1, 2. Nkia diambu Yave katuma Mose vo kavanga? Nkia nsilu kansila?

 YINDULA vo batumini wenda sunzula nkangu a Yave yo vovana yo mfumu ona osundidi mfumu zawonso ova ntoto. Aweyi omona? Nanga zaka-zaka yo wonga okala wau yo kuyimuena vo kwafwana ko. Aweyi okubikila mana ovova? Adieyi ovanga mu kudikila o nkuma muna mvovo miaku nze nsunzudi a Nzambi wa Mpungu-ngolo?

² I diau Mose katumwa vo kavanga. Nkwa lusakalalu kikilu kakala. (Nta. 12:3) Kansi, Yave wantuma kenda vovana yo Faro, ona wakala vo nkwa lulendo. Yave wavovesa Mose vo kakanikina Faro kavevola nkangu a Nzambi, tezo kia mafuku (milhão) tatu ma wantu bakala muna ubundu kuna Engipito. (Luv. 5:1, 2) Tulenda bakula e kuma Mose kayuvulwila Yave vo: “Omono i nani ngyenda kwa Faro, yo vaikis’o wan’a Isaele muna Engipito?” Mose nanga wayimuena vo kafwana ko mu vovana yo Faro. Kansi Yave wansia nsilu vo ke kala yandi mosi ko. Yave wamvovesa vo: “Kala nkala yaku.”—Luv. 3:9-12.

3, 4. (a) Adieyi diamwesa Mose o wonga? (b) Nkia diambu olenda mwena wonga nze Mose?

³ Adieyi diamwesa Mose o wonga? Nanga wabanza vo Faro ke kwikila ko vo Yave wa Nzambi untumini. Nanga Mose wabanza mpe vo Aneyisaele ke bekwikila ko vo Nzambi wansola kimana kabavaikisa muna Engipito. Muna kuma kiaki, Mose  wavova kwa Yave vo: “Ke bekunkwikila ko, ngatu wa nding’ame: kadi bevova vo, o Yave kàmonekene kwa ngeye ko.”—Luv. 3:15-18; 4:1.

⁴ E mvutu kavana o Yave kwa Mose ye mana mabwa kuna kwalanda malenda kutulonga diambu diamfunu. Nanga kusinga vovana yo mfumu anene a luyalu ko. Kansi, nga diampasi dikalanga kwa ngeye mu zayisa oma ma Nzambi ye Kintinu kiandi kwa wantu muna zunga kieno? Avo i wau, badika dina olenda longoka muna mbandu a Mose.

5. O Yave nki kasia vana koko kwa Mose? Aweyi wansadisila muna kala yo unkabu? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

⁵ Vava Mose kavova vo wonga kakala wa sia vo nkangu ke bekwikila mu mvovo miandi ko, Nzambi wankubika kimana kalungisa kiyekwa kamvana. Lusansu lwasonama muna nkand’a Luvaiku lusonganga vo: “O Yave umvovese vo, nki kiokio vovo koko kwaku? Oku vo, nkau. Oyandi vo, tuba wo ova ntoto. Otubidi wo vana ntoto, ukitukidi se nioka, o Mose otinini yo. O Yave ovovese Mose vo, lambul’o koko, wasimbila yo muna nkila. Olambwidi o koko osimbidi yo ikitukidi se nkau vana koko kwandi. I bosi Nzambi ovovele vo bakwikila vo Yave wa Nzambi . . . wàmonekene.” (Luv. 4:2-5) Elo, Nzambi wasia vana koko kwa Mose e sinsu kina kisonga vo e nsangu zandi kwa Yave zatuka. O nkau wamonekenanga kwa wantu vo má kiakondwa mfunu, wakituka se má kiamoyo muna nkum’a Nzambi! E sivi diadi dikudikila o nkuma muna mvovo mia Mose yo songa e ziku vo Yave untumini. Muna kuma kiaki, Yave wamvovesa vo: “Obonga mpe nkau wowo ovo koko, i mwau muna ovangil’e sinsu.” (Luv. 4:17) Ye sinsu kiaki kia nkum’a Nzambi vana koko, Mose wavwa unkabu wa kwenda sunzula Nzambi aludi vana ndose a Faro ye vana ndose a nkangu a Nzambi.—Luv. 4:29-31; 7:8-13.

6. (a) Nki tufwete kalanga kiau vana koko vava tusilanga umbangi? Ekuma? (b) Ekuma tulenda vovela vo ‘diambu dia Nzambi diamoyo ye nkuma’?

