1, 2. Adieyi Yesu kavanga vava bamanisa dia elambu dia Nduta ye ntumwa zandi zakwikizi muna mvu wa 33 wa Tandu Kieto?

MUNA fuku wa lumbu kia 14 kia ngonde a Nisani ya mvu wa 33 wa Tandu Kieto, Yesu y’akundi andi badia elambu dia Nduta dina diabasungamesanga una Nzambi kavuluzila Aneyisaele muna ubundu kuna Ngipito. Kansi owau, alongoki a Yesu akwa kwikizi bevuluzwa mu mpila yakaka isundidi. Muna lumbu kilanda, Yesu wa Mfumu au ovondwa kwa mbeni zandi. Kansi, evangu diadi diansoki dikituka se nsambu. E menga ma Yesu mana mebungulwa meziula nzila kimana wantu bavuluzwa mun’esumu yo lufwa.—Ayib. 9:12-14.

² Muna kutusadisa twalembi vilakana e nkubika yayi ya zola, Yesu wasikidisa elambu diakaka diavinga vana fulu ki’elambu dia Nduta. Muna lumbu kiaki, wabonga mbolo yalembi funa, wabukununa yo, i bosi wakayanesa yo kwa ntumwa zandi 11. Wabavovesa vo: “Ekiaki i to kiame kiki, kina kivaninwa muna kuma kieno: i wau wuwu nuvanga muna luyindulu luame.” Wabavana diaka e mbungw’a vinyo yo vova vo: “E mbungwa yayi i’kangu diampa muna menga mame, mana mebungukila muna kuma kieno.”—Luka 22:19, 20.

3. (a) Nkia nsobani yampwena yavangama vava Yesu kafwa? (b) Nkia yuvu tufwete badika mu kuma kia sambu kia Yesu kiasonama muna Yoane kapu kia 17?

³ Ke kolo ko, ekangu dia Nsiku dina Nzambi kakanga ye zula kia Isaele difokoka. Ekangu diakaka disikidiswa vana vena Yave y’alongoki a Yesu akuswa muna mwanda. Yesu kazola ko vo alandi andi bakituka nze zula kia Isaele. Aneyisaele bavambana bakala muna nsambila. Ediadi luvezo diatwasanga muna nkumbu a Nzambi. (Yoa. 7:45-49; Mav. 23:6-9) Nswaswani yo yau, Yesu wazola vo alandi andi basalanga entwadi kimana batwasa nkembo muna nkumbu a Nzambi. Adieyi Yesu kavanga? Walomba lusadisu kwa S’andi muna sambu kisundidi o wete muna sambu yawonso kalenda tanga o muntu. (Yoa. 17:1-26; tala fwaniswa kiantete) Ekolo tufimpanga e sambu kiaki, tubadika yuvu eyi: “Nga Nzambi kawá e sambu kia Yesu?” “Nga izingilanga e ngwizani ye sambu kiaki?”

4, 5. (a) Adieyi tulenda longoka muna mvovo miantete mia sambu kia Yesu? (b) Aweyi Yave kavanina mvutu muna ndomba kavanga o Yesu mu kuma kia yandi kibeni?

⁴ Muna fuku wauna, Yesu walonga mambu mayingi mamfunu kw’alongoki andi yakuna dingidingi. I bosi, wasengola meso kuna zulu yo samba vo: “E Tata, e ntangwa izidi; kembesa mwan’aku, o mwana kàkembesa: una wamvana wisa kia nitu awonso, konso kina wamvana, kabavana moyo a mvu ya mvu. . . . Omono, yàkembes’ova nza, wau yamanisa salu kina wampana yasala. Owau, e Tata, unkembesela mpe yo ngeye kibeni mun’ekembo dina yakala diau yo ngeye, ova ke kiakedi nza ko.”—Yoa. 17:1-5.

