Eyingidilu dia 15 dia Setemba dia mvu wa 1950 diasasila vo ezak’e ntangwa o muntu, diambu yovo lekwa kiyikwanga muna Nkand’a Nzambi muntu yovo diambu diankaka kisunzulanga divangama kuna sentu.

Muna mvu miavioka, e nkanda mieto miavovanga vo akala ye akento akwa kwikizi nze Debora, Eleyu, Yefeta, Yobi, Rakabi, Rebeka ye akaka bakala se kini kiasunzulanga akuswa yovo “ndong’ayingi.” (Lusengomono 7:9) Kasikil’owu, twavovanga vo Yefeta, Yobi yo Rebeka basunzulanga Akristu akuswa, vo i Debora yo Rakabi basunzulanga e “ndong’ayingi.” Kansi, owau ke tuvanganga diaka mfwanani zazi ko. Ekuma?

Nkand’a Nzambi ulonganga vo wantu ankaka beyikwanga mo bena se kini kia muntu yovo diambu diankaka dianene divangama kuna sentu. Kasikil’owu, muna Ngalatia 4:21-31, Paulu wa ntumwa wayika “ngana” mosi yovo fuka kiyikanga akento wole. O nkento antete i Anga wa ntaudi a Abarayama. Paulu wavova vo zula kia Isaele kasunzulanga, eki kiakanga ekangu yo Yave vava kiasikidiswa Nsiku a Mose. O nkento wazole i “mfumu ankento,” Sara wa nkaz’a Abarayama. Wasunzulanga nkento a Nzambi, i sia vo, nkubik’a Nzambi kuna zulu. Paulu wayika mpe mfwanani zayingi vana vena Mankesedeke ona wakala vo ntinu ye nganga yo Yesu. (Ayibere 6:20; 7:1-3) Vana ntandu, Paulu watezanesa Yesaya wa ngunza ye wan’andi yo Yesu ye Akristu akuswa. (Ayibere 2:13, 14) Wau vo Yave wavumunwina Paulu mu yika mfwanani zazi zawonso, tulenda kala ye ziku vo zaludi.

Kansi, kana nkutu vava Nkand’a Nzambi usonganga vo muntu kingandi muntu ankaka kesunzulanga, ke tufwete vova ko vo mawonso meyikwanga muna lusansu lwa muntu ndioyo diambu diankaka divangama kuna sentu mesunzulanga. Kasikil’owu, Paulu wayika vo Mankesedeke, Yesu  kesunzulanga. Kansi, Paulu kayika ko e ntangwa ina Mankesedeke katwasa mbolo ye vinyu kwa Abarayama vava kasunda atinu yá. Muna kuma kiaki, ke vena ye ziku ko muna Nkand’a Nzambi kifwete kutufila mu vavulula mambu mana ke mayikwa ko muna lusansu lwalu.—Etuku 14:1, 18.

Asoneki ankaka ana bazinga mu tandu yalandila lufwa lwa Kristu, vilwa wampwena bavanga. Bavovanga vo konso lusansu lwa Nkand’a Nzambi diambu dianene lusunzulanga divangama kuna sentu. O nkanda The International Standard Bible Encyclopaedia uyikanga malongi ma Orígenes, Ambrósio yo Jerônimo. Uvovanga vo: “Asoneki awaya bavavululanga muna konso lusansu yovo diambu diyikwanga muna Nkand’a Nzambi mu vava zaya dina disunzulanga. Babanzanga vo vena ye ludi [kiaswekama] . . . , kana nkutu mu mambu makete-kete, nze muna lutangu lwa mbizi babaka alongoki muna fuku una o Mvuluzi kamoneka kwa yau. Akaka bevavanga zaya e nsas’a lutangu 153 ye dina lusunzulanga.”

