Tanginina Lukwikilu Lwandi

“Nkwikidi”

MARETA kalenda vilakana ko e ziami kia zikilwa e mpangi andi, nduka wayekekwa etadi vana mwelo. Ntantu zayingi kikilu kamona. Diampasi diakala kwa Mareta mu kwikila vo Lazaro wa mpangi andi anzolwa wafwa. E lumbu yá kakala mu ziami o Lazaro, ntantu zayingi yatwasa kwa Mareta. Wantu babakingulanga yo dila ye kubafiaulwisa.

Owau, o muntu ndiona Lazaro katoma zolanga, wakala vana ndambu a Mareta. Wamona mpasi zayingi mu ntima vava kamona diaka o Yesu, kadi yandi kaka omu nza wadi vuluza mpangi andi. Kana una vo i wau, Mareta wafiaulwiswa mu kala vamosi yo Yesu kuna mbazi a mbanz’akete ya Betania. Muna kolo kiakete kakala yo Yesu, Mareta wafiaulwiswa mu kuma kia ngemba kasongwa kwa Yesu. Wavanga eyaka yuvu yasadisa Mareta mu songa lukwikilu lwandi muna lufuluku. E moko kiaki, kiafila Mareta mu yika diambu dimosi diamfunu muna zingu kiandi: “Nkwikidi wo vo nge i Kristu, wa Mwan’a Nzambi, on’okwiza ova nza.”—Yoane 11:27.

Mareta lukwikilu lwampwena kakala lwau. Kana una vo Nkand’a Nzambi makete kaka keyikanga mu kuma kiandi, kansi diambu diamfunu mekutulonganga mu kumika lukwikilu lweto. Muna zaya una malenda kutukumikina, yambula twabadika lusansu lwantete luna muna Nkand’a Nzambi mu kuma kia Mareta.

“Watelekang’o Moyo yo Tokana”

Yindula Lazaro una kafwidi ko. Wakala ye zingu kiambote yo mavimpi mafwana. Esi nzo andi kuna Betania, bakubama mu tambula nzenza ona wasunda o mfunu kwa yau, Yesu Kristu. Lazaro, Mareta yo Maria mpangi bakala, kana una vo yau atatu mbuta bakala, bavanga diambu ke ditoma vangamanga ko, mu nzo mosi bazingilanga. Afimpi akaka a mambu bevovanga vo Mareta nanga yandi wakala mbuta muna yau atatu, kadi yandi wavitang’o ntu mu tambula nzenza, ezak’e ntangwa yandi wantete oyikwanga muna Nkand’a  Nzambi. (Yoane 11:5) Katuzeye ko kana vo vakala ye mosi muna yau wateka sompa. Kansi yau ntatu akundi a Yesu bakala. Ekolo kasalanga e salu kiandi kia umbangi kuna Yuda kuna kabangikilwanga yo siwa kitantu, Yesu kuna nzo au kalwakilanga. Kalukatikisu ko vo Yesu wayangalelanga luvuvamu lwakala muna nzo yayina muna katambulanga lusadisu.

Mareta mayingi kavanganga muna tambula nzenza muna nzo au. Nsadi kakala, ka nkento a molo ko, kakondwanga salu ko. Vava Yesu kabakingula, i wau mpe kavanga. Mareta wa lamba madia ma mpila mu mpila mu kuma kia nzenza au, nanga kumosi y’awana kakangalanga yau. Muna lumbu yayina, e fu kia tambula nzenza kiatoma zitiswanga. Vava nzenza kalwakanga wafibwanga yo katulwa e nsampatu, wasukulwanga e malu ye kunkusa mazi ma nsunga vana ntu. (Luka 7:44-47) Bavanganga mawonso mu toma dikila nzenza yo kubika suku diambote dia lekela.

Mareta yo Maria salu kiayingi bakala kiau muna tambula nzenza ndioyo. Wau vo Maria yandi wasunda song’e nkenda yo badika, kuna lubantiku wasadisa Mareta wa mbuta andi mu salu ya nzo. Kansi, vava Yesu kalwaka, mambu masoba. Wamona vo ediadi diakala s’elau muna longa awana bakala yandi entwadi, i diau mpe kavanga. Nswaswani y’afidi a nsambila a lumbu yandi, Yesu wazitisanga akento yo kubalonga oma ma Kintinu kia Nzambi eki kiakala se ntu a diambu wa nsangu kasamunanga. Maria wasadila elau diadi muna fonga vana ndambu a Yesu yo wa malongi mandi.