⁵ Kuna lubantiku lwa sambu kiandi, Yesu wayika mambu mana masunda o mfunu kwa yandi. Diantete, wasamba vo S’andi kakembeswa. E sambu kiaki betela kina ye sambu kina kalonga kw’alongoki andi vava kasamba vo: “E Tata yambula nkumbu aku yazitiswa.” (Luka 11:2) Diazole, Yesu wasamba mu kuma kia nsatu z’alongoki andi. Walomba vo “kabavana moyo a mvu ya mvu.” I bosi, Yesu walomba diambu mu kuma kia yandi kibeni. Wavova vo: “E Tata, unkembesela mpe yo ngeye kibeni mun’ekembo dina yakala diau yo ngeye, ova ke kiakedi nza ko.” Yave wawá e sambu kia Mwan’andi yo kumvana lutila nkutu ina kalomba. Wavana Yesu e ‘nkumbu iviokele o wete’ ke mu nkumbu za mbasi zawonso ko.—Ayib. 1:4.

6. Adieyi diavavwanga kw’antumwa muna vwa moyo a mvu ya mvu? Nkia ziku tuna kiau vo antumwa bavanga wo?

⁶ Muna sambu kiandi, Yesu wayika mpe dina tufwete vanga muna vwa moyo a mvu ya mvu. (Tanga Yoane 17:3.) Wavova vo tufwete kwamanana ‘vwa zayi’ wa Nzambi yo Kristu. Aweyi tulenda wo vangila? Entete, tufwete sadila meso yo matu meto muna kwamanana longoka mu kuma kia Yave yo Mwan’andi. Diazole, tufwete sadila mana tulongokanga muna zingu kieto. Antumwa bayivangilanga kala mawonso mama, kadi Yesu wavova muna sambu kiandi vo: “E mvovo mina wampana, ibavene mio, oyau mpe batambwidi mio.” (Yoa. 17:8) Kansi muna vwa moyo a mvu ya mvu, diavavanga vo bakwamanana badika Diambu dia Nzambi yo sadila mana balongokanga muna zingu kiau kia lumbu ke lumbu. Nga antumwa bakwamanana wo vanga muna zingu kiau kiawonso ova ntoto? Elo. Tuna ye ziku kiaki kadi e nkumbu zau zasonama yakwele mvu muna matadi 12 ma nkubilw’a Yerusaleme Yampa.—Lus. 21:14.

7. O ‘zaya’ Nzambi aweyi disongele? Ekuma dinina o mfunu?

⁷ Avo tuzolele vwa moyo a mvu ya mvu, tufwete kwamanana ‘zaya’ Nzambi. Ediadi aweyi disongele? O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo ‘zaya’ ulenda mpe sekolwa vo ‘kwamanana vwa zayi.’ Muna kuma kiaki, o ‘zaya’ Nzambi ­disongele vo kwamanana longoka mayingi mu kuma kiandi. Kansi, makaka diaka mevavwanga ke zaya kaka fu ye makani mandi ko. Tufwete kunzola yo kala ye ngwizani ambote yo yandi. Tufwete mpe songanga zola muna mpangi zeto. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Ndion’olembi zola, kazeye Nzambi ko; kadi Nzambi i zola.” (1 Yoa. 4:8) O zaya Nzambi divavanga mpe vo twanlemvokelanga. (Tanga 1 Yoane 2:3-5.) Ekw’elau diampwena tuna diau dia kala amosi mun’awana bazeye Yave! Kansi nze una usonganga nona kia Yuda wa mwisi Kereote, avo ke tuyikebele ko, tulenda vidisa e ngwizani yayi. Muna kuma kiaki, tufwete sianga ngolo muna siamisa ngwizani eto yo Yave. Avo tuvanga wo, Yave okutuvana lukau lwa moyo a mvu ya mvu.—Mat. 24:13.

8, 9. Nkia diambu diasunda o mfunu muna zingu kia Yesu ova ntoto? Nkia lusansu kabembolanga o Yesu?

⁸ Vava tutanganga e sambu kia Yesu kiasonama muna Yoane kapu kia 17, nani olenda katikisa o zola kwa Yesu muna ntumwa zandi ye muna yeto? (Yoa. 17:20) Kansi, tufwete sungamena vo luvuluzu lweto ke lwau ko lwasund’o mfunu kwa Yesu. Edi diasund’o mfunu muna zingu kiandi kiawonso ova ntoto i kembelela nkumbu a S’andi. Kasikil’owu, vava kayika e kuma kayizila ova ntoto mun’esambilu kuna Nazarete, Yesu watanga ungunza wa Yesaya uvovanga vo: “O mwand’a Yave wina yame, e kuma kadi, mazi kankusila yateleka nsangu zambote kw’asukami.” Tulenda kala ye ziku vo Yesu wayika nkumbu a Nzambi mu mpila yakiá vava katanga e mvovo miami.—Luka 4:16-21.

