1, 2. Ekuma Paulu kasongelanga ngemba kw’atovoki?

 YETO awonso ezak’e ntangwa tukalanga yo lutovoko. E lumbu yankaka vava nitu ke ikalanga yambote ko, ke tukalanga yo nkuma ko. Diampasi dikalanga mu vanga mana tuzolele. Yindula vo ediadi dikwamanene mu lumbu yayingi. Aweyi tuzola vo wantu bakadila yeto? Kieleka, tuzola vo batubakula yo kutusong’e ngemba.

² Ezak’e ntangwa, Paulu wa ntumwa watovokanga mu kuma kia mpasi kamweswanga kwa wantu kuna mbazi ye muna kati kwa nkutakani. Nkumbu miayingi, wamonanga vo e ngolo zandi zisukidi. (2 Kor. 1:8; 7:5) Vava kayindula e mpasi zambwila muna zingu kiandi ye kia Akristu ayingi akwikizi, Paulu wavova vo: “Nani otovokele, omono yalembi tovoka?” (2 Kor. 11:29) Vava katezanesa e nkutakani ye yîkwa ya nitu, wavova vo ‘ina imonekanga vo ilutidi tovoka, mfunu ina.’ (1 Kor. 12:22) Adieyi kazola vova? Ekuma tufwete badikilanga awana bemonekanga vo batovoka nze una Yave kekubabadikilanga? O vanga wo nkia nluta dikututwasila?

3. Adieyi dilenda kutufila mu kala ye ngindu za lembi songa mu kuma kia mpangi zeto?

³ Mu nza tuzingilanga, ayingi bebangikanga awana batovoka muna vwa ina bavwidi o mfunu. Bekwikilanga vo muna sikila muna zingu o muntu kafwete kala yo nkuma yovo nleke. E fu ya wantu a nza ilenda mpe kutuvukumuna. Tulenda yantika kala ye ngindu zalembi songa mu kuma kia mpangi ona ovavanga lusadisu. Aweyi tulenda badikila konso mpangi muna nkutakani nze una Yave kekumbadikilanga?

4, 5. (a) E nona kina muna 1 Korinto 12:21-23 aweyi kikutusadisilanga mu badikila lutovoko lw’akaka nze una Yave kebadikilanga lo? (b) Nkia nluta tulenda vwa vava tusadisanga atovoki?

⁴ Yave obadikilanga konso mpangi muna nkutakani vo mfunu kena. Muna kapu kia 12 kia nkand’andi antete kwa esi Korinto, Paulu watusungamesa vo kana nkutu vo kîkwa kia nitu kiatovoka mfunu kina. (Tanga 1 Korinto 12:12, 18, 21-23.) Akaka mun’awana bekwikilanga muna longi dia lunungunuku bevovanga vo eyaka yîkwa ya nitu ke ina kwandi mfunu ko. * Kasikil’owu, o nlembo ansuka wa kulu wabadikilwanga vo ke una mfunu ko. Kansi owau, akwa ngangu za nza babakwidi vo nlembo wau usadisanga e nitu eto kimana yakala yasikila vava tukalanga twatelama.

⁵ E nona kia Paulu kia yîkwa ya nitu, kisonganga vo konso mpangi muna nkutakani mfunu kena. Satana ozolanga twakwikila vo ke tuna mfunu ko. Kansi, Yave obadikilanga selo yandi yawonso vo ‘mfunu bena’ kana nkutu awana bemonekanga vo batovoka. (Yobi 4:18, 19) Ediadi difwete kutuyangidika yo kuyibadikila vo mfunu twina muna nkutakani ye vana vena nkangu a Nzambi mu nz’amvimba. Kasikil’owu, yindula vava wavaula e ntangwa mu sadisa nunu ona wavavanga lusadisu. Ka lukatikisu ko vo nunu ndioyo wabak’e nluta. Kansi, nga ngeye mpe wabak’e nluta? Elo. Vava tusadisanga akaka, tukalanga ye kiese, tusonganga luzindalalu yo zola kwa mpangi zeto yo kituka Akristu ambote. (Ef. 4:15, 16) Yave ozolanga vo twabadikila mpangi zeto vo mfunu kikilu bena, kana nkutu awana bemonekanga vo batovoka. Vava tukubabadikilanga e mpila yayi, ke tuvingilanga mayingi ko kwa mpangi zeto. Ediadi difila awonso muna nkutakani mu song’o zola.