Yindula una kamona Mareta mu ntima. Wau vo madia ma mpila mu mpila kalambanga mu kuma kia nzenza, Mareta watelekang’o moyo yo tokana kwayingi. Ekolo kaviokanga yo mona mbunzi andi wafonga lembi kunsadisa, nga ediadi diafungisa Mareta makasi? Ediadi ke dianzenza ko. Wau vo Mareta salu yayingi kakala yau, kadi yo lenda sala yandi mosi ko.

I bosi, Mareta kalenda sweka ekasi diandi ko. Wavunzanesa e moko kia Yesu yo vova vo: “E Mfumu, nga ke diambu ko, o mbunzi ame unsisidi mono amosi kaka vana salu e? Se umvovesa vo keza kunsadisa.” (Luka 10:40) E mvovo miami mia nkuma miakala. I bosi Mareta walomba kwa Yesu kavan’o nswa kwa Maria kavutukila o salu.

E mvutu za Yesu nanga zasivikisa Mareta ye zisivikisanga mpe atangi ayingi a Nkand’a Nzambi. Kuna ngemba zawonso wavova vo: “E Mareta, e Mareta, muna mambu mengi otelekelele o moyo, ozuwaninini: dimosi kaka dina mfunu: O Maria osolele ndambu ambote, ina ke ikunkatulwa ko.” (Luka 10:41, 42) Yesu adieyi kazola vova? Nga wabadikila Mareta nze nzodi amavwa? Nga waveza e ngolo kavanga Mareta za kubika madia mambote?

Ve kikilu. Yesu kakatikisanga fu yambote ya Mareta ko. Kuna kwa Yesu, olunga-lunga e nzenza ke diambi kwandi ko. Kuna zola kwawonso, wayenda ‘kun’elambu dianene’ dialambisa Matai. (Luka 5:29) Ke madia kalamba Mareta ko i makala ye diambu, e diambu kwa Mareta diakala, i sia vo dina kasianga va fulu kiantete. Watokananga mu lamba madia mayingi yo lembi sia e sungididi mu diambu diasunda o mfunu. Nkia diambu?

Yesu wa Mwan’a mosi a Yave wa Nzambi muna nzo a Mareta kakala mu longa e ludi. E diambu diasunda o mfunu i ludi kalonga o Yesu ke mu madia mamana mawonso ko kalamba o Mareta. Ka lukatikisu ko vo Yesu wakendalala wau vo Mareta wavidisa elau dia kumika lukwikilu lwandi, kana una vo i wau, wayambula vo yandi kibeni kasola dina kevanga. Mareta kakala ye nswa ko wa sola dina Maria kafwete vanga.

Kansi, kuna ngemba zawonso, Yesu wasingika Mareta. Wavutukila yika e nkumbu andi muna kumfiaulwisa, i bosi wamvovesa vo ke dina mfunu ko ‘mu teleka o moyo mu mambu mayingi.’ Mpila mosi ya madia yovo zole zafwana kwandi musungula vava vekalanga ye  moko kia mambu ma mwanda. Muna kuma kiaki, o Yesu kadi katula “ndambu ambote” ko ina kasola Maria, i sia vo, longwa kwa Yesu.

E diambu diavangama muna nzo ya Mareta, elongi diamfunu dilonganga kwa Akristu o unu. Katufwete yambula konso diambu ko diatusimba mu lembi lungisa ‘nsatu zeto za mwanda.’ (Matai 5:3) Tuzolele tanginina o ntim’a mvevo kasonga o Mareta, kansi lembi sakisa o ntelamu a moyo yamu tezo kia lembi sia sungididi mu mambu masundidi o mfunu. Ekani diantete tukadilanga vamosi y’ampangi zeto za mwanda, ke mu kubavana ngatu tambula madia ma nitu ko, kansi i kubakaulwila lukau lwa mwanda yo fiaulwisa muntu yo nkw’andi. (Roma 1:11, 12) O kala vamosi y’ampangi zeto za mwanda dikutufiaulwisanga kana nkutu vo ke vakedi madia mayingi ko.

Lufwa yo Lufuluku lwa Mpangi Anzolwa

Nga o Mareta watambulwila elongi dia Yesu yo longoka diambu? Nkand’a Nzambi uvananga e mvutu. Yoane wa ntumwa vava kayika lusansu lwa Lazaro wa mpangi a Mareta wavova vo: “O Yesu ozolele Mareta, yo mbunzi andi, yo Lazaro.” (Yoane 11:5) Ngonde zayingi zavioka tuka Yesu kakingula Betania. Mareta kafunga makasi ko ngatu landila Yesu e kunda mu kuma kia longi diambote kamvana. Watambulwila dio ye ntima wawonso. Muna mpila yayi watusisila mbandu ambote ya lukwikilu, kadi yeto awonso ezak’entangwa elongi tuvwanga o mfunu.

