Una Lukwikilu Lwame Lwansadisila mu Zizidila e Mpasi

LUSANSU LWA

SOLEDAD CASTILLO

Muna zingu kiame, nkumbu miayingi yamona e mpasi za kinsona​—⁠kansi, ke zalenda kunsunda ko. Vava yakala ye kimbuta kia mvu 34, nkaz’ame wanzolwa wafwa. Mvu sambanu miavioka, ese diame mpe wafwa. Ngonde nana zavioka vava s’ame kafwa, yabakula vo mwan’ame amosi kaka wa yakala kimbevo kilembi sasuka kakala kiau.

NKUMBU ame Soledad, in’e nsasa vo “Kinsona.” Kana una vo i wau, kikuyibadikilanga mono mosi ko. Vava yakala mu mpasi, yakwikila vo Yave wa Nzambi wakala yame, ‘wansimba muna koko yo kunsadisa kimana yalembi mona wonga.’ (Yesaya 41:​13) Yambula yanuzayisa una ya zizidila e mpasi zame ye una za nsadisila mu finama Yave.

Zingu Kiakiese Kiakondw’e Mpasi Zayingi

Kia 3 kia ngonde a Mayu ya mvu wa 1961 yawutuka kuna Barcelona, Espanha. I mwana mosi kaka a mase mame, José ye Soledad. Vava yakala ye kimbuta kia mvu vwa, ngudi ame wayantika longoka e ludi kia Nkand’a Nzambi. Wavavanga mvutu za yuvu yandi muna dibundu diandi, kansi kasolola zo ko. Lumbu kimosi, Mbangi za Yave zole bankingula kuna nzo andi yo kumvana e mvutu za yuvu yandi yawonso muna Nkand’a Nzambi. Watambulwila longoka Nkand’a Nzambi ye kiese kiawonso.

Kuna kwalanda, ngudi ame wakituka se Mbangi a Yave wa vubwa, vioka mvu miakete ese diame mpe walanda mbandu andi. Eliana, ona walongokanga Nkand’a Nzambi yo ngudi ame, wamona vo yayangalelanga Diambu dia Nzambi. Kana una vo dumbelele yakala, walomba kwa mase mame vo kalongoka yame Nkand’a Nzambi. Ivutulanga matondo muna lusadisu lwandi ye lukasakeso lwa ngudi ame, yavubwa muna kimbuta kia mvu 13.

Muna mvu miame mia kileke, nkumbu miayingi yasambanga kwa Yave, musungula vava yakananga vanga konso diambu. Kieleka, kiakala ye mpasi zayingi ko muna mvu miame mia kindumba. Yakala y’akundi ayingi muna nkutakani ye ngwizani ambote ye mase mame. Muna mvu wa 1982, yasompana yo Felipe, Mbangi a Yave ona wakala y’etima dia mambu ma mwanda nze mono.

Twalonga Mwan’eto Kazola Yave

Mvu ntanu miavioka, yawuta mwan’eyakala wa mote nkumbu andi Saúl. Felipe yo mono twayangalala vava mwan’eto kawutuka. Twakala ye vuvu vo Saúl osansuka yo vimpi wambote, mwan’ambote kekala ona ozola  Nzambi. Mono yo nkanz’ame ntangwa zayingi twakalanga vamosi yo Saúl, kunlonga oma ma Yave, vamosi twadilanga, kwenda kingula fulu yambote yo sakana kumosi. Saúl wazolanga kwenda yo Felipe wa s’andi muna salu kia umbangi, s’andi wansadisa mu zola salu kia umbangi tuka kileke kiandi, wanlonga e mpila ya kayila yinkanda-nkanda muna nzo za wantu.

