1. (a) Ekuma tufwete nuanina vita yo Satana owau? (b) Aweyi tuzayidi wo vo tulenda sunda Satana?

SATANA onuanisanga akuswa ana bakinu ova ntoto kumosi ye “mameme makaka.” (Yoane 10:16) Wau vo kolo kiandwelo kaka kasidi kiau, Nkadi ampemba ozolele fwasa kwikizi kia selo yayingi ya Yave. (Tanga Lusengomono 12:9, 12.) Kansi, tulenda sunda e vita yo Satana. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Nusia Nkadi ampemba kitantu, kanutina.’—Yakobo 4:7.

2, 3. (a) Ekuma Satana kezolelanga vo wantu bakwikila vo kena ko? (b) Aweyi ozayidi wo vo Satana una kieleka?

² Ayingi ke bekwikilanga ko vo Satana una kieleka. Kuna kwa yau, Satana ye nkuya i wantu ana beyikwanga muna nkanda yovo besongwanga muna filme zambi ye video game. Wantu awaya bebanzanga vo nkwa ngangu kafwete kwikila ko vo e vangwa ya mianda ina kikilu. Nga Satana otokananga wau vo wantu ke bekwikilanga ko vo yandi ye nkuya miandi bena kieleka? Ve. Kadi, diasazu kwa Satana mu  vuna awana ke bekwikilanga ko vo una kieleka. (2 Korinto 4:4) Satana omwanganesanga e ngindu zazi muna vunginika o wantu.

³ Wau vo tu selo ya Yave, ke tuvunginikwanga ko. Tuzeye wo vo Nkadi ampemba una kieleka. Aweyi tuzayidi wo? Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga vo Satana wasadila nioka muna mokena yo Eva. (Etuku 3:1-5) Wamokena yo Yave vava kakatikisa kwikizi kia Yobi. (Yobi 1:9-12) Satana wavava vukumuna Yesu. (Matai 4:1-10) Vava Yesu kayadikwa se Ntinu muna mvu wa 1914, Satana wayantika ‘nwanisa’ akuswa ana bakinu ova ntoto. (Lusengomono 12:17) E vita yayi yakinu kadi Nkadi ampemba ovavanga fwasa lukwikilu lwa Akristu akuswa ye mameme makaka. Muna sunda e vita yayi, tufwete sia Satana kitantu yo kwamanana kumika lukwikilu lweto. E longi diadi divovela mpila tatu tulenda wo vangila.

4. Aweyi Satana kenena se tuku dia lulendo?

⁴ Satana nkwa lulendo kikilu. E mbasi yayi yambi wakatikisa e wisa kia Nzambi kia yala. Wavava vo wantu bansambila vana fulu kia sambila Yave. Yandi kikilu i tuku dia fu kia lulendo yo umvuania. Muna kuma kiaki, imosi muna mpila tulenda sundila Satana i venganga e fu kia lulendo yo kala nlembami. (Tanga 1 Petelo 5:5.) Nki i lulendo? Nga lwambi kaka lukalanga?

5, 6. (a) O kuyisana nga diambi kaka dikalanga? Sasila. (b) Nkia nona ya Nkand’a Nzambi isonganga vo lulendo fu kiambi?

⁵ Muna ndinga zankaka, o mvovo lulendo ulenda songa vo kuyisana yo kuyivana zitu. Ulenda mpe yika muntu una ye kiese mu kuma kia diambu diambote kavangidi. O kala ye lusanu lwa mpila yayi ke diambi ko. Paulu wa ntumwa wavovesa ampangi kuna Tesalonika vo: “Tukunusaninanga muna mabundu ma Nzambi, oyeto kibeni, muna diambu dia luzindalalu lueno, yo lukwikilu, muna mbangama zeno zawonso, yo muna mpasi zina numonanga.” (2 Tesalonika 1:4) Ozevo, o yangalela e salu kia wantu akaka yovo kuyisana muna maka mambu dilenda kututwasila nluta. Ke tufwete monanga nsoni za yitu yeto ko, fu ya kisi nsi yovo fulu twasansukila.—Mavangu 21:39.