Vava mpangi andi kayelanga, Mareta wavanga mawonso mu kunsadisa kimana kasasuka. Kana una vo i wau, e kimbevo kia Lazaro kiawokela. Lumbu ke lumbu ye ntangwa zawonso, nsanga zandi bakalanga yandi vamosi ye kunsadisa. Tuyindula nkumbu kwa Mareta katalanga mpangi andi vana luse yo sungamena e mvu miayingi bazinganga vamosi ye kiese ye ntantu.

Vava Mareta ye Maria ke bazaya diaka dina balenda vanga ko muna sadisa Lazaro, batwika e nsangu kwa Yesu. O Yesu ku zunga kiakaka kasamunanga e nsangu zambote, muna ko lwaka o muntu kafwete kangala lumbu yole. E  nsangu batwika i zazi: “E Mfumu, on’ozolele yela keyela.” (Yoane 11:1, 3) Bazaya wo vo Yesu wazolanga mpangi au, ye bakwikilanga vo wadi vanga mawonso muna sadisa nkundi andi. Nga babundanga e vuvu vo Yesu wadi wana mpangi au wa moyo? Avo i wau, e vuvu kiau kiandimbuka. Lazaro wafwa.

Mareta yo Maria badididi mpangi au yo kunzika, batambula mpe nzenza zayingi zatuka kun’evata dia Betania ye mavata makaka makala lukufi yo yau. Kansi, ke bawanga nkutu nsangu ko mu kuma kia Yesu. Ekolo ntangwa yaviokanga, o Mareta wasakang’o tokana. I bosi, vioka lumbu yá tuka kafwila Lazaro, Mareta wa wá nsangu vo Yesu mu kwiza kena mu mbanza. Kana una vo mu ntantu kakala, Mareta ye nzunzu zawonso, lembi kanina Maria wa mbunzi andi, wayenda kika Yesu.—Yoane 11:20.

Vava kawanana yo Mfumu andi, Mareta wavova mambu mabatokanesanga tuka lumbu yayingi, wavova vo: ‘E Mfumu, kala vo okala vava, o mpangi ame nga kafwidi ko.’ Kana una vo i wau, Mareta ka dimbula vuvu yo lukwikilu lwandi ko. Wakudikila vo: “Owau nkutu nzeye wo vo, konso un’olomba kwa Nzambi, o Nzambi okuvana wo.” Vana vau Yesu umvovese diambu muna kumika e vuvu kia Mareta, wavova vo: ‘E mpangi aku fuluka kefuluka.’—Yoane 11:21-23.

Mareta wayindula vo Yesu lufuluku lwa kusentu kayika, muna kuma kiaki wamvutula vo: ‘Nzeye wo vo ofuluka muna lufuluku muna lumbu kiambaninu.’ (Yoane 11:24) Mareta wasonga vo wakwikilanga mun’elongi dia lufuluku. Kana una vo Nkand’a Nzambi usasilanga oma ma lufuluku mu mpila ya kiá, akaka muna afidi a nsambila a Yuda beyikilwanga vo Asaduki, bavovanga vo o lufuluku ke lukala ko. (Daniele 12:13; Maku 12:18) Mareta wazaya wo vo Yesu walonga wantu e vuvu kia lufuluku ye wafula nkutu akaka, kana una vo mosi mun’awana kafula wafwa ke vioka lumbu yayingi ko. Mareta kazaya ko dina diadi vangama.

Kuna kwalanda, Yesu wavova mu kuma kia lufuluku vo: “Mono i lufuluku, yo moyo.” Kieleka, Yave wa Nzambi wavana wisa kwa Mwan’andi kia fula mafwa mu nza yawonso kuna sentu. Yesu wayuvula Mareta vo: “Ng’okwikila wo e?” I bosi wavana e mvutu zina ziyikilu kuna lubantiku lw’elongi diadi. Mareta wakwikilanga vo Yesu i Kristu yovo Masia. Wakwikilanga mpe vo yandi i mwana Yave wa Nzambi ona ngunza basakula vo okwiza ova nza.—Yoane 5:28, 29; 11:25-27.