Nsoneki ankaka, Augustine de Hippo, wasasila vo lusansu lwa Nkand’a Nzambi luyikanga Yesu vava kadikila 5000 ma wantu muna mbolo tanu ye mbizi zole, nsasa yakaka lwina. Wavova vo e mbolo tanu zisunzulanga e nkanda tanu miantete mia Nkand’a Nzambi. Wau vo e bale ke yafwanana ko ye masa, disongele vo e “Luwawanu Luampa” lusundidi “Luwawanu Luankulu.” Wasasila mpe vo e mbizi zole, ntinu ye nganga zisunzulanga. Nkwa ngangu wankaka wavova vo lusansu lwa Yakobo vava kasumba kimbuta kia Esau muna longa dimosi dia yuma yambwaki, lusunzulanga Yesu ona wasumbila o wantu e vuvu kia kwenda kuna zulu muna menga mandi mambwaki.

Avo e nsasa zazi zawonso zampasi muna zo kwikila, olenda bakula e mbut’a diambu. O wantu ke balendi zaya ko kana nkia lusansu lwa Nkand’a Nzambi lusunzulanga diambu dianene divangama kuna sentu. Muna kuma kiaki, adieyi diangangu tufwete vanga? Vava Nkand’a Nzambi ulonganga vo muntu, diambu yovo lekwa kingandi diambu dianene kisunzulanga divangama kuna sentu, tukwikilanga e diambu diadi. Kansi, ke tufwete vana nsasa yankaka ko muna tusansu twa Nkand’a Nzambi avo ke iyikilu ko muna Nkand’a Nzambi.

Ozevo, aweyi tulenda vuila nluta muna tusansu tutanganga muna Nkand’a Nzambi? Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Konso mana mateka sonekwa, masonekenwa muna longwa kweto, muna luzindalalu, yo muna fiauzi wa sono; twakala ye vuvu.” (Roma 15:4) Paulu kwa Akristu akuswa a tandu kiantete kasonekena e mvovo miami, mu kubazayisa una balenda vuila nluta muna tusansu twa Nkand’a Nzambi. Kansi, tuka muna kolo kiakina, Akristu awonso kumosi ye “mameme makaka,” bevuanga nluta mia malongi mena muna Nkand’a Nzambi.—Yoane 10:16; 2 Timoteo 3:1.

Muna kuma kiaki, tusansu twayingi twa Nkand’a Nzambi ke tusadilwanga kaka ko mu kuma kia Akristu akuswa yovo “mameme makaka” yovo Akristu ana bazinga mu tandu kimosi kia lusansu. Kansi, twayingi muna tusansu twatu tusadisanga selo yawonso ya Yave, kiakala kuna nz’ankulu yovo mu lumbu yeto. Kasikil’owu, e mpasi kamona o Yobi ke zisunzulanga kaka mpasi za akuswa ko zina bamweswa muna kolo kia Vit’Antete ya Nz’Amvimba. Ayingi muna nkangu a Nzambi, akala ye akento, kiakala akuswa yovo “mameme makaka,” bemonanga e mpasi nze Yobi ye bebakanga e nluta vava belongokanga lusansu lwalu. ‘Bemonanga mpe e nsukilu kavana o Yave, ovo o Yave nkwa walakazi wingi, ye nkenda.’ (Yakobo 5:11)

Muna nkutakani zeto o unu, tumonanga akento anunu besikilanga ye kwikizi nze Debora, ye aleke ayingi bena vo akuluntu angangu nze Eleyu. Tumonanga mpe aviti a nzila bena yo vema ye unkabu nze Yefeta. Vena mpe ye akala ye akento akwa kwikizi besonganga luzindalalu nze Yobi. Tuvutulanga kikilu matondo kwa Yave kadi “konso mana mateka sonekwa” mfunu mena kwa yeto o unu, kimana “muna fiauzi wa sono twakala ye vuvu.”

Muna kuma kia mawonso mama, ke tuvavanga nsasa zakaka ko yovo ndungana ya kusentu muna konso lusansu luna mu Nkand’a Nzambi. E nkanda mieto o unu mitoma sianga e sungididi muna malongi mamfunu mena muna tusansu twa Nkand’a Nzambi.