Tini kia 9

Aweyi Tuzayidi vo mu “Lumbu Yambaninu” se Tuna

1, 2. Aweyi tulenda zayila vo mu lumbu yambaninu se tuna?

AWEYI tulenda zayila eziku vo eyayi i ntangwa ina e Kintinu kia Nzambi kifukisa e nkubika za luyalu lwa wantu a tandu kiaki? Aweyi tuzayidi wo vo ifinamene e ntangwa ina o Nzambi kefukisa o mambi ye mpasi?

² A longoki a Yesu Kristu bazol’o zaya o mambu mama. Banyuvula kana nki i “sinsu” kia nkal’andi muna wisa kia Kintinu ye “mbaninu a tandu.” (Matai 24:3) Muna mvutu zandi o Yesu wasonga mambu ye tezo kinikun’e nza, mana mesonga vo o wantu bakotele muna “ntangw’ambaninu” mu “Lumbu yambaninu” ya nkubika a mavangu ma wantu. (Daniele 11:40; 2 Timoteo 3:1) Nga tumonanga e sinsu kiaki omu tandu kieto? Elo, tumonanga kio kikilu!

Vita za Nza ya Mvimba

3, 4. Aweyi e vita za tandu kiaki kia makumole zilunganisinang’e ungunza wa Yesu?

³ Yesu wavova vo “zula itelamena zula, kintinu ye kintinu.” (Matai 24:7) Muna mvu wa 1914, e nza yayisia mu nwana vita yo zula ye yintinu mu tezo kina ka kitekele vangama ko muna tandu yawonso yavioka. Asoneki a lusansu lwa nza mu kolo kiakina bayikila yo vo Vita Yampwena. I vita antente ya mpila yayina muna lusansu, vita antete ya nz’amvimba.  Tezo kia 20.000.000 za makesa y’awana bena vo ke anwani ko bafwa, isundidi etezo ke mu konso vita yateka bwa ko.

⁴ E Vita Antete ya Nz’amvimba yakala se lubantiku lwa lumbu yambaninu. Yesu wavova vo mamana yo makaka mpe mekala se “lubantiku lua nsongo.” (Matai 24:8) I wuna mpe wakala, kadi e Vita Yanzole ya Nz’amvimba yasunda o fwasa, yavonda 50.000.000 za makesa yawana mpe bena vo ke makesa ko. Mu tandu kieto kia 20, tezo kisundidi 100.000.000 za wantu zafwa muna vita, tezo kisundidi o lutangu lw’awana bafwa muna 400 za mvu zavioka! Elo, kianene kikilu e tumbu kia luyalu lwa muntu!

O Waka Umbangi

5-7. Nkia umbangi wakaka usonganga vo mu lumbu ya mbaninu se tuna?

⁵ Yesu wavova mambu makaka mevangama muna lumbu ya mbaninu: “Mukala nzakama zangolo za ntoto, o muma mwakàka-kàka mvengele [ya madia] ye vuku.” (Luka 21:11) Mama metoma monekanga tuka 1914, kadi e mbi yiwokelanga kaka mu kuma kia mpasi zazi.

⁶ E nzakama zangolo za ntoto zikalang’aka yo vonda ulolo wa mioyo. Vo i gripe espanhola yavonda tezo kia 20.000.000 ma wantu kunima Vita Antete a Nz’avimba—akaka beyikanga vo nanga 30.000.000 yovo luta nkutu. E AIDS ivondanga nkama za mazunda ma wantu, ye ilenda vonda mpe mazunda ye mazunda oku sentu. Konso mvu mazunda befwanga mu kuma kia kimbevo kia ntima, ye kuma kia câncer, ye mayela makaka mpe. Mazunda makaka mefwanga malembe malembe mu kuma kia nzala. Ke lukatikisu ko e ‘mvalu mia lusengomono’ ye vita zau, nzala, ye vuku mu bukumuna bena ulolo muna kanda dia wantu tuka 1914.—Lusengomono 6:3-8.

⁷ Yesu wayika mpe o wokela kwa umpumbulu, una uvangamanga muna nsi zawonso. Yandi oku vo: “Muna wokela kwa umpumbulu, o zola kwa wantu ayingi kuvola.”—Matai 24:12.