⁶ Vava tuzayisanga e nsangu za Nzambi kw’akaka, nki tukalanga kiau vana koko? Bibila tukalanga kiau, twakubama tukalanga muna kio sadila. Kana una vo akaka bebadikilanga Bibila vo mpasi nkanda, Yave osadilanga Diambu diandi diavumunwinwa muna vovana yeto. (2 Pet. 1:21) I mûna mwasonama e nsilu mia Nzambi miyikanga mana Kintinu kiandi kisinga vanga kuna sentu. Kiaki i kuma Paulu wa ntumwa kasonekena vo: ‘E diambu dia Nzambi diamoyo ye nkuma.’ (Tanga Ayibere 4:12.) E nsilu mia Yave ke milendi funga ko, miawonso lungana milungana. (Yes. 46:10; 55:11) Avo muntu obakwidi e ziku kiaki mu kuma kia Diambu dia Yave, mana ketanganga muna Bibila malenda soba e zingu kiandi.

7. Aweyi tulenda toma ‘sasila diambu dia ludi’?

⁷ Elo, Yave watuvana e Diambu diandi diasonama, edi tulenda sadila mu songa vo e nsangu tusamunanga zaludi ye kwa yandi zatuka. Muna kuma kiaki, vava Paulu kalonganga Timoteo, wankasakesa vo kasianga sungididi kia ‘toma sasila diambu dia ludi.’ (2 Tim. 2:15) Aweyi tulenda sadila luludiku lwa Paulu? Muna toma solanga e sono ina ilenda simba e ntima mi’awana tumokenanga yau. E yinkanda-nkanda (tratado) yasunzulwa muna mvu wa 2013 yakubikwa kimana yatusadisa mu vanga wo.

8. Adieyi nkengi a salu mosi kavova mu kuma kia yinkanda-nkanda?

⁸ Yinkanda-nkanda yawonso yampa mu mpila mosi yasonekenwa. Muna kuma kiaki, avo tulongokele sadila kimosi, tulongokele sadila yawonso. Nga diasazu mu sadila yo? Nkengi a salu mosi kuna  Havaí, Estados Unidos, wasoneka vo: “Ke twayindulanga dio ko vo yinkanda-nkanda yayi yampa sadilwa yamfunu kikilu ikala muna salu kia sila umbangi mu nzo ke nzo ye muna nzila.” O mpangi omonanga vo e mpila yasonekenwa yinkanda-nkanda yayi ifilanga wantu mu songa e ngindu zau yo fila mu mbokena zambote. Wavova vo ediadi divangamanga mu kuma kia yuvu ye mvutu zina vana ntandu a yinkanda-nkanda yayi, zina o muntu kalenda sola. Disadisanga muntu mu lembi mona wonga wa vana e mvutu ke zina betela ko.

9, 10. (a) Aweyi yinkanda-nkanda yeto ikutusadisilanga mu sadila e Bibila? (b) Nkia finkanda-nkanda otoma sadilanga? Ekuma?

⁹ Konso finkanda-nkanda fina ye sono kiatoma solwa kina tulenda tangila muntu. Kasikil’owu, tala finkanda-nkanda fina yo ntu a diambu Nga e Mpasi Zisinga Fokoka? Kiakala vo muntu ovutwidi vo “elo,” “ve” yovo “nanga” muna kiuvu kiaki, ziula vana vau finkanda-nkanda yo vova kaka vo: “Tala dina diasonama muna Nkand’a Nzambi.” I bosi, tanga Lusengomono 21:3, 4.

¹⁰ Avo finkanda-nkanda fina yo ntu a diambu “Aweyi Obadikilanga Nkand’a Nzambi?” ozolele sadila, kutokani ko mu kuma kia mvutu kesola o muntu muna mvutu zitatu zina vana ntandu a finkanda-nkanda. Ziula vana vau finkanda-nkanda yo vova vo: “Nkand’a Nzambi uvovanga vo ‘sono yawonso yavumunwinwa kwa Nzambi.’” Olenda kudikila vo: “E sono kiaki mayingi kivovanga.” I bosi, ziula Bibila yo tanga e sono kiawonso kia 2 Timoteo 3:16, 17.

11, 12. (a) Nkia kiese okalanga kiau muna salu kia umbangi? (b) Aweyi yinkanda-nkanda ilenda kusadisila vava okubamanga mu vutukila kingula wantu?

¹¹ Avo muntu osongele luzolo lwambote, nulenda tanga yo mokena mambu makaka mena mu finkanda-nkanda. Kiakala vo muntu luzolo lwambote kasongele yovo ve, kiese okala kiau wau vo kunsisidi kaka finkanda-nkanda ko, kansi untangidi mpe dina diasonama muna Diambu dia Nzambi. Kana nkutu vo sono kimosi yovo yole kaka untangidi muna nkingula yantete, olenda kumvutukila yo kwamanana mokena yandi.