⁶ Kansi, o lulendo lulenda fwasa yikundi, musungula kikundi kieto yo Yave. O lulendo lulenda kutufila mu funga makasi vava tuvewanga longi. Lulenda mpe kutufila mu bembola e longi tuveno vana fulu kia tambulwila dio kuna lulembamu lwawonso. (Nkunga 141:5) Lulendo lwa mpila yayi lulenda kala ye nsasa vo kuyitundidika yovo “fu kia umvuania kina kisonganga wantu ayingi bebanzanga vo basundidi akaka.” Yave omenganga e fu kia lulendo. (Yezekele 33:28; Amose 6:8) Kansi, Satana oyangalalanga vava wantu betangininanga umvuania wandi yo kuyitundidika. Yindula e kiese kamona Satana vava Nimerode, Faro yo Abesalome bayitundidika. (Etuku 10:8, 9; Luvaiku 5:1, 2; 2 Samuele 15:4-6) Lulendo lwafila mpe Kaini mu fwasa ngwizani andi yo Yave. Yandi kibeni Yave wamvana longi, kansi Kaini kazola kunwila ko mu kuma kia lulendo. Nkwa mpaka kakala, wabembola lulukisu lwa Nzambi ye kakala ye wonga ko wa sumukina Yave.—Etuku 4:6-8.

7, 8. (a) Nki i mpambula? Aweyi fu kiaki kiafwananena yo lulendo? (b) Aweyi lulendo lulenda fwasila luvuvamu muna nkutakani?

 ⁷ O unu, wantu mu mpila zayingi besongelanga lulendo. Ezak’e ntangwa lulendo lufilanga wantu mu sia mpambula. Nze una usonganga dicionário dimosi, o sia mpambula i menga wantu ana bena vo ke esi kanda dieto ko. I “ngindu za sia vo wantu a makanda ma mpila mu mpila baswaswana muna fu ye ngangu yovo vena ye makanda masundidi makanda mankaka.” E fu kia sia mpambula vita zayingi kitwasanga yo fila wantu mu vondaziana.

⁸ Kansi, e mambu mama ke mafwete kala ko muna nkutakani ya Akristu. Kana una vo i wau, o lulendo lulenda fila ampangi z’akala ye z’akento mu tantana yo fungaziana makasi. Ediadi diabwila Akristu ayingi muna tandu kiantete, i dianu Yakobo kabayuvulwila vo: ‘E vita, akweyi zituka, e ntantani mpe vovo nwina akweyi zituka?’ (Yakobo 4:1) Avo tumenganga akaka yo yindula vo tubasundidi, tulenda vova yovo vanga diambu dikubakendeleka kikilu. (Ngana 12:18) Kieleka, lulendo lulenda fwasa luvuvamu muna nkutakani.

9. Aweyi Nkand’a Nzambi ukutusadisilanga mu venga e fu kia sia mpambula ye lulendo? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

⁹ Avo tubanzanga vo tusundidi akaka, tufwete sungamena vo Yave omenganga “ona wina yo ntim’a lulendo.” (Ngana 16:5) Tufwete mpe fimpa o ntim’eto yo kiyuvula vo: Nga iyindulanga vo nsundidi wantu a zula yankaka yovo ana bena ye fu ya kisi nsi yaswaswana? Avo i wau, edi tuvilakananga vo Nzambi “muna mpwa mosi i kavangila zula ya wantu yawonso.” (Mavangu 17:26) Muna kuma kiaki, yeto awonso tu kanda dimosi kadi wantu awonso mu Adami batuka. Dia uzowa kikilu dia yindula vo vena ye zula kavanga Nzambi isundidi yakaka. Avo ngindu zazi tukalanga zau, tuyambulanga vo Satana kafwasa zola ye kintwadi kieto kia Kikristu. (Yoane 13:35) Muna sia Satana kitantu yo kunsunda, tufwete venganga e fu kia lulendo.—Ngana 16:18.

10, 11. (a) Ekuma dilenda kadila diasazu mu zola e nza? (b) Nkia lau kavidisa o Dema wau kazola e nza?

¹⁰ Satana i “nyadi a nza yayi” yandi ofilanga yo. (Yoane 12:31; 1 Yoane 5:19) Lekwa yayingi ivaikiswanga mu nza yayi ke ina ngwizani ko ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. Dialudi vo ke lekwa yawonso ko mu nza ina yambi. Kansi, tulenda kala ye ziku vo Satana osadila lekwa ya nza ina tuyangalelanga mu vava kutufila muna sumu. Yovo ovava kutuvukumuna mu zola e nza yo bembola e nsambil’a Yave.—Tanga 1 Yoane 2:15, 16.

