Wau vo tutoma zolanga Yave, twayekola e zingu kieto kwa yandi yo vubwa. Twasia o nsilu wa sikila ye kwikizi kwa yandi ye tuzolele lungisa o nsilu wau. Nkadi ampemba wa Satana ovanganga mawonso mu fwasa e kwikizi kieto. (Lusengomono 12:17) Twabaka e zengo za sadila Yave yo kunlemvokela. Avo tusobele e ngindu zeto, tulenda vidisa mioyo mieto.

Vioka mvu 2.600, Nebukandesa wa Ntinu a Babele, wavanga teke kiampwena yo kanikina wantu awonso vo bakunda kio. Konso muntu olembi wo vanga wadi tubwa vana yanga dia tiya. Saderake, Misake yo Abedengo ana basambilanga Yave, ke bazola kendeleka Nzambi ko. Wau vo ke balemvokela nkanikinu a ntinu ko, batubwa vana yanga dia tiya. Yave wavuluza mioyo miau muna mpil’esivi. Kansi batambulwila fwa ke mu kolamena Nzambi ko.—Daniele 3:1-27.

Kuna kwalanda, Daniele wa ngunza wazaya wo vo avo omonekene kwa wantu akaka vo Nzambi kesambilanga, wadi tubwa muna wulu dia nkosi yo fwa. Kana una vo i wau, wakwamanana samba nkumbu tatu muna lumbu. Daniele ka soba ngindu zandi ko za sambila Nzambi a ludi. Muna kuma kiaki, Yave wamvuluza “muna ngolo za nkosi.”—Daniele 6:1-27.

Selo ya Nzambi mpe o unu, betatidilanga o nsilu basia kwa Yave vava bayekola e zingu kiau kwa yandi. Buka kia aleke a Mbangi za Yave ku África, ke bazola kunda sinsu kia nsi ko kuna sikola. Muna kuma kiaki, nlongi a sikola wabavumisa vo katulwa bekatulwa kuna sikola. Kuna kwalanda, o mfumu otalanga oma ma sikola mu nsi yayina, wamokena yau. Kondwa wonga, aleke awaya basasila e nzengo zau kuna luzitu lwawonso. Tuka muna lumbu kiakina e ntonta zazi ke zababwila diaka ko. Owau balenda kwenda kuna sikola kondwa wonga wa tontwa mu kolamena Yave.

Mpangi Joseph mpe wawanana ye ntonta za lukwikilu vava nkaz’andi kafwa kuna kinsalukisa. E yitu ya Joseph bazitisa e ngindu zandi mu kuma kia luziku. Kansi yitu ya nkaz’andi ana ke bakala mu ludi ko bazola kotesa mambu mekendelekanga Nzambi muna ntangw’a luziku. Joseph wavova vo: Wau vo kiazola soba ngindu zame ko, bayantika vukumuna wan’ame, kansi yau awonso batatidila mpe e nzengo zau. E yitu yame bazola vanga mpe nkubika ya kala kuna nzo ame mu lumbu yayingi mu landa fu ya kisi nsi, kansi, yabavovesa vo avo bazolele landa e fu yayi ke bakadi ku nzo ame ko. Oyau bazeye wo vo e fu yayi ke ina ngwizani ko ye mana ikwikilanga ngatu mana nkaz’ame kakwikilanga. Vava twamokena nkumbu miayingi, bayenda vangila mambu mama ku fulu kiankaka.

“Muna kolo kiaki kiampasi, yadodokela Yave katusadisa kimana mono y’esi nzo ame twalembi kulula nsiku miandi. Yave wawá sambu yame yo kutusadisa mu sikila ye kwikizi kana nkutu muna ntangw’a mpasi.” Mpangi Joseph yo wan’andi ke bakala ye kani dia soba nzengo zau ko za lemvokela Yave.

Muna mvu wa 32, nkento mosi ona wakala vo ke mwan’a Isaele ko, walomba kwa Yesu kavaikisa nkuya muna mwan’andi ankento. Kana una vo nkumbu miayingi kalomba diambu diadi, Yesu kamvananga mvutu ko. Yesu wasasila kwa alongoki andi: “Kiatumwa kw’akaka ko, kwa mameme mavila ma nzo a Isaele kaka.” O nkento kayambula lomba ko, i kuma Yesu kamvovesela vo: “Ke diambote ko, edi dia bonga madia ma wana, yo veta mo kwa mbwa.” O nkento wasonga vo lukwikilu lwasikila kakala lwau vava kavutula vo: “Ingeta, e Mfumu: kadi mbwa nkutu zidia nkesona zisotokele vana meza ma mfumu zau.” Yesu wasoba e ngindu zandi yo vaikisa o nkuya muna mwan’andi.—Matai 15:21-28.

Muna tambulwila soba e ngindu zandi, Yesu watanginina mbandu a Yave. Kasikil’owu, vava Aneyisaele bakolamena Yave muna sambila mwan’a ngombe awolo, Yave wabaka  nzengo za kubafwasa. Kansi vava Mose kandodokela kalembi kubavonda, Yave wasoba e ngindu zandi.—Luvaiku 32:7-14.