6. Ekuma Paulu kasadila mvovo ‘ntovoki’ ye “akwa ngolo”?

⁶ Dialudi vo Paulu wasadila mvovo ‘ntovoki’ yo “lutovoko” vava kayika mpangi zankaka muna nkutakani. Wasadila e mvovo miami kadi ayingi muna mindembi kwikila i wau babadikilanga Akristu. Kansi, Paulu kavova ko vo Akristu akaka basundidi o mfunu ke mu akaka ko. Ezak’e ntangwa yandi kibeni wayibadikilanga vo ntovoki. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) Vava kasadila o mvovo “akwa ngolo,” Paulu kakala y’ekani dia tundidika Akristu ko. (Roma 15:1) Kansi, edi kazola vova vo Akristu azikuka bafwete songa luzindalalu kw’awana ke bakala bazikuka ko muna ludi.

7. Nki kilenda kutukakidila mu lembi sadisa awana bena mu mpasi?

⁷ Vava tusadisanga “asukami,” tutangininanga Yave yo vwa edienga diandi. (Nku. 41:1; Ef. 5:1) Kansi, o kala ye ngindu zalembi songa mu kuma ki’awana  bevavanga lusadisu dilenda kutukakidila mu kubasadisa. Ezak’e ntangwa, wau vo ke tukalanga ye ziku ko kia dina tuvova, tulenda yantika tina mpangi onwananga ye diambu diampasi. Kasikil’owu, mpangi ankento oyikilwanga vo Cynthia * ona wabembolwa kwa yakala wavova vo: “Avo ampangi bayantikidi kutina yovo vanga diambu dina kuvingilanga ko kw’akundi akieleka, dilenda kuvanga e mpasi mu ntima. Vava okalanga mu mpasi, lusadisu lwa wantu ovwanga o mfunu.” Davidi wa Ntinu mpe wamona e mpasi mu ntima vava akundi andi bambembola.—Nku. 31:12.

8. Adieyi dilenda kutusadisa mu songa e ngemba kwa mpangi zeto?

⁸ Nki kilenda kutusadisa mu songa e ngemba kwa mpangi zeto ana bevwanga lusadisu o mfunu? Tufwete sungamena vo ayingi muna yau bemonanga e mpasi mu kuma kia mayela, lukendalalu yovo zingila muna nzo zavambana muna nsambila. Avo mambu mama tunwananga mau, tuzola vo akaka batusonga ngemba. Badika e nona kia Aneyisaele. Mpasi zayingi bamona kuna Engipito. Una ke bakotele ko muna Nsi a Nsilu, Yave wabasungamesa vo ke bafwete badisa ntima miau ko. Yave wavavanga vo Aneyisaele basadisa mpangi zau ana bakala vo asukami y’atovoki.—Nsi. 15:7, 11; Fuka 25:35-38.

9. Vava mpangi eto kekalanga watovoka nkia lusadisu kikilu kevwang’o mfunu? Yika e nona.

⁹ Tufwete venganga e fu kia tumba mpangi zeto mu nzaki vava benwananga ye mambu mampasi yovo yindula vo yeto tubasundidi o mfunu. Tuzolele sadisa mpangi zeto vava bekalanga batovoka. (Yobi 33:6, 7; Mat. 7:1) Muna bong’e nona, yindula vo muntu olwele muna sumbula kia kalu yo natwa mu nzaki kuna lupitalu. Vava kelwaka kuna lupitalu, nga madotolo beviokesa e ntangwa mu vava zaya kana nani i nkwa kuma? Ve. Vana vau beyantika kunsadisa. Diau adimosi mpe, vava mpangi zeto bekalanga batovoka mu kuma kia mpasi zikubabwilanga, e diambu diantete tufwete vanga i kubavana lusadisu lwa mwanda.—Tanga 1 Tesalonika 5:14.