¹² Kuna nim’a konso finkanda-nkanda, kuna yo ntu a diambu wasonama vo “Kiuvu Olenda Badika.” Vana yanda, vena ye sono ye kiuvu kina nulenda mokena yo  muntu vava ovutuka kunkingula. Muna finkanda-nkanda “Nkia Vuvu Una Kiau mu Kuma kia Kusentu?” e kiuvu nulenda badika muna nkingula ilanda i kiaki: “Aweyi Nzambi ketomesena nza yayi?” Vana yanda vena ye sono kia Matai 6:9, 10 ye Daniele 2:44. Muna finkanda-nkanda “Amafwa nga Balenda Zinga Diaka?” e kiuvu nulenda badika i kiaki: “Ekuma tununinanga yo fwa?” E sono iyikilu kia Etuku 3:17-19 ye Roma 5:12.

13. Yika una tulenda sadila yinkanda-nkanda muna yantika longoka e Bibila yo wantu.

¹³ Yinkanda-nkanda yayi yakubikwa mu kutusadisa mu yantika longoka e Bibila yo wantu. Avo muntu osadidi e código QR ina kuna mfoko a finkanda-nkanda, oziula e nzil’eto muna Internete yo wana mo diambu dilenda kumfila mu longoka e Bibila. E yinkanda-nkanda yayi isonganga mpe finkanda Nsangu Zambote Zitukidi kwa Nzambi! yo fila muntu mu dimosi muna malongi mena mo. Kasikil’owu, e finkanda-nkanda Nani Kikilu Oyalanga e Nza? fifilanga wantu muna longi dia 5 dia finkanda fiafi. E finkanda-nkanda Azeyi i Nsabi Muna Kala ye Zingu kia Nzo Kiakiese? fifilanga wantu muna longi dia 9. Yinkanda-nkanda yayi yakubikwa mu kutusadisa twasadilanga Bibila muna nkumbu antete tumokena yo muntu ye vava tuvutuka kunkingula. Muna mpila yayi, tulenda yantika longoka Bibila yo wantu ayingi. Adieyi diaka olenda vanga mu sadila Diambu dia Nzambi una ufwene muna salu kia umbangi?

14, 15. Aweyi olenda tanginina mbandu a Paulu muna salu kia umbangi?

¹⁴ Vava kasilanga umbangi, Paulu wavavanga zaya diambu diatokanesanga “wantu ayingi.” (Tanga 1 Korinto 9:19-23.) Ekuma? E kuma kadi Paulu wakala ye luzolo lwa sadisa ‘wantu a mpila zawonso,’ i sia vo, Ayuda ye wantu akaka, kimana bazaya e ludi yo vuluzwa. (Mav. 20:21) Aweyi tulenda tanginina mbandu a Paulu vava tukubamanga mu kwenda samuna e nsangu zambote kwa ‘wantu a mpila zawonso’ muna zunga kieto? —1 Tim. 2:3, 4.

¹⁵ Konso ngonde, muna Salu Kieto kia Kintinu mukalanga ye nsunzula zambote tulenda sadila muna salu kia umbangi. Tufwete sianga e ngolo za sadila zo. Kansi, adieyi ofwete vanga avo diambu diankaka ditokanesanga wantu muna zunga kieno? Olenda kubika nsunzula zivovelanga diambu betokanenanga wantu. I bosi, sola sono kia Bibila kina ngwizani ye diambu diadi. Nkengi mosi a zunga yo nkaz’andi bayika una besadilanga Bibila muna salu kia umbangi. Bavova vo: “Vava tusadilanga nsunzula zankufi, wantu ayingi bekutuyambulanga vo twatanga sono kimosi kia Bibila. Vava tuteka kubakayisanga ye Bibila vana moko, vana vau tukubatangilanga sono kimosi.” Mu tini ilanda, tubadika nsunzula, yuvu ye sono ya Bibila itoma twasanga nluta muna salu kia umbangi.

16. Yika una tulenda sadila e sono kia Yesaya 14:7 muna salu kia umbangi.

¹⁶ Avo mu zunga kiazala yo umpumbulu ozingilanga, olenda yuvula muntu vo: “Nga olenda kwikila avo owidi e nsangu vo: ‘Luvuvamu lukotele mu nza yawonso. Umpumbulu ufokokele. Wantu awonso mu kiese bena’? I diau Nkand’a Nzambi uvovanga muna Yesaya 14:7. O Nkand’a Nzambi uvwidi nsilu miayingi miyikanga luvuvamu lukala ova nza ke kolo ko.” I bosi, olenda tanga umosi muna nsilu miami muna Nkand’a Nzambi.

