Mvuluzi Tuvwidi o Mfunu!

E WUMBU dimosi ditiminwanga tadi (mina de carvão) kuna mbanza Pittsburgh Pennsylvania, Estados Unidos, diazala yo maza. Asadi vwa ana bawanuka mo, batinina muna nduka ewumbu wakala meta 73 muna nsi a ntoto. Lumbu tatu yavioka i bosi bavuluzwa. Aweyi bavuluzilwa?

Avuluzi basadila nkanda usongang’e nenga (mapa) vana vakala ewumbu diodio ye Lekwa Kiazayila e nenga kiasikididi muna nsi a Ntoto. Avuluzi batima ewulu dialwaka muna nduka baswamina asadi. Awonso batombolwa mosi mosi mu nsinga, bavaikiswa muna nduka wadi kala se ziami kiau. Yau awonso batoma yangalala yo vutula matondo kw’awana babavuluza.

Ndonga mu yeto ka tubwila sumbula ko nze kiakina kiabwila asadi awana yovo fwa mu sumbula. Kansi, yeto awonso mvuluzi tuvwidi o mfunu, kadi katulendi venga ko e mpasi za mayela, kinunu ye lufwa. “O muntu wawutuka kwa nkento wa lumbu yandwelo, wazala ye mpasi,” ukavova Yobi wa nkulu akwikizi. “Ovaika nze mvuma, osakilu: Otinina nze kini, kezingila ko.” (Yobi 14:​1, 2) Kana una vo mvu 3.500 miviokele kala tuka kavovela e mvovo miami, miakinu mia ludi. Nani mu yeto lenda venga lufwa? Kana nkutu zingu kiambote tuna kiau yovo tutoma lunga-lunganga vimpi weto, tuna ye luzolo lwa vevoka muna mpasi za kinunu ye lufwa.

Akwa ngangu za nza, y’akaka besianga ngolo mu lenda lambula e mvu mia zingu kia muntu. Nkubika mosi ivovanga vo e salu besalanga kia vava “fokola lufwa lwa kinsalukisa” yo “sadisa asadi au bazindalala mu vava una balenda sukisila emvimba lufwa lwa muntu.” Kansi, yamu wau o lunungunuku lw’akwa ngangu za nza y’etima diau dia lambula e zingu kia muntu ka dilungananga ko, ke bavangidi diambu ko dilenda sadisa wantu mu vioka 70 yovo 80 lwa mvu kayika Mose se vioka 3.500 za mvu.​—⁠Nkunga 90:10.

Kwikila yovo lembi kwikila dina kavova Yobi mu kuma kia moyo yo lufwa, ekolo mvu miviokanga, ngeye mpe kulenda ko vengesa lufwa lukuvidisa ‘nze kini,’ kukala diaka vamosi ko ye akundi aku, esi nzo aku ye mawonso wavanga. Solomo wa Ntinu angangu muna Isaele yankulu wasoneka vo: “Wantu bazeye wo vo fwa befwa, kansi afwa ke bazeye diambu ko, ngatu kala diaka yo nsendo, kadi o luyindwilu luau luvilakene.”​—⁠Kimpovi 9:⁠5.

E diambu diankenda keyikanga Nkand’a Nzambi dilungananga kikilu, ‘o lufwa luyalanga nze ntinu,’ yo bangika wantu awonso. Elo, lufwa i mbeni antete ona wantu bevavilanga mvuluzi. (Roma 5:14; 1 Korinto 15:​26) Awana batoma longwa yo kubikwa mu vuluza wantu mu sumbula ke balendi kuvuluza yakwele mvu ko. Kansi, Yave wa Nzambi wa Mvangi a muntu, wakubika kala mvuluzi on’ovuluza wantu yakwele mvu.

[Avwe a Foto, 3]

Photo by Gene J. Puskar-Pool/Getty Images