10. Aweyi akaka ana bemonekanga nze batovoka benena ‘amvwama muna lukwikilu’?

¹⁰ Mpangi zankaka balenda moneka vo batovoka. Kansi, avo tutomene yindula mambu benwananga mau, tubakula vo ke batovoka ko muna mawonso. Yindula e mpasi kalenda mona mpangi ankento ozinganga yo yakala una vo kesadilanga Yave ko. Adieyi tuvova mu kuma kia mpangi ankento osianga ngolo za sansa wana yandi mosi, kansi ke kondwanga mu tukutakanu ko? Yovo adieyi tuvova mu kuma kia nleke otatidilanga e ludi kana una vo onwananga ye ntonta kuna sikola? Yau awonso bezolanga kieleka Yave ye bena y’ekani dia sikila ye kwikizi kwa yandi. Vava tuyindulanga e ngolo bevanganga mpangi zeto mu sadila Yave, dikutusadisa mu kubabadikila nze ‘amvwama muna lukwikilu’ kana una vo bemonekanga nze batovoka.—Yak. 2:5.

11, 12. (a) Adieyi dilenda kutusadisa mu badikila vilwa wa mpangi zeto nze una Yave kebadikilanga wo? (b) Adieyi tulenda longoka muna mpila Yave kakadila yo Arone?

¹¹ Tufwete badikilanga mpangi zeto nze una Yave kekubabadikilanga kana nkutu vava bevanganga vilwa. Nona ya Nkand’a Nzambi ilenda kutusadisa mu zaya una Yave kebadikilanga selo yandi. (Tanga Nkunga 130:3.) Kasikil’owu, aweyi wadi badikila lutovoko lwa Arone, kele vo wakala yo Mose vava kawá Arone ekolo kavavanga vakuba yayingi mu kuma kia mwan’a ngombe awolo kavanga? (Luv. 32:21-24) Aweyi wadi mona  vava Arone kavukumunwa kwa Mireyame mu kumba Mose wau kasompa nkento anzenza? (Nta. 12:1, 2) Aweyi wadi mona vava Arone yo Mose ke bavana nkembo kwa Yave ko mu kuma kia masivi Kavanga vava kavaikisa maza kuna Meriba?—Nta. 20:10-13.

¹² Yave wafwana tumba Arone vava kavanga vilwa wau. Kansi, Yave wazaya wo vo Arone lutovoko kakala lwau, kakala muntu ambi ko. Wavanga vilwa wau kadi mu mpasi kakala yo wila wantu ambi. Kansi Arone watambulwila o vilwa wandi yo lemvokela elongi dia Yave. (Luv. 32:26; Nta. 12:11; 20:23-27) Yave wasia e sungididi muna lukwikilu lwa Arone yo luviluku lwandi lwa ntima. Kuna kwalanda, Arone ye esi nzo andi bakwamanana badikilwa vo selo yakwikizi ya Yave.—Nku. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Aweyi tulenda sobela e mpila tubadikilanga lutovoko lwa mpangi zeto? Yika e nona.

¹³ Muna kala yo nyindu a Yave, tufwete fimpa mpila tubadikilanga awana balenda badikilwa vo batovoka. (1 Sam. 16:7) Kasikil’owu, aweyi tumonanga vava nleke kekondwanga umbakuzi wa sola nsaka zambote yovo vava kesonganga fu yambi? Vana fulu kia kuntumba, ekuma olembi yindulwila mpila olenda kunsadisila kanungunuka muna mwanda? Vava tuvitang’o ntu mu sadisa mpangi zeto ana bevavanga lusadisu, tusonganga vo tu akwa ngemba, o zola kweto muna yau kuwokelanga.

14, 15. (a) Aweyi kamona Yave vava Eleya kakala diaka yo nkuma ko? (b) Adieyi tulenda longoka muna mpila ina Yave kasadisila Eleya?

