Nkand’a Nzambi Zingu kia Wantu Usobanga

NKI kiafila soladi dimosi wa mwivi mu soba e zingu kiandi? Ndumba mosi wasunda nsaka za nwanina mu malu ye moko, aweyi kasobela ekani diandi muna zingu? Ese dimosi aweyi kasendelwa muna bundanga e vuvu kwa mwan’andi? Tanga lusansu lwalu muna zaya e mvutu.

“Kana una vo zingu kiambi yanatanga, owau ngina ye zingu kiakiese.”​—GARRY P. AMBROCIO

MVU: 47

NSI: FILIPINAS

DIAMBU: SOLADI

ZINGU KIAME: Ku mbanza akete ya Vintar yasansukila. E zunga kieto kiazala ye miongo, maza ye tembwa kiambote. Kana una vo i wau, e zingu kiampasi kiakala. O wantu bayiyanga bulu yeto kumosi ye lekwa yakaka muna nzo.

Vava yakituka s’etoko, yayantik’o nua malavu mankolwa y’akundi ame, yanuanga mpe fomo yo yiya kimana yalungisa e zolela yame. Yayiya nkutu nlunga mia wolo mia nkak’ame akento. Nkumbu miayingi yawandwanga kwa masoladi ma luyalu kadi bayindulanga vo mu buka ki’akolami yakala kiayikilwanga vo Novo Exército do Povo, (NEP). Muna kuma kiaki, yakota muna buka kiokio. Tezo kia mvu tanu yazingilanga muna miongo ye masoladi mama ma NEP. E zingu kiampasi kiakala. Ntangwa zawonso, twatinanga masoladi ma luyalu. Kuna kwalanda, yayoya zingila muna miongo, i kuma vo yakisunzula kwa Ilocos Norte wakala nyadi mu kolo kiakina. Watoma kuntambula ye wansadisa mu solola e salu kiambote. Kansi, kiayambula fu yame yambi ko yakwamanana yiya yo vumisa wantu.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Yakala ye nkundi mosi a salu wankento nkumbu andi Loida, wa Mbangi a Yave. Muna lusadisu lwandi yazaya Jovencio, ye wayantika longoka yame o Nkand’a Nzambi. Kansi, diakala diampasi mu soba e mpila zingu kiame. Yakwamanana nua e fomo kana nkutu vava yazayanga vo ke kolo ko Jovencio okwiza longoka yame Nkand’a Nzambi ye yasalanga e salu ke yatondwanga ko kwa luyalu. Kuna kwalanda, mapolisi bambaka, ngonde 11 yavanga muna pelezo. Ekolo yakala muna pelezo, yalomba kwa Yave muna sambu vo kansadisa. Yanlomba vo kandoloka ye kampana mwand’andi avelela kimana wamfila ye wankumika.

I bosi, yakingulwa kwa Mbangi mosi a Yave, wandatina Nkand’a Nzambi. Yatanga wo yo bakula vo Yave nkwa nkenda, nzodi ye nloloki. Yazaya wo vo Yave wamfwila e nkenda ye wampana elau dia longoka nzila zandi. Yanlomba kampana nkuma mu yambula mavangu mame mambi. Dina yatanga muna Ngana 27:11 diasoba zingu kiame. Diakala nze vika sia vo Yave wampovesanga. E sono kiaki kivovanga vo: “Lungalala,  e mwan’ame, wamwesa ntim’ame e kiese, Yavana mvutu kwa ndion’okunsemba.”

Vava yavaika muna pelezo, yakwamanana longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave yo kwenda muna tukutakanu twau, yayantika sadila nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna zingu kiame. Muna lusadisu lwa Yave yalenda yambula fu yame yambi. I bosi, Yayekola zingu kiame kwa Yave wa Nzambi.

