Lufiaulwisu Vava Kiavondwa Aleke Kuna Sikola

Lukaya lwantete lwa zulunalu mosi, lwandombe lwakala. Vana kati vasonekwa e mvovo owu: “Ekuma?” Ekiaki i kiuvu kiayuvulwanga ntangwa zawonso kuna mbanza Winnenden kuna sul ya Alemanha vava etoko dia mvu 17 kakota yo nkele kuna sikola yo vonda wantu 15, kuna mfoko wakivonda. Sinsu yawonso ya nsi (bandeira) ya Alemanha yakululwa. E nsangu z’evangu diadi diansoki zamwangana mu nza yawonso.

 Winnenden mbanza ambote, yakimvwama, yazala ye nti mia vinyo ye miakaka mpe. Kina kia 11 kia ngonde a Malusu ya mvu a 2009, lumbu kiampasi kiakala kuna sikola ya Albertville. Muna ola 9 ye miniti 30 evangu dia nsoki ye diampondi diayantika vana vau.

Etoko dimosi ye makasi mawonso wakota kuna sikola katangilanga yo nkele kayiya muna suku dia s’andi. Ye nzaki zawonso wakota mu kalasi tatu yo vonda evwa dia wan’asikola ye alongi atatu yo lweka ayingi bakala muna mayendelo (corredor). Ke vavioka kolo ko mapolisi bayiza. Kimpumbulu ndioyo watinina kuna lupitalu lw’akwa mayela ma ntu lwakala lukufi. Kwakuna, wavonda diaka nsadi a lupitalu. I bosi, wavumisa mfumu ekalu yo nkele yo kutumuna ekalu diandi. Vava badiata tezo kia kilometa 40, o mfumu ekalu walenda tina. I bosi wayenda kuna fulu kitekelwanga makalu wavonda nteki ye nsumbi ekalu yo lweka mapolisi mole bakala vana ndambu. Wakinonga vana ntu vava kamona vo se kebakama kwa mapolisi.

Awana banzaya, bavova vo nleke ambote kakala, wazolanga kala y’akundi yo vava mpe vo kazolwa. Ekuma kakitukila se kimpumbulu? Lukendalalu lwayingi kabakama, wazolanga sakana yo nkele yo tala nsaka za nsoki muna komputador. Akaka bavova vo ulolo wa aleke mpe diau adimosi bevanganga. Adieyi tuvova kw’awana kavonda? Nga sola kabasola yovo kondwa kuma kabavondela? Wantu bavavang’o zaya ekuma kavondela enana dia dumbelele yo vonda etoko dimosi kaka. Ke vakala muntu ko walenda vana mvutu za yuvu yayi.

Lusadisu Lwanzaki

Ngudi mosi, nkumbu andi Heike wavova vo: “Vava mwan’eto w’eyakala kambokela mu telefone yo kunzayisa vo muntu una nonga wantu kuna sikola, kialenda dio kwikila ko. Kansi, vava yamona ulolo wa makalu ma mapolisi ye ambulância mu nzila, ezaka zaka diambaka.” Lusadisu lwanzaki bavana mapolisi lwavukisa wan’ayingi a sikola balembi vondwa kwa kimpumbulu kiakina. I bosi, madotolo ma mpila mu mpila kumosi y’awana bewukanga kimbevo kia ntu ye mfumu za mabundu basala kumosi mu sadisa alongoki bakatula e ngindu zalembi songa mu kuma kia dina diavangama.

Ye nzaki zawonso amwangi a nsangu bazala kuna sikola yo vava mokena y’alongoki ana bakendalala. Mwana mosi a sikola watanga lutangu lwa 28 lwa makalu ma kompani ya televizau mayenda ko, matuka mu kompani 26 maswaswana ma televizau. Muna kuma kiaki, bamwanganisanga e nsangu mu mpila zaswaswana. Mwangi mosi a nsangu wabokela mase ma ndumba wavondwa mu telefone mu lomba foto diandi. Amwangi akaka a nsangu bafutanga wan’a sikola kimana batonda katulwa e foto. Muna kuma kia nkenda za mana mavangama, amwangi ayingi a nsangu ke bazayanga ko dina bafwete vanga, kana vo bafwete zaya mayingi mu kuma ki’akaka yovo tokanena awana bavondwa.

