kutusadisa mu telamena makani mandi mambi?

⁵ Muna lembi vidisa evwa dieto, tufwete venganga e ntambu mia Satana. E lumbu yawonso, Satana ovavanga vukumuna nkangu a Nzambi mu bak’e nzengo zambi kimana bavidisa evwa diau. (Nta. 25:1-3, 9) Wau kazeye vo lufwasu lwandi lufinamene, Satana ovanganga mawonso mu kutufila twavanga oma mambi. (Tanga Lusengomono 12:12, 17.) Avo tuzolele telamena tumpeso (yovo makani mambi) ma Nkadi ampemba, tufwete yangalelanga evwa dieto. (Ef. 6:11) Muna kuma kiaki, tulenda longoka mambu mamfunu muna mpila ina Esau wa mwan’a Isaki kabadikila evwa diandi.

6, 7. Nani i Esau? Nki’evwa kavingilanga?

⁶ Se vioka tezo kia 4.000 ma mvu, Isaki yo Rebeka bawuta zinsimba, Esau yo Yakobo. Vava bakituka se ambuta, baswaswana muna fu ye muna salu basola. ‘Esau wakituka se nkongo, wazolanga e futa. Vo i Yakobo, wakala se nlembami, wananginanga muna saba.’ (Etu. 25:27) Yakobo wayikilwa vo “nlembami” kadi nkwa kwikizi ye munkondwa kuma kakala.

⁷ Vava Esau yo Yakobo bakala ye kimbuta kia mvu 15, Abarayama wa nkak’au wafwa. Kansi o nsilu una Yave kasia kwa Abarayama ke wafwa ko. Kuna kwalanda, Yave wavana diaka nsilu wau kwa Isaki. Nzambi wavova vo e zula yawonso ya nza isambulwilwa muna mbongo a Abarayama. (Tanga Etuku 26:3-5.) O nsilu wau wasonga vo Masia una vo i “mbongo” yayikwa muna Etuku 3:15, mu luvila lwa Abarayama kewutukila. Wau vo Esau i mwan’antete a Isaki, o nsilu wau muna yandi wadi lunganena. Ekw’evwa diantalu kavingilanga o Esau! Nga wayangalelanga evwa diadi?

8, 9. (a) Nkia nzengo kabaka Esau mu kuma ki’evwa diandi? (b) Muna mvu mialanda, adieyi kabakula o Esau mu kuma kia nzengo zandi? Adieyi kavanga?

⁸ Lumbu kimosi, vava Esau katuka kuna mpatu, wamona Yakobo ‘walambanga yuma ya mbwaza.’ Esau wavova vo: “Undika, do, e yuma yoyo yambwaki, kadi mfune mfwidi.” Yakobo wamvutula vo: “Untekel’e kulu e kimbuta kiaku.” Nkia nzengo kabaka o Esau? Wavova vo: “E kimbuta kiaki nkia mfunu oku ngina?” Elo, Esau wasola elonga dia madia ke mu kimbuta kiandi ko! Muna kala ye ziku vo Esau ozolele teka kimbuta kiandi, Yakobo wamvovesa vo: “Undidil’e kulu e ndofi.” Lembi teka yindula, Esau wateka kimbuta kiandi. I bosi, “O Yakobo [ovene] Esau mbolo ye yuma ya wandu; odidi, onwini, otelamene, wele kwandi: O Esau i mpeza kavezele e kimbuta.”—Etu. 25:29-34.

⁹ Vioka mvu miayingi, vava lufwa lwa Isaki lwafinama, Rebeka wavanga nkubika kimana Yakobo katambula kimbuta kina katekelwa kwa Esau. Vava Esau kabakula vo nzengo za uzowa kabaka, wadodokela Isaki vo: “Unsambula mpe omono, e tata. . . . Nga kumpavulwidi lusambulu ko e?” Vava Isaki kavova vo kalendi diaka soba lusambulu ko luna kavene kala kwa Yakobo, “Esau otumbwidi ndinga, odididi.”—Etu. 27:30-38.