Nga Yave wa Nzambi yo mwan’andi Yesu Kristu beyangalelanga lukwikilu lwa mpila yayi? Dina diabwa oku kwalanda, diasadisa Mareta mu lembi kala ye lukatikisu. Wazaula yo kwenda zayisa e nsangu zazi kwa mbunzi andi. I bosi wabakula vo Yesu watoma yangalala vava kamokenanga yo Maria ye nkangu wakala vavana. Mareta wamona vo meso ma Yesu mazala ye mansanga muna songa e ntantu zandi mu kuma kia mpasi zitwasanga lufwa. Wawá vava Yesu kavova vo bakatula etadi vana ziami kia mpangi andi.—Yoane 11:28-39.

Mareta katonda dio ko, wavova vo e nitu nsudi yatanga kadi se lumbu yá yavioka tuka kafwila. Yesu wamvovesa vo: “Ke wau ko ivovese vo, ovo okwikila, omon’o nkembo a Nzambi e?” O Mareta wakwikila ye wamona nkembo a Yave wa Nzambi. Vana vau, Yave wavana nkuma kwa Mwan’andi mu fula Lazaro. Yindula una diambu diadi diasimbila ntim’a Mareta yo sungamena dio muna zingu kiandi kiawonso: Yesu ovovele vo, “e Lazaro, nza vaika!” Wau vo Lazaro wazingwa kakala, ekolo kavaikanga muna ziami e zú dia nding’andi ke diawakananga ko; o Yesu wavova vo, “nunkangula, nwanyambula kenda.” Kalukatikisu ko vo Mareta yo Maria bayenda bimba o mpangi au. (Yoane 11:40-44) E ntantu zakala mu ntim’a Mareta zafokoka!

E diambu diadi diavangama disonganga e ziku vo o lufuluku lwa mafwa ke ndozi ankatu ko, kansi i longi dia lukasakeso dia Nkand’a Nzambi, o lusansu lwalu lukwikidisanga e ziku  kia diambu diadi. Yave yo Mwan’andi bena ye kiese kia senda lukwikilu lwa selo yandi nze una kavanga kwa Mareta, Maria yo Lazaro. Oyau bekusenda mpe avo songa lukwikilu nze luna kasonga Mareta. *

‘Mareta Wasalanga’

Nkand’a Nzambi nkumbu mosi kaka uyikanga Mareta. Wau vo i lumingu lwansuka lwa zingu kia Yesu ova ntoto, Yesu wayenda muna nzo yayina yaluvuvamu muna mbanz’a Betania. Tuka mu mbanza yayina, Yesu wakangala kilometa 3 yakuna Yerusaleme. Yesu yo Lazaro muna nzo ya Simone wa nkwa wazi badididinge, i mwamuna mwayikilwa nkumbu a Mareta mu nkumbu ansuka. O lusansu luvovanga vo: “O Mareta osadìdi.”—Yoane 12:2.

Ediadi ke diakala dianzenza ko kwa Mareta, kadi nsadi kakala. E nkumbu antete Nkand’a Nzambi keyikanga Mareta, sala kasalanga, e nkumbu ansuka mpe keyikwanga, mu sala kena, muna lungisa e nsatu z’awana banzunga. E nkutakani za Akristu o unu zasambulwa, muna ye mpangi za makento nze Mareta, ana besonganga lukwikilu lwau mu mavangu, bekuyivananga mu sadisa ampangi zau. I wau mpe kavanganga o Mareta. Muna mpila yayi, Mareta wasonga vo nkwa ngangu kadi wawanana diaka ye mambu mayingi mampasi.

Lumbu yakete kaka yavioka, Mareta wazizidila lufwa lwa Mfumu andi Yesu. Vana ntandu, e mpuki ana bavonda Yesu bazola vonda mpe Lazaro wau vo lufuluku lwandi lwakumika lukwikilu lwa wantu ayingi. (Yoane 12:9-11) Kuna kwalanda, o lufwa lwavambula o ungudi wakala vana vena Mareta ye mpangi zandi. Ka tuzeye ko kana nkia ntangwa ye aweyi diavangamena e diambu diadi kansi tuna ye ziku vo: O lukwikilu lwa Mareta lwansadisa mu zizidila yakuna mbaninu. Muna kuma kiaki, diambote vo Akristu batangininanga lukwikilu luna kasonga Mareta.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Foto ina muna lukaya lwa 28]

Kana nkutu vava kakala ye ntantu, Mareta watambulwila lusadisu lwa Yesu lwa sia sungididi muna mambu makumika lukwikilu lwandi

[Foto ina muna lukaya lwa 30]

Kana una vo “watelekang’o moyo yo tokana,” Mareta kuna lembama kwawonso watambulwila elongi

[Foto ina muna lukaya lwa 32]

O lukwikilu lwa Mareta muna Yesu, lwasendwa vava kamona mpangi andi wafuluka