Nze una divangamanga ntangwa zayingi, vava kibwanga sumbula kia mpila yayi, wantu lufiaulwisu bevavanga muna mabundu. Muna lumbu kiakina, mabundu mayingi makutakana vamosi mu sambila. Ndonga bayangalela lusadisu bavewa. Kansi, vo i awana bavavanga lufiaulwisu lwa Diambu dia Nzambi yovo mvutu za yuvu ya mpimpita ke bafiaulwiswa ko,  bakendelekwa kikilu. Ese ye ngudi mosi, bayenda ku luziku lwa nkundi a sikola ya mwan’au. Ngudi wavova vo: “O tata mpelo wayika oma ma mpasi za Yobi. Yavingilanga vo kazayisa dina tulenda longoka mu nona kiaki yovo kutufiaulwisa, kansi kasidi vova diambu ko. Kasonga ko ekuma Yobi kamwena e mpasi ye dina diabwa kuna mfoko a mawonso.”

Yakala dimosi wafunga kikilu makasi mu kuma kia mvovo miakondwa mfunu mia tata mpelo kawá. Muntu ndioyo wateka longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave vioka mvu 30 yo yambula. Kansi owau, wayantika kwiza diaka mu lukutakanu.

Valisa, dumbelele una ye kimbuta kia mvu 14 walongokanga Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave, wakala muna kalasi kimosi mwavondelwa alongoki. Vava kawá ezu dia nkele, wayantika samba kwa Yave. Vava kayuvulwa una kalendela zizidila e diambu diadi, wavova vo evangu diadi dikwikidisanga mana kalongokanga mu Nkand’a Nzambi mu kuma kia lumbu yambaninu. (2 Timoteo 3:​1-5) Mbangi zole za Yave basadila elau diadi mu sia umbangi kwa mfinangani zau. Nkento mosi anunu wabafinama yo vova vo: “Nuwokes’o sala e salu nusalanga.” Evangu diadi diansoki diafila akaka mu ziula matu mau yo wá e vuvu kia lufiaulwisu kina mu Nkand’a Nzambi.

Mfwilu Miatwasa Evangu dia Nsoki

Kieleka, kana nkutu nkia mvovo olenda sadila muna fiaulwisa awana bafwilwa e yitu, kamilendi fokola e ntantu ye ndimbuka kwa vuvu kiau ko. Ka vena mvovo ko milenda fokola emvimba e mpasi za mase bafwilwa wana yovo nkenda kamona polisia mosi ona wazabuzioka kwenda kuna sikola yo wana vo nkaz’andi una mun’awana bavondwa.

Alongoki ana bavuluka kumosi ye mase mau basala ye ngindu zalembi songa mu kuma ki’evangu diodio. Vassilios wakiveta vana zianela vava kimpumbulu kayantika nonga. Wavova vo: “Vava yakiveta vana zianela yasamba kwa Yave. Yayindula vo yadi fwa. Yakala ye ziku vo ekiaki i sambu kiame kiansuka.” Muna tumingu twalanda, wayantika lota e ndozi zambi, ye kazola diaka mokena ye muntu ko. Wakendalala kikilu mu mona e mpila amwangi a nsangu balungalelanga nungununa kinkita kiau yo vav’o zaya mana ke bafwete zaya ko. Kuna kwakwiziwa walenda sunda e mpasi zazi.

Jonas wakala mu kalasi kimosi yo Vassilios yo mona akundi au atanu a sikola bavondwa. Wavova vo: “Muna lumbu kiakina ke diakala diampasi ko mu vova dina diabwa, diakala nze filme imosi ya nsisi. Owau kilendanga diaka vova e diambu diadi ko. Kansi e ngindu zame soba zisobanga. Ezak’e ntangwa kizolanga yika diambu diadi ko, kansi ezak’e ntangwa ivovanga dio kwayingi.” Olotanga mpe e ndozi zambi yo lembi leka tulu.

Vioka fikolo, alongoki bavutulwilwa e salanganu yau ya sikola. Madotolo besadisanga wantu mu katula ngindu za lembi songa mu kuma kia mavangu ma nsoki, bavova vo o sadila e lekwa yayi dilenda kubasungamesa mana mabwa mu lumbu kia sumbula. Kuna lubantiku, Jonas kazolanga simba nzak’andi ko, kimpakala kia sikola ye mpu andi ya kituku-tuku. Ntangwa zawonso kamonanga muntu wafwanana ye kimpumbulu kiakina yovo kala ye nkutu nze ya kimpumbulu, wasusumukanga yo wonga. Avo mwene muntu wanonganga nkw’andi muna filmes yatalanga mase mandi, Jonas wafunganga kikilu makasi. Madotolo bavanga mayingi  mu sadisa wantu mu katula ngindu zambi mu kuma ki’evangu dia nsoki.