¹¹ Akristu ayingi bazolanga e nza muna tandu kiantete. Kasikil’owu, Paulu wasoneka vo: “O Dema wankatukila, wau kazolele tandu kiaki.”  (2 Timoteo 4:10) O Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko nkia lekwa ya nza yayi Dema kazolanga ina yamfila mu bembola Paulu. Nanga dilenda kala vo Dema wayantika zola lekwa ya nza lutila salu kia Yave. Avo ediadi dialudi, Dema wavidisa malau mayingi muna salu kia Nzambi. Nga nluta diantwasila? Ve. Dema wavidisa lau dia kwamanana kala nsadisi a Paulu. E nza ke yadi kumvana lekwa ko kiadi sunda e nsambu zina Yave kadi kumvana.—Ngana 10:22.

12. Aweyi Satana kalenda sadila “luvuki lua umvwama” mu kutuvukumuna twavava lungisa zolela yeto?

¹² Diau dimosi mpe dilenda kutubwila o unu. Wau vo tu Akristu, ke diambi ko mu vava kuyilunga-lunga kumosi y’esi nzo eto. (1 Timoteo 5:8) Yave ozolanga vo twayangalela e zingu. Tuzeye wo kadi wavana Adami yo Eva paradiso yambote kimana bazingila. (Etuku 2:9) Kansi, Satana olenda sadila “luvuki lua umvwama” mu kutuvukumuna twavava lungisa zolela yeto. (Matai 13:22) Wantu ayingi beyindulanga vo e nzimbu yo kala ye lekwa yayingi dilenda kubatwasila kiese. Avo ngindu zazi tukalanga zau, zilenda kutufila mu vidisa lekwa kisundidi o mfunu tuna kiau, i sia vo, ngwizani eto yo Yave. Yesu walukisa vo: “Ke ven’on’olenda sadila mfumu zole ko: kadi ozevo, osaul’omosi, kazol’omosi; ovo, otatidil’omosi, kasaul’omosi. Ke nulendi sadila Nzambi yo umvwama ko.” (Matai 6:24) Avo tuyivene kaka muna lekwa ya nza yayi, tuyambula sadila Yave. I diau kikilu Satana kazolele vo twavanga. Ke tuyambula ko vo nzimbu ye lekwa ina tusumbanga yasunda o mfunu ke mu ngwizani eto ko yo Yave. Muna sia Satana kitantu yo kunsunda, tufwete kala yo nyindu asikila mu kuma kia lekwa ya nza yayi.—Tanga 1 Timoteo 6:6-10.

13. Aweyi nza yayi imwanganesenanga ngindu zambi mu kuma kia longo yo vukana?

¹³ E zumba i ntambu wankaka kesadilanga o Satana. Wantu ayingi beyindulanga vo o songa kwikizi kwa yakala yovo kwa nkento yovo muna longo, diaviokela e ntangwa ye luvevoko lwau dikakidilanga. Kasikil’owu, nkento mosi wa nkwa tunda wavova vo songa kwikizi kwa muntu ke dilendakana ko. Wakudikila vo: “ Kizeye muntu ko ona osonganga kwikizi yovo ozolele kala nkwa kwikizi.” Yakala dimosi wa nkwa tunda wavova vo: “Kina ye ziku ko vo twavangwa kimana twazinga yo muntu mosi kaka mu zingu kieto kiawonso.” Satana oyangalalanga vava wantu a tunda bevezanga lukau lwa Nzambi lwa longo. O Nkadi ampemba ke yikamanga nkubik’a longo ko, kazolele ko vo longo lwasikila. Muna kuma kiaki, muna sia Satana kitantu yo kunsunda, tufwete badikilanga o longo nze una Nzambi kebadikilanga lo.

14, 15. Adieyi olenda vanga avo otontelo mu tá zumba?

