Awana Babwilwa Sumbula Kuna Mianmar Batambula Lusadisu

KINA kia 2 kia ngonde a Mayu ya mvu wa 2008, Tembwa Kiangolo kiyikilwanga vo Nargis kiakala kuna Mianmar. Ke kolo ko, e nsangu za sumbula kiaki, zamwangana mu nza yawonso. * Tezo kia 140.000 ma wantu bafwa yovo vila vava tembwa kiakina kiangolo kiatwasa kimbongela muna zunga kia Irrawaddy Delta.

Diakiese diazaya vo ke vakedi mosi ko muna Mbangi za Yave wamwene mpasi muna zunga kiakina. Ulolo muna yau bavuluka kadi batinina mun’Eseka diau dia Kintinu diatoma tungwa. Muna zunga kimosi, 20 ma Mbangi za Yave ye 80 lwa wantu akaka a esi vata bamanta ku nludi w’Eseka dia Kintinu, bakala ko tezo kia ola vwa, yavana maza makuluka mu tezo kia meta 5. Yau awonso bavuluka. Diankenda kikilu vo, tezo kia 300 za wantu mun’evata diadina bafwa. Muna mavata mayingi, Eseka dia Kintinu kaka i nzo mosi yasalanga.

Lumbu yole yavioka vava tembwa kiangolo kiabwa, evula dia Mbangi za Yave muna mbanza Yangon bafila buka kia ampangi mu kwenda sadisa e nkutakani kun’evata dia Bothingone. Bakangala muna zunga kiafwasakana, bakangala mu ndekwa balembi wanana ye mivi yo viokela vana kati kwa mavimbu ma wantu, yavana balwaka kun’evata dia Bothingone, banata loso, macarrão, maza ma nua ye vela. Yau i buka kiantete kia vana lusadisu kialwaka kuna zunga kia Bothingone. Vava bakaya e lekwa banata kw’ampangi, bafila elongi dia Nkand’a Nzambi mu kubakasakesa yo kubasisila Nkand’a Nzambi ye nkanda miakaka mivaikisanga ntaudi akwikizi,  kadi e lekwa yau yawonso yanatwa kwa tembwa.

Ampangi babwilwa e sumbula, mbandu ambote kikilu basonga. Mosi muna mpangi watuka muna nkutakani ya zunga kiafwasakana kia Irrawaddy wavova vo: “Lekwa yawonso twakala yau yavila. E nzo zeto zawonso zabwa. Mavia meto mawonso mafwasakana. Maza mawonso ma nua mayiva mu kuma kia kizalu. Kansi, ampangi za makala ye za makento ke batelamanga mioyo ko nze wantu akaka. Babundanga Yave e vuvu ye nkubik’andi. Tulemvokela konso luludiku tuvewa, kana lwa nangina mu vata diadi yovo kwenda ku fulu kiakaka.”

E buka kia 30 ma Mbangi za Yave ana bavidisa mpe lekwa yau yawonso, bayimbilanga nkunga mia Kintinu ye kiese kiawonso vava bakangala ola kumi yakuna fulu kiakala ampangi babatwasila madia ye mvwatu. Una ke balweke ko, bawa vo lukutakanu lwa zunga lwa Mbangi za Yave lukala muna mbanza yakala lukufi. Babaka nzengo za kwenda ntete ku lukutakanu lolo mu tambula madia ma mwanda yo yangalela kintwadi y’ampangi z’Akristu.

E zunga kiakina kiawonso kialwakilwa kwa tembwa kiangolo, tezo kia nzo 35 za Mbangi za Yave zabwa, nzo 125 ke zabwa emvimba ko, ye Maseka 8 ma Kintinu. Diamatondo vo e vula ke diafwasuka emvimba ko.

Muna kuma kia tembwa kiangolo, kuna lubantiku, ke vakala muntu ko walenda kota yovo vaika kuna vula, kadi nti miampwena miabwa yo kakidila e nzila. Vioka ola zakete vava kiafokoka kimbongela, vioka 30 ma esi betele bayantika katula e nti miomio mu moko. Ekolo basalanga e salu kiokio, wantu bayizengeneka. Ke kolo ko, ampangi za makento banata malavu manzenzo manzizi ye bundu kw’ampangi za makala ana basalanga, bakaila mpe mfinangani zau. Awaya ke bakwikila ko dina bavangwa kwa Mbangi za Yave. Vava mwangi a nsangu kamona dina diavangamanga wayuvula vo: “Aki nani awana betoma salanga?” Wavoveswa vo, Mbangi za Yave. Wavova vo: “Yadi yangalala kele vo wantu awonso basonga e fu besonganga Mbangi za Yave.”