⁹ Vitila Yesu keza ova ntoto, afidi a nsambil’a Kiyuda balonganga nkangu balembi sadila nkumbu a Nzambi. Tuna ye ziku vo Yesu wabembola lusansu lwalu. Wavova kwa mbeni zandi vo: “Ngizidi muna nkumbu Es’ame, yeno ke nuntambudi: ovo wakak’okwizila muna yandi nkumbu, yandi nutambula.” (Yoa. 5:43) I bosi, vitila lufwa lwandi, Yesu wasonga diaka dina diasunda o mfunu kwa yandi vava kasamba vo: “E Tata, kembes’aka nkumbu aku.” (Yoa. 12:28) Muna sambu tubadikanga mu longi diadi, Yesu watoma kiesesa diaka vo edi diasunda o mfunu muna zingu kiandi i kembelela nkumbu a S’andi.

10, 11. (a) Aweyi Yesu kasengomwena nkumbu a S’andi? (b) Ekuma alongoki a Yesu bezayisilanga nkumbu a Yave?

¹⁰ Yesu wasamba vo: “Yasengomona nkumbu aku kwa wantu ana wampan’omu nza. Baku bakala, wakumpana yau; e diambu diaku balundidi dio. Kina diaka mu nza ko, awaya ben’omu nza, omono kwa ngeye nkwiza. E Tat’avelela, ubalundila muna nkumbu aku ina wampana, bakal’amosi, nze yeto.”—Yoa. 17:6, 11.

¹¹ Vava ‘kasengomona’ yo zayisa e nkumbu a S’andi kw’alongoki andi, Yesu mayingi kavanga ke sadila kaka nkumbu a Yave ko. Yesu wabasadisa mpe mu bakula kiwuntu kia Yave. Wabalonga fu ya Yave ye mpila kekadilanga yeto. (Luv. 34:5-7) Vana ntandu, wau vo Yesu se Ntinu kuna zulu, wakinu sadisa alongoki andi mu zayisa e nkumbu a Yave mu nza yawonso. Ekuma besadilanga salu kiaki? Muna sadisa wantu ayingi bazaya Yave vitila e nza yayi yambi yafwaswa. Vava e ntangwa yayi ifwana, Yave ovuluza mbangi zandi zakwikizi kumosi y’awana bezaya nkumbu andi anene.—Yez. 36:23.

12. Nkia mambu tatu tufwete lungisa muna fokola e salu kina Yesu kayantika?

¹² Vava kakala ova ntoto, Yesu wavanga mawonso mu sadisa alongoki andi basunda lutovoko lwau. Ediadi mfunu diakala muna fokola e salu kina Yesu kayantika. Wasamba vo: “Wauna wantum’omu nza, omono mpe yabatum’omu nza.” Muna sambu kiandi, Yesu walomba kwa Yave kimana kasadisa alongoki andi mu lungisa mambu tatu mamfunu. Diantete, walomba vo alongoki andi ke bakadi ba nza ya Satana ko. Diazole, walomba vo bakala bavauka yovo bavelela muna lemvokelanga e ludi kia Diambu dia Nzambi. Diatatu, Yesu wasambanga nkumbu miayingi vo alongoki andi bayikakiana muna zola, nze kuna kakala kwau yo S’andi. Konso muntu mu yeto kafwete kiyuvula: ‘Nga ilungisanga mambu tatu mana kalomba Yesu muna sambu kiandi?’ Yesu wakala ye vuvu vo avo alongoki andi balungisi mambu mama, wantu ayingi badi kwikila muna nsangu basamunanga.—Tanga Yoane 17:15-21.

13. Aweyi Yave kavanina mvutu muna sambu kia Yesu muna tandu kiantete?

¹³ Avo tulongokele o nkand’a Mavangu, tukala ye ziku vo Yave wawá e sambu kia Yesu. Muna nkutakani y’Akristu muna tandu kiantete, mwakala y’Ayuda ye Esi Zula, amvwama y’asukami, abundu ye mfumu. Mawonso mama mafwana kotesa mpambani vana vena Akristu. Kana una vo i wau, yau awonso basalanga entwadi yo tezaneswa nkutu ye yîkwa ya mpila mu mpila ya nitu ina vo Yesu i ntu. (Ef. 4:15, 16) Mu nza yayi ya Satana eyi ivambanesanga wantu, ngolo za mwand’avelela a Yave kaka zilenda sadisa wantu mu kala ye kintwadi kia mpila yayi.—1 Kor. 3: 5-7.