Nze Yave yo Yesu, Paulu wa ntumwa mpe wasoba e ngindu zandi. Muna nkangalu andi antete muna salu kia kimisionario, Maku wambembola. Muna kuma kiaki, Paulu kazola kangala diaka yo Maku ko muna nkangalu miankaka. Kansi muna mvu mialanda, Paulu wabakula vo Maku wazikuka muna mwanda ye wafwana kunsadila una ufwene. Muna kuma kiaki, Paulu wavovesa Timoteo vo: “Vitula Maku, keza yaku: kadi mfunu imvwidi muna kunsadila.”—2 Timoteo 4:11.

Adieyi tulongokele muna nona yayi yawonso? Kana una vo Yave walunga, una ye tima dia soba e ngindu zandi mu kuma kia nkenda, luzindalalu yo zola kwandi. Oyeto ke twalunga ko, nkumbu miayingi ke tutoma bakulanga mambu una mena ko. Muna kuma kiaki, tuna ye kuma yayingi mu soba e ngindu zeto ezak’e ntangwa. Kasikil’owu, tulenda soba e ngindu zeto mu kuma kia akaka vava tutoma bakulanga e diambu benwananga diau.

Ezak’e ntangwa, tufwete sobanga e ngindu zeto mu kuma kia makani meto ma mwanda. Dilenda kala vo tulongokanga e Bibila yo kwenda mu tukutakanu, kansi tulenda viokesa ntangwa yayingi muna vubwa. Yovo tulenda sala e salu kia kimviti a nzila, kansi tukalanga yo lukatikisu mu yantika e salu kiaki. O mpangi ayakala nanga kezolonga sala nze selo kia salu yovo nkuluntu ko muna nkutakani. (1 Timoteo 3:1) Nga i wau mpe oyindulanga? Nga olenda soba ngindu zaku? Yave okulombanga wayangalela malau mama ma salu yo kala ye kiese kia sadila Nzambi ye akaka.

Mpangi Ella, ona osadilanga ku Betele kuna África, wavova vo: “Vava yalwaka ku Betele, kiakala ye ziku ko vo kolo kiayingi izingila okwaku. Yakala ye tima dia sadila Yave ye nsi a ntima yawonso, kansi yazola mpe kala  lukufi y’esi nzo ame. Kuna lubantiku, viangi kiayingi kia esi nzo ame yamonanga! Kansi, o mpangi yakala yandi suku dimosi, wankasakesa. Muna kuma kiaki, yabaka e nzengo za kwamanana. Vava yalungisa mvu kumi kwaku Betele, yabakula vo mfwete vanga mawonso mu kwamanana sadila mpangi zame z’akala ye z’akento muna salu kiame kwaku Betele.”

Vekalanga ye ntangwa tufwete soba e ngindu zeto. Kasikil’owu, Kaini wamwenanga mbunzi andi kimpala yo wokesa makasi mandi. Nzambi wamona vo Kaini diambu diambi kevanga ye wanlukisa kakulula makasi mandi. Nzambi wavova vo esumu “dibubamene ova mwelo.” Kansi vana fulu kia soba e ngindu zandi, Kaini waveza lulukisu lwa Nzambi. Diankenda vo ediadi diamfila mu vonda mbunzi andi!—Etuku 4:2-8.

Tulenda longoka mpe diambu muna mbandu a Uziya wa Ntinu. Kuna lubantiku walemvokelanga Yave ye wakala ye ngwizani ambote yo yandi. Kansi diankenda kikilu vo wakituka nkwa lulendo. Wayenda muna tempelo yo yoka e ndumbu kana una vo wazaya wo vo anganga kaka bakala yo nswa wa yoka e ndumbu. O nganga wanlukisa, kansi kazola soba ngindu zandi ko. Uziya “omwene makasi” yo veza lulukisu. Muna kuma kiaki, Yave wayambula vo kabakama kimbevo kia wazi.—2 Tusansu 26:3-5, 16-20.

Vena mpe ye nona kia lumbu yeto kia mpangi Joachim ona wavavanga vo kasoba ngindu zandi. Mpangi Joachim wavubwa muna mvu wa 1955 kansi wavaikiswa mu nkutakani muna mvu wa 1978. Vioka mvu 20, wasoba e ngindu zandi. Wavilukw’o ntima yo vutuka muna ludi. Vava nkuluntu kanyuvula ekuma kavangila e mvu miami miawonso kuna mbazi, mpangi Joachim wavutula vo: “Makasi yakala mau yo lulendo. Ikuyibanzanga wau yaviokesa ntangwa yayi yawonso kuna mbazi. Vava yavaikiswa mu nkutakani, yazaya wo vo Mbangi za Yave ludi belonganga.”

Ezak’e ntangwa, oyeto mpe tufwete sobanga e ngindu ye nzengo zeto. Vava tuvanganga wo, Yave okutuyangalelanga.—Nkunga 34:8.