MPILA YABAKILA E NLUTA: Kana una vo zingu kiambi yanatanga, owau ngina ye zingu kiakiese. Kanele vo yakala se mbundu a mavangu mansafu, owau yasoba kiwuntu kiame. (Kolosai 3:9, 10) Ngina yo zitu wakala kumosi yo nkangu wavelela wa Yave yo sadisa akaka balongoka oma ma Yave wa Nzambi a Mpungu-ngolo.

“Yakala ye luzolo lwa sunzula nsi ame Brasil.”—JULIANA APARECIDA SANTANA ESCUDEIRO

MVU: 31

NSI: BRASIL

DIAMBU: NSAKA ZA NWANINA MU MALU YE MOKO

ZINGU KIAME: Ku mbanz’a Londrina yasansukila. Kana una vo ndonga muna zunga kiame asukami bakala, zunga kiambote kiakala, kiavelela ye kia vuvama. Vava yakala ye kimbuta kia mvu 10, mpangi ame wampovesa vo yanyikama muna nsaka za nwanina mu malu ye moko ziyikilwanga vo tae kwon do, in’e nsasa vo “nzila ya moko ye malu.” O s’ame kazola ko vo yakota muna nsaka zazi, kansi, kuna kwalanda, watambulwila.

Yatoma kubama yo sunda nsaka zayingi za tae kwon do kuna mbanz’a Paraná. I bosi, yasunda nsaka zazi mu nsi, muna mvu a 1993 yakituka se nsundi a nsaka za tae kwon do ya nsi a Brasil. Yakala y’etima dia kwenda vanga nsaka zazi kuna nsi za kinzenza. Kansi, mase mame asukami bakala, ke bakala ye nzimbu ko za kumfutila tike mu kwenda kangala.

Yakala ye vuvu vo e nsaka za tae kwon do zisinga koteswa muna nsaka zampwena za Olímpicos, i diau mpe diavangama. Yazola sunzula Brasil muna nsaka za Olímpicos, ikuma vo yatoma kubama, yo tambula mpe lusadisu mu kwenda vanga nsaka zazi kuna nsi a França, Vietnã, Coréia do Sul, Japão ye kuna América do Sul. Yakala y’etima dia kwenda lungana muna nsaka za Pan-Americanos, yatoma kubama, ikuma vo yakala se mosi muna wantu tatu basolwa mu kwenda vanga e nsaka zazi kuna mbanza Santo Domingo kuna nsi ya República Dominicana mu mvu wa 2003.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Muna mvu wa 2001, omono ye makangu mame, twamokena ye Mbangi za Yave, bayantika longoka yeto o Nkand’a Nzambi. Kuna lubantiku, kiatoma yangalalanga longoka ko. Kialendanga sia ngindu ko mun’elongi, nkumbu miayingi yanimbanga muna ntangwa longoka. Kana una vo i wau, mana yalongokanga mankota mu ntima, e ziku kia diambu diadi kiamoneka muna nsaka zalanda zina yavanga.

 Wau vo yasolwa mu nsaka za Pan-Americanos, alongi ame muna toma kunkubika, bangyambula yateka nwana e nsaka zazi una kiayele ko. Vava kiafwana ntangw’ame mu nwana, yaningama, kialenda vanga konso diambu ko. I bosi, yasungamena vo o Nkristu kafwete nwana ko, kana nkutu mu nkindu za nsaka. Yasungamena nkanikinu wa Nkand’a Nzambi uvovanga vo, “zola nkw’aku konso un’okuzolela.” (Matai 19:19) Yaviluka manima, yo sisa fulu kiakina, kiayibanza nkutu ko. Wantu ke bakwikila ko mu dina bamona.

Vava yavutuka kuna nzo, yayantika yindula dina mvanga muna zingu kiame. Yabaka finkanda fiavaikiswa kwa Mbangi za Yave fisonganga dina Nzambi kevavanga kwa yeto. Yatanga e sono kia Nkunga 11:5, kivovanga mu kuma kia Yave vo: ‘Moyo andi umenganga munzola-ngungula.’ E sono kiaki kiasimba ntim’ame, yo yambula nsaka za tae kwon do.

