Wau vo mafunda ye mafunda ma wantu bevubungwa konso mvu, divavanga vo twatunga maseka mayingi muna sambidila Yave. Muna yikama e salu kiaki, e Buka Kitalanga Mambu ma Ntungilu mu konso nsi, bavanga e nkubika za tunga yovo vangulula vioka 2.700 za fulu ya nsambila muna mvu wa salu wa 2020. a

 Dia nkenda vo, e salu kiaki ke kiafokokele ko mu kuma kia vuku kia COVID-19. Dianu vo, muna tanina mpangi zeto yo lemvokela nsiku mia ayadi, e Buka kia Amwangi muna Buka kia Selo Yambuta babakidi e nzengo za ningamesa e salu kia ntungilu mu nza yawonso. Kana una vo i wau, muna mvu wa salu wa 2020, vioka 1.700 za fulu ya nsambila yatungilu yo vangululwa vitila e vuku kia COVID-19 kia bundumuka. Vana ntandu, vioka 100 za mavula matungilu. Tala una mavula mole mampa metwasilanga nluta kwa mpangi zeto.

 Vula dia Camarões. E vula dia nkulu dina kuna mbanz’a Douala, diakete ye diavavanga vo diavongeswa. Muna kuma kiaki, e Buka kia Amwangi babaka e nzengo za vangulula dio, kansi, nzimbu zayingi zadi sadilwa lutila nkutu zina zafutwa vava kiatungwa e vula diadi. Dianu vo, ampangi bavanga o mbalu mu zaya ntalu kwa befuta muna sumba e fulu yo tunga e vula diampa yovo sumba e nzo yo vangulula yo. Kansi, bamona vo ke dilendakana ko, kadi nzimbu zayingi zisadilwa.

 Ke vavioka kolo kiayingi ko, ampangi bawá e nsangu vo luyalu nzila kevangisa kuna node ya mbanz’a Douala, iviokela lukufi ye Seka dieto dia Tukutakanu Twampwena. E nzila yayi ilenda sadisa muna kwenda ku Seka diadi, isadisa mpe kimana o luyalu kakotesa e kura yo maza muna zunga kiaki. E mama i mambu mevavuanga vitila e vula diatungwa. Dianu vo, Selo Yambuta bavana o nswa kimana e ndambu a fulu kia Seka dia Tukutakanu Twampena kiasadilwa muna tunga e Vula diampa.

 Mbangi za Yave ye asadi a makopani basalanga kumosi. E ndekwa zazi zasadisa mu lembi futa nzimbu zayingi yo toma sadila e ntangwa. Ozevo, milhões zole za nzimbu za dólar zasadilwa muna salu yawonso ya ntungilu. Nzimbu zayingi zasuva landila o mbalu wavangwa! Muna diadi, esi Betele bayaluka kuna vula dia nkulu yo kwenda zingila muna Vula diampa vitila e vuku kia COVID-19 kia bundumuka.

 Owau, esi Betele ya Camarões bena ye fulu kiambote kia zingila yo sadila. Kuna kwa yau e Vula diampa dina se lukau lutukidi kwa Yave. Mpangi mosi yo nkaz’andi bavova vo: “Tuzolele sala kwayingi yo toma lunga-lunga e vula diadi.”

 Vula dia Salu kia Sekola (RTO) mu Nding’a Tojolabal, kuna México. Tuka mvu miayingi, e buka kia asekodi a nding’a Tojolabal basadilanga kuna Vula dia América Central, dina lukufi ye Mbanz’a México. Kansi, e nding’a Tojolabal ivovuanga kuna Altamirano ye Las Margaritas, zunga ina kwandá, tezo kia 1.000 dia kilometa ye vula dia América Central. Muna kuma kiaki, diampasi diakalanga kwa asekodi mu wá yo sadila e mvovo mina o nkangu au betoma sadilanga. Dia mpasi mpe diakala muna solola mpangi za makala ye za makento bazingilanga lukufi kimana beza yikama e salu kia sekola yo bandula audio.

 Muna kuma kiaki, e Buka kia Asoneki kia Selo Yambuta bazola vo e buka kia asekodi kia yaluka yo kuenda kuna zunga kivovuanga e nding’a Tojolabal. Muna lenda wo vanga, e vula dia baka e nzengo za sumba nzo yo vangulula yo. E ngindu zazi zasadisa mu lembi futa nzimbu zayingi muna tunga yovo futila nzo.

 Nsekodi mosi wasasila una e nzengo zazi zitwasilanga e nluta, wavova vo: “Muna mvu kumi mia salu kiame kia nsekodi kuna vula, kiasidi wanana yo muntu ko wavovanga e nding’ame. Owau e buka kia asekodi kizidi kuna nto a nding’a Tojolabal. Lumbu yawonso imokenanga yo nkangu a Tojolabal. E diadi dikunsadisanga mu longoka mvovo miampa yo tomesa e salu kiame kia sekola.”

 Muna mvu wa salu wa 2021, avo dilendakana, tuzolele tunga 75 lwa mavula ma salu kia sekola, (RTO) ye mavula mavangila sikola za longokela Bibila. Tulandakana mpe salu kia tunga mavula nana kumosi mpe ye vula dia sina kuna Ramapo, Nova Iorque ye salu kia yalula e vula dia Argentina ye dia Itália. Vana ntandu, vioka tezo kia 1.000 dia Maseka ma Kintinu metungwa, vioka tezo kia 6.000 ma fulu yeto ya nsambila itungululwa ye 4.000 ma Maseka ma Kintinu mevangululwa.

 Ozevo, akweyi kutuka e nzimbu zisadilwa e salu yayi yawonso? Mpangi Lázaro González, mosi muna Afidi a Vula dia América Central, ovana e mvutu za kiuvu kiaki ekolo kesasila una twalendela sadila e salu kia tunga e Vula dia Salu kia Sekola mu nding’a Tojolabal. Wavova vo: “Muna zunga kia vula dieto, ndonga muna mpangi zeto asukami kwau. Dianu vo, kondwa kwa lusadisu lwa tukau twa mpangi zeto omu nza yawonso, ke diadi lendakana ko mu tunga nzo ya salu kia nsekola muna wete dia mpangi zeto bevovanga e nding’a Tojolabal. O tukau twatambula kwa mpangi zeto omu nza yawonso tusadilu muna yalula asekodi beza sadila mu zunga ina e nding’au itoma ovovuanga. Ye nsi a ntima wawonso, tuvutwidi matondo kwa wan’a ngudi omu nza yawonso muna tukau tweno twa mvevo.” Kieleka, e nzo yayi itungamene muna lusadisu lwa tukwau tweno nuvananga y’ekani dia yikama e salu kia nz’amvimba. Tutondele wau nusadilanga e nzil’eto ya donate.pr418.com muna vana tukau.