Saúl wasadilanga mawonso twanlonganga. Muna kimbuta kia mvu sambanu, twasalanga e salu kia umbangi kumosi. Wazolanga wá tusansu twa Nkand’a Nzambi yo vingila elongi dia esi nzo ye kiese. I bosi vava kayantika tanga sikola, Saúl wabakanga e nzengo za mambu makete mun’owu wa zayi wandi wa Nkand’a Nzambi.

Kansi, vava Saúl kalungisa kimbuta kia mvu nsambwadi, e zingu kia nzo eto kiasoba emvimba. Felipe wa nkanz’ame wabakama kimbevo kia tulu (infecção viral nos pulmões). Ngonde 11 kanwana ye kimbemvo kiaki, leka kaka lembi sala. Vava kalungisa kimbuta kia mvu 36, o nkaz’ame wafwa.

Idilanga yamu wau vava iyindulanga e mvu miamina miampasi. Malembe malembe, yamonanga vava kimbevo kiaki kiasundanga e ngolo za nkaz’ame yo lembi lenda vanga diambu mu kunsadisa. Muna ntangwa yayina yakasakesanga Felipe, kana una vo e vuvu kiame muna ntima kiakulukanga. Yantangilanga nkanda mieto, malongi mama, matukumikanga vava ke twalendanga kwenda mu tukutakanu ko. Vava kafwa, yamona kikilu kinsona.

Kana una vo i wau, Yave wansadisa. Ntangwa zayingi yalombanga mwand’andi. Yavutulanga matondo muna mvu miakiese yakala yo nkaz’ame ye vuvu kia kumona diaka muna lufuluku. Yasamba kwa Nzambi kansadisa yakala ye kiese muna sungamenanga salu twasalanga kumosi yo lomba ngangu za sansa mwan’eto, kakala Nkristu akieleka. Kana una vo yakala ye ntantu zayingi, yatambula lufiaulwisu.

Mase mame ye akundi muna nkutakani bampana lusadisu lwafwana. Yakala mpe ye mbebe ya longoka Nkand’a Nzambi yo Saúl yo kunlonga una kafwete sadila Yave. O mfumu a salu ona yateka sadila, wampana e salu mun’esonekeno, kansi kiatonda ko. Yayangalela sala e salu kia komba kimana yakala ye ntangw’afwana mu kala ye Saúl vava katukanga ku sikola.

Sono kimosi kia Nkand’a Nzambi kiansonga o mfunu wa longa Saúl muna nzila Nzambi: “Tongonwena mwana muna nzila kekwenda, vava kenunuva, kekatuka mo ko.” (Ngana 22:⁠6) E tini kiaki, kiampana e vuvu vo, avo ivanga e ngolo za longa mambu ma mwanda kwa Saúl, Yave osambula ngolo zame. Dia ludi vo, kiafutwanga nzimbu zayingi ko, kansi ntangwa yafwana yavavanga mu kala vamosi yo mwan’ame, ediadi disundidi o mfunu ke mu kala ye nzimbu ko.

 Vava Saúl kalungisa kimbuta kia mvu 14, s’ame wafwa. O lufwa lwa nkak’andi lwakendeleka kikilu Saúl, kadi lwansungamesa mpasi zawonso kamona vava s’andi kafwa. S’ame mpe watusisila mbandu ambote ya zola Yave. Kunima lufwa lwalu, Saúl wabakula vo yandi mosi kaka i mwan’eyakala osidi mun’ekanda, kafwete lunga-lunga ngudi yo nkak’andi ankento.