¹⁴ Yave aweyi kemonanga mu kuma ki’awana bakendalala? Badika una kasadisila mosi muna selo yandi ona wakendalala. Eleya ngunz’a Yave kakala ona watelamena ngunza 450 za Bale kuna unkabu wawonso. Kansi kuna kwalanda, Eleya watina vava kawá vo Izebele wa Ntinu ankento ozolele kumvonda. Una  kadiata tezo kia 150 ma kilometa yo lwaka kuna Bere-Seba, wayenda muna makanga. Wau vo wayoya kakala ye wakendalala kikilu, Eleya ‘wasamba vo kafwa.’—1 Nti. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Yave adieyi kavanga vava kamona vo selo kiandi kiakwikizi wakendalala yo mona wonga? Nga wabembola selo kiandi wau vo wakendalala mu fikolo yo kondwa unkabu? Ve kikilu! Yave wabakula lutovoko lwa Eleya yo fila mbasi muna kunsadisa. O mbasi nkumbu miole kavana Eleya madia kimana kakala yo nkuma wafwana mu kwamanana nkangalu andi. (Tanga 1 Ntinu 19:5-8.) Kana nkutu una kavene luludiku kwa Eleya ko, wawinikina Eleya yo kumvana lusadisu kavwang’o mfunu.

16, 17. Aweyi tulenda sadisila mpangi zeto nze una Yave kevanganga?

¹⁶ Aweyi tulenda tanginina Nzambi eto anzodi? Ka tufwete kala ye nzaki za zayisa kwa mpangi ko dina kafwete vanga. (Nga. 18:13) Diambote twateka winikinanga yo song’e ngemba kw’awana beyindulanga vo ‘ke bena kikilu mfunu ko’ mu kuma kia mpasi benwananga zau. (1 Kor. 12:23) I bosi, tuzaya dina muntu kavwidi o mfunu ye una tulenda kunsadisila.

¹⁷ Kasikil’owu, badika diaka e nona kia Cynthia tuyikidi kuna lubantiku ona wabembolwa kwa yakala kumosi yo wan’andi wole. Kinsona kiayingi bamonanga. Aweyi akaka muna nkutakani babasadisila? Cynthia wavova vo: “Vava twabazayisa muna telefone dina diabwa, miniti 45 kaka miavioka bayiza ku nzo eto. Ampangi badila kwayingi. Ke bayambula ko vo twakala yeto kaka muna lumbu yole yovo tatu yalanda. Wau vo twakendalala twakala ye ke twatoma dianga ko, ampangi batubokelanga kuna nzo zau yo kutuvana madia.” E nona kiaki kikutusungamesanga dina Nkand’a Nzambi uvovanga muna nkand’a Yakobo: “Ovo mbunzi, ovo nsanga win’e nkonga, yo kondw’o madia ma kiau lumbu kina; ovo muntu vovo nwin’ovova vo, wendela kuna luvuvamu, wayangalala yo yukuta; wau nulembele kubavana ina benen’e nzala muna nitu; o mfunu nki? Diau adimosi yo lukwikilu, ovo lukondwa mavangu, luyifwididi.” (Yak. 2:15-17) O lusadisu bavana ampangi kwa Cynthia yo wan’andi, i lwau kikilu bavwang’o mfunu. Ngonde sambanu kaka zavioka, Cynthia yo wan’andi bakala yo nkuma wafwana mu sala se aviti a nzila ansadisi.—2 Kor. 12:10.

18, 19. (a) Aweyi tulenda sadisila awana bena batovoka? (b) Nani obakanga e nluta vava tusadisanga atovoki?

¹⁸ Vava tuyelanga mu kolo kiandá, ntangwa divavanga muna yeloka. Diau adimosi mpe vava mpangi eto kevanganga vilwa yovo bwilwa diambu diampasi, ntangwa divavanga muna kumama diaka muna mwanda. Divavanga vo kalongokanga Diambu dia Nzambi, samba kwa Yave yo lungana muna tukutakanu muna kumika kimwanda kiandi. Kansi lusadisu lweto mpe kevavanga. Muna kolo kiaki, tufwete kunsonga luzindalalu. Tufwete kwamanana kunsonga vo zolwa kezolwanga ye mfunu kikilu kena muna nkutakani.—2 Kor. 8:8.

¹⁹ Ke tuvilakani ko vo vava tusadisanga mpangi zeto, tumonanga kiese kitukanga muna vana. Tuyimanga mpe fu kia songa ngemba yo luzindalalu. Kansi, ke yeto kaka ko tubakanga e nluta. E kiese yo zola muna nkutakani kuwokelanga. Vana ntandu, tutanginina Yave ona obadikilanga konso muntu muna nkutakani vo mfunu kikilu kena. Kieleka, yeto awonso tuvwidi kuma kiasikila mu kasakesa yo ‘sadisa atovoki.’—Mav. 20:35.