17. Aweyi tulenda sadila e sono kia Matai 5:3 muna mokena yo muntu?

¹⁷ Nga diampasi dikalanga kwa mase mayingi mu lungisa nsatu za esi nzo zau?  Avo i wau, olenda yantika moko muna yuvula muntu vo: “Nkia nzimbu kafwete futwanga o muntu kimana esi nzo andi bakala ye zingu kiakiese?” Vava kevana e mvutu, olenda vova vo: “Wantu ayingi befutwanga e nzimbu lutila zazi, kansi esi nzo zau ke bena mu kiese ko. Ozevo, nkia diambu kikilu o wantu bevwanga o mfunu?” I bosi, tanga Matai 5:3 yo kunsonga una kalenda longokela Bibila.

18. Aweyi tulenda sadila e sono kia Yeremiya 29:11 muna fiaulwisa akaka?

¹⁸ Nga wantu muna zunga kieno mu mpasi bena mu kuma kia sumbula kiababwididi? Olenda sadila e nsunzula ezi: “Ngizidi kukingula muna kufiaulwisa. (Tanga Yeremiya 29:11.) Nga owilu mambu mole kazolele o Nzambi mu kuma kieto? ‘Luvuvamu’ ye ‘vuvu.’ Nga ke diakiese ko mu zaya vo Nzambi ozolele vo twakala ye zingu kiambote? Kansi, aweyi tulenda vwila zingu kiaki?” I bosi, olenda kunsonga elongi divovelanga diambu diadi muna finkanda Nsangu Zambote.

19. Yika una tulenda sadila e sono kia Lusengomono 14:6, 7 vava tumokenanga y’awana bezolanga sambila?

¹⁹ Nga muna zunga ozingilanga, wantu sambila bezolanga? Avo i wau, olenda vova vo: “Avo mbasi wizidi mokena yaku, nga owá mana kekuvovesa?” (Tanga Lusengomono 14:6, 7.) Wau vo mbasi edi kavovele vo ‘vumina Nzambi,’ nga ke diamfunu ko mu zaya kana nkia Nzambi kayikidi? O mbasi utuvene e mvutu vo ‘ndiona wavang’ezulu yo ntoto.’ Nani ndioyo?” Tanga e sono kia Nkunga 124:8, kivovanga vo: “O lusadisu lueto luinina muna nkumbu a Yave, Ona wavang’ezulu ye nza.” I bosi, nulenda wizana e lumbu mu kunsasila diaka mayingi mu kuma kia Yave wa Nzambi.

20. (a) Aweyi tulenda sadila e sono kia Ngana 30:4 mu longa muntu e nkumbu a Nzambi? (b) Nkia sono otoma sadilanga muna salu kia umbangi kitwasanga e nluta?

²⁰ Avo nleke ozolele mokena yandi, olenda sadila e nsunzula eyi: “Nzolele kutangila sono kimosi kia Bibila kivaikisanga kiuvu kiamfunu. (Tanga Ngana 30:4.) Ka vena muntu ko olenda vanga mawonso mama. Muna kuma kiaki, e sono kiaki Mvangi eto kiyikanga. * Aweyi tulenda zayila nkumbu andi? Nzolele kusonga e nkumbu yayi muna Bibila kiaku.”

21, 22. (a) Aweyi sono kiatoma solwa kilenda sobela zingu kia muntu? (b) Adieyi ofwete vanganga vava osilanga umbangi?

²¹ Diampasi mu zaya una wantu bemona avo ubatangidi sono kina otomene sola. Kasikil’owu, mpangi zole kuna Austrália badodela kielo kia nzo a nkento mosi. Mosi muna yau wanyuvula vo: “Nga ozeye e nkumbu a Nzambi?” I bosi, wantangila e sono kia Nkunga 83:18. O nkento ndioyo wavova vo: “Yasivika kikilu. Vava bayenda, yamanta muna kalu diame yo vanga nkangalu wa 56 ma kilometa yakuna lundilu dia nkanda mu vava e nkumbu yayi muna nsekola zakaka za Bibila yo tala yo muna disionário. Vava yazaya kikilu e ziku vo Yave i nkumbu a Nzambi, yabakula vo vena diaka ye mambu mayingi mana kizeye ko.” Ke vavioka kolo ko, yandi yo nzitikil’andi bayantika longoka Bibila. Kuna kwalanda, bavubwa.

²² Diambu dia Nzambi divwidi nkuma wa soba zingu ki’awana betanganga dio yo kwikila muna nsilu mia Yave. (Tanga 1 Tesalonika 2:13.) E nsangu zina muna Nkand’a Nzambi zisundidi o nkuma wa simba o ntim’a muntu ke mu konso diambu ko tulenda vova. Muna kuma kiaki, tufwete sadilanga Diambu dia Nzambi vava tusilanga umbangi. Elo, Diambu dia Nzambi divwidi kikilu nkuma!