Nwana ye Kimbevo kia Leucemia

Vioka ngonde nana tuka lufwa lwa s’ame, dotolo dieto wampovesa vo yanata Saúl kuna lupitalu, wau vo nitu yoya yanyoyanga. Una kavangwa lufimpu lwa mpila zawonso, madotolo bampovesa vo mwan’ame kimbevo kia leucemia kakala kiau. *

Muna mvu miole ye ndambu, Saúl nkumbu miayingi kakotanga yo vaika mu lupitalu, ekolo kanwananga ye kimbevo kia câncer ye una nlongo miamvangilanga e mpasi. E nlongo miantete kanwa mu ngonde sambanu, miateza fokola kimbevo kiaki mu mvu mosi ye ndambu. Kansi e kimbevo kia câncer kiavutuka diaka, Saúl wanwa nlongo miakaka mu fikolo, e nlongo miami mianyoyesa e nitu. Diavavanga vo Saúl kanwa diaka nlongo miangolo kikilu mu nkumbu atatu. Wayekola zingu kiandi kwa Nzambi y’ekani dia vubwa nze Mbangi a Yave, kansi wafwa vava kalungisa kimbuta kia mvu 17.

Nkumbu miayingi madotolo belombanga vo mbevo kavutulwa menga mu lembi bulwa kwayingi mu ngolo za nlongo mia câncer. Dialudi vo, vutula menga ke kusasulanga kimbevo ko. Vava madotolo bazaya vo Saúl kimbevo kia leucemia kakala kiau, Saúl yo mono twabazaisa vo ke tutonda nguka za siwa menga ko, wau vo twazola lemvokela nsiku a Yave wa ‘kuyikenga . . . muna menga.’ (Mavangu 15:​19, 20) Nkumbu miayingi vava kiakalanga ko, Saúl wakwikidisanga madotolo vo yandi kibeni wabaka e nzengo zazi za lembi siwa menga. (Tala quadro muna lukaya lwa 21.)

I bosi madotolo bazaya wo vo kana una vo mwan’akete, Saúl wazaya kimbevo kiandi. Batonda e nzengo zeto yo kunwuka kondwa menga, kana una vo twakomekenwanga ntangwa zawonso mu soba e ngindu zeto. Yayangalala kikilu mwan’ame Saúlu vava kazayisanga ngindu zandi kwa madotolo. Ediadi, diasonganga vo wakala ye ngwizani ambote yo Yave.

Muna kolo kiaki kiayelanga Saúl, twatambula nkanda Finama Yave muna lukutakanu lwa mvivu kuna Barcelona. Nkanda wau watusadisa kikilu muna ntangwa yayi ya mpasi. Ekolo twakala kuna lupitalau, twatanganga kumosi o nkanda wau. Muna ntangwa yayi ya mpasi, twasungamenanga mana twatanganga. E sono kia Yesaya 41:13 kina vana lukaya lwatatu lwa nkanda wau, kiakala kikilu ye nsasa kwa yeto. Muna sono kiaki tutanganga vo: “Mono Yave wa Nzambi aku nsimba koko kwaku kwalunene, yo kuvovesa vo, kumoni wonga ko; ikusadisa.”

Lukwikilu lwa Saúl Lwasimba Ntima mia Wantu

O zikuka kwa Saúl ye vuvu kiandi, kiasivikisa kikilu madotolo y’asadi akaka a Lupitalu lwa Vall d’Hebrón. Okedi se nkundi awonso ana banwukanga. Tuka kiakina, dotolo owukanga kimbevo kia câncer, ozitisanga luzolo lwa Mbangi za Yave mu wuka wan’au kondwa menga. Osungamenanga e nzengo zasikila za  Saúl za lemvokela lukwikilu lwandi ye unkabu kasonga kana vava kazaya wo vo fwa kefwa ye mpila kabadikilanga moyo. Asadi a lupitalu bavova vo Saúl i mbevo osundidi awonso bakala yau muna buka kiakina. Bavova vo kayidimanga ko ngatu vidisa kiese kiandi kana nkutu vava kafinamanga fwa.

Dotolo dimosi owukanga yela kwa ntu wampovesa vo wan’ayingi bekalanga ye kimbevo kiaki, ke belemvokelanga mase mau ko ngatu madotolo mu kuma kia mpasi zayingi. Kansi ke diau ko diavangama kwa Saúl. Wasivika kikilu o lembama ye vuvu kiandi. Ediadi diatuvana elau mu kunsila umbangi mu kuma kia lukwikilu lweto.