Alongi ame ke bayangalela dina yavanga ko. Bateza kumpukumuna mu kumpovesa vo yakala nlongoki osundidi muna nsi, ye ke kolo ko yadi kwenda nwanina kuna nsaka za Olímpicos. Kansi, kiasoba ngindu zame ko.

Mu kolo kiakina, omono ye nzitikil’ame twasompana twakala. Oyandi wayikamanga Mbangi za Yave mu salu kiau kia sila umbangi. Wavutukanga kuna nzo ye kiese ye wampovesanga mawonso kamokenanga yo wantu. Yazaya wo vo muna kala y’elau dia sala e salu kiaki, mfwete soba mayingi muna zingu kiame. Yayambula dibundu diame, i bosi yakifwanisa mu vubwa yo kituka se Mbangi a Yave.

“O s’ame kasidi kumbembola ko.”—INGO ZIMMERMANN

MVU: 44

NSI: ALEMANHA

DIAMBU: NYINGIDI A NZO ZA NKEMBO MIA FUKU

MPILA YABAKILA E NLUTA: O nkaz’ame yo mono tuna ye kiese kiayingi kadi tusadilanga e nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna longo lweto. Ngina ye kiese kiayingi mu kunsadisa mu salu kesalanga muna nkutakani eto. Yadi sia ngolo mu tambula nlunga a wolo yo toma zayakana. Kansi, ngina ye ziku vo e nza yayi yambi ke yina ye ma ko kilenda tezaneswa y’elau dia sadila Yave wa Nzambi.

ZINGU KIAME: Ku mbanza Gelsenkirchen yawutukila, zunga kitiminwanga matadi mantalu. E nzo eto yavambana yakala muna nsambila. O s’ame Mbangi a Yave kakala, wasianga ngolo mu kundonga oma ma lukwikilu lwandi kumosi ye mbut’ame w’eyakala ye nsanga zame zole, kansi ngudi ame kayangalelanga diambu diadi ko. O s’ame kalu dianene kanatanga, konso lumbu ola kumi yovo vioka kavanganga mu salu kiaki. Nkumbu miayingi, wayantikang’o sala muna ola ya zole yovo ya tatu vitila kuma kwa kiá. Kana una vo i wau, ntangwa zawonso walungisanga nsatu zeto za mwanda. Kansi, kiayangalelanga e ngolo kavanganga ko.

Vava yalungisa mvu 15, kiazolanga diaka kwenda mu tukutakanu ko. Mvu mosi wavioka, yayantika longoka box, nsaka za wandaziana e nkomi. Muna mvu miole mialanda, yakituka se kimpumbulu ediadi diakendeleka o s’ame. Vava yalungisa mvu 18 yavaika muna nzo a mase mame.

 Yatoma yangalelanga nsaka za box, nkumbu sambanu yalongokanga zo muna lumingu ye yazangulanga sengwa ya zita. Muna nsuk’a lumingu, mono y’akundi ame twayendanga muna nzo za nkembo mia fuku. Lumbu kimosi, yanwana ye muntu mosi wa nkwa fu yambi, kansi yansunda. Mfumu a nzo za nkembo mia fuku vava kamona wo, vana vau wampovesa ngiza salanga se nyingidi mu fuku. Wau vo wa nsia nsilu wakumfuta nzimbu zayingi, yatonda e salu kiaki.