 ¹⁴ Kiakala vo wakazala yovo ve, tufwete vanga mawonso mu venga mavangu mawonso ma zumba. Nga ediadi diasazu? Ve. Kasikil’owu, avo u nleke, nanga owanga ekolo akundi aku a sikola bekuyisananga mu kuma kia vukana yo konso muntu bazolele. Nanga bekuyisananga mpe mu kuma kia twikaziana mafoto ma mavangu ma zumba muna telefone zau. Kansi, muna nsi zankaka, o twikaziana mafoto ma mpila yayi diau dimosi yo twikila mwan’akete mafoto ma mavangu ma zumba. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Ndion’ota zumba, muna to kiandi kibeni i kesumukina.” (1 Korinto 6:18) E yimbevo itukanga muna zumba mpasi zayingi itwasanga yo vonda wantu ayingi. Aleke ayingi ana batá e zumba vitila bakazala bavova vo bekuyibanzanga mu kuma kia dina bavanga. E nsaka zivangwanga mu nza yayi zizolele kutukwikidisa vo o kulula e nsiku mia Nzambi ke ditwasanga kwandi mfwilu ko. Avo tukwikidi muna luvunu lwalu, tulenda bendomonwa kwa “luvuki lua masumu.”—Ayibere 3:13.

¹⁵ Avo otontelo mu tá zumba, adieyi olenda vanga? Sungamena vo u ntovoki. (Roma 7:22, 23) Samba kwa Yave yo lomba nkuma. (Filipi 4:6, 7, 13)  Venga mambu malenda kufila mu tá zumba. (Ngana 22:3) Avo mwene diambu dia ntonta, venga dio vana vau.—Etuku 39:12.

16. Adieyi Yesu kavova vava Satana kavava kumvukumuna? Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki?

¹⁶ Yesu watusisila mbandu ambote. Kavunginikwa ko muna nsilu mia Satana. Kakala nkutu ye ntangwa ko ya yindula nsilu miami. Kansi, vana vau wavovesa Satana vo: “Diasonama.” (Tanga Matai 4:4-10.) Yesu wazaya e Diambu dia Nzambi, muna kuma kiaki, ke diakala mpasi ko kwa yandi mu yika e sono vana vau vava Satana kavavanga kumvukumuna. Muna sia Satana kitantu yo kunsunda, ke tufwete yambulanga ko vo twatontwa muna tá zumba.—1 Korinto 6:9, 10.

17, 18. (a) Nkia ntambu miankaka kesadilanga o Satana? Ekuma ke dinina dia sivi ko? (b) Adieyi dibwila Satana? Ekuma dikukasakeselanga mu zizidila?

¹⁷ Lulendo, loko dia nzimbu ye zumba, mimosi muna ntambu kesadilanga o Satana. Vena diaka ye ntambu miayingi kesadilanga. Kasikil’owu, Akristu ayingi besiwanga kitantu kwa yitu yau yovo besevuanga kwa akundi a sikola. Akaka bezingilanga mu nsi ina vo luyalu okubasimanga balembi sila umbangi. Ediadi ke dia sivi ko. Yesu yandi kibeni watulukisa vo: “Nusaulwilwa kw’awonso muna diambu dia nkumbu ame: kansi ndion’ozindalala yakuna mbaninu, i yun’ovuluzwa.”—Matai 10:22.

¹⁸ Aweyi tulenda sila Satana kitantu yo kunsunda? Yesu wavova vo: “Muna luzindalalu lueno i nubakila mioyo mieno.” (Luka 21:19) Ke vena mpasi ko balenda kutuvanga o wantu zikwamanana yakwele mvu. Ka vena muntu ko olenda fwasa kikundi kieto yo Nzambi nanga vo yeto kibeni tuyambwidi vo diavangama. (Roma 8:38, 39) Kana nkutu akaka muna selo yakwikizi ya Yave bafwidi, ke disongele ko vo Satana osundidi. Yave osinga kubafula (Yoane 5:28, 29) Kansi, Satana kena ye vuvu kia kusentu ko. Vava e nza yayi yambi ifwaswa, Satana otubwa muna mbilu mu 1.000 dia mvu. (Lusengomono 20:1-3) Kuna mfoko a funda dia mvu dia luyalu lwa Kristu, Satana “okangulwa muna pelezo andi” yo vava vunginika wantu alunga mu nkumbu ansuka. (Lusengomono 20:7-10) Kana una vo Satana kena ye vuvu kia kusentu ko, ngeye una kiau. Kwamanana sia Satana kitantu yo kumika lukwikilu lwaku. Olenda sia Satana kitantu yo kunsunda!