Nga Ozeye?

Nkia nsonama yafila Yesu mu wutukila kuna Beteleme?

Muna Nsangu Zambote zasoneka Luka, tutanganga vo Kaisa Auguseto wakanikina nsi zawonso za luyalu lwa Roma vo ‘wantu awonso benda kusonekesa, konso muntu kuna diandi’vata.’ (Luka 2:​1-3) Beteleme i mbanza kawutukila Yosefe wa se diansansi a Yesu. E nkangalu a Yosefe yo Maria mu lungisa o nsiku wau, wafila Yesu mu wutukila kuna Beteleme. E nsonama yayi yasadisanga luyalu mu vakulwisa e mpaku yo soneka awaya bafwana mu salu kia kisoladi.

Vava Roma kakutumuna mbanza Engipito muna mvu wa 30 vitila tandu kia Kristu, Angipito bayikadila kala ye fu kia sonekesa wantu muna mabuku. Akwa ngangu bevovanga vo esi Roma, fu kiaki kia esi Engipito batanginina yo sadila kio muna luyalu lwau.

E ziku kiaki, kiamoneka vava luyalu lwa Roma lwa yala Engipito muna mvu wa 104 wa tandu kieto. E babu kia nkanda miami kialundwa muna Malundilu ma nkanda kuna Grã-Bretanha kiasonama vo: “Gaius Vibius Maximus, wa mfumu Angipito wavova vo: E ntangwa yifwene mu sonekesa wantu mu nzo ye nzo, diamfunu mu wondelela wantu awonso bezingilanga muna nsi za kinzenza bavutuka muna nsi au ya kingutukila kimana bakisonekesa yo sala e salu yau ya mpat’a nsengo.”

[Foto ina muna lukaya lwa 32]

© The British Library Board, all rights reserved (P.904)

[Foto ina muna lukaya lwa 32]

Nsonama Yasikidiswa kwa Luyalu lwa Roma Kuna Engipito Muna mvu wa 104 wa Tandu Kieto.

[Foto ina muna lukaya lwa 32]

Ekuma Yosefe kazola vanina Maria nkand’a luvambanu lwa longo wau vo kinzitikila kaka bakala?

Nsangu Zambote zasoneka Matai, zisonganga vo Yosefe wazaya wo vo ‘nzitikil’andi’ Maria wayimita kakala una ke basompanene ko. Wau vo kazaya wo ko vo Maria “mu mwand’avelela” kayimitina, Yosefe nanga wayindula vo Maria kakala ye kwikizi ko, muna kuma kiaki wazola kumvana nkand’a luvambanu lwa longo.​—⁠Matai 1:​18-20.

Kuna kwa Ayuda anzitikila babadikilwanga nze nkento yo yakala. Kansi yau wole kebafwete kala vamosi ko nze nkento yo yakala yavana kisikidiswa e nkama longo. Avo longo ke lusikidisu ko mu kuma kia diambu dina anzitikila bamwene vo ke bafwana sompana ko, o mwan’ankento kalendi sompwa kwa yakala diakaka ko yavana ketambula o nkand’aluvambanu lwa longo. Kele vo toko diansompi ofwidi una kebasompanene ko, e ndumb’ansompi wabadikilwanga se nkento ansona. Kansi, avo ndumba ansompi otele zumba ye yakala diakaka una kasompele ko, tumbu kia lufwa kazengelwanga.​—⁠Nsiku 22:​23, 24.

Yosefe nanga kazola fusulwisa Maria nsoni ko. Muna kuma kiaki, wazola nata mambu kw’akwa wisa mu kuntanina kalembi sakanenwa. Wazola kunyambula kuna sweki. E ngudi a mpumpa wa kala ye nkand’a luvambanu lwa longo, i kimbangi kiasonganga vo wateka sompa kala.