Ambangi bakubika buka yole ya salu kia vana lusadisu muna zunga yole ya nsi. Vioka nkama z’ampangi bayivana mu salu kiaki. Ke kolo ko, batungila ampangi babwilwa e sumbula e nzo. Vava buka kia lusadisu kialwaka mu tungila mpangi mosi ankento e nzo, mfinangani zandi ke bakwikila ko dina bamona. Mosi muna mfinangani wavova vo: “O nkento ndioyo wa Mbangi a Yave mu tungilwa kena e nzo kwa esi dibundu diandi. Ke vena mosi ko muna akundi ame a dibundu dia Budista wizidi kunsadisa. Mfwete kituka Mbangi a Yave vava kekwiza kunsila umbangi.”

Vava atungi ye buka kia lusadisu bakingula nzo mosi ke yatoma fwasuka ko kuna mbanza Thanlyn, basivika kikilu vava esi nzo yayina bena vo Mbangi za Yave babavovesa vo: “Ke vabwidi diambu ko. E nzo eto yambote ina. Tulenda kweto zingila kwaku, ke vena diambu ko. Vena y’ampangi zakaka ke bena nkutu ye nzo ko. Lwenda kubasadisa.”

Muna zunga kimosi kia Yangon, akaka muna nkangu bateza tinina kuna nzo a nzambi. Kansi, e kielo kiakangama kiakala, ke mwalenda kota muntu ko. O nkangu wafunga kikilu makasi yo vava wula e kielo kia nzo a nzambi. Nswaswani yo yau, Mbangi za Yave basadisa ulolo wa wantu ana batinina mun’Eseka diau dia Kintinu, muna kolo kia tembwa kiakina kiangolo. Muna bong’e nona, mun’Eseka dia Kintinu kuna mbanza Dala, yakala yo nkento a Mbangi za Yave batambula tezo kia mfinangani zau 20 batinina ko. Muna lumbu kialanda, wantu awaya ke bakala ye nzo ko ina balenda vutuka, bafwanga mpe nzala. O yakala yo nkento a Mbangi za Yave, basumba loso lwafwana mu dikila ndonga yayina yawonso.

Nzo mosi kuna mbanza Yangon yavambana yakala muna lukwikilu. Akaka Mbangi za Yave, akaka ke mbangi za Yave ko. Kuna nima sumbula kiaki, yau awonso bayenda ku  lukutakanu kun’Eseka dia Kintinu. Ekuma? Esi nzo awaya bavova vo: “Esi dibundu dieto batuvovesa vo bekwiza kutukingula kunima sumbula. Kansi, yamu unu kebemonekanga ko. Mbangi za Yave kaka bayiza kutukingula. Oyeno nuatuvana loso ye maza ma nua. Ke nuafwanana ko ye mabundu makaka.” Bayangalela landa elongi di’Eyingidilu diakala ye ntu a diambu vo: “Yave Owanga Kazu Kieto” yo vana mpe e mvutu zayingi.

Nkento mosi walongokanga Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave wayenda kuna lukutakanu muna lumingu lwalandila sumbula. Muna lukutakanu, batanga nkanda watuka kuna vula wazaisanga mana mabwila ampangi bavuluka muna sumbula ye dina diavangwa mu kubasadisa. Ekolo kiatangwanga e nkanda, o nkento ndiona wayantika dila. Wasivika kikilu yo yangalala mu wa vo Mbangi za Yave zawonso bamoneka, ke va fwa muntu ko. Kunima lukutakanu, nkento ndiona wavewa madia, mvwatu yo tungilwa nzo a saba vana ndambu a nzo andi. Wavova vo, Mbangi za Yave batoma kundunga-ndunga.

Yesu wavova vo: “Muna wau i bezayil’o wantu awonso vo nu alongoki ame, ovo nzolani nuna yau.” (Yoane 13:35) Yakobo wa ntumwa watoma songa vo lukwikilu lwakieleka mu mavangu mambote lusongelwanga. (Yakobo 2:14-17) Mbangi za Yave belemvokelanga luludiku lwalu yo song’o zola muna sadisanga awana bekalanga mu mpasi.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Babu kina muna lukaya lwa 11]

Nkand’a Nzambi uvovanga vo lukwikilu lwakieleka mu mavangu mambote lusongelwanga