KWAMANANA YINGILA!
Masini ma Ngangu: Nga i Nsabi Muna Tomesa e Nza Yovo Vonza?—Adieyi e Bibila Kivovanga?
Mu lumbu iviokele, ayadi, akwa ngangu (cientistas) ye akwa umbangu, betoma vovelanga e nluta mia sadila masini ma ngangu ke mu wantu ko. Bekwikilanga vo e ndekwa zazi zilenda twasa nluta miayingi, kansi mpe betokananga kadi zilenda mpe sadilwa mu mpila yambi.
“O masini ma ngangu i umosi muna umbangu usundidi omu lumbu yeto, ulenda tomesa e zingu kia wantu . . . Kuna diak’a sambu, o masini ma ngangu malenda kituka se vonza, kadi malenda fwasa lutaninu lwa wantu, kulula o nswa wa wantu, fila wantu mu lembi bunda diaka e vuvu muna maka mambu ye muna mpila luyalu luyikilwanga vo democracia.”—Kamala Harris, vice presidente a Estados Unidos, 4 kia Mayu, 2023.
Buka kimosi kia madotolo ma nsi zayingi, eki kifilwanga kwa Dr. Frederik Federspiel, kiasoneka longi dimosi muna zulunalu ya BMJ Global Health a ya kia 9 kia Mayu, 2023, divovanga vo: “Kana una vo masini ma ngangu malenda twasa lusadisu lwayingi muna mambu ma mavimpi, kansi malenda mpe kala se vonza muna vimpi ye kadilu kia wantu.”
“O masini ma ngangu makitukidi mpe se sadilwa kia mwanganesa e nsangu zaluvunu. Kuna kulanda, e salanganu yoyo ilenda fila wantu mu vidisa e salu yau. Ayingi muna awana bemonanga wonga wa ngangu za nza bevovanga vo kuna kulanda e ngangu zozo zikituka se vonza kwa kanda dia wantu.”—The New York Times, 1 kia Mayu, 2023.
Muna lumbu ikwiza, se twazaya kana vo masini ma ngangu mu mpila yambote mesadilwa yovo mu mpila yambi. Kansi, adieyi e Bibila kivovanga?
E nkubika za wantu ke zitwasanga luvuvamu ko
E Bibila kisonganga e kuma o wantu ke balendi sadila e ngangu zau mu mambu mambote kaka ko.
1. O wantu balenda kala yo makani mambote vava bevanganga o mambu, kansi ke bena ye lendo ko kia zaya e mfwilu metwasa o mavangu mau.
“Vena ye nzila imonekanga kwa muntu vo yambote, kansi e mbaninu andi i lufwa.”—Ngana 14:12.
2. Ke vena muntu ko olenda fila wantu awonso basadila e salanganu kasokele ye kani kaka dina kasokele kio.
“Isisa [e salu kiame] kwa muntu okundandila. Nani ozeye kana vo nkwa ngangu kekala yovo zowa? Kansi, yandi osala ye lekwa yawonso ina yabakila muna mfuntu ye ngangu oku nsi a ntangwa.”—Kimpovi 2:18, 19.
O kondwa kwa luvuvamu kwaku i ziku kisonganga vo luludiku lwa Mvangi eto tuvuidi o mfunu.
Kwa nani tufwete bunda e vuvu?
O Mvangi eto wasia nsilu vo kesinga yambula ko vo wantu yovo e lekwa ina bevanganga o wantu yafwasa o ntoto yovo e kanda dia wantu.
“O ntoto ukwamanana yakwele mvu.”—Kimpovi 1:4.
“Ansongi bevua nza, bezingila vo yakwele mvu.”—Nkunga 37:29.
O Mvangi eto osadilanga e Bibila muna kutuvana tuludiku tuvuidi o mfunu mu kala yo luvuvamu yo lutaninu. Muna zaya dia mayingi mu kuma kia diambu diadi, tanga o malongi: “Nki Kilenda Kusadisa mu Kala ye Zingu Kiambote?” ye “Vuvu Kiasikila kia Kusentu.”
a Mibongelo muna longi dia kingelezo: “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” diasonekwa kwa Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, yo David McCoy.