Jürgen w’ese dia Jonas ku lupitalu kwavondwa nsadi mosi kasadilanga. Wavova vo mase mayingi y’akundi a salu bakiyuvulanga, ekuma? Aweyi, kele vo mono yanongwa? Kasikil’owu, nsadi mosi kuna lupitalu wamona kimpumbulu kiakangalanga vana ndambu andi wayindula vo yandi mpe olenda nongwa, lusadisu lwa dotolo owukanga kimbevo kia ntu kavwang’o mfunu mu katula e ngindu zazi.

Akaka Aweyi Basadisilwa mu Sunda e Ntantu

Akaka adieyi bamona diabasadisa mu sunda ntantu zazi zawonso? Jürgen wavova vo: “Kana una vo kolo kiampasi kiakala, diakala diambote mu kala vamosi y’akaka. Ozaya vo kuna ngeye mosi ko, akaka mfunu bekuvwanga, dia lusadisu kibeni.”

Jonas mpe wayangalela lusadisu kavewa kw’akaka yo vova vo: “Ndonga bansonekena ye kuntwikila e nsangu. Akaka basonekanga e sono ya Nkand’a Nzambi yina mfwete tanga. Ediadi diamfunu kikilu.” Nki diaka kiansadisa? “Vava yasikamanga mu fuku yo kendalala kwayingi, yasambanga. Ezak’e ntangwa yawanga miziki yovo wunikina CD ya Despertai! itangwangwa.”   * Wakudikila vo: “Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga ekuma kivangamenanga mawonso mama: Satana i nyadi a nza yayi ye mu lumbu yambaninu tuzingilanga.” O s’andi wavova vo o umbakuzi wau ukubasadisanga mu zizidila.

Ke Kolo ko e Mpasi se Zifokoka

Ke vavioka kolo kiayingi ko, wantu bazadisa sikola ye vela, mvuma ye nkanda basoneka. Kerstin wamona vo ulolo wa wantu basonekanga nkanda yo yuvula ekuma e diambu diadi diavangamena y’ekuma Nzambi kayambulwidi dio. Wau kazaya wo vo e yuvu yayi yafwana vaninwa e mvutu, oyandi kumosi ye Mbangi zole basoneka mpe e nkanda miau yo sia mio vana ndambu a nkanda miakaka.

Vava luyalu lwayenda zika mafwa mama, e televizau yasonga e nkanda wa mpangi eto ankento yo yika mambu mantete ma nkanda: “Ekuma? Mu lumbu yayi yambaninu e kiuvu kiaki kitoma yuvulwanga kumosi ye yuvu eyi: O Nzambi akweyi kena? Ekuma kayambulwidi ediadi?” Diankenda kikilu vo mwangi a nsangu vava kasukisila, kafokola tanga nkanda wau ko.

Ekuma tuyikidi vo diankenda kikilu? Ekuma kadi e nkanda wa mpangi eto wasonganga etuku dia mpasi yo vova vo Nzambi “ofokola e mpasi zawonso za wantu.” Wakudikila vo: “Muna nkand’a Lusengomono, Nzambi ovovanga vo okunguna mansanga mawonso muna meso ma wantu; o lufwa, ke lukala diaka ko; musungula kala diaka dilu, yovo kazu, ngatu mpasi. Oma mantete maviokele.” O Yave wa Nzambi ofula nkutu amafwa. Muna Kintinu kiandi eki kifinamanga, ke mukala diaka sumbula ko, yovo akwa nsoki yovo mpasi. Nzambi osianga nsilu vo: ‘Tala, mvanga lekwa yawonso se yampa.’​—⁠Lusengomono 21:​4, 5.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Foto ina muna lukaya lwa 26]

Focus Agency/WPN

[Foto ina muna lukaya lwa 26]

© imagebroker/Alamy

[Foto inamuna lukaya lwa 27]

Foto: picture alliance

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 28]

Foto: picture alliance

[Foto ina muna lukaya lwa 29]

Jonas watambula nkanda wasonama vo: “Mukuyindula tuna”