Kapu Kia 7

Adieyi Tulongokele Muna Kuma Kayambulwil’e Mpasi o Nzambi?

1, 2. (a) Kele vo o Yave wafwasa vana vau akolami muna Edene, adieyi diadi kutubwila? (b) Nkia nkubika ya zola kavang’o Yave muna kuma kieto?

 “E MVU mia zingu kiame miakete yo bi,” u kavova o Yakobo wa nkulu. (Etuku 47:9) Diau adimosi mpe o Yobi wavova vo o muntu nkwa “lumbu yandwelo, wazala ye mpasi.” (Yobi 14:1) Ayingi mu yeto nze yau, twamona kala e mpasi, twakotwa o nsoki, yovo nkutu bwilwa e sumbula. Kansi, o Nzambi kavanga diambi ko wau kayambula vo twawutuka. Dialudi, ke tuna ye ngindu ye nitu alunga ko ngatu kala mu Paradiso muna mwakala Adami yo Eva. Kansi adieyi tuvova kele vo o Yave kafwasa Adami yo Eva vana vau vava bankolamena? Ekolo ke vadi kala mayela ko ntantu yovo lufwa, e kanda dia wantu ke diadi vo kala ko mpe. Ke twadi wutuka ko. Muna nkenda zandi o Nzambi wayambula vo Adami yo Eva bawuta wana, kana una vo balembi lunga. Muna Kristu o Yave wateta e nzila mu kuma kieto kimana twavutukil’o vwa kina kavidisa o Adami—moyo a mvu ya mvu muna paradiso ova ntoto.—Yoane 10:10; Roma 5:12.

² Nkia lukasakeso kwa yeto mu kuyifwanisa twavwil’e zingu muna nz’ampa muna Paradiso muna mukala luvevoko lwa mayela, nkenda, mpasi, lufwa  yo kondwa yimpumbulu! (Ngana 2:21, 22; Lusengomono 21:4, 5) Kansi muna Nkand’a Nzambi tulongwanga vo kana una vo o luvuluku lweto i diambu diamfunu kwa yeto ye kwa Yave, vena ye mambu malutudi o mfunu ke mu diadi ko.

Mu Kuma kia Nkumbu andi Anene

3. Adieyi dina ntwadi muna ndunguna y’ekani dia Yave mu kuma kia wantu ye ntoto?

³ E nkumbu a Nzambi ina ntwadi muna ndungana di’ekani diandi mu kuma kia wantu yo ntoto. E nkumbu a Yave in’e nsasa vo, “On’okadisanga.” Ozevo, e nkumbu andi yisonganga una kazayakene vo Mfumu a Nz’amvimba, muna Makani ye Nzambi aludi. Muna kuma ki’etunda dia Yave, muna kala ye luvuvamu ye nkal’ambote muna nsema wawonso divavwanga vo e nkumbu andi yazitiswa una ufwene ye awonso banlemvokela.

4. Adieyi diaka diakala mun’ekani dia Yave mu kuma kia ntoto?

⁴ Adami yo Eva una bamana vangwa, o Yave wabavana e salu. Wabazayisa mu mpila ya kiá vo ekani diandi ke dia yala kaka ntoto wawonso ko—yo lwakisa Paradiso muna nkendelo zawonso za ntoto—kansi bazadis’e nza ye mbongo au. (Etuku 1:28) Nga ekani diadi diafwila mu kuma ki’esumu diau? Nkia luvezo diadi twasa ediadi kwa nkumbu a Yave wa mpungu-ngolo kele vo kalembi lungisa ekani diandi mu kuma kia wantu ye nza!

5. (a) Avo wantu antete badia o nti a zayila wete yo bi, nkia ntangwa badi fwa? (b) Aweyi Yave kalungisila o mvovo miandi mun’Etuku 2:17 kana una vo wazitisa ekani diandi mu kuma kia ntoto?

⁵ O Yave walukisa Adami yo Eva vo, kele vo bakolamene  yo dia o nti a zayila wete yo bi, befwa “muna lumbu” kiakina. (Etuku 2:17) Muna lungisa e mvovo miandi, o Yave wabafundisa yo kubazengela nzengo za lufwa. Vana meso ma Nzambi, Adami yo Eva bafwa muna lumbu kiakina. Muna lunganesa ekani diandi mu kuma kia wantu yo ntoto o Yave wabayambula vo bawuta wana una ke bafwidi ko. Kansi kadi, wau vo o Nzambi olenda badikila 1000 dia mvu nze lumbu kimosi, kana una vo o Adami 930 ma mvu kazinga kalungisa “lumbu” kiamvimba ko. (2 Petelo 3:8; Etuku 5:3-5) E ziku kia mvovo mia Yave kiamoneka vava kavana e tumbu, ozevo ekani diandi mu kuma kia ntoto ke diavunzana ko muna lufwa lwau. Kansi, o wantu alembi lunga kumosi ye yimpumbulu bayambulwila vo bazinga fikolo.