Isungamenanga mpe mpila Saúl kasadisila mpangi mosi muna nkutakani eto. Wakala ye kimbevo kia ntu mu mvu sambanu, e nlongo ke miasasula kimbevo kiandi ko. Nkumbu miayingi walekanga ku lupitalu mu lunga-lunga Saúl. Mpangi ndioyo wampovesa vo e mpila Saúl kabadikilanga kimbevo kiandi yansivikisa kikilu. Wamona vo kana una vo o yela kwandi kwayoyesanga kikilu e nitu, Saúl wakasakesanga awonso bankingulanga. Wavova vo: “E mbandu a Saúl yankasakesa mu nwana ye kimbevo kiame kia ntu.”

Mvu ntatu miviokele kala tuka Saúl kafwila. Dialudi vo ya mu wau yakinu mon’e ntantu. Kansi Nzambi okumpananga “ulolo wa nkuma.” (2 Korinto 4:⁠7) Yabakula vo kana nkutu vava tubwilwanga mambu masundidi e mpasi, malenda kutulonga diambu. O zizidila lufwa lwa nkaz’ame, ye lwa s’ame yo mwan’ame, diansadisa mu songanga ngemba kw’awana bemonanga mpasi. Vana ntandu, diamfinamesa kibeni kwa Yave. Ngina ye vuvu kia kusentu kadi S’ame ezulu okunsadisanga. Yamu wau wakinu simba koko kwame.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Mafoto zina muna lukaya lwa 19]

Mono yo nkaz’ame Felipe yo Saúl wa mwan’eto

[Foto ina muna lukaya lwa 19]

Mase mame, José yo Soledad

[Babu ye Foto ina muna lukaya lwa 20]

Saúl vitila ngonde ina kafwa

Nga Wakiyuvula Kala?

Nanga wa wá kala vo Mbangi za Yave ke bezolanga vutulwa menga ko. Nga wayuvula kala ekuma?

E nsiku wau una mu Nkand’a Nzambi ke utoma bakulwanga ko. Ezak’e ntangwa, wantu bebanzanga vo Mbangi za Yave ke bezolanga mpila zawonso za nguka ko yovo ke bezitisanga moyo ko. Diambu diadi, ke dia ludi ko. Mbangi za Yave bevavanga wukwa mu kuma kiau ye kia esi nzo zau. Bezolanga vo bawukwa, kansi lembi siwa menga. Ekuma?

E ngindu zau mu nsiku wamfunu kavan’o Nzambi kwa wantu zitukanga. Vava kiafokoka Kizalu muna lumbu ya Noa, Nzambi wamvana nswa y’esi nzo andi mu dia mbizi. Nsiku owu kaka kabavana: Ke badie menga ko. (Etuku 9:​3, 4) Wantu awonso muna Noa batuka, muna kuma kiaki yeto awonso kunsi a nsiku wau twina, tufwete wo lemvokela. O nsiku wau ke wasobwa ko. Vioka nkama nana za mvu, Nzambi wavutukila vana nsiku wau kwa Aneyisaele vava kavova vo o menga i moyo, ye mavauka. (Fuka 17:​14) Vioka 1.500 za mvu, antumwa bakanikina Akristu awonso vo ‘bayikenga . . . yo menga.’​—⁠Mavangu 15:⁠29.

Kuna kwa Mbangi za Yave o venga menga i sia vo ke bafwete mo vutulwa ko muna nitu zau. Muna kuma kiaki, betondanga nguka zakaka lembi siwa menga. E nsiku wau wa Nkand’a Nzambi nkumbu miayingi ukubasadisanga mu wukwa e nguka isundidi o wete. Muna kuma kiaki, wantu ayingi bena vo ke Mbangi za Yave ko bezolanga wukwa lembi siwa menga.