Konso nsuka lumingu, yatelamanga vana mwelo yo sola ndiona okota ye ndiona kekota ko. Salu kiayingi yakala kiau, kadi tezo ki’ezunda dia wantu bayizanga muna nkembo wau. Nkumbu miayingi wantu banwananga. Ezak’e ntangwa yavumiswanga ye nkele ye belengenze ya mbwata. Awana kiakotesanga ko yovo awana yavaikisanga, bamvingilanga kuna mbazi mu kundwanisa. Vava yalungisa mvu 20, yakimwenanga vo kilendi sundwa kwa muntu ko muna nkindu. Kansi, dialudi vo yawokesa umpumbulu, yakituka se nkwa nsoki, nkwa lulendo, nkw’eloko ye nkwa mpaka.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: O s’ame kasidi kumbembola ko. Wavanga nkubika kimana yatambulanga Despertai! y’Eyingidilu * kuna nzo ame. Yazala ye nkanda miami, kansi, kiatanganga mio ko. Lumbu kimosi, yabaka e nzengo za tanga eyaka muna yinkanda-nkanda yayi. Mana yatanga mu kuma kia mpila ifokokela kinkita, mabundu ye mambu ma mbumba ma nza yayi, mamfila mu mokena ye nsang’ame muna telefone. Oyandi yo nkaz’andi Mbangi za Yave bakala. Bampovesa vo yalongoka yau Nkand’a Nzambi, yatambulwila.

E nkanikinu una muna Ngalatia 6:7 wamfila mu soba e zingu kiame. Mana mambwila muna zingu kiame mandonga vo konso dina tuvova vanga yovo nzengo tubaka, diambu zivanga kuna sentu. Yakasakeswa mpe mu sono kia Yesaya 1:18, kivovanga vo: “Nwiz’owau, twabalulaziana, i kavovele o Yave; o masumu meno kana mabwaka, mepemba nze mvul’ampembe; kana mebiluluka nze nduwa, mekala nze mika.” Tuka kuna lubantiku lw’elongi diame, kiayimwenanga ko vo kiafwana ko yovo kilendi vutuka kwa Yave ko.

Muna ngonde sambanu zalanda, yasoba mambu mayingi muna zingu kiame, kansi ediadi ke diakala diakete ko. Diavava vo yayambula yikundi yambi ye fu yame yambi. I bosi yazayisa akundi ame vo yayantika longoka o Nkand’a Nzambi yo kubavovesa mana yalongokanga. Bayantika kuntina yo kungikila vo Tata Mpelo. Muna lusadisu lwa nsanga ame, yasolola salu kiakaka kiambote.

Yayantika mpe lungana kun’Eseka dia Kintinu kuna kalungananga nsang’ame yo nkaz’andi, kana una vo kwanda diakala, tezo kia kilometa 30. Vena y’Eseka dia Kintinu lukufi ye nzo ame, kansi kiazolanga wanana ko ye wantu ana banzeye tuka kileke kiame. Yakalanga ye wonga wa sila umbangi mu nzo ye nzo muna zunga kiame. Aweyi kele vo ngwawanene yo muntu ona yayinga muna nzo za nkembo mia fuku yovo ndiona yakayila diamba ke kolo ko? Kansi, yalongoka diambu vava yakala mu nsaka za box, diambu disundidi mpasi i diau mpe disundidi o mfunu. I dianu, vava yakifwanisa mu kituka se nteleki, yayantika samuna nsangu zambote ye ngolo zawonso.

Vakala ye diambu diakaka diampasi diavavanga vo yasunda dio, kiazolanga tanga ko ngatu longoka. Kansi, yazaya wo vo muna kala ye lukwikilu lwasikila, mfwete kivana mu longoka e ludi kia Nkand’a Nzambi. Wau vo muna zangula má kiazita, ngolo divavanga, yabakula mpe vo ngolo divava mu baka nkuma mu mambu ma mwanda.

MPILA YABAKILA E NLUTA: Kele vo ke ludi ko, nga kolo yafwa. Kana nkutu unu, divavanga vo yakala ye volo mu lembi vutukila mavangu mame mantama. Owau, ngina ye zingu kiakiese yo nkaz’ame, ona osonganga e fu ya Kikristu. Ngina y’akundi ambote vana vena Mbangi za Yave ana ndenda bunda kikilu e vuvu. O s’ame wafwa se vioka mvu tanu, kansi una kafwidi ko, wamona kiese kia tambula diaka mwan’andi wavutuka muna ludi.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]