10. O Yave aweyi kabadikilanga Esau yo Yakobo? Ekuma?

¹⁰ Adieyi tulenda longoka mu lusansu lwalu lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia fu kiasonga Esau? Wasonga vo zolela ya nitu yau yasunda o mfunu kwa yandi, ke mu vingila e nsambu ko zadi kuntwasila evwa diandi. Esau waveza kimbuta kiandi yo songa vo kazolanga Nzambi ko. Vana ntandu, Esau kayindula ko e mfwilu mitwasa evangu diandi kuna kwa mbongo andi. Kansi, Yakobo wayangalelanga kikilu evwa diandi. Kasikil’owu, Yakobo walemvokela luludiku lwa mase mandi mu kuma kia sola nkento. (Etu. 27:46–28:3) Wau vo Yakobo wabaka nzengo zazi zavavanga vo kakala yo luzindalalu yo mona e mpasi, kuna kwalanda Masia wawutukila muna luvila lwandi. Aweyi Nzambi kabadikilanga Esau yo Yakobo? Muna Malaki wa ngunza, Yave wavova vo: “Yazola Yakobo, vo i Esau yansaula.”—Mal. 1:2, 3.

11. (a) Ekuma lusansu lwa Esau lwinina lwamfunu kwa yeto Akristu? (b) Ekuma Paulu kayikila evangu dia zumba vava kayika evangu dia Esau?

¹¹ Nga lusansu lwalu lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia Esau mfunu lwina kw’Akristu o unu? Elo. Paulu wa ntumwa walukisa mpangi zandi Akristu bayikenga kimana “venkwa kala yo munta-zumba, ovo nzengenga, nze Esau, ona watek’ekiandi kimbuta muna dia kumosi.” (Ayib. 12:16) O nkanikinu wau wakinu o mfunu kwa Akristu. Tufwete yangalelanga mambu ma mwanda kimana twalembi sundwa kwa zolela ya nitu yo vidisa evwa dieto. Kansi, ekuma Paulu kayikila evangu dia zumba vava kayika evangu dia Esau? E kuma kadi, avo tutanginini Esau yo yambula vo zolela yeto ya nitu yatuyala, diasazu dikala mu kuyivana mun’esumu nze dia tá zumba yo vidisa evwa dieto.

12. (a) Aweyi Satana kevavilanga kututonta? (b) Nkia nona ya Nkand’a Nzambi ilenda kutusadisa vava tunwananga ye nzengo zampasi?

¹² Wau vo tu selo ya Yave, tuvanganga wawonso mu venga mambu malenda kutufila muna mavangu ma zumba. Avo muntu zolele kutuvukumuna, tusambanga kwa Yave kimana katusadisa twalembi bwa muna ntonta. (Mat. 6:13) Kansi, o Satana ovavanga fwasa e ngwizani eto yo Yave ekolo tusianga ngolo za tatidila kwikizi kieto mu nza yayi yazala ye mambu mambi. (Ef. 6:12) Wau vo yandi i nzambi a nza yayi yambi, Nkadi ampemba ozeye una kalenda sadila e ntonta mu fila wantu bayivana muna zolela yau yambi. (1 Kor. 10:8, 13) Kasikil’owu, adieyi wadi vanga kele vo elau dilwakidi dia lungisa zolela yaku ya nitu mu mpila yambi? Nkia nzengo wadi baka? Nga otanginina Esau ona wabwa vana vau muna ntonta? Nga ozizidila ntonta yo tina zo nze una wavanga Yosefe wa mwan’a Yakobo vava katontwa kwa nkaz’a Potifa?—Tanga Etuku 39:10-12.

13. (a) O unu, aweyi mpangi zayingi betangininanga mbandu a Yosefe? Aweyi akaka betangininanga Esau? (b) Adieyi tufwete vanga muna lembi tanginina mbandu a Esau?

¹³ Ayingi muna mpangi zeto z’akala ye z’akento banwana kala ye ntonta zavavanga vo basola kana vo Esau betanginina yovo Yosefe. Ayingi muna yau babaka nzengo zambote yo yangidika Yave. (Nga. 27:11) Kansi akaka muna mpangi zeto batanginina Esau yo veza evwa diau dia mwanda. Ndonga mun’awana bevewanga tumbu yovo bevaikiswanga muna nkutakani konso mvu i mu kuma ki’esumu dia zumba. Muna kuma kiaki, diamfunu twasikidisa ntima mieto owau, kimana twakala twakubama mu zizidila konso ntonta za lukwikilu. (Nku. 78:8) Vena ye mambu mole malenda kutusadisa mu zizidila ntonta yo baka nzengo zambote.