8. Aweyi ulunganenanga omu lumbu yeto o ungunza wa 2 Timoteo kapu 3?

⁸ O ungunza wa Nkand’a Nzambi wayika mpe e ngyiva iyiva e fu yambote ina imonekang’o unu muna nza yawonso: “Muna lumbu yambaninu mukwiza nsungi za tema. Kadi wantu bekal’akwa kuzola, minzola-nzimbu, akwa lusanu, akwa lulendo, akwa lutiangu, akolami ese yo ngudi, ntokozi, mindembi-velela, minkondwa-ungudi, minkondwa-ngwawani, akw’ekumbu, minkondwa-volo, akwa lunzi, mindembi zola mawete, ayekodi, akwa nswatakesa, akwa lungumvi-ngumvi, azodi ekembo ke mu Nzambi  ko; bena ye nsunsu a vumina Nzambi, kansi bakadidi wo, o nkuma . . . Vo i wantu ambi, y’akwa kuvàka, benungunukin’o bi.” (2 Timoteo 3:1-13) Tumonanga mo mawonso mama muna meso meto vo mu vangama mena.

Kiak’e Kuma

9. Nki kiabua kun’ezulu kiayend’e betela ye lubantiku lua lumbu yambaninu ova ntonto?

⁹ Vena diaka ye kiak’e kuma muna mpasi zazi, omu tandu kiaki. Kuabwa diambu diayenda betela ye lubantiku lua lumbu ya mbaninu muna mvu wa 1914, dia sia o wantu mu vonza kisundidi. Nze i una usonganga ungunza wa nkanda una wa mbaninu muna Nkand’a Nzambi, muna kolo kiakina: “Kukedi vita kun’ezulu: o Mikaele [Kristu muna wisa ki’ezulu] ye mbasi zandi bele nwana ye ngobodi [Satana]; e ngobodi inwene, ye mbasi zandi [a nkwiya]; ke basundidi ko, ngatu moneka diak’e fulu kiau kun’ezulu. E ngobodi anene ivetelo, o niok’ankulu, una vo, Nkadi ampemba, wa Satana, on’otungianisang’e nza yawonso; ovetelo ova nza, e mbasi zandi zivetelo yandi.”—Lusengomono 12:7-9.

10, 11. Nkia mpasi batwese kwa wantu, o Satana ye nkwiya miandi una bavetwa ova nza?

¹⁰ E diambu diadi nkia ndandu diatwasa kwa kanda dia wantu? O unguza uvovele: “Tâtu kwa nza yo kalunga, e kuma kadi, o Nkadi ampemba okulumukini oko nwina, wina yo makasi mayingi, wau kazeye wo vo kolo kiandwelo kaka kena kiau.” Elo, o Satana ozeye wo vo e nkubik’andi se yifokoka, i kuma ovanganga mawonso kalenda muna filakes’o wantu mu telamena Nzambi ekolo kafwasilu ko ye nz’andi. (Lusengomono 12:12; 20:1-3) Evangwa yayi ya mianda bayiva kikilu wau balembi toma sadila o nsw’au a kuyisolela! Ekwe mpasi ova ntoto muna kuma kia mfilakes’au, ke musungula tuka 1914!

¹¹ Ke nkatu ko kavovela o Yesu oma ma lumbu yeto vo: “Ova nza, kinkenda kia zula muna luyangamu lua ntima . . . wantu befwa wonga, ye swengenia kia mana mekwiz’ova nza.”—Luka 21:25, 26.

E Mfoko a Luyalu Lua Wantu ye lwa Nkwiya Ifinamene

12. Nkia ungunza wa nsuka ulungana ekolo ke kiayizidi e mbaninu a tandu ko?

¹² Unguza kwa wa mu Nkand’a Nzambi usidi ufwete lungana ekolo Nzambi kafwasidi e nza ko? Wakete kikilu! Umosi una muna 1 Tesalonika 5:3, uvovanga vo: “Una se bevovanga vo, Ngemba yo luvuvamu, o lubukumuku luakinsunzumukina lubaluàkidi.” Ediadi disongele vo e nsuka a tandu kiaki iyantika “una se bevovanga.” O lufwasu lukwizila kuna kinsunzumukina, lembi yindulwa kwa nza, vava wantu bekala ye vuvu kia ngemba yo luvuvamu luau.

13, 14. Nkia ntangwa a mpasi kayik’o Yesu, ye aweyi ifokokela?

¹³ Mufokoka se in’e ntangw’a nza yayi ifilakeswanga kwa Satana. Mfoko andi ifinamene, muna ntangw’a mpasi zina kavov’o Yesu: “Kadi muna yau ntangwa ina mukala mpasi zingi, zina vo ke zakala ko, tuka kuna lubantiku lua nza yamu wau, ngatu kala nkutu.”—Matai 24:21.

¹⁴ E nsuka za ‘mpasi za zingi’ i vita Nzambi ya Armangedo. E yayi i ntangwa kayik’o Daniele wa ngunza, ina vo o Nzambi “okosomona yo sukisa yintinu yayi yawonso.” E yayi ikala se mfoko a nkubika zawonso za luyalu lua muntu lun’evaudi ye Nzambi. E Kintinu kiandi, ye mbanz’andi ina kun’ezulu kisikidisa yo yal’o mambu mawonso ma wantu. Nze i una kavov’o Daniele, e wisa kia luyalu luandi ke ‘ki vingilwa kw’akaka ko.’—Daniele 2:44; Lusengomono 16:14-16.

15. Nki i mfoko a mavangu ma Satana ye nkwiya miandi?

¹⁵ Muna ntangwa ina, o mavangu mawonso ma Satana ye nkwiya memana. Vangwa  yoyo ya mbi ya mianda befukiswa, ozevo ke ‘betungianisa diaka nza yawonso’ ko. (Lusengomono 12:9; 20:1-3) Bevingilang’e lumbu kia lufwasu, ekuma kadi nzengo a lufwa bavewa. Ekwe vevoka kukala yo wantu una bevevolwa muna mavangu mau mambi!

Nani Ovuluka? Nani Kevuluka Ko?

16-18. Nani ovuluka kuna mbaninu a tandu kiaki ye nani olembi vuluka?

¹⁶ Nga nani ovuluka, vava kifundiswa e nza yayi kwa Nzambi e? Nani ke vuluka ko? O Nkand’a Nzambi usonganga vo awana bazolele o luyalu lua Nzambi betaninwa yo vuluzwa. Awana ke bezolanga luyalu lua Nzambi ko ke betaninwa ko, kansi bebukumunwa kumosi ye nz’a Satana.

¹⁷ Ngana 2:21, 22 ivovanga vo: “Kadi asongi [awana besakalelanga luyalu lua Nzambi] bekal’omu nsi, alungi besala mo. Yimpumbulu [balembi sakalela luyalu lua Nzambi] ikendonwa muna nsi, akwa maleko, vuzuka.”

¹⁸ O Nkunga 37:10, 11 uvovele mpe vo: “Finkolo-kolo kaka, e kimpumbulu, ladi . . . Alembami bevwa nza; beyangalela muna mawete mayingi.” Etini kia 29 oku vo: “Asongi bevwa nza, besikila vo yakwele mvu.”

19. Nki’elongi tufwete toma simba?

¹⁹ Tufwete toma simb’elongi dia Nkunga 37:34, divovele vo: “Tadila Yave, wasimba nzil’andi, kàzangika wavwa nza: E yimpumbulu, vava ikendonwa, omona wo.” E tini kia 37 ye 38 ivovele vo: “Tona nkwa ziku, yo tala nsongi: Kadi mbaninu andi luvuvamu. Vo i akwa makuzuka, befwasakena kumosi: Mbaninu a kimpumbulu, kendonwa.”

20. Ekuma tulenda vovela vo mu ntangw’a kiese tuzingilanga?

²⁰ Nkia lufiauluisu, elo, nkia mpila kiese mu zaya vo Nzambi utuvwidi kielek’o mfunu ye mpe vo se kefokola o mambi mawonso ye mpasi! Ekwe mpila kiese mu zaya vo ke kolo kia nda ko kisidi muna lungana o unguza wau!

[Yuvu ja longokela]

[Foto ina muna lukaya 20]

O Nkand’a Nzambi wayik’o mambu mekala se “sinsu” ya lumbu ya mbaninu

[Foto ina muna lukaya 22]

Ke kolo ko, awana ke besakalelanga luyalu lua Nzambi ko befukiswa muna Armangedo. Asakaladi besala yo moyo muna nz’ampa ya ndungidi