14. Aweyi e sambu kia Yesu kivaninwanga e mvutu mu lumbu yeto?

¹⁴ Diankenda vo e mambu masoba vava ntumwa zawonso bafwa. Nze una wasakulwa, umpengomoki wayantika. Malongi maluvunu makota muna nkutakani yo twasa mpambani. (Mav. 20:29, 30) Kansi muna mvu wa 1919, Yesu wavevola alandi andi akuswa muna kinkole kia nsambil’aluvunu yo kubayikakesa muna “kangwa kia zikuka.” (Kol. 3:14) E salu kiau kia samuna nsangu ­zambote nkia nluta ­kitwasanga ova nza? Owau, vioka mafunda nsambwadi ma mafunda ma “mameme makaka” metukanga muna “zula yawonso, yo makanda, ye nsi, ye ndinga” beyikamanga Akristu akuswa mu sambila Yave. (Yoa. 10:16; Lus. 7:9) Ediadi disonganga e ziku vo Yave ovanang’e mvutu za sambu kia Yesu vo “e nza yazaya wo vo ngeye [Yave] wantuma, wabazola mpe e nzola wanzola.”—Yoa. 17:23.

15. Adieyi Yesu kalomba muna sambu mu kuma ki’alongoki andi akuswa?

¹⁵ Muna fuku wa lumbu kia 14 kia ngonde a Nisani, Yesu wavana “nkembo” yovo zitu kwa ntumwa zandi muna kanga yau ekangu dia yala kumosi yo yandi muna Kintinu kiandi. (Luka 22:28-30; Yoa. 17:22) Muna kuma ki’awana bekituka alandi andi akuswa, Yesu wasamba vo: “E Tata, kina wampana, nzolele vo konso kuna ngin’omono, oyau mpe bakala yame; bamona nkembo ame, una wampana: e kuma kadi, wanzola, vava ke kiasemeno nza ko.” (Yoa. 17:24) Mameme makaka ma Yesu beyangalalanga mu kuma kia nsendo utambula Akristu akuswa. Ke bemonanga kimpala ko. Ekiaki i ziku kiakaka kisonganga vo Akristu akieleka mu kintwadi bena o unu.

16, 17. (a) Kuna mfoko a sambu kiandi, adieyi Yesu kayika kekwamanana vanga? (b) Adieyi tufwete kwamanana vanga?

¹⁶ Muna kuma kia luvunu belongwanga kwa mfumu za mabundu, wantu ayingi ova nza ke bekwikilanga ko vo Yave ovwidi nkangu wayikakeswa muna zola, owu utomene kunzaya. Diau adimosi diavangama muna lumbu ya Yesu. Muna kuma kiaki, wafokola sambu kiandi muna mvovo emi: “E Tat’ansongi, e nza ke yazaya ko, kansi omono yàzaya; awaya mpe bazeye wo vo ngeye wantuma; yabazayisa nkumbu aku, nzayisa yo mpe; o zola kuna wanzola kwakal’omu yau, omono mpe omu yau.”—Yoa. 17:25, 26.

¹⁷ Nani olenda fidisa mpaka vo Yesu olungisanga dina kalomba muna sambu kiandi? Wau vo yandi i Ntu a nkutakani, okwamanananga kutusadisa mu zayisa e nkumbu a S’andi y’ekandi diandi kw’akaka. Yambula twalemvokelanga luludiku lwa Yesu yo kuyivana y’etima diawonso muna salu kia samuna nsangu zambote yo kitula wantu s’alongoki. (Mat. 28:19, 20; Mav. 10:42) Tufwete mpe kwamanana sia ngolo za tatidila kintwadi kieto. Avo tuvangidi mawonso mama, tuzingila e ngwizani ye sambu kia Yesu. Ediadi divana nkembo muna nkumbu a Yave yo kututwasila kiese kiakwele mvu.