14. Nkia yuvu ilenda kutusadisa mu ‘mwena dina diambi e ngemi’ yo ‘tatidila dina diambote’?

¹⁴ E diambu diantete tufwete vanga i yindula e mfwilu milenda twasa mavangu meto. Avo tutoma zolanga Yave, tutoma yangalela mpe evwa katuvana. Avo muntu tuzolanga, tuvanganga mawonso muna lembi kunkendeleka. Tusianga ngolo za kunyangidika. Muna kuma kiaki, tufwete teka yindulanga e mfwilu tulenda baka yovo tulenda twasa kw’akaka avo tuyivene muna zolela yambi ya nitu. Tufwete kiyuvulanga: ‘Evangu diame aweyi dilenda vanga muna ngwizani ame yo Yave? Nkia mfwilu dilenda twasa kwa esi nzo ame? Aweyi dilenda vanga kwa mpangi zame muna nkutakani? Nga evangu diame dilenda tesesa akaka esakuba?’ (Fili. 1:10) Tulenda mpe kiyuvula: ‘Nga e kiese kia kolo kiandwelo ki’evangu diambi kisundidi e mfwilu dilenda kuntwasila? Nga nzolele kala nze Esau ona wabokana ye dilu vava kabakula e mfwilu miatwasa evangu diandi?’ (Ayib. 12:17) O teka badika yuvu yayi dikutusadisa mu ‘mwena dina diambi e ngemi’ yo ‘tatidila dina diambote.’ (Roma 12:9) Avo tuzolanga kikilu Yave, tuvanga mawonso mu tanina evwa dieto.—Nku. 73:28.

15. Nki kilenda kutusadisa mu kala twakubama mu zizidila konso ntonta zilenda fwasa ngwizani eto yo Nzambi?

¹⁵ E diambu diazole tufwete vanga i teka kubama mu zizidila ntonta. Yave ovanganga nkubika zayingi muna wete dieto mu kutusadisa twakala twakubama mu zizidila ntonta za nza yayi ezi zilenda fwasa ngwizani eto yo yandi. ­Zakaka muna nkubika zazi i longoka Nkand’a Nzambi, tukutakanu tw’Akristu, salu kia umbangi ye sambu. (1 Kor. 15:58) Konso ntangwa tusambanga kwa Yave ye konso ntangwa tukalanga muna salu kia umbangi, dina nze yeto tukubamanga mu zizidila ntonta. (Tanga 1 Timoteo 6:12, 19.) Avo tuzolele kala twakubama mu zizidila ntonta, tufwete sianga ngolo za lungisa mambu mama. (Ngal. 6:7) E kapu kiazole kia nkand’a Ngana kitoma songanga e ziku kia diambu diadi.

16, 17. Adieyi dilenda kutusadisa mu baka nzengo zambote?

¹⁶ E kapu kia 2 kia nkand’a Ngana kikutukasakesanga twavava ngangu yo umbakuzi. E fu yayi kekutuvananga o Yave ikutusadisanga mu swaswanesa edi diambote y’edi diambi. Ikutusadisanga mpe mu sunda zolela yeto yambi vana fulu kia yambula vo yatuyala. Kansi, ngolo divavanga muna wo vanga. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “E mwan’ame, ovo otambula mvovo miame, yo lunda yaku e nkanikinu miame; watamb’o matu muna ngangu. Wasia ntima muna mbakula; elo kadi, ovo obokela umbakuzi, watatwila ndinga muna bakula, ovo okumvava nga palata, wansatulula nga tusalu twaswekama; ozevo obakula vumi wa Yave, yo solol’o zaya Nzambi. Kadi o Yave ovananga ngangu; muna nu’andi mutukanga zayi ye mbakula.”—Nga. 2:1-6.

¹⁷ Elo, avo tulungisi mawonso meyikwanga mu sono yayi, tukala ye ngangu za baka nzengo zambote. Tulenda sunda e ntonta avo tuyambwidi vo mvovo mia Yave miasoba kiwuntu kieto kia kati, avo tukwamanene lomba luludiku lwa Yave muna sambu, ye avo tukwamanene vava zayi wa Nzambi nga tusalu twaswekama.

18. Adieyi i kani diaku? Ekuma?

¹⁸ Yave ovananga zayi, umbakuzi ye ngangu kw’awana bevanganga ngolo za vava fu yayi. Avo tukedi ye fululu kia vava tukau twatu, e ngwizani eto yo Yave iwokela. Vana ntandu, e ngwizani eto yo Yave wa Nzambi ikututanina vava tubwilwa e ntonta. Avo tutomene finama Yave yo kumvumina, tuvang’e ngolo za venga esumu. (Nku. 25:14; Yak. 4:8) Yambula vo kikundi kieto yo Yave ye ngangu kekutuvananga zatufila mu bak’e nzengo zikunyangidika yo songa vo tuyangalelanga evwa dieto.