6, 7. (a) Nze una usonganga Luvaiku 9:15, 16, ekuma Yave keyambulwilanga vo yimpumbulu bazinga mu fikolo? (b) Aweyi o nkum’a Yave wamonekena kwa Faro ye aweyi e nkumbu Andi yazayakenena? (c) Ameyi mebwa vava kifokoka tandu kiaki kiambi?

⁶ Mana kavova o Yave kwa nyadi a Engipito muna lumbu ya Mose mesonganga ekum’o Nzambi keyambulwilanga vo yimpumbulu bazinganga. Vava Faro kazola yambula Aneyisaele ko bavaika muna Engipito o Yave kamvonda vana vau ko. Vuku kumi katwika muna nsi yayina mu songa o nkum’Andi mu mpil’esivi. Vava kalukiswa muna vuku kia nsambwadi o Yave wavovesa Faro vo nga wamfukisa yo nkangu andi ova ntoto. “Kansi” i Yave wau “muna kiau kum’eki itelamesène yàsonga nkum’ame, e nkumbu ame yasamunw’ova nza yawonso.”—Luvaiku 9:15, 16.

⁷ Vava Yave kakula Aneyisaele e nkumbu andi  yatoma zayakana. (Yosua 2:1, 9-11) O unu, kana una vo vaviokele kala tezo kia 3.500 za mvu, mana kavanga ke mevilakanwa ko. Ke vasamunwa kaka nkumbu a Yave ko, kansi ludi mpe mu kuma kia Ndiona ovwidi e nkumbu yayi. Ediadi zitu diatwasa kwa Yave nze Nzambi ona olungisanga makani mandi yo vanganga oma mambote mu kuma kia selo yandi. (Yosua 23:14) Ediadi disonganga vo, wau vo mpungu-ngolo, ke vena diambu ko dilenda kakila ekani diandi. (Yesaya 14:24, 27) Tulenda bund’e vuvu vo ke kolo ko kisidi ovanga edi diawete kwa selo yandi muna fwasa mvimba e nza yayi yambi ya Satana. O nkuma walembi tezakana yo nkembo ditwasa muna nkumbu a Yave ke uvilakanwa ko yakwele mvu. E ndandu ditwasa ke zisuka ko.—Yezekele 38:23; Lusengomono 19:1, 2.

‘Ekwe Sina kwa Ngangu za Nzambi!’

8. Nkia mambu kekutuvovesanga Paulu vo twabadika?

⁸ Muna nkand’andi kwa esi Roma, o Paulu wa ntumwa wayuvula e kiuvu: Nga “kwina yo vilwa kuna kwa Nzambi e?” Wavutula vo: “Ke wau ko.” I bosi wayika e nkenda za Nzambi yo yika mana kavov’o Yave muna yambula vo o Faro kazinga mu fikolo. O Paulu wasonga mpe vo o wantu bena nze nteke muna moko ma nwumbi. Wavova: ‘Kansi, ovo Nzambi, wau kazolele o songa makasi mandi, yo zayisa nkum’andi walandwila kuna nlandu ayingi e yinzu ya makasi, yakubamena muna lufwasu: kazayisa mpe umvwama wa nkembo andi muna yinzu ya nkenda, ina katekelel’o kubikila muna nkembo, oyeto, ana kabokela mpe, ke muna Ayuda kaka ko muna zula mpe.’ Roma 9:14-24.

9. (a) Aki nani i “yinzu ya makasi yakubamena muna lufwasu”? (b) Ekum’o Yave kesongelang’e volo kiampwena kwa atantu andi, ye nkia ndandu yambote diatwasa kwa awana benkuzolanga?

 ⁹ Tuka ntelameno muna Edene, awana betelemenanga Yave ye nsiku miandi bena nze “yinzu ya makasi yakubamena muna lufwasu.” Muna kolo kiaki kiawonso o Yave osonganga luzindalalu. Yimpumbulu bevezanga nzila zandi, bangika aselo yandi, yo vonda nkutu Mwan’andi. Muna nkenda zandi zayingi o Yave wayambula ntangwa yayingi kwa nsema wawonso kimana bamona e mpasi zitukanga muna telemena Nzambi ye muna luyalu lwa wantu lwa vauka yo yandi. Kansì tu, o lufwa lwa Yesu lwa ziula e nzila ya kula wantu alemvoka yo ‘fwasa e salu kia Nkadi Ampemba.’ 1 Yoane 3:8; Ayibere 2:14, 15.

10. Ekum’o Yave kesongelang’e volo kwa yimpumbulu se vioka 1.900 za mvu?

¹⁰ Vioka 1. 900 za mvu tuka lufuluku lwa Yesu, o Yave ozizidilanga e “yinzu ya makasi,” mu lembi kubafwasa. Ekuma? E kuma kadi okubikanga awana beyal’entwadi yo Yesu Kristu muna Kintinu kiandi ki’ezulu. O lutangu lwau 144.000, oyau i “yinzu ya nkenda” kayika o Paulu wa ntumwa. Entete babokelwa muna buka kia Ayuda. I bosi o Nzambi wabokela wantu esi Zula. O Yave kakomena mosi muna awaya ko mu kunsadila. Kansi awana batambulwila e nkubik’andi a zola, okubavananga elau dia yala kumosi yo Mwan’andi muna Kintinu ki’ezulu. E nkutika ya buka kiaki ki’ezulu yifinamene olungiswa.—Luka 22:29; Lusengomono 14:1-4.

11. (a) Nkia buka kibakang’e ndandu owau mu kuma kia luzindalalu lwa Yave? (b) Aweyi amafwa bebakila e ndandu?

 ¹¹ Kansi adieyi tuvova mu kuma kia wantu bezingila ova ntoto? O luzindalalu lwa Yave lusadisanga mpe mu kutika “ndong’ayingi” ya wantu a zula yawonso. O lutangu lwau owau se mazunda ye mazunda ma wantu. O Yave wasia nsilu vo e buka kiaki kia wantu besala yo moyo kuna mfoko a tandu kiaki yo zinga yakwele mvu muna paradiso ova ntoto. (Lusengomono 7:9, 10; Nkunga 37:29; Yoane 10:16) Muna ntangwa kakubika o Nzambi, ulolo wa mafwa befulwa yo vewa elau dia sakalela Kintinu ki’ezulu. E Diambu dia Nzambi divovanga muna Mavangu 24:15 vo: “[vekala yo, NW ] lufuluku lu’asongi y’ana balembi songa.”—Yoane 5:28, 29.

12. (a) Ameyi twalongokele wau o Yave keyambulanga yimpumbulu? (b) Adieyi obanzanga mu mpila ina Yave kesukisila e diambu diadi?

¹² Nga kondwa kwa unsongi muna mama mawonso? Ke wau ko, e kuma kadi muna fwasa yimpumbulu, yovo “yinzu ya makasi,” o Nzambi osonganga e nkenda zandi kwa akaka mun’owu w’ekani diandi. Ediadi disonganga vo oyandi nkwa nkenda, ozolanga o wantu. Ye mpe, wau katuvana e ntangwa yafwana muna monanga e ndungana y’ekani diandi tulongokanga mpe mayingi mu kuma kia Yave. Tusivikanga mayingi mana mesengomonanga e nkal’andi—unsongi wandi, nkenda zandi, luzindalalu lwandi, ngangu zandi za mpila mu mpila. Muna ngangu zandi o Yave osukisa e diambu dia kimfumu kiandi kia nz’amvimba—o nsw’andi wa yala—kikala se kimbangi kiakwele mvu  mu songa vo o luyalu lwandi lusundidi o wete. Tuvovanga nze Paulu wa ntumwa vo: “Kuna kwa sina kwa umvwama wa ngangu yo zayi wa Nzambi! e mfundisa zandi, kuna kwa lembi fimpakana, ngyenda zandi mpe, kuna kwa lembi tongonokakana!”—Roma 11:33.

Elau dia Songa o Vumi Weto

13. Vava tubwilwanga e mpasi, nki’elau dikutuvananga, ye adieyi dilenda kutusadisa muna toma zo sunda?

¹³ Ntaudi zayingi za Yave benwananga ye mpasi zayingi. E mpasi zau zikwamananga wau vo o Nzambi kafwasidi’eti yimpumbulu ko yo lungisa nsilu kasila kwa wantu. Ediadi nga difwete kutufungisa makasi? Yovo difwete kala s’elau dia songa vo o Nkadi Ampemba nkwa luvunu? Tulenda wo vanga kele vo tusungamene o luludiku lwalu: “Lungalala, e mwan’ame, wamwesa ntim’ame e kiese, yavana mvutu kwa [ndiona okunsevanga, NW ].” (Ngana 27:11) O Satana ndiona watianguna Yave wavova vo, kele vo wantu bevidisa mavwa mau yovo kala mu mpasi, betumba Nzambi yo kunyambula mpe. (Yobi 1:9-11; 2:4, 5) Tuyangidikanga ntima a Yave vava tusonganga kwikizi kieto kwa yandi muna ntangw’a mpasi, tusonganga vo mana kavova Satana ke maludi ko oku kwa yeto.

14. Kele vo tubund’e vuvu kwa Yave muna ntangwa mpasi, nkia ndandu ditwasa kwa yeto?

¹⁴ Kele vo tubunda e vuvu kwa Yave muna ntangwa mpasi, tulenda yima fu yambote. Kasikil’owu, muna mpasi kamona o Yesu, “walongoka lemvo” ke mu mpila kateka wo vangila ko. Oyeto mpe tulenda  longoka muna mpasi zeto muna yima o volo, luzindalalu, ye luyangalalu lwampwena mu nzila zansongi za Yave.—Ayibere 5:8, 9; 12:11; Yakobo 1:2-4.

15. Kele vo tuzindalele muna mpasi, aweyi dilenda twasil’e ndandu kw’akaka?

¹⁵ Akaka bemonanga mana tuvanganga. Wau tumonanga mpasi mu kuma kia zola kweto muna unsongi, akaka muna yau bezayanga kana aki nani i Akristu akieleka o unu. Ye muna lungana yeto muna nsambila, balenda tambula e nsambu za moyo a  mvu ya mvu. (Matai 25:34-36, 40, 46) O Yave yo Mwan’andi bazolele vo wantu bavwa elau diadi.

16. Una tubadikilang’e mpasi uwokesanga e kintwadi kieto ekuma?

¹⁶ Ekwe wete kele vo konso mpasi zikutubwila tubadikila zo vo s’elau dia songela o vumi weto kwa Yave yo lungana mu vang’o luzolo lwandi! Muna vanga wo tusonganga vo mu wokesa tuna kintwadi kieto kwa Nzambi yo Kristu. O Yesu wasamba kwa Yave muna wete di’Akristu awonso aludi oku vo: “[kilombanga mu kuma kiau NW ] kaka ko, mun’awana mpe bekwikidil’omu mono muna diambu diau; awonsono bakal’amosi; nze ngeye Tata omu mono, omono mpe omu ngeye, oyau mpe bakal’omu yeto.”—Yoane 17:20, 21.

17. Nkia vuvu tulenda vwa kele vo tusikila muna Yave?

¹⁷ Kele vo tusikila kaka muna Yave okutusambula kwayingi. E Diambu diandi divovanga vo: “Nusikil’aka, nukal’e ngingi, nuwokes’ak’e salu kia Mfumu e lumbu yawonso, wau nuzeye wo vo, o mfuntu eno ke wankatu ko muna Mfumu.” (1 Korinto 15:58) Diyikanga mpe: “Nzambi kakondelo nsongi ko, ovo ovilakanwa salu kieno, yo zola nusongèle [muna] nkumbu andi.” (Ayibere 6:10) Muna Yakabo 5:11 tutanganga: ‘Tukubayìkanga vo akwa nsambu, awana bazindalala: nwawa lo, o luzindalalu lwa Yobi, nwamona mpe e nsukilu a Yave, ovo o Yave nkwa walakazi wingi, ye nkenda.’ Ayeyi e nsukilu a Yobi? “I nsambula kalutidi sambul’o Yave e mbaninu a Yobi ke mu lubantiku luandi ko.” (Yobi 42:10-16) Elo,  o Yave i “nsendi awana bekumvavanga.” (Ayibere 11:6) Ekwe nsendo wa vwa e vuvu kia —moyo wa mvu ya mvu muna paradiso ova ntoto!

18. Adieyi dibwila konso luyindulu lwampasi luna tukala lwau?

¹⁸ E Kintinu kia Nzambi kisukisa mpasi zawonso bemonanga o wantu tuka mazunda ye mazunda ma mvu. E kiese tuvwa kisunda konso mpasi tunwananga zau o unu. Ke tubangama diaka ko muna yindula e mpasi zavioka. E ngindu zambote ye salu kia kiese besal’o wantu e lumbu ke lumbu muna nz’ampa malembe malembe kikubavilakesa muna ngindu e mpasi bamona. O Yave ovovanga: “Nsem’ezulu diampa [Kintinu kiampa ki’ezulu kiyala o wantu] ye nz’ampa [kintwadi kia wantu ansongi]: oma mantete ke meyindulwa ko, ngatu kota muna ntima. Kansi nuyangalela yo kembela yakwele mvu muna kina nsema.” Kieleka, muna nz’ampa a Yave, wantu ansongi bevova: “E nza yawonso ivundidi yo vuvama: bebonga nkunga.”—Yesaya 14:7; 65:17, 18.

Yuvu ya Lufimpu

• Ekolo keyambulang’e mbi o Yave aweyi kesongelang’o luzitu muna nkumbu andi anene?

• Aweyi kesongelang’o Yave e nkenda zandi kwa yeto muna yambulanga e “yinzu ya makasi?”

• Adieyi tufwete sungamenanga muna mambu mekututwasilang’e mpasi?

[Yuvu ja longokela]

[Foto muna lukaya 67]

O Yave “olutidi sambula e mbaninu a Yobi ke